장음표시 사용
131쪽
ειδεμ 28o. Si ergo aut Danubius aut alius Penianus suuius prope Li- μμ Mam nam absorptis aliquot nauibus alueum suum mutet aliquando Sc.Σ-- auo iter inseetat,4 post seculum os rum quispiam navim aut anis Abiὸν Choram inuenerit intra telluris viscera abi consam lub agris nae per- peram philosophabitur quisquis dixerit, ibi olim fuisse nauigatum,
uuisis, iuper impotitos agro accreuisse terri , cum in speluncam nauis
vorticibus absorpta non nauigando sed cadendo eo deuenerit, arenis super irruentibus 'complanantibus profunditatem vortici S. e.ἡEL 1,. 81, taque nimiis, quod persuadeat ab Oceano nouos condin,ν. ηὸν Mefigi montes multa quin imo sunt quae manifeste conuincant hos Irid η'im ab illo, id est ab aquis in Oceanum influentibus sensim radi &hu- ις'. ' miliari. Fundum proinde Oceani attolli ct crescere, aquas in terras effundi largius & quamuis ab hoc ill e littore ab Italorum Vene-tijs aut a Belgarum Audomaropoli nonnihil recedat eo modo, quos uui recedunt per alluviones tamen quia agri terrestres magis magisque indies complanantur concluditur necessirium esse, si sic rerum ordo perseueret, ut post sera secula nouo naturali, non scenali ut olim diluuio omnia obruantur de inuoluantur.
CAp UT VIGESIMUM SECUNDUM.2nomodo S ius marini proce serint ante Eluuiones, s hoc ordine Natura rerum olimsint processura λ
o..,,ue, 8χ-HIs ergo de Eluuionibus sensim crescentibus si explicatis,
rivi missim quaeret aliquis in rem huius Tractvus quales fuerint com- -q mutationes aestuum statim a quarto die Mundi creatis Sole au-οῦ et antequam incisiones Terrarum , inquarum latius effuseruime', iuribis eluuione euenirent y Antequam gitur Africa Americae cohaerere in ut desineret, aut solo freto disiungeretur ab Insula Atlantica δε haec ab Americaci antequam Philippinae continuatae inter se clauderent mare Indi um ad Orientem in antequam America ex altera parte Occidentalem similem constitueret erat Maris Indici status persi - ,π- mitis illi,quem nautae in Mari Pacisco, siue in Mari Dei. Zur ex L Mari ea periuntur. Sicut enim nautae a littoribus Americanii, ad quae Pa-
yDq. cis cum alluit, versus Philippina progredientes, quo propinquius Philippinas
132쪽
Philippinas adeunt , eo ad seruentiores fistuum reciprocationes accedunt sic qui a Philippinarum Continente Orientali , versus Amerisimum Occidentale littus olim nauigasset . ad Philippinas
quidem exiguos motus , sensim autem maiores elationes maris
depressiones tuisset expertus , quo accessisset vicinius ad limitem Americanum. In his tamen nullam habeo rationem Equi libri j de quo agebam Capite decimo sed solius tractionis Lunaris. 283. Cuius ex Capite XI minitio Capitis XIII. manifesta est Caissas
ratioci Luna enii vasi Maris Indici Maris Pacifici, circa ipsa di et i
vtriuique oceani orientalia Capita incumbens in inde lente proce reis si ridens versus occidentales utriusque limites sensim maiores Cumulos aquarum,post se traxisset quas in Pacifico quidem non permisisset refluere versus Orientales iusdem Maris oras , nisi quando Continentem Philippinarum supergrediebatur : in Indico autem non nisi ad transitum Lunae supra Americam. In utroque igitur illo, Mari ad littus Orientale utriusque non fuisset nisi unicus recessus Oce-Ρ aquarum Maccessus unicus abitus S reditus; Liassent in utroque Mari maiores aquarum cum ultri detumescentiae ad terminoceorum iis, in Occidentales quam Orientales sed non nisi unicus itidem acces - sus 3 recessus in medio autem utriusque maris duplex fuisset ac- Cessus unus ab Oriente a Luna causatus alter ab Occidente rese-Xus a littore in consequenter ante accestam bis fuisset Mare humile fere sic prout nunc experimur a littore Americano. Nunc autem postquam Mare Orientale per Septemtrionem sibi viam patet ecit in Atlanticum usque ad Americam credo ea via secundum Maris
pleni aliJuxum se essundere usque ad littus Americanum Musque ad Caput Bonae Spei tanto tardius post primum plenum stum.
