장음표시 사용
111쪽
ACTA LUPIS EGALENβIBU8, L. CORNELIO LE TULO L. VALERIO FLACCO AEDILIBUS CURULIBUS EGERUNT L. AMBIVIUS TURPIO ET L. ATTILIUS PRAENESTINUS. ODOS FECI FLACCUs CLAUDII GRAECA EST,ENANDRU ACTA RIMUM IBII IΜPARIBUS DEINDE DUABUS DE TRIS ACTA III. EDITO, IUVENTIO ET, SEMPRONIO COSS.
PROLOGUS DRoΜO, semus Menedemi. ANTIPHILA, amim Cliniae. ENEDEΜUS, Cliniae pater. BACCHlS amlea Clitiphonis. NUTRIX. CHREΜES, Clitiphonis pater. PHRYGIA, ancilla. CLINIA, enedemi filius. SOSTRATA, Chremetis uxM. CLITIPHO, Chremetis filius. SYRUS, seritus Chremetis.
112쪽
ΤERENTI HEAUTONTIMORUMENON.ΙN militiam proficisci gnatum Cliniam
Amantem Antiphilam compulit durus pater Animique sese angebat, facti poenitens. Μox ut reversus est, clam patrem divortitur od Clitiphonem, is amabat scortum Bacchidem Cum arcesseret cupitam Antiphilam Clinia, Ut ejus Bacchis venit amica, ac servolaei abitum gerens Antiphila, factum id, quo Patrem Suum celaret Clitipho hic technis Syri Decem minas meretriculae aufert a sene. Antiphila Clitiphonis reperitur soror. Hanc Clinia, aliam ςsitipho 3orem accipit.
Hreme Sostratae uxori gravidae imperat, spue oras pararet, ut M atim inferforet. Fuit haec immanitas in veterum moribus, tit, quum fera nutu si, quae fetus suos non diligat, M alere nolgent liberes, eos recens natos aut interficere, aut exponerefas putarent. Ss ta purigam enixa fusus maternus semper animus clememtisrὰ vitam ei adimere non sininuit sed pauperculae euidam antii Corinthiae, mitterae nomine, exponendam derit retiamque muliebri quadam superstitione, annulum, de digit detractum suo, jussit, ut una cum puella exponeret. Id,
113쪽
ARGUMENTUM. ros quia tu statu factum videri poterat, nsea puelgae sis tifuit ejus enim annuli ope tandem agnita est astiis. nus aeceptam puellam Antiphilam nominat, educatque insuam Eam quum adolovisu, anusque illius iastitaretur, Moneismi lius Clinia perato amare coepit, prope jam ut pro rare haberet quod ubi rescivit pater, ita violenter tu- fit, ut tum a uitatejurgandi, clam miAtatum in Mamabire Egerit. Tum vero quiAlii amorem iniquo animita. lerat, malis in quore ejusdem absentiam ferre coepit. ωνα in des supplicium absenti is daret, qui eumsaevitia
sua exegisset ex odibus, aedes, supellectilem, familiam vendit, praeter quisemii adopus rari faciundum utiles erant in
ingentemquesbi adium comparat, tibi a prima luce ad nocinum mn servos modo exerceret, reum etiam, homo sexage narius, Ienectutem Amseris modis excruciaret suam. Prose
to Gynia, Philura, quariis dixi, Antimilae parabatin
mater, extremum vitae diem morte confecit Clinia, quum jam m-fes tres ab .et, amicae desiderio reversus, non ausus est tris In consspectum dare, antistiam illius asperis rem veruin, Ied ad Clitiphonem, Chremetis litam, divertit, stricum magna iis a puero familiaritas interresserat. I ripho, sodalis rodit lautis, strum et ramonem servos Uam autem advesperascebat in urbem ad arcessendam Antiphilam, mistit. Exposuerat re ipso die Menedemus Chremeti quant bi desederis esset filius o parum ut ab Grit, qui Chremes, quum primum de reditu Cliniae accepit, mitteret qui ei nunciaret rentinuit tamense in Auem μυ-rum; quod ita magis e re illiusfore censeret Syrus,summa servus et audacia, et astutia . qui quum Antiphilam tantum arcessere jussus esset, etiam me idem adduxit. Erat haec meretrix, procax potens, sumptuosa, nisuis, cujus flamore haud ita pridem irretierat Clitipho. quo autem res Chremetem lateret, hoc confilium capiunt, ut Bacchidem quidem umicam Cliniae, Antiphilam vero unam de inius ancillis
