장음표시 사용
631쪽
Qi, bis, illiings In hoc breui libello quicquid ad hirudines ac earundem usum pertinet Galegustibus inodii M. perstrinxit. Principio autem quibus hirudinibus sit utendum monstrat is nimirβ que captae aliquot diebus incluis,atque adeo cicuratae sint. Ita enim facilius carnes iam scilicet timescentesapprehenὸunt. Eas autem qu recens captae sunt, ob suam in lentiam apponere haud licet Ged uno die exiguo pastos sanguine,asservare Nam hac' ratione quicquid in iis virulentu est exprimitur. dit enim sanggini que hauserunt. -Secuiudo, quo pacto pars cui hirudines admouebuntur sit praeparanda monstrat, it doctuviis, ci lacibus apprehendant.Nitro autem prius esse perfricandam, i lcilicet incalescat,
praeparanda. & ut 'sanguis ex alto in summum euocetur,ait. Au t inungendam aliquo calqrifi , c ex alto in summum trahente medicamento Aut si iis omnibus destituimur,unguibus esse scalpendam docet,ut scilicet hac ratione incalescat, ad eamque sanguis trahatur. Q Womodo parti Terti Θ,quo modo sint parti iam praeparatae adhibendae hirudines ostendit. Iniicere purum aqua tepida plenum, id amplum oporet. Purum,ut sordes remouente. ctius abstergi postini. Ad abstersi'nem autem hanc rectius perficiendam aquam esse tepidam conuenit. Ampium esse debet,ut manibus commode attingi, atque adeo sordes spongia coprehensae,rectius absteisi queat. Sic purMtas manibus admouere con-Q post Umo uenit . .arto, quid deinceps ubi iam admotae sunt hirudines faciendum sit medicos, iεόpes4ώω monstrat. Est autem pars cui adhibitae sunt, tepido oleo fouenda ne scilicet refrige retur. Parte enim cui inhaerent refrigerata, non facit Hanguis sequitur, utpote quia frigore crassescat D ad interiora pellatur. Caeterum non semper opus est ut manibus hirudines admoueantur. Si enim ipsis manibus, aut pedibus admouebutur, fatis inlid Aelendum est ipsem partem aquae cui insunt hiruὸines immergere. Nam ita sua spote partes has siς ubi hirudires apprehendent Qujntis quid faciendum sit ubi parti iam inhaeserim, nec admodum G bh. ἡes se sanguinem traxerint,ostendit:sors ce caudae earundem praecidendae sunt. Sanciatur ut decidat. guine enim quem emunxerunt tum effluente,trahere non desinunt. Sexto qua rati
2bὸό όὐ Γ Aicςre iceat ut tande decidant docet. Salem enim aut cinere si ori ipsarii insperseri Elae,sii'it,hὸρ mus statim sua sponte decident. Septim θ quid postquam iam deciderunt sit agendum
molistrat. Cucurbita nimirum est adhibenda, quae virulentum clicere queat.Si vero cucurbitularum usus displicuerit,spongiis fouere partes quies admotς sunt hirudines oportet.Spongia enim,noua pr sertim, non tantvim est materia eorum quae humores irrigandos excipit,vi testis est lib.11.de simplicomedi facult. Galenus, sed etiam mani- ,,bristi. seste desiccat. Quippe seruatur etiamnum in ea quam amare accepit facultas. Quare Grateus eodexm ut virus ab hirudinibus relictum dissipetur ac discutiatur,spongiis nouis parte fouere e T. conuςnit .QFd si Veris e foraminibus cutis legendum enim censeo Σιρα- non σώ- pditia. μα α cruentae lachrΤmae effluxerint,cuminum, quod desiccandi facultatem