장음표시 사용
111쪽
Qv vi calor est uteri reliquum calor urere
Assblet, Minenses certa sine lehe feruntur,
Fundetes paucum,ac tenuem nigruve cruorem.
Vicerat α' pungens humor muliebre pudendum. Amplexusque cupit mulier lasciua salaxque.
Vterus, μήποι Graecis appellatur,quod ab hoc animantia mucta, velut a matre ducant Originem. Is enim est cocipiendi s rendique scelus instrumentum. Qui quamuis posterior situ se omnibus visceribus hinc ἰrερα dicitur Mignobili loco constis tutus, nimirum inter vesicam tectum intestinum cum pri eipibus tamen partibus summam habet affinitatem per eritos, venas 4rterias.Per quae organa suos illis affectus saepe communicat, ut hoc libro, quo morborum hystericorum peculiares traduntur notae patebit. Quum est intemperies uteri calida, reliquum corpus est. dum ene non est necesse nisi pariter calidum sit totius corporis temperamentum Saepe fit tamen, ut toti corpori suam inter periem communicet, siquidem cum omnibus eius partibus
Quum intemperies uteri calidior est,menstrua purgatio nullum ordinem seruat,quia sanguis ob tenuitatem: acrimoniam
112쪽
in venis diu contineri nequit. Immoderato calore,plurimum humoris e sanguitie consu
sibilescit sanguis. Si per adustionem efficitur melancholicus. Talis humor, sanguis biliosus est, aut serum. Mulieres, quarum uterus est calidior, magis lasciuae sunt a que salaces. Nam praeterquam quod sanguis cocitatur, semet que uillat in vasis per calorem humiditas etiam serosa cum spiritu iuncta commouetur, Meuacuari postulans, acrimonia&mordacitate sua genitales partes excitat ad agendum, eisque voluptatem incredibilem suscita acrium humorum exemplo,qui lib., .d sub ux maximum pruritum inducunt, suoqueis Dis mox isu ni inserunt Voluptatem ut docet Galenus.
Fixi oro in E labant utero titubantia crura, 'Desci ut messes, Venerisque retunditur ardor.
Luborumque grauat stupidus cum pectine sensus, Osque coit gelido contractae frigore metrae.
In affectu ter frigido crurum imbecillitas est, neruis qui eorum musculos mouent, per consensum affectis. Eadem vero stigore titubant, vel quia risent, torpentve ab intemperie frigibda simplici, vel quia crasso,viscidόque quodam humore eorum
.. Frigus enim cogit sanguinem in teri venis contentum,&meatus, per quos elabi debet, obstruit. Nam ut ad cogressum inuitat calor tumor, a quibus primritus titillatio sic ab eodem avocat frigus, quo sensuum stupor, omnis voluptatis alienatio. oo, seu lumbus, communiter ea dorsi pars est qua cingimur: proprie vero, pars infra dorsum quinque vertebris,omnium crastissimis maximisque compacta Quae,quia ossi sacro 'iuod firmissimis ligamentis connectit uterum Ladhaeret. uteroque subiacet, eius quoque consentit affectibus. Cuius si intemperies est frigida, eaque simplex,stuporis tantum uncumbit ore, grauitatis quoque sensu lumbus obsidetur. Vterus
113쪽
D is CG . . M om B. LIB. III. S Vterus qiae ι ἡπαν appellari praemonuimus quu intemperiem frigidam nactus est, eius os imprimis contrahitur. Est enim id, ut totum uteri collum, musculosum quidem, sed dura cartilaginosaque carne compactum ideoque per se iam frigidum intemperie frigida totius uterini corporis redditur frigidius Frigoris autem est constringore, ut dilatare caloris.
'xes A facit sterilem, quia menstrua nulla mo
Humida sin matrix, uterino sepe suo re Foemina vexatur, menses M aquosa profundunt Multaque sentit onus pubes lumbique molestum.
Intemperies teri sicca, sterilitatis una quidem, non sola causa est. Omnis enim intemperies teri, sterilitatem inferre potest . Nam quae mulieres frigidos uteros habent, non conciplunt, ob earum substantiae densitatem. Humidis extinguitur genitura. Sicciori nis&aestuosi sal meti penuria semen corrumpitur, ut scribit Hippocrates. Nec solum intῆ peries ter steriles h. iacit sed &principum partium,ut ventriculi, iecoris,lienis,pulmonumque latens vitium, obstructio, scirrhus, cachexia, leucophlegmatias, icterus, atrophia, tabes, lentas ebris, omnis denique cacoch mia soboles. Itemque viri semen in f Cecundum eius deniq in partium obscoenarum vitia, qualia sunt gonor- rhoea, spermaticorum vasorum obstructio,coarctatio contusio testium, pudendi exilitas,&mala conformatio quaelibet. Ad- haec in mulieribus testium, spermaticorumque vasorum vitia, raris, aut ceruicis uteri vel amplitudo, vel angustia, obstructio, Gbliquitas, peruersio ab eisque mensuun suppressio.
et Viragines,saltatrices,& cantrices naturaliter no purgantur, ait Aetius, quia quicquid in eis superfluum est, nimia exercitii tetrab. . vehementia consumit. Eaedem ob siccitatem sunt steriles, quias ' . , semen quod a viro in earum uterum immittitur, priuatum ali 'S7mento, nempe menstruo sanguine, vel aduritur,vel evanidum excidit.
