장음표시 사용
31쪽
ries est calida, humida, frigida, sicca : composita caliada humida,frigida sicca, calida sicca, frigida humidae
materialis cum sanguine,pituita,aut alterutra bile:ii materialis phlogous& congelatio : aequalis ut febris hectica,quq est intemperies totius corporis:in qualis, ut febris lipyria & epiala: sub illa Vruntur interiora, ex teriora rigent, sub hac pars una risescit, altera aestuat. 4 orbi organici fiunt a vitio conformationis, numeri,magnitudinis & situs: conformationis vitia sunt in meatu δύ cauitate, itidem in figura, asperitate & lenitate : rursus meatus & cauitatis vitia sunt ex se ausi aliunde: ex se quia meatus aut caustas est angustior aut ampilior:angustior,unde obstructio, a qua menstrui, haemorrhoidon,io iij,secum & sudoris suppressio, febris putrida, lenta, icterus uterque lienis de hepatis, Oplexia, dyspnoea, atrophia, rabes,mors repentina. Amplior,unde diarrhoea, lienteria,haemorrhagia, alui fluxu vesicae diabetes,mictus sanguinis,uterini menstrui immoderatio,e ventriculo sataguinis vomitio, epulmone eiusdem excretio: alterum conformationis vitium estin figura, figurae vero a causa interni, cuius modes sunt monstruosi partu aut a causa externa,qualisluxatio membrorum a manu Obstetricis: tertium conformationis vitium est partis asperitas, qualis incute callus, in trach a alteria rugae , Vnde raucedo: luartum conformationis vitium est haecitas, qualis intestinorum, unde lienteria adiuuante humore pii sui & viscido. Numeri autem vitia sunt in excessu aut defectu: in excessu cuiusmodi humores inpletiuora, membra in triorchis & sedigitis, excrescen a in capi te velut cornu, in naso polypus, in meatu Vrinario caruncula,
32쪽
A D H I p p. M E T H . D v 1 runcula, in cute Verruca n ano aut utero condyloma a quibus plerumque sit obstructio, ab obstructione morbus magnitudinis: in defectu mutilatio membri
11ue sat naturalis, siue sit e casu aut fortuna. Mamaitudinis vero vitia sunt in augmento aut decrementi: maugmento aut totam corporis , Ut gigantea moles, qualis Nicomachi Smyrnei:aut partis,ut tanta linguae magnitudo aut penis,quae sit usui iocommoda. 1n de Cremento Vt corporis extenuatio, membri atrophia a copia vel inopia materiae utilis vel inutilis,&ficulta
tis robore aut debilitate. Situs denique, in membrorum & offula uxatione : in quo genere strabismus,nem1a ab humida intemperie, aut violento aliquo
casu. Morbi communes sunt a causis externis auon ternis velut fractura in osse, Conuulsio in neruo, diuul-11o 1nligamento,excoriatio in cute, colusio in carne vitio & vulnus in omnibus: a causis vero internis tu
mores, cuiusta odi phlemone, erysipelas, cedem id dMorboru diuisio ab adiunctis formis crisium theoriae & menti Hippocraticae magis cocientanea esti eo nobis distutienda in hunc proponitur modum
Morbus aut est in toto aut parte & in utroque acutus diuturnus, mixtus & ex metaptos eos. In toto acut tebris primaria est aut epiginomine: primaria in fan-gurniSphlogosii, unde synocho prima, item in bilis Concitatione, unde siynochos secunda, in utrius quosteruescentia, unde causios: Viginomene peripndum typhod ,stoma- , uitillyria. In toto diuturna febris aut est russius pri-
33쪽
18 po LYCLEΤΙ NORMAmaria aut epigri'mene: primaria in pituitae putredine, Unde epi os & quotidiana, item in melancholiae exuperantia , Unde quartana, denique in utriusque permixtione, Unde quartana notha epiginomenelocis affectis, pulmonibus, iecori & lieni nondum sibi nomen peculiare inuenit. Mixta in toto aut est prumaria aut epigi nomene: primaria rursus aut est confussa in uno loco,aut inplicita in diuersis: confusa in unci: loco fit a sanguine cum pituita, unde synochus putrida aut eiusdemcum atra bile, unde febris adhuc a nymos: eadem etiam cofusa in uno loco fit interdum a permixtione bilis cum pituita,unde et Odes, aut cum atra bile ad modium perniciosa & adhuc sine nomine. Implicita in diuersis locis aut est intermittens cum intermittente,aut intermittens cum conti ua intermisetens cum intermittente aut est unius ideae aut diuerse
unius ideae duplex quo tidiana,duplex tertiana,duplex quartana &c. diuerta quo lidiana cum tertiana, ter-