quanto ille circuitus primo itinere est prolixior. t hinc sit potissi Dia is a. um quod in Mari Atlantico tam Luna praesente, quam absente tum G φduplex sit Maris plenitudo Me qua dupliciis opposta simultate
ut ita loquar potissima erat huius Tractatus inquisitio. Quam non duminum. puto ubique terrarum huic Atlanticae oppositioni esse similem. 28 . Ubi vero conisgerit Continentem Americae a Freto a ei aissis gallanico usque Brasiliamin exicanum Regnum Oceano pate sim
fieri quemadmodum defaeto exicanas Prouincias magnis passi
bus depascitur , sicut Philippinarum Continentem pridem perru- νοὸ.dis fpit. R quotidie amplius demolitur tum demum remotis utrisque illis obicibus tumores aquarum libero passu Lunam incumbentem
133쪽
pergentemque prosequentur ab ortu in occasum . neque uspiam sistentur cursus, ut impacti resiliant ab occasu in ortum tum ubi uis locorum in illo Maris Terram ambientis circulo iano nisi . . - ruca intr. mem, noctem erit Estuum plenorum di deficientium Ajώrim Commutatio, quos ille impactus & resultus a littore Americano facti mεἰ cit duplicari erit enim plenum Mare, quoties Luna culminabit in aenith supra Horizontem Lerit dimissum, quoties apud antipodes Nadir attinget. eis,Mupis a 83. Quod si initio creaturae, quando Terram undique circum. pin, dabant Aquae MAc ferebatur super Aquas , una etiam aliquata. - 4 aut di primigenia Lux circum aquas suisset lata earumdem , qua- aquis rum modo Luna est, virium magneticarum Sc lationum istius tu. minaris circulus fuisset Equator in eo Aquarum stud collocatione multo magis aequabiles tuissent aquarum, sub ista Luna anotus, ct ab ortu in occasum semper sibi similes non tamen ubiuis locosis; λ rum aeque sublimes , aut aeque deprcssi nam sub Polis nullam vn- σα pu quam experiri esset commutationem , nisi Luna accessisset ut nunc
diu. . . Us t ad Tropicos : effecisset enim in accessu ad Tropicum Cancrit, a uis aestum altissimum sub polo Boreali ad quem tum tractiva vis proiani se pinquior accessisset, dimississimum sub polo Australi a quo ab-m t fuisset remotior ceteris Anni temporibus aestus leniter aut decre
Miserisi ut sient aut intumuillent prout lonδiu abi uillet aut propius a po-νmt, tum accessisset denique utrisque subpolaribus Anno toto non fuisset nisi unica summi imique aestus vicissitudo, sicut defacto Anno toto ijsdem non est nisi dies, nox unica. c.,. . h 286. Cetera climata a Polis recedentia aestus quotidianos recim trama a procantes passi suissent . sed eo singula H. ditiores alternis humiliores, quo vici- μώ - mus actassissent ad parallelum cursius Lunaris ad quod ex figura secundi Capitis decimi huius radiatus facile Lector assequetur , in qua puncta E. MF. Polos mundi repraesentant, a quibus, ut vides . quo magis ad Lunam acceditur, eo altius ascenditur ad montem aquarum , qui sub ipsa Luna semper est altis
134쪽
18 . Et haec quidem circa fistus olim aut fuissent aut seris tem -- , poribus futura essent, si eiusmodi ordo aquarum Terrae supelficiem oram obtineret. Illa autem quae modo est , distributio aestus illos exci 'tat, quos prioribus discursibus nisus sum explanare. Quibus omni . bus hanc addo obseruationem Hydrographicam LSicut Oceanus Indicus ex Dei prima Oceanorum sapientissima collocatione Pacisco e diametro opponitur ita & Oceanum Chinensem alium sibi habere oppositum alueum aquarum Pacifico continuatum; nec dubito quin Oceano Ailantico alia similis Maris excurso Opponatur circa uineam ad Polum Australem protensii ct si sub ipsum Boreale mare se effundati ullatenus dubito quin oppositum aliud M.tre ad Australe isque paribus circiter spatijs csiundatur. Iubet tita sentiam Terrestre aquilibrium. Si enii vasto Oceano non Ocea Iu a,nus , sed Terra opponatur quidem Terra Ocearo multo altior μ' , 'o nam si dimissioretat nulli ratione immunis esset ab inundatio ne is siet ct illa pars terrestris globi sua opposita multo ponderosior namiam terrea enim massa tacite duplo ponderosior est aquea eiusdem mo- v lis. Igitur medium grauitatis terreae multum abesset a medii Uni ' C. νωι. usis si quod nec Aristoteles ipse nec Philosophorum quispiam, nec, si Mathematicorum facile admiserit. 188. Ut Mediterraneo Mari alicui aliud militer opponatur, Ἀ---- non admodum laborori minoris enim illa aquarum vascula sunt
ponderis & momenti. quam ut centrum grauitatis terreae ab Vniuerti .. .f. i.