Reseratis uteri venarum osculis ab eorum imbecillitate, vel
sanguis enim ob humidam intemperiem crudus est.
114쪽
turumsuppressae Caput quarti .
Mens et Ru 'si vitio quodam retinentur. in omni Corpore pondus inest sed inest in pectine maius: Atque dolor lumbis , femorique insistit utrique, Sincipiti colloque grauis Tum ebris,& horror, 'Nausea defectus , omitus privatio vocis, Et 'sitis exoritur , sed non insurgit orexis, Purpureusque cutim tumor, aut sacer ignis adurit. 'Turbidius fieri lotium, matulamque ' rubore
Saepius , interdum 'picea fuligine tingi
Cernitur, aut guttis multo conamine tibi. Denique vel ' propriis vaga mens a sedibus errat Abdomenve 'tumet, turgent crura, pedesque.
Menstrara purgatio praeter naturam deficit mi illas causas. Externas quidem ut ob inediam laborem impensum , copiosum sudorem, immodicam sanguinis profusionem curas. moerorem. Internas autem, ut ventriculi ieeoris, lienis, pulnaonum intemperiem , obstructionem Birrhum icterum. cachexiam , tabem, atrophiam, hydropem, asthma 4 alios id senus assectus, quorum vitio, venarum sanguis labes ictatur rruemadmodum idem crassus lentusque fit otio diuturno vise orum4 cras rum alimentorum,sit,frigidaeque multa poti ne Sicuteri refrigeratio obstructio, peruersio,' quicquid interius os eius Obturat, ut concretus sanguis, adipis opia, e ro excrescens, adnata pellicula, male inducta eicatrix ab ulcere: conformationis denique naturale vitium, suppresionis mensium plerumque causa fit. Nam plenis uteri venis, sanguis in alias eorporis partes eo n-tinuatione quadam illabitur, easque turgidas reddens, tensivam parit lassitudinena.
Hic quippe subiectus est utero, cuius in verus conculcatus
115쪽
ensis uteri ligamentis,&fbrosis neruosis ue,quae his locis adiacent, partibus, a plenitudine. Ab obstructione, putredinis parente. Tenui mordacique imateriac sanguine in sentientes eo poris partes illapsa. Inferiore ventriculi ore sursum elato, commotisque qui in
Vellicato ore superiore ventriculi ab acri vapore vel oppresso corde poti is Nam ab utero sursum elatus sanguis thora cis venas implet, unde dyspnoea multusque ex maioribus vasis interdum excitatur vapor, quo pericardium humore persundistur defectionis crebra causa. Affecto neruorum principio, cum quo maximum habet consensum uterus per neruos, spinae membranas Velinusculis linguae, sanguinis copia praegnantibus,ideoque admotum ineptis. io Nam, sanguine multo per obstructionem putrente,sebr, lis calor accenditur, quo multiplicatur bilis quae in stomachum irrepens sitim inducit. II Nauseat nempe ventriculus ex ciborum abundantia. 1 Ex humorum vitio,&spirituum agitatione. I Ex copia sanguinis. Nam urinae color consistentia, hi linorum in venis contentorum index est, nisi renum aut vesicae vitium iudicium interturbet. I Qua portenditur faeculentum in venis dominari sanguinem. Cuius causa calor, aut frigus est. Nam ab utroque nigredost. A calore quidem, in humidum agente frigore in siccum, ut demonstrat Avicennas Ideo sanguis,qui in venis concitatus ,
efferbuit. cotra qui perstitit immobilis, terrestremque nactus
est qualitatem,serum nigricans in renes exprimi suppressi me
sibus .i Obstructis renibus, litescente sero. I Mulieres, suppressis mensibus, incidunt interdum in phrenitidem , maniam, helancholiam, bilioso, vel adusto vapore, vel humore in mentis domicilium elato. I Oppresso iecore prae copia sanguinis, illuc ab oregum tantis,hydrops consequitur. Facultas quippe sanguifica resoluitur . natiui caloris penuria, vice sanguinis aqua procreantur quae primo decumbunt in abdomen crura, pedes. Sunt enim partes hae decliues, natura frigidae, xa natiui caloris fonte re
116쪽
STRANGVLA 'hinc uterus, si non suc
Namque cibos grauidus venter fastidit, odit, Et desiderium sequitur, sed 'inane vomendi: Cortabat obsessum, breuis est, Tepe mouetur Spiritus, atque rubet facies, geminaeque putantur Occludi fauces Gelido perculsa pavore Foemina tunc dissidit, ut moribunda quiescit, Vt pulsi motuque carens, ita munere linguae No tamen horrenda sunt haec certa omina mortis. Sed pulsus, sensusque redit, quum murmure leni Venter mollior est , uteri laxantur habenae, Eque locis humor liquidus muliebribus exit.