habet, Don fluxionesque compescit, Si farinam, emplasticam obturandique vimobtinentem in-0iςμ spergere oportet .Effluentes enim cruentas lachrymas cohibent. Dein partem lana,quq exiguo oleo est imbura,inuoluere con uenit Lana enim commodissime, iosco ride teste, vulneribus imponitur.Oleo vero quod obturandi facultate habet imbuta , esisti emcacior fit .si vero non tantum lachrym cruent ,sed te sanguis plane cum impe- tu motis hirudinibus erumpat,linteum aceto imbutum iniiciendum. Acetum enim. elisi ,sti Diosco. adstringit, erumpentemque undecunque sanguinem in succidis lanis ut spongia impositum sistit. Aut Galla usta imponenda,quae,ut lib. . Simplic. pix liquida. attestatur Gala.sanguinis comprimendi facultatem habet. Aut certo qngia,cui glu-' ---: tinandi vis inest,liquida pice madida, te dein usta imponenda an ippe pix liquida ad' mixtis aliis quib'glutinadi vulnera lacultas inest,profuda vulnera, Diosc.teste, fanare
iis ista; potest.Est aut pix ligda quae incesis pinguissimis arboru lignis in furno filiit Officinis
dine, reo - hodie navalisdicitur,4 Zopissa Diosc.quae resina est ca ceramauibus derata diuersa. porpeuceant. ' Octauo, quem sanguinem hirudines e corpore eliceant docet, nempe non eum qui
632쪽
in profundo corpori ed eum potius qui carni adiacet. Atque hinc est quod pro cu--χcurbitulis eis utamur Nono quando detrahendae sint hirudines monstrat.Detrahendae nanque ubi dimidiam singuinis vitiosi aut redudantis partem esse extraelam coiicimus. Eiusque rei rationemstatim subiicit nquiens: Prohibemus enim nec permittimus donec omnis sanguis, A quod satis sit excernatur, quod scilicet pars ipsaduplici ratione rinigeretur, nempe ab hirudinibus admotis natura Bigidis, te ab aere ambiente fiigido Quocirca aliquid sangninis retinendum erit,utinde pars incalescat.Hinc est quod dimidiam tantum sanguinis partem prius extrahendam esse dixerit. Postremam hanc partem Gaudanus non recte transtulithunc in modum: Prohibemus verὼ decidere, donee quod satis sit &eranod Graeca satis docent,quarita habent Usu ὁο o elutari 1,σω φουκεὼμ -ορ ειρεως αμα, κερ- Nam eum plane sensum haec verba res
runt,quom in nostra conuersione exprestimus
praesidia sunt irruente in thoracem ventrem humo Gad manin retractio mitus autem A ad inferna decumbit: quem admodumsi ad vomitus inclina per acriores cly fieres 'bas vero has inclinationes, quae ad superiorem,inquam, i inferiorem ventrem verganiger urinam c sudores reuellis.Quin se uriria, per pudores, alui excretiones retrahitur . uulporium autem auxilium esi etiam mammis admota cucurbitula. His vero qua Dpochonisiis astigantur, anguinis
ad nses impetum reuelle perinde atque immodicum ex υtero e Iluxum. rerum
ad caput viscera humoram delatione acri re medicamentapectori imposita reven Insumma humoribus sursum metibus ad inferiora reuellendam. Deorsum autem uentria citra Intro vero tendentitas, foras m rursus seras vergentibus
intro. Sin ad dextras partes repant, adfinistras. Et si ad sinistraue inclinent, ad
contrariari Sic etiam quae retrosum ab eunt, antrorsumr quae vero antrorsum, retrorsum reuellis.