114쪽
ro AROUM EMTu M. esse Imularent. 'stridis mane Chremes ad Menedemam ditieulo proficiscitur, et redi e Cliniam nunciat. Illegandis amens, lium jamjam videre, jamjam amplecti, jamjama esuaque Omnia permittere cupis t. At Chremes, cave, Aquit, faxit iso enim modo et te, et eum, et rem una perdideris tuam fmia ei sendit, quot inmmmoda capturus
st: stam molli esse se, tamque infracto animo ostenderia
Cliniae amicam eam enim Bacchidem exo abat , jam pauperculam esse, aut paris contentam, ut anua; e sumptuosam, gemmis atque auro collucentem, eumfamilia numerosissima. rana, inquit, mihi nox tantum non pauperstatem attulit, nedum tu te censeas oneri ferendo fore,si uilli perpetuo sumptibur suppeditare oporteat. quin tu ita
potius viso humane quidem et comiter excipito lium; istud tamen tam impotens illius desiderium oreiarum habeto: Us ille, quod amicae det, ni habeat, machinam adversum te aliquamstruet, fallia inito ita et eum commodius retinebis apud te, et sumptuum facies minus. Haec Chremes, nescius fulsunt humana1oculatum fris esse se, secum δε-- Interea enim meditabatur Syrus, decem minas, quas Boechidi pollicitus erat dare, eas quomodo uti a Chremm ipse eonficeret: jamque inibierat, quum eum Chremes arreptum blande compestat, hortaturque, aliquam ad Menedemum fallaciam molliatur. Inserit insermone Θrus mendacium a se pro tempore confictum anum Corinthiam, Antiphilae ita enim putabatur matrem, mille drachmarum mutuo accepisse a Bacchide ea mortua, puellam pro pecunia illa arriabori relictam. Dum haec aguntur, annulumsuum et
novit Sestrata, furique indicio, Antiphilam Aliam suam esse
cognoviii. Gaudis exsiliens, omnem rem defert ad virum; qui ea leviter objurgata, ob repertam tamen filiam ipse quoque gavisus est. Iam omnia in tranquillo erant absque Bacchidefuissec Sed et illi quoquo modo decem excudendae erant argenti minae, et periculum erat, ne aliqua eam C re
115쪽
ARGUMENTUM. I ssares hi amicam esse rescisceret. Ibi Syrus audax consilium imo quomodo et utrique seni rem, ut erat, patefaceret, et commode se e tam impedito negotio expediret. Primum igitur Chremeti, Reperi inquiti quomodo arrextum a Menedem eripiam dicemus ei Bac Mem hanc tui Clitiphonis amicam esse orabimurique ut eam domisuae dies aliquot esse patiatur teque id celatum velit. Porro Clinia filiae tuae, quae modo reperta est, formam bi complacitam esse dicet, eamque petet uxorem quid tum' pecuniam, inquit, petet
apatresuo, qui novae nuptae ornamenta coemate eampecuniam numeraturus es Bacchidi. Iam autem ad Menedemum Sstri hortatu, transierat Bacchis, et eo pompam omne tiam transduxerat Chremes, prim nonsatis confilium
Elud probare at illam certe, inquit Sstrus, pecuniam, pro qua titulo ψita erat pignori, quin dissuvas, facere ho nes non potes. Ego vero, inquit Chremes, et libentersu dem. Immo vero infit S rus, dato eam Clitipsoni, qui a Bacchi m deferat ita enim facilius redet enedemus, eam imus esse. Sit Dasane. Numeratur a patre Clitiphoni
pecunia, quam ad meretricem perferret. Interea tota res detegitur indignari Chremes, et fremere, et minitari se omnia atrocissima exempla editurum. Tandem, quamprius
Antiphilam Cliniae relloeasset, partim Menedemi, partim uxoris precibus delinitus, ignoscit. Clitipho se relictis meretriciis amoribus, uxorem ducturum pollicetur. καum autem caeterarum fabularum argumentum tino die contineri
soleat, hujus non nisi biduo explicari potes.