Suffocatio, set stragulatus uteri nominatur laic affectus,quoniam in hoc,uteri vitio ,respiratio praepeditur,tetro quodam vapore in diaphragma cerebrumque,per spinae membranas & neruos:inq, cor,per arterias elato.Veliter corpore sursum impulso, mutuo contactu ventriculum diaphragmaque premente: vel remeante ex utero in venas arteriasque superiores sanguine, quo thoracis venae praecipue turgent, plenae carotides arteria: spiritum interciDiunt. Non solum a suppressis mensibus, quorum superiore capitε commemorata signa sunt sed etiam a retento semine contingit hysterica suffocatio Quumque sit haec Epilepsia similis Epilepsia vero fiat rapia a repletione tantum,sed etiam inanitione, si citas etiam inter suffocationis uteri causas recensetur. Interdum enim impense vacuatis, inanibusque muliebribus vasis, terii sursum adiecur conuertitur, a quo demum humiditatem attra- ἡ- .n i, x)Vxpleri lite contra Galeni sententiam contendunt, Hip-
. - pocratis doctrinam sequuti. Nec enim absurdum est uterum hac lib. .d i in , deorsum,& nitrumque latus concitari, quum id, admo, bis plerumque manu, verum esse deprehendatur.
117쪽
3 Eos enim tum non bene continet, neque conficit ventri culus. Siquidem eius os, praesertim inserius, comprimit terus, dum sursum attollitur. Nihil enim,aut parum cibi cotinet ventriculus,obirequentem ante paroxysmum an orexiam. Nec leuat vomitus, quia suffocationis causam efficientem non tollit.
4equentia signa quum insolita stat, plena terroris, a suppressi sanguinis sola copia putridive seminis vulgari qualitate fieri non posse videntur. Sed rationi magis est consonum ex illis spiritum quendam, aut vaporem tenuem suscitari, qui scorpio iis citis instar malignus, principes corporis partes offendit. Vt in conselso est spirationem avita, vitamque spiratione seiungi non posse: sic pulsum non esse, vivere tamen animal est impossibile. Mulieres tamen hystericae,quum paro xysmus est vehemens, sine spiritu pulsuque iacent, interiisseque vulgo putantur, quae nihilo mimis uiuiit. Venenatus quippe malignu' vapor no modo per venas Marterias, sed tarca spiracula sublatus ab utero,partium quas attigerit facultates offundit,& earum in 'tercipit functiones Aut, ut quidam opinantur, frigidum humidumque semen corpus uniuersum refrigerat, ut qui reliquus est in corde calor, sine respirationis pulsusque notatueri se possit, contentus sola transpiratione, quae per poros efficitur. Q in transpiratio, luamuis cordis arteriarumque motu definiatur, hic tamen ita paruus est, ut omnino sensum effugiat Calor enim imbecillus, ventilatione, quae spiratione fit, k arteriarum euidenti motione, nulla prorsus indiget ut probat Galenus eorum animantium exemplo quae per hyemem in latebris, sine respirationis usu degunt, conuenientique vita fruuntur. Deorsum urgente materia noxia, relinquente que partes nobiles, unde quiescit paroxysmus.
O vim furor es iteri, lachrymis nilnc in orret
Nunc ira infraeni saevit, nunc gaudet, de instar Moenados impatiens, dicenda tacendaque passim
Effutit mulier. Cui non Cirrhaeus Apollo, Nec laicina placet, Paphiae ut Placet aliger infans.
118쪽
Quod loquitur, Venus est, Venus est quod mente capessit, 'Prurit inexpletum nullo tangente pudendum, Contactumque mouet mira dulcedine sensus.
Morbus hic, suror uterinus appellatur, quia cerebro perureri consensum affecto rabiosum in eo sequitur delirium. In quo fiet interdum, mox excandescit nonnunquam, saepius,insolenti gaudio gestit mulier, pro varia qualitate vaporum cerebruserientium, qui re sanguinei sunt, vel biliosi,vel adusti. Quanquam Aetius hic negat vaporum ascensum. Sed qualitatem vi- Eoi, j. 0s ii Vtor pςi spinae medullam, alias sibi insertas propagines in cerebrum emitti contendit utero consistente, non ut in stragulatu, superas sedes assectante. Nam furoris uterini praecipua continensque causa, copia seminis est, qua vasa turgent. Incalescente, titillanteque semine. 'b praestantiam spirituum, leuiter serientium partes teri sensibiles. His vero symptomatis corripiuntur, quae calido temperamento sunt, aetate florentes, virgines, 'ua Veneris consuetum usum intermiserunt, quaeque cibi euchymis multis indulserunt.