tiana cum quartana, &c. Intermittens cum con- tinua aut est rursiis unius idear aut diueris : unius ideae tertiana continua cum tertiana intermittente
diueris quo hiana continuae cum tertiana intermit- tente. Epiginomene quarundam partium affectibus si cruenit. Ex metaptos eos siue decidentia, quae ex Puno genere in aliud transi, sic acutus post vigesimum diem dicitur decidentiae, post quadragesimum divi p
Hactenus de morbo in toto, nunc qui si in part lidicendum. In parte acutus morbus aut internus in aut
externus: internus rursiis aut simplex est aut cor situs: simplex fit a sanguinu , de phlegmone,
34쪽
'Haeda species nonien sibi inuenerunt angina,pleuri ris,per neumoni stomachitis, hepatitis, nephritis, quaedanon inuenerunt, vens cau vesic columes ,
lonsitarum:aut a bile, unde ei γ elas cuius species suiniphrenitis, lethar us&reliquς sine nomine species. Copositus fit expiat mone & erysipelate d tu ein partibus internis. In silerficie aute corporis produ
cies:a bile phlyctides, herpes miliaris exedens; im
petigo,prurigo,&c. In parte morbus diuturnus aut est Interior aut exterioriinterior rursias aut est simplex aut compositus:simplex a pituit unde Oedema, caros, &aliae species,quae nomen peculiare nondum libi inuenerunt taut a bile, unde scyrrhus iecoris, lienis,uteri &naulti alij. Compositus fit excedemate&scyrrho. Insuperficie autem corporis a pituita producuntur ganglio, nodus,bronchocele,glandula, struma mitio ubigo,seabies, mus,achor: a melancholia struma carcinodes,cancer,phage lena,Verruca,thymion, lentigo, pὶOia, lepra. Mixtus in parte fit e confusione quatuor humorum : ex metaptos eos vero cum humores ath in alios degenerant,sic pituita in serum, -- de ascites,spiritus in flatus,vnde tympanites, S c. De temporibus morborum s coctionis muteria morbis cae. Cap. VIMOR B vs omnis aut est ab lute breuis aut longus, aut id comparate: morbus absolute breuis in quo crisis, vocatua acutus, cuius duo considerantur
xempora in genere, unum secundum longitudinem, alterum seculata latitudinem: longitudinis quatuor
35쪽
sunt partes, principium, incremefatum, status δc de clinatio . Principium morbi sumitur a primo febris paroxismo signatis die & hora. Incrementu designat paroxismi longitudo, horiae anticipatio , & sympto-maton vehementia: ab hoc indicantur longitudinis &breuitatis termini, item futurane s1t crisis in prima, siccunaa aut tertia ephodo, in statu an paulo ante statum, nam numero paroxismorum incrementi numerus ephodon fere respondet. Statum indicathor constantia, paroxismorum aequalitas, sympto-maton tenor: in statu crisis fieri consueuit, ab eόque, quam longe sit abiturus, praeuiso dieta est auspicanda. Declinationem demonstrat horae retardatio,paroxis mi breuitas, symptomaton remis Iso: totaque morbi historia intra diem decimii quartum, aut Vigesimum, ad summum,si in principio non est valde acutus, absoluitur: acutissimus quarto, peracutUS septimo, acumtus simpliciter decimo quarto . Tempus secundum latitud1nem versatur in periodis siue circuitibus, quin
rum Vnus refertur ad conatum morbi, qui Vocatur paroxismus,alter ad conatum natur dc Vocatur ephOdus a medicinae magistris. Paronismus est morbi in
sultus , cuius partes siliat ἐπι μασά,-ὰκ Ira, παραγ
: ii racme, seu paroxismi V ore, si vincatur natura,moriendum. Viso te, vel remisis obest continuarum, siCut ἰπυρήξια,Ves intermissio, intermittentium, in quibus paulo plenius nutrire conuenit febres fere omnes, quarum aliae sunt typicae, aliae erra ticae, suas habent peripdos, item ρsthhaa,arthritis,cO
Iicus dolor, cephalalgia, & cardialgia. Paroxismi anti cipatio signum est irritatς naturae, diuturnitas absoli 'tae putredinis, vehementia absoluti pepasini. Epho
36쪽