116쪽
Νι-i sit vestrum mirum, cur parteis seni
Poeta dederit, quae sunt adolescentium, Id primum dicam deinde, quod Veni, eloquar. Ex integra Graeca, integram comoediam Hodie sum acturus Heautontimorumenona sm x quae ex argumento facta 'st simplici. ----inenda, et quae esset nunc qui scripserit, Et mi a Graeea sit, ni partem maximam Existimarem stire vestrum, id dicerem. Nunc, quamobrem hae parteis didicerim, paucis dabo. ooram n voluit esse me, non Prologum vinum ivdisium setat me actorem dedit. Sed lue acto tantum poterit a facundia, Quantum ille potuit cogitare commode, Qui orationem hanc scripsit, quam dinurua sum ae Nam quod rumores distulerunt malevoli, has contaminasse Graecas, dum facit Paucas Latinas factum hic esse id non negat. Neque se id pigere et deinde facturum autumat. Habet bonorum exemplum quo exemplo sibi oLicere id facere, quod illi fecerunt, putat. Tum quod malevolus vetus Poeta dictitat, Repente ad studium hunc se applicasse musicum, Amicum ingenio fretum, haud natura sua: Arbitrium vestrum, vestra existimatio as
117쪽
Valebit quamobrem omnes vos oratos volo, Ne plus iniquum possit, quam aequum, oratio.
Facite aequi filix date erescendi copiam; Novarum qui spectandi faciunt copiam Sine vitiis ne ille pro se dictum existumet, soQui nuper fecit servo currenti in via Decesse populum risu insano serviat tDe illius precatis plura dicet, cum dabit Alias novas, nisi finem maledictis sedit. Adeste aequo animo: date potestatem, mihi a
Statariam agere ut liceat per silentium: Ne semper servus currens, iratus senex, Edax parasitus, sycophanta autem impuden Avarus leno, assidue agendi sint mihi, Clamore summo, cum labore maxumo. μΜea causa causam hanc justam esse animum inducite, Ut aliqua pars laboris minuatur milhi. Nam nunc novas qui scribunt, nihil parcunt seni; 81 qua laboriosa 'st, ad me curritur; Sindenis est, ad alium defertur gregem. 43 In hac est pura oratio experimini, In utramque partem ingenium quid possit meum. Si nunquam avare pretium statui arti meae, Et eum esse quaestum in animum induxi maxumum, Quam maxume servire vestris commodis: so Exemplum statvlte in me, ut adolescentuli
Vobis placere studeant potius, quam sibi
UANQU4M haec inter nos nuper mutis inm
118쪽
xo HEAUTONTIMOR UΜENo s. Inde adeo, quod agrum in proximo hic mercatus e , Nec rei sere sane amplius quidquam fuit; Tamen vel virtus tua me, vel vicinitas, Quod ego in propinqua parte amicitiae puto,
Facit, ut te audacter moneam, et familiariter: Quod mihi videre praeter aetatem tuam Facere, et praeter quam recte adhortatur tua.
Nam proh Deum atque hominum fidem quid vi tibi ZQuid quaeris Dannos sexaginta natus es, IOAut plus eo, ut conjicio agrum in his regionibus Meliorem, neque pretii majoris, nemo habet: Servos complureis proinde quasi nemo siet, Ita tute attente illorum ossicia iungere. Nunquam tam mane egredior, neque tam vesperi is Domum revortor, quin te in fundo conspicer dere, aut arare, aut aliquid ferre denique Nullum remittis tempus neque re respicis. Haec non voluptati tibi esse, satis certo scio. At enim dices, me, quantum hic operis fiat, poenitet aqQuod in opere faciundo operae consumis tuae, Si sumas in illis exercendis, plus ga. Me Chxeme, tantumne est ab re tua otii tibi, Aliena ut curus eaque, nihil quae ad te attinentqCh. Homo sum humani nihil a me alienum puto. asVel me monere hoc, vel percontari puta. Rectum est ego ut iaciam: m est te ut deterream.