centro dimoueant ostendam enim asia occasione vita comite ali- ρ leges Archimedatas ad centrum grauitatis pertinentes non spectare μ' ad ea grauia . quae in centro niuersi conquiescunt si quis situm Terrae uniuersae ad rigorem Geometricum voluerit trutinares adda mi illud trustra Archimedem promisisse se Terram moturum. sextra Terram alicubi daretti conmere. Sed de his ut curi, alibi Circa aestus vero adhuc aliquid restat exponendum.
De quotidiana Resaristione suum.
289. Uritus marini, febrium intermittentium more, non eam 'ti
135쪽
unde possent magni huius animalis febriles paroxiis appellari.
Sed quia febres eaedem, subinde accessus suos anticipant, subinde postponunt, subinde immotum tempus obseruant. Estus autem, quia constanter postponunt rar minis casibus exceptis. Dic, stus plus habere de systole R dyastole cordi quam de febrili motu rquemadmodum enim cor versatur in contimio suctu sanguinis ex hepate per venas, eiusdem expulsione per arterias in corpus uniuersum Litad motor Maris hinc assugit aquas ex Orientali oribus
locis in inde est undit in Occidentales oras. Vide de his dicta Capite q. 29o. Sed cur indies tribus horae quadrantibus 4 quod excurrit
turdius Quia aquarum motrix Luna tardius indies accedit ad Meridianum, quia ergo accessus istius Lunaris tarditas constanter respondet retardationi stuum, Omnibus ingenerata est opinio iustus a Luna egi etsi non omnes aque inliciter assequerentur quomodo Luna absente in adi aequalibus incrementis aquae aestuarent, sicut in Zenith culminantes quod an ego facilius exhibuerim , aliorum sit iudicare. Sedin aliae iunt Retardationum, Anticipationum
causae.19 i. Vnde ergo stuum subinde per Annum anticipatio aut postpositio inordinata Z Uentis vehementioribus id imputent nautae, qui H e Mari veniant versus littora propellunt suetus M aquarum montes , ut citius copiosiusque accurrant ijdemque in littora imcumbentes aquas detinent, ut aut tardius, aut prorsus nunquam relabantur , is ventorum vis mi testat. Dixi paulo ante me Brugis in Flandria Commorante, tales ventorum vires suisse , ut Istuc quisex horis vehementer excreuerat ventis impellentibus . ex itidem subsequentibus horis quibus dilabi debebant undae, steterit in eadem sublimitate . rursus sex horis alijsi nouis aquis accedentibus creuerit constanter donec perruptis primis littoribus , quae natura ex aronis obi jcit a solis secundis quae ars condiderati viridem aggerem appellant incolae ct magno quidem multorum millium periculis succurrentium conatu, aegre contineretur Argumento hoc sit quid valeant venti. 29Σ. Recedentium citius aestuum etiam alia causa animaduersa est sed rarior Memini tamen idem obseruatum Antuespiae, ubi Estes Equinoctiali, vi ventorum insolentius tumultuante, subito, antequam tempus tecessus adesset, ad duos usque pedes aquae in canalibus
136쪽
n AESTU, MARIS II nalibus descenderunt is audiui veram nautarum coniecturam recessum illum praeoccup .itum, non habere aliam causam , quam littus aliquod Maris alicubi in vicinia concussum perruptumq; cecidisse. R. aquas nupisse in agros, idcoque in omni vicinia ante tem pus defecisse τε coniectores vera dixisse docuerunt mali nuntia. 9 l. Haec de retardatione aut anticipatione aestuum , quam in x,,-- terra urina domi obseruare est. aliam Gabo Capite sequente. Illa
autem quotidiana retardatio in oris Maritimis etiam a Medicis ast
utiliter obseruatur, tum ut ex illa desiniant tempora porrigendis Ha -- medicinis tum pericula moriturientium mori quod iustus multum tin viventibus operetur quamuis non dubitem cum aquis , sicut cum ventis posse aduehi aut auehi tam nocituras, quam profuturas exhalationes & spiritus sed quod Luna . quae aquas Maris regit turbat, regat d turbet etiam viventium S praesertim affectorum corporum numiditates. Quod tamen marinae auriae amatus ob permixtos siue salis siue alios maris spiritus assiciat viventem satis insinuant eorum , qui mare nauigatur ingrediuntur: familiares in- assuetis nauseae ordinario quidem purgatrices corporum , sed non raro ita diuturnae, ut post varia symptomata in languores tam expellant. Vide quae dixi de Lunae potestate in viventia corpora
De Anticipatione ac Retardatione Uuum , quam
294. II consideratio maior est, quam prima fronte appareat: in uoluit enim plura paradoxa hoc, sequente canit ex Di plicantia nimirum I. Fieri posse, ut nauigans statum sue crescen I movistem sue decrescentem . pluribus horis citiss quam oporteat experiatur. P -- id est cum Estus sex, de quod excurrit, notis siue quarta parte temporis , quo Luna a Meridiano digressa ad eumdem regreditur indies crescat in totidem statim refluat fieri potest, ut nauigans tantum duabus tribusue horis sentiat tam incrementa quam decrementa maris Rursus a Fieri luge. v nauigans . sum crescentem