dos vero est nathinae stimulatio ad morbum superandum partim lunae reliquorumque syderum beneuola irradiatione partim etia coctae pilis aut minus mare riae motu.Lunae irradiatione quaternionibus aut septimanis: materiae motu imparibus diebus ordinate, paribus intempestiua crisis eruptione ab inordinato Auxς materiς motu: in ephodo si vicerit natura bene aegro & prospere agetur. Coctionis materiae morbificae duo sunt rempora, dies nempe indices & decretorij: indices coctionis sunt . II 17. aut sui inteicid&es,laaan his signa coctio nis morbum iudicandum fore in T. aut 1 . aut 2 O. aut sitis proximis ante vel retro intercidentibus e morbi impetu & Vehementia si nificatur: cruditatis etiam, quae symptomatice tantum mouetur in acuti S alazper abscessum in diuturnis,quod urina cruda &tenuis pariter collidicat. Decretorij sunt excretionis, quae fit in morbis eucritis, quales sanguinei per quaterniones & hebdomadas, & biliosi per dies impares,sicut affectus in partibus dextris: dysseriti ver0 seu mixti per pares,sicut partes sinistrς. Morbus simpliciter longus,
ea quo lysis, vocatur diuturnus, a 4 O. die ad ioo. in quibus vis dierum cpiticorum tantum est colaspicua non ulterilis, ubi opus est mensum & annorum nu mero. Morbus comparate longus & breuis es: decidentiae,nempe a vigesimo die ad o. quia si confera tur cum acuto longus est, cum diuturno, breuis.
SIGNORVM summa genera verssentur in reco datione rerum non naturalium, quibus iam ante usi
sumus: in cognitione partis affectae, causis morbifi'
37쪽
praenotione a signis blaygmicis, pepticis & crisim
Primum genus Vocatur antiquae consteti dinis autnouae vivendiinstitutionis: consuetudo a tem est in usu aut abusu ambientis aeris,loci S aquae: item alimenti substantia euchymi aut cacochymi,
qualitate eupepti aut dyspepti, quantitate sobrij aut
genialis , ordine legitimi aut inversi. Item in eductione aut retentione secum, Vrinae, vomitus, sudoris, menstruoru, sedariis. Item in moderatione seni ni, vigiliarum, motus , quietis,& animi pathematon: his adde idiosyncrasiam & peculiares affectus. Noua vivendi institutio in promptu est. Secundum genus catur diagnosticon partis affecti , cauis morbificar&speciei affectus . Parsa item affecta deprehendi turiitu ex anatomicis obseruationibus:affectu primodi per se, in quo temperamentum , conformatio, usus, dignitas de situs sunt spectanda, aut per accidens siue colensium,in quOgenere est affinitas, vicinia, operis societas, iamunio Vasorum,positive aut priuative. Causa pariter deprehenditur externa ab assi impiis, admotis, educendis, faciendis: interior antecedens ametria in excessu plethora, in defectu inanitione, item cacochymia in genesi aut metaptosi humorum: interior coniuncta fluxione aut congestione, fluxio neper diadosin, metastasin,palindrome materic monbificae. Morbus denique deprehenditur a subiecto aut odiuncto,subiecto quia similaris,olganicus,aut com
raptos eos: item pars assueta, causa & morbus depre Lenduntur a triplici generesymp tomaton aposterio-
38쪽
AD H I p p. M E Τ Η O D v M. ri: sic simpliees affectus indicant excretorum ametriam, ametria vero functionis laesionem, & contra. Tertium genus Vocatur prognosticon, quod maxime excoluit Itan ocrates, Ut non immerito genus ex Appolline di ixisse credatur, quem vaticiniis praefecit antiqvitas Perficitur autem laoc genus Simiotices si
gnis sphygmicis,pepticis &erisimis: sphygmicis vires aegri inquirimus a pulsu &resph atione peplicis magnitudinem morbi a fecibus , urina , sudoribus &c
Cris1mis salutem aurinortem amotu materiae mor-bificae secundum tempus in quo sit pepasinus , & spem ciem morbi in qua excretio. . Sphygmicorum signorum differentia petuntura motu , quem antecedunt ' fatuor, tria consecutam tur. Antecedunt autem mouens , vitalis sic. ticulutas, a qu pulsus Vehemens, languidus , mcdiocriS : mobile, cor st. & arteriae , quo pulsus in iis, durus , mediocri spatium in quo fit motus, a quo pulsus magnus, Diuus, mediocris tempus circa quod systole & diastole, inspiratio & expiratio
mensurantur , a quo pulsus tardis, velox , mediocris, a motus & quietis remissione vel intensione Consequuntur vero proportio, aequalitas, & Ordo Proportio , quando vires aegri & morbi magnitudo proportionantur secundum naturain & aetatem. Sic morbus acutus proportionatus est iuuenibitioso,im pr morti natus seni pituitoso. AEqualitas, quando
eiusdem generis pulsationes squales percipiuntur, ut 11 pulsus febricitantis velox singulis pulsationibus 'x per que Vulox, magnus peraeque magnus, & ve- bemei' peraeque vehemens α sicin liquis. ordo, .