In hoc breuissimo libello prceepta ρος ad reuulsionem ipsam recte iaciendam spectant Galenus pertractat.Atque principio quis sit reuulsionis praecipuuS usus mon- . strat,nempe ut vehementissimos humorum in partem aliquam corporiS influxus con- Pr paut reuusertim.& celeriter per hanc ipsam prohibeamus, retrahendo scilicet M auertendo humorum impetnm in contrarium . Secundo reuulsoriorum auxiliorum aliquot modos A exempla profert, reuellere nos dicens, ubi eum humorem qui in thoracem & fventrem decumbit,ad manus retrahimus Eum autem qui adinserna delabitur retra- φ μ' hemus ,fi per vomitum expurgabimus. Veluti contra si ad superiora, it ad vomitum inclinat, per acriores acvehemetiores clysteres revellimus. Porro ambas inclinationetitam eam scilicet quae ad superiorem,quam quae adinseriorem ventrem repit, per urinam & reuellemus. Cuius rei exemplum extat apud Galenum lib. .ad Glauconem, in capite de tertianae febris curatione, ubi flavae bilis humorem nunc ad ventriculum, nunc ad inseriora repentem, per urinam A sudorem posse etiam Medicum retrahere
633쪽
κ Euhiabhsi diserte docet Praeterea quς ad Urinarios locos deferuntur,per sudqres,v sui excretio
mine quomodo nes revelluntur.Equo sanε loco Sole meridiano clarius apparet, Galenum hic nomeo ..., gςnerarim N καταπη Πῶς pro omni remedio quod reuellit,non curando' dubiub=λFia. an ad contraria vel vicinasiat reuulsio,vsurpare. Privatim enim & proprie loquendo Deriuatio. revulsio bicitur,quae ad contraria sit eriuatio autem quae ad vicina.Sic enim metipse Galenus liba.Ther.metho.cap.3.haec Vacuationis genera definit': Quum i tur hoe loco dicat era quae ad urinae loca decumbunt per alui excretionem posserquelli,euidentissimum est revulsionem generatim ab eo sumi, ut scilicet etiam in se derivationem complectatur.Tractio enim humorum qM ab urinae viis sit ad aluum,non est revulsio propri8 loquendo,sed derivatio: od luculen ter admodum loco iam citato Galenus monstrat,vbi inter caetera sic scribit:Quae per aluum fluunt,ea vel per urinas, velut rum derivabis.Quae vero per urinas,ea vel per uterum,uel per sedem derivare oportet. Reuulsorium denique esse praesidium Galenus docet si mammis admoueatur cucurbis tuta.Quodconfirmat Hippocrates ita in Aphorismis scriptum relinquens: Si mulieri ,.1μ, ib. V menstrua sistere volueris,cucurbitulam quam maximam sub mammis defige. In cuius sententiae explicatione multa ad institutum facientia diximus in nostris in eum librum Cueurbitulae hy- commentariis.Denique cucurbitulae quae h7pochondriis assiguntur, sanguinis ad n poςb dxii 'res impetum reuel unt Cuius rei loco paulo ante citato testis est Galenus in eum mo- dum scribens: Quum 8 naribus sanguis erumpit, retinent eum magnae in hypochon- reuellanti driis defixae cucurbitae. Infigendae autem sunt, si ex dextra nare profluit, super iocinore:sin ex sinistra,super liene.Si ab utraque nare,super viroque sunt imponendae Viscere.Denique humores ad caput A viscera declinantes,scria medicamenta pectori im-AIehu,ti,Mu,' 'posita revellun ad quod.puto nemo inficias ibit.Sed notandum hoc loco erit in Gro eodex mεMar. co Aldino codicelegi ερτοῖς; ολπαρ ,ideoque reddidisse Gaudanum in sinus Quae quit dem lectio quid prae se ferat coniicere certo non possum . Ego quidem iudico locum hunc esse deprauatum, legedumque εν si ςέθεο i,hoc est, ut nos conuertimus, pectori. Quam quidem lectionem confirmat antiquus interpres,qui disertὰ conuertit, pectori imposita.Huic etiam ratio ipsa lectioni seMagatur.Nam vergentes ad caput Sc viscera; hoc est internas corporis partes,humores, acria medicamenta pectori imposita ad sese retrahunt. Quod si tamen quis retinere Graeci codicis lectionem velit,is κολπον hoe loco pro vina, aut manu accipiet : Nam Phavorinus testatur κολπορ idem etiam quod αγκάλιν,id est vinam,&sic accipi ab Homero in .Iliadis tradit, A mest,hoc est manά uultanlige. significare.Et tum quidem sensus erit illos humores qui ad caput te viscera tendunt,adnπatim sumpN manus,appositione acrium medicamentorum, esse retrahendos. Tereid, summatim' ''ῖ reuulsionis generatim sumptae species octo recenset inquiens.1.Sursum fluentibus bu' moribus eorsum retrahendum.2. Deorsum vero fluentibus,sursum. . Intro tendemtibus oras, .Foras vergetib',intro .s.Quae ad dextras partes repsit,ad sinistras.s.Quae est ri ad sinistras extrorsum τ.Quae retrorsum abem, antrorsim.8.Quae antrorsum,
retrorsiam reuellenda. Atque sciendum hoc loco erit,si praedictae reuulsionis species,. quod quidam faciunt; ad venae etiam sectionem detorquentur, probὰ esse Galenumina 'per ve- intellὶgendum, nempe tum a dextris ad sinistras,8t contrareuelledum esse, ubi fibra-Σ .ὸ da i ru qua in venis sunt consensus A rectitudo non impedit.Neque enim perpetuo de. sit thuellendum. ra cum sinistris rectitudinem habent, quod copiosius inexplicatione capitis decimi quinti,libri de Curandi ratione per sanguinis missionem,docuimus.