D E est facies, quum menstrua plu
Vetriculusque nouas feriait,veteresque relinquit Incoctas epulas auidus quas ante recepit: Vnde pedum tumor est, ac omnis corporis albus, Membraque vitali torpent exhausta calore.
Floridus color emicat spiritibusvi sanguine. Quum vero. menstruis immodice fluentibus, cum sanguine spiritus smul exeant, necessum est faciem feri decolorem. Quia plurimis, iisque crudis abundat humoribus. Etenim in excelli menstruorum, abeuntibus una cum sanguine spiriti bus
119쪽
cibos non conficit. 3 Ex niensium immodico fluorensi modo pedes tument sed totuni corpus cedentato sum est,ac turgidu instar leucophlegmatiae,quia naturiis atteritur calor. Qiu quum in visceribus minimus existat, elucere nequit in habitu corporis Hinc mendos ut parcium extimarum nutricio, in aquas, flatus alicuius participes abeunte sanguine.
O P a Caput octauum. M H hic sanguis Pierio qui tempore prodit
Ex utero, tunicamque, rubens Vt purpura, tingit. At fluo est, quando sanies 'nullo ordine fertur Pallida, vel citrina, sed G commixta cruori. QuF, qua parte fluit, corrodit, excitat ulcus, Rused plerumque graui nares offendit odore. Interdum 3 lactisque sero, niveoque videmus Cremor smallem ex utero manare liquorem.
Quarta quaque hebdomade, seu quouislutari mense, qui vagurii eptem diebus,in tertia fere diei parte peragitur, mulieres boni habitus per menstrua repurgantur iuniores quidem ut
phirimum increscente, seniores vero decrescente Luna unde versus, Luna, meteres, iuuenes noua Luna repurgat. Aristoteles tamen ab ea sententia deflectere videtur, du ait pro νὴ ofluuium mensium non increscente, sed decrescente Luna con zmattingere: ideoque nonnullos cauillo sexum foemineum Luna capit.ia tribuere, quoniam ea decrescente purgetur mulier,m6xque repleatur ambar. Queadmodum, quum asserit,menstrua ungulis mensibus paucis moueri,contra vulgarem medicorum Opinionem,&mulierum sanarum experientiam, quae singulis men ,
sibi isthaec ex seipsis effluere summo suo comodo profitetitur
Quorum periodi causam refert Calenus in naturae vim, omnia
120쪽
7o2 FRANCISCI D PORTcertis legibus administrantis aut in sempiternos& immutabiles Lunae cursus quae ut luminum varietate, tum crescens, tum decrescens mensem dimetitur sic hominis, maximeque foeminae, ut reliquorum etiam omnium humores rata ordinis costantia regit atque moderatur. Natura superuacaneos humores regere nequeunte,propter eius imbecillitatem. Etenim fere fit, ut ad refrigerationem visscerum, obstructionem, scii rhum unde cruditas cache-xia fluor hic consequatur,4 corruptus humor a reliquis corporis partibus procumbat in uterum . Quare frequenter eas mulieres exercet, qua crudis oleribus, aqua multa, lacte, placentis, libis, aganis, artocreis, aliis id genus ventrem sarciunt. . Sitalis sanies est crassior, litique profluit,ante,p. stque menses, cum ardore lumborum, virulentae onorrhoea signum est: nec ab utero, sed a vasis spermaticis origo mali repetenda. Corrosis uteri venis ob acrimoniam humoris: vel apertis Ob eius copiam, aut vasorum imbecillitatem Copiam indicat suor multus acrimoniam longus, stillans ac pungens.
Hoc fluoris genus in cacochymis mulieribus, iisque praesiertina,quae foedis coloribus aeucophlegmatia tenetur, existit freques. Qu9d a pituita fieri probabile est,ut citrinum pallidum
a bile saepius etiam onorrhoeae qua praehenduntur mulieres ut viri signum est: verae quidem, quum expers est acrimoniae suo rivirulentae, quum grave olens. Sed in onorrhoea per inter ualla materia dccidit, assidue vero in uterino fluore.
ME 'nigra fluuntvi aquosa sine ordin quando Debilis est uterus , Venerisque cupidine nulla Tangitur imbellis mulier, refugitque viriles Contactu. semenque viri si forte recepit, Non retinere diu potis est, atque o cytis infans, Si concepit, abit, praerepto tempore partus. Qirumque instat messis, grauitas cum pectine crura Occupat numbos, stomachusque, caputque