39쪽
a 4 POLYCLETI NORMA quando seruatur series circuituum, ut si duo pulsus
fasit magni, deinde duo parui, & sic deinceps per circuitus, huiusmodi quidem pulsis inaequalis est , sed
ordinatus. Differentiarum autem causa efficiens vitrulis est facultas, cuius cor &arteriae sunt instria menta: usus siue sinis reparatio vitalis facultatis, contemperatio caloris natiui, excretio fuliginis. Inter signa prognostica, aegri viribus cum morbi magnitudine coha- paratis, nihil aeque designat ac pulsus: nam vehemens dc magnus robustam facultatem, sicut languidus &paruus debilem. Ita pulsus proportionatus,aequalis &ordinatus in bonis semper Optandus, quia natura pro portione, aequalitate & ordine recreatur: in malis vero praestat nihil horumst e,ne bene malorum constituto imperio status reipublicae corporeae facilius dissoluatur. Hoc genus prognoseos videtur Hippocrates neglexiste, aut frigide excolume. Pepticorum signorum disserentiae petuntur ab urina, fecibus & sudore: di t autem fex a fece sub stantia, quantitate &qualitate. In substantia spectan. dum purane sit animpura: pura mollis est compacta,
cohaerens &subrufa: impura,cruenta, flatu lenta, u-mosa & vermicosa. In quantit te multa ne sit an pauca, frequens an tarda. In qualitate c0lorene alba an nigra, flava an pallida: in odore foetida, horrenda an abominabilis. Disserentiarum cauta petuntur a substantia, quantitate & qualitate: nam liquida fit frequentiore usu liquidorum & chyli palindrome ab obstriinctionemesenterii: contrar4s causis feces indurantur.
Copiosa fit a cibi quantitate, dyspepsia, derivatione Wὶς &sudoris: contrarijs causis parum de citur.
40쪽
A D Π 1 p p M E Τ Η o D V M.' asQ alitas spectatur in colore & odore: color si alte ratisne aut permixtione alieni: alteratione, coctione videlicet,sauescunt,ustione nigrescunt, cruditate a bessiunt: permixtione alieni, chyli sc.pituitae, pUris, mucha quibus albescunt, sanguine bile rufa rubes cunt, aeruginosa virescunt, atra nigrescunt. In odore fictor cruditatem & putredinem humorum significat. Signa petuntur epraecedentibus differentiis: nam liquida & aquosapraesertim in acutis mala, quae ferturpraetersensum &voluntatem aegri. Spumos a quoque mala, quia multum flatum aut magnum intus in cendium ostendit. Vermis cruditatis & putredinis se boles in principio morbi mortem aut morbi longitudine portendit, idque maxime in magnis febribus. Pingues sunt lethales, quia colliquari totum corpus indicant. Nigrae in morbi principio malae, in statu aliquando criticae.Versicolores varios humores, morbsque longitudinem portendunt, nisi tales sint a cata ctico. Insigniter foetidae, nisi in vacuatione critic nishil boni significant. Vrinarum differentiae petuntur pariter assebstantia, 'uantitate & qualitate. In substantia spectandum purane sit an impurali pura consistentia est mediocris,
colore citrina& clara, non naturalis contra. Impura aut permiscetur homogeneis aut heterogeneis: homogenea sunt sedimentum, eneorcnia,&nubecula heterogenea sanguis,pinguedo,puS,arena,si fur,caruncula. In quantitate paucane sit, an copiosa, frequens an rara eiusdem profusio. In qualitate color S Odor: colo quia alba aut nigra. Ad albam aquea, pali cudi lactea,ad nigram rubra, viridis&liuida referun-