634쪽
cur tuu iis qui antea vacuatisiuis; filiarem asserans. Sis mellari uerret, illis haud ut uno Eadem vero ratione
nephlegmone obsessa Merum ubi illam influit, iue corpus antea Viscuis tu's, o ius si aut motiere aut a
tibus adhuc malu,non laborare ancipienti in mebris diis quae eis coitincta consinuave sum; euulsionis gratia ligenda tan Ahala. Cucurbitula potest mat riam vacuare, dolorem soluere,phlegmonen minuere in mesem discutere': an tentiam reuoca Gimbecillum entriculum rota tam e cere, animi deliquis tib rare,ex alto faxiones transferre, ac reficcare sanguinis ereptiones coli re
cultates mensum corruptrices extrahem mm n es leuare. co MMENT MUS In hoc breuissimo libello uniuersia quae adcucurbitularum usum sunt necessaria
Galenus complexus est. Principio autem quando cucurbitulis utendum sit docet, ne Quuo cumrbs petum,Vbi uniuersum colpus antea fuerit vacuatum Plethoricis enim nihil conse ut imo eis potius nocent. Quare iniis cucurbitusς haud utendum erit. Cuius rei causam affert Galenus cap. 9s.artis medicae in eum scribensmodum:Si uniuersum corpus ple- 1 thoricum fuerit per laborantem partem minime vacuandum erit. Nam sivicarifi-i racationibus, aut sectionibus sensibiliter vacuabimus, plus , excitati doloris ratione Nattrafiemus . Si vero calefacientibus dispergere tentabimus, plus erit id quod vi calo ris ad partem attrahetur, quam dispersum . Quod si in eo elaborabimus, ut quod' influxit retrocedat, corpus plenum non admittit. Ad haecigitur ambo totum corpus uVacuare oportet, aut omnino ad contraria loca retrahere quod laboranti parti in- fluit . Haec ille . Pari quidem ratione nec in cerebri & eius membranarum phle- gmonis inter initia malarum, cucurbitulis 'tendum , 'uemadmodum neque in . vlla alia parte phlegmone laborante.Tum Ganra partibus laborantibus influxus humorum auertendus magis,& nequaquam ad eas per cucurbitulas trahendum erit. Per phlegmonen autem cerebri & eius membranarum nihil aliud, quam phrenitim intelligas.Nam,ut testis est lib.a.de sympto causit cap. .Gallenus, renitis non est nisi ce 'rebri lc eius membranarum phlegmone Tum verra cucurbitul Mum usus optimus, Rmaxim8 opportunus erit, quando lassi ad partem Iaboratem nihil influit, uniue sumque corpus antea per venae sectionem vacuatum est, opusque est ea quae iam in labo
rante parte haerent aut movere,aut amoliri,aut foras trahere.Hoc enim tempore sine
omni prorsus noxa idipsum quod desideramus efficient Fientibus autem adhuc malis cucurbitulae non iis partibus quae laborare incipiunt,sed iis potius quae illis pniunctet& continuae sunt affigendae erunt,idque reuulsionis gratia,ut scilicet influxum Surnorum a laborante parte ad vicinas revellant M attrahant equaquam enim 'ut dictum est,fluentibus adhuc humpribus ad laborantem partem es attrahendum,sed ab ea po-Idalafientia notitius ad vicinas,si commode fieri potest,aut longius distantes, repellendum. Vbi notania mimorbi. du venit, ex hqc loco perspicuu esse,mala quae adhuc fiunt non dici Galeno stos, sed πάθη. ait enim γενομένων Ιετι - ἔ παθ- . Neque enim sunt affectus, Vc es res permanentes, sed essentiam suam habent in fieri, quemadmodum idipsu rei copiosius iά euhis bisularista
annotationibus notiis in librum primum Galerii de Tuend. Ianitidem6nstrauimus illas.