137쪽
decrescentem pluribm horis diuturniorem habeatsotito Denique 3 Fieri posse, i intra diem naturalem plures habeat crescentes aedecrepentes , qu9m duos. Et alia plura his similia , quae facile ex his eruentur Moccurrent Paradoxorum curiolo indagatori dilia de
quibus Capite sequente. 293 Rem explico in exemptori cursus marin crescentes veniunt Caleto Galliae portu ad Hollandos ct Zelandos Mad Zelandos quidem appellunt Vlistingam quatuor horis tardius , id est ii Calet in Gallia lummus aestus hodie sit hora decima antemeridiunx ea enim hora solet ibi Mare in lenilunijs ac Novilunijs esse plenum Vlissingam idem plenus aestus, quasi Itinerario processu per iter viginti milliariorum Germanicorum non appellet nisi hora quarta pomeridiana Si itaque lininga soluat nauis Caletum vento optimo a puppi amante in dum incipit lissingae aestus crescere hora itidem decima , incipiat nauigationem , portumque Caietanum attingat intra sex horas sue quarta pomeridiana habebit Calet non plenum mare, sed per tres iam horas defluens ' sere exi. nanitum; tertia autem itineris sui hora habuit plenum intra Ostendam MNeoportum is reliquo itinere nactus est mare ressuum ac
decrescens tribus ergo horis anticipauit istum plenum totidem Istum imum. Atque ita quocumque maris tractu nauigarit, si aestuum suxu occurrat, pro rata celeritatis nauis Vento aut remis impulsae abbreviabit sibi aestus marinos. 296. Si veris cum Est pleno M iam iam abeunte Caleto lisa singam soluat etiam fauente vento M lissingensem portum intra horas quatuor attingat obtinebit secundi Paradoxi experientiam cum enim Caleti per sex horas mare crescens tuerit expertus quando limn eam appellet ubi quatuor horis tardius est plenus . . stus, habuerit Estum crescente mi plenum decem continuis horis.197. Multiplicatio Istuum intra unum diem naturalem , quam tertium proponit Paradoxum . consequitur Paradoxi primi nauigationemri si enim nauta meus postquam lining Caletum appulit. perrexerit aduersus stus occurrentes nauigare, perget etiam tem pus crescentium aquarum abbreuiare horis tribus pluribusue atque ita continget ipsi occurrere intra diem naturalem aqua tertium tu
198. Et vero incidit hic non inaniter suspicari, his nauis cum aestu aut aduersus aestus progressionibus vi ventorum incitatis, debere
138쪽
RITU MAI Is It Ibere subinde a nautis imputari illos eteroclitos stuum cursus, quos se dicunt in quibusciam Maris tractibus, praesertim in Fretis, influum. R inter Insulas , deprehenderes in talibus enim angust ijs facilius aestuum itinerando abbreuiatorum disparitates animaduertuntur; non quod negem ab Insula non posse aestum circuitione sua alterari in cum altero misceri sed quod dicam itinerando posse easdem alterationes Se occursus obtineri. Vide , quae de hac re dixi
299. Hoc porro tertium Paradoxum assinitatem habet cum nonnullis alijs tam Paradoxis, quam consequent ijs consideratione dignis , quae quia Mnauigationem consequuntur m huic Estuum processui assimilantur , hic subiungo in in illis Tractatum finiam
CAPUT VIGESIMUM QUINTUM. In qua parte Maris sit primus in us plenus Z
3oo. aestio haec multiplicem habet considerationem , iri Disti mum quidem si petatur initium stuum quotidianorum in Mari videtur mihi Quaestio similis huic. Vbi sit primus Solis ortus a Id hodiernus aut Vbi terrarum inceperit hodierna Paschalis solemnitas , orinisadra& omnes istaeri similes quaestiones conueniunt cum hac. Vbi sit ini Oza: tium globi iam sicut procedendo in globi superficie a dextro in sinistrum , semper inuenire est anterius sinistrum; ita procedendo insuperficie globosa Terrae ab Occidente in Orientem semper inuenitur Plaga orientalis anterior donec ad ipsum locum reuertaris, unde discesseras' adeo ut ille ipse primus locus qui subsequenti itineri erat occidentalis fiat Orientalis alicui alteri, post totam globi
3o I. Inquiramus ergo Vbi terrarum initiumsuerit hodiernaessivi tis iam ratis Paschalis oratillaui e quidem Silesiae Metropoli quindecim a Retu gradibus Orientales sunt plurimae ciuitates Lituaniae Graeciae; ha ' ' buerunt ergo mediam noctem id est hodiernae diei initium , una hora citius. In Ierusalem autem sicut o gradibus orientalior est, ubi Mνdiu. praecessit hodiernae diei initium horis iuuabus in Persia deinde tribus Moae vero horis quinque Septem prope Conguri Quin i in in China;
139쪽
t xx ca v Io EAEI Mum. INTVM. China octo in Regno Cathaim nouem denique in Iaponia, id est in termino continentisinantularum Orientis mare enim a Iaponia ad Americanum usque Regnum Anianum LQui uirense interiacet quod operae pretium erit meminisse ob ea, quae deinde subiungam.