- Μihi sic est usus i tibi ut opus facto 'st, face. G. An cuiquam est usus homini, se ut crucieti M. Mihi. G. Si quid laboris est, nollem sed quid istuc mali est, o Quaeso quid de te tantum meruisti Eheu lG. Ne lacruma atque istuc quicquid est, fac me ut sciam:
Ne retice: ne verere crede, inquam, mihi, Aut consolando, aut consilio, aut re juvero.
e. Scire hoc vis dici. Hac quidem causa, qua dixi tibi. 3s
119쪽
ACTUS I. SCENA I. me. Dicetur. h. At istos rastros interea tamen. Adpone ne labora. - Μinime. h. Quam rem agi. . . Sine me vacivom tempus ne quod duim mihi Laboris. h. Non sinam, inquam me. Ah non aequum
G. Hui, tam graves hos, quaeso ine. Sic meritu st
Ch. Nunc loquere Me Filium unicum adolescentulum abeo. ah quid dixi habere me immo habui, Chremet Nunc habeam, necne, incertum est. G. Quid ita istue tMe. Scies. Est e Corintho hic advena anus pauperculae
Mus filiam ille amare coepit perdite, sPa ope jam ut pro uxore haberet haec clam me omnia. Prem rescivi, coepi non humanitus, Neque ut animum decuit aegrotum adolescentuli, Τractare; sed vi, et via pervolgata patrum,
Quotidie accusabam hem, tibine haec diutius sobicere speras facere, me vivo Patre, Amicam ut habeas prope jam in uxoris loco tErras, si id credis, et me ignoras, Clinia Ego te meum esse dici tantisper volo, Dum, quod te dignum 'st, facies sed si id non facis, Is Ego, quod me in te sit secere dignum, invenem. Nulla adeo ex re istuc fit, nisi ex nimio otio. Ego istuc aetatis, non amori operam dabam; Sed in Asiam hinc abii propter pauperiem atque ibi Simul rem, et belli gloriam armis Apperi. o
Postremo adeo res rediit adolescentulus Saepe eadem et graviter audiendo, victus est Et aetate putavit me, et benevolentia
Plus scire et providere, quam se ipsum sibi. In Afiam ad regem militatum abiit, Chreme. 6sG. Quid ais me. Clam me profectus, menses treis abest
120쪽
ra. EAUTONTIMORUMENOs. o. Ambo aera di eis illud inceptum tamen Animi est pudentis fignum, et non instrenui. e. Ubi eo eri miis, qui ei ere consen,
Domum revortor moestus, atque animo sere o Perturbato atque incerto prae aegritudine;
Adsido, adcurrunt servi, foema detrahunt: Video alios sestinare, lectos sternere, Coenam adparare: pro se quisque sedulo 'eiebat, quo illam mihi lenirent miseriam. smi video haec; coepi cogitaret Hem tot mea Solius solliciti sint causa, ut me unum expleant Ancillae sol me vestianti sumtus domi Tantos ego solus faciam sed gnatum unicum, Quem pariter uti his decuit, aut etiam amplius, MQuod illa aetas magis ad haec utenda idonea MEum ego hinc ejeci miserum injustitia mea. Malo quidem me dignum quovis deputem, si id faciam nam usque dum ille vitam illam colet Inopem, carens patria ob meas injurias, MInteream ite illi de me supplisium dabo
Laborans, quaerens, parcens, illi serviem.
Ita facio prorsus nihil relinquo in aedibus,
Ne vas, nee vestimentum conrasi omnia,
Ancillas, servos, uifi eos, qui opere rustico rio Faciundo facile sumtum exercerent suum
Omnes produxi a vendidi inseripsi ilico
Aedeis mercede quasi talenta ad quindecim Coegi agrum hunc mereatus sum hic me exerceo Decrevi tantisper me minus injuriae, sChreme, meo gnato facere, dum fiam miser Nec fas esse ulla me voluptate hic Bui,
Nisi ubi ille huc salvos redierit meus partis a. m. Ingenio te esse in liberos leni puto, Et illium obsequentem, si quia recte aut commode Ioa