635쪽
Secundo loco in hqe breui simo libello docet Galenus quae sit cucurbitulatum faculatas. primum enim malefiataein parte' haerentem vacuians, praesertim ubi scarificatio accedit Secundo dol breuiseluunt. Hinc est quod libaa. Therimetho. p. vi fimo, ita ,, scriptum resquerit Gallanus:Pqlor qui spiritum flatuosum comitatur propriam quanis dam curationem sortitus est ex cucurbita cum flamma copiosa multoties admota.
, , Videraturque tibi praesidi uni hoc in huiusmodi malis incantamenti cuiusquam simi, ,, te qui disicere siue hi in intesti his,sive in quaviscorporis particula sunt excitati. Illiesco enim cucurbitula admota,qui spiriinflatuoso cruciantur,tum a dolore liberi um,, omnino sani redduntur. itiis,phlegmonen iam factam minuunt,qudi partem humorum ab ea revellant. Quare',inflationem,utpote cuius, ut iam ex Galeno monstratum est,propria sit curatio, discutiunt.Quint3,appetentiam reuocant,quθd nimirum L, . Ehei attractis humoribus penuri senium, id suctionem in ventriculo excitent.Neque enim appeteritia aliud est, Galeno liba de Sympto.causis,cap. .leste,quam impletionis desideritum Sexto,imbecillum ventriculum, qudd nimirum eius appetentiam naturalem exciter l,quam statim nutritio sequitur ventriculi, bustum ciunt. Septimo, animi deliqui ,γθd sanguinem A spiritum ad exteriora reuocent, liberant.Octauo, pro ptereanaem causam, suriones ex profundo corporis ad eius superficiem transserunt cishu uiuiis Aresiccant. Nono,sanguinis eruptiones, ut in libςllo de Reuulsibne supra a nobiseuliatesqua men est Ostensum,cohibenI. Decjmo, facultates quae menses corrumpunt, extrahunt, dis coπumpmx eosdedi leuant.Ιme est canis quae impediunt quo vinus statis temporibus effluant Q - - meni ιν sunt cucurbitulae & extrahunt. Nam quando menses no fluunt opportuno ου-- temppre necesse eoilqs esse corruptos, hoc est sanguinem menstruum esse factum crassi 0re quam ut per angustas venas transire queat. Aut saltem obstructio aliqua invenis iacta est, quae mensium profluxum moratur . Has i Iur causas menses corrumpenteF extrahunt cucurbitulae,adeoque essiciunt ut iis sine impedimento promanis: bus,mulieres mensibus leuentur. Atquehunc esse verborum Galeni sensum ex antiqua conuersione colligi potest sic enim hunc locum interpres vetus conuertit: Menstruara retenta attrahere Malleuare potest, Quinetiam Avicenna. .primi cap. de cucurbitula D sic essenegendum confirmat,qui locum hunc ita ex Galeno retulit Appositio cucurbi-n tularum corruptionem quoque menstruorum sanat,& corpus ab ea leuat
durataF, aut tensaF, aut dolore vexatas aut umone quae iam firmata est tentata aut acri materia adiacente, aut venena
ta bacultate extrinsecm accedente, aut ubi materiam ex aetas partitas in alia traducere volamus Verbigratia, crurasicaria scamus capite lasorante,aut ubi materiam in corpore redundantem minuere nobis consilium est,praesertim ubi redundantiat messit a mat ria quae amari consueuerat.Velatisi haemorrhoides Iopprimantur crura curi
ficamin balneo prius usi,aut calida ter giam fouentes. m annosaepius in
cidere venam non expedire censeo:quippe cumsanguine opiose una vitalis excemnitur sttritus.Eo autem copiosius absumpto,uniuersa corporis moles refrigeratur,
omnia ιe naturalia opera deterius fiunt. Quapropter ab ignobilHribus, ut te cruribus,detractionem fieri conuenit Prodest autemscarificatio etiam oculis diu-
636쪽
tina faxione vexatis,m capitis asse tibis malis ae thoraci dorso ue accident bas . hac anini atque moras m impactis.