3ox. Rursus si ad occidentem nos conuertamus t Parisijs in Gallia una hora Olissi ponae autem in Lusitania horis duabus . in Brasilia horis quatuor in exicana insula Cuba septem horis; nouenis in Nova Hispania ; denis quaternis lenis quinis inqui. uiri Aniano Regnis tardius est hodierna diei initium nocturnum quam nobis ratissauiae. 3o3. Quod sic sicut dixi se habere ne temerarius videar asse. rere, opus habet aliqua elucidatione Pro qua non dubito quin pateat omnibus Europaeos nostros Hispanos& Lusitanos tardius nancisci Solem Meridianum duabus ut dixi horis, quia triginta gradibus Longitudinis a nobis absunt versus Occidentem ti similiter Orientaliores
140쪽
Populos prout asis ad orientem accedunt, citius etiam Solem Meridianum anticipare i quia Sol horum Meridianos citius illorum tardius ingreditur; atque de hoc non est rem consideranti ulla difficultas. 3o . Verum Quaestio, obscuritas est in eo . unde nobis Ger μα- manis constet longe sitos Chinenses damnes anteuertere Me ITE: ricilem hodierni Paschalis , rasilos autem Ricxicanos postpo-
Respondeo quia sicut ex Iudaea Apostoli egressi sunt tam ad Orientem, quam in Occidentem ut annuntiarent Graecisi Indis S in in Goanis in Oriente. Gallis ac Hispanis in Occidente Fidem ita HJ 'ct cum Fide instituebant Ordinen Festorum in nomen claturam dierum induxerunt eadem serie qua dierum ordinem constitutum in Iudaea numerauerant. Et quem id modum . qui proficit citur in Orientem die Dominica , Dominicae diei meridiem tunc primum existimat illucescere , quando eo loco mad quem peruenit, fuerit
meridies . nulla habita ratione insensibilis illius anticipationis ingressus Solis in illius loci Meridianum ita si sensim ulterius ad Orientem fuerit profectus sensim Dominicae diei meridiem & mediam noctem migis magisque anticipabit. Simili modo ad occidentem proficiscentes in Hispanias sensim sine sensu postponent initi ad meridiem dierum. 3o Hoc positori ostendamus a Chinensibus, Iaponibus praeueniri nos cum Giaeeisd Moscis. R vicissim Americanos Brasitos. Paraquarios& exicanos a nobis Germanis praeueniri. Huius rei determin itio pendet ab illis, qui primi in Indias Goam in in Philippinas Insulas Chinam idem MFidei ceremonias ac Festorum ordinem intulerunt; neque ab eorum tamen caeco arbitrio, aut arbit arto decreto. se volo se iubeo, sed ex natura rei obseruato ordine Festorum, quem secum adserebant id est quem ipso usu periter numerando, obseruando continuarant uno verbori pendet ex itinere quod ex Hispania aut Lusitania soluentes, tenuerunt donec ad Iapones aut Americanos appellerent. 3O6. Iam vero qua via Iaponiam , qua Americam adierint va
Euangeli j praecones constat ex Actis Alexandri VI qui Anno I 493. die . Maij v lites' bellorum orcasones dirimeret, potestatem acta fecit Ferdinando Castiliae sue Hispaniarum Regi nauigandi ad in sulas