In praesenti libello quae ad scarificationis legitimum ac commodum spectant usum, Galenus edocet,&initio quando scarificatione utendum si tradit scarificandas vero primum partes esse corporis,ait,quae phlegmone laborant: idque non inter initia dum ladhuc humores influunt,sed tum potius ubi iam in parte firmati sunt, quemadmoda ex iis quae paulo supra diximus satis patet. Secundo, eas quae iam induratae sunt, ut lscilicet tenaciter impacti humores educantur. Tertio, partes tensas,eandem ob causam, ut nimirum tensionem emcientes humores eliciantur. QuartΘ, molestatas dolore
partes,eo praesertim qui a flatibus est ortus,ut diximus in libelli o Cucurbitulis enar- iratione. intue, partes fiuxione quae iam firmata est vexatas scarificamus, ut quae haerent in iis educamus. Sexto,ubi iis materia acris adiacet,ut ea scilicet euocata partes non amplius irritentur ac erodantur. septimo, ubi venenata facultas extrinsecus laccessit,ut si quispiam a cane rabido aut scorpione sit morsus&ictus. Tum enim cu- ὶ curbitis cum scarificatione admotis venenum iniectum extrahere conamur.Octauo, iquando materiam ab una in aliam partem transferre cupimus. Idque simul adhibita cucurbita quae ad eam partem quae scarificata est trahat. Quare eorum quae iam dixi- lmus intellectus, ex superiore de Cucurbitulis libello pedet ut hoc nomine hic nos esse breuiores necensit.Secudo, huius libelli loco,quae axit exeplo illustrat,&quibus malis prosit scarificatio,docet Gale inquies:Si caput laborat,aut i materia in toto cor- pore redudans minueda erit,crura scarificabimus,ut scilicet a supernis it nobilioribus partibus ad ignobiliores, crura scilicet,humores noxios S superuacuos reuellamus, ac fletati Via
subinde vacuemus.Idque magis faciendum ubi redundans materia talis fuerit,quq an- neortendum lea per haemorrhoidas,autalium vacuationi a natura destinatum locum,vacuari statis Si certis temporibus cosueuerat.Suppressa itaq; quae per haemorrhoidaS sit vacatione, s usperantiu crura scarificabimus,prius tame usi balneo,ut ab eius calore tenuatus te di lutus sania venamguis ad tractu Si vacuationem aptior fiat, Aur si balneo uti commodὰ non licet,saltem aqua calida madente crura fovebimus . Tertio, rationem reddit cur scarificatione cru ne suae. rum sit utendum,hanc nimiru.Non expedit saepius per annum incidere venam,quod ita non tantum copiosus sanguis, sed di una cum eo vitalis excernatur spiritus. Cuius 'quidem vacuationemvniuersi corporis refrigeratio comitatur, qmnesque subindena sturales actiones deterius fiunt. sunt autem naturales actiones seu voluntatis exper- ista, quae ex vena A arteria procedunt, quaeque a consisto, aut electione non pendent,sed sponte v naturaliter fiunt,ut est concoctio, nutritio,sanguificatio, pulsus cordis, Si eiusmodi Et sciendum hic erit perpera in Aldino codice legi ψisti καpro *υσικα ippe scribendum esse φυσικὰ praeter antiquu interpretem, Aetius etiamtib.3.cap. 21.qui hunc Galeni locum iis verbis refert, testatur inquiens: saepius in anno venam incidere non utile opinor,simul enim cum sanguine plurimum vitalis spiritus exhauritur,quo exhausto,&corpus totum frigidius redditur, Stactiones naturales deteriores ifiunt.Caetertim prodest quoque scarificatio oculis diuturna fluxione vexatis, Sc capitis affectibus quΘd scilicet fluvionem ab iis partibus ail ignobiliores trahar, & illuc tracta ivacuet Eandem certe ob causam thoracis ὀζ dorsi mitis confert. Item anginis, atque
humoribus alicui parti corpori impactis, eos enim elicit, A subinde vacuat, ut antea quoque dictum est.