M.T.Cic. Rhetorici, seu De inuentione libri 2. Cum M. Fabii Victorini rhetoris doctissimi commentariis separatim expressis. Vtriusque margines notis numerorum distinximus, ita respondentibus inter se, vt perfacile fit commentariorum particulas cum M.

111쪽

uatio. Potentia est ad sua bseruanda, alterius obtinenda, idonearii r rum facultas Atque in iis omnibus quae ante

dicta sunt, quid difficulter fieri, S quid facile fieri possit, o

portet cosyderare. Facile fieri id dicimus, quod sine magno aut sine ullo labore,sumptu, molestia, qua breuis imo tepore cofici potest. Difficile autem heri, quod quanqua laboris,

sumptus, molestiae, ldginquitatis indiget, atque aut Omnes, aut plurimas, aut maximas causas habet difficultatis: tameliis susceptis difficultatibus c5pleri, atque ad exitum perdu ci potest. Quoniam ergo de honestate, S de utilitate diximus, nunc restat ut de iis rebus quas his attributas esse dicebamus, necessitudines affeetione perscribamus. Puto igitur esse hanc necessitudine, cui nulla vi resisti potest, quae neque mutari, neq; leniri potest. Atque ut apertius hoc sit, exemplis licet vim rei qualis 6 quanta sit, cognoscamus. Vri posse flamma ligneam materia necesse est Corpus mortale aliquo tepore interire neces se est, atque ita necesse, ut vis ea postulat, qua imodo describebant neces itudinis, nulla vi resisti potcst,quae ne i mutari, neq; locniri potest. Huiusmodi necessitudines cum indicedi ratione incidet, recte

necessitudines appellabutur. Sin aliquae res incident difficiles, in illa superiori, post itiae fieri, quaestione cosyderabitur. Atque etia hoc mihi videor videre, esse quas da cum adiunctione necesssitudines, quasda simplices Mabsolutas Na aliter dicere solem', Necesse est Cattilineses se dedere Annibali aliteraute, Necesse est Catillinu venire in Annibalis potestate. Illic in superiore adisiictio est haec, Nisi malint fame perire: si enim id mallat,nd est necest, . Hoc inferius,5 te, propterea quod siue velint Cassii incise se dedere, siue fime

perpeti atqi e perire, neccst e est Cassilinu venire in Annibalis potestatem. Quid igitur perficere potest haec necessitudinis distributio Prope dicam, plurimu , cum is locus necessitudinis videbitur incurrere.Nam cum simplex erit necessitudo, nihil erit quod multa dicamus, cum eam nulla ratio ne leni repos in . Cum ita necesse erit,ut aliquid effu-

112쪽

gere aut adipisci velim tum adructio illa quid habeat utilitatis atq; honestatis, erit cons yderandii. dis Vel niteder ta tamen ut id quaeras, quo libueniat ad sum ciuita

tis reperias nulli Te rem qui in facere neeesse Ca --

pter aliqua causam, quam adiunctione omitramu . rhaec aut esse multas uenias res necessitudinis, ad qua s-milis adnictio no accedit. Quod genus, ut Homines moriales nece ite est interire:sine diu tione, Ut cibo talatu non

nece itemst: nisi cum illa exceptione, Extra quam si mi fame perire. Ergo ut dixi, illud quod diugi ur,sem: e s

modi sit erit cosyderandu . Nam omni tepore id pertinebitv aut ad honestatem hoc nodo exponcisa nece situdo sit Necesse est hoc faciam si honeste volumus vivere aut ad incolumitate, hoc modo, Necessse est si incolumes volumus este: aut Q cuimodita si hoc modo, Necesse est sine inc5-

volumus vivere. Ac summa quide necesssitudo vide- i 2 honestatis, huic proXam incolumitatis, tertia ac le- Assina comoditatis quae cum his notetit duabus illedere. Hasce aurei/m- 'e est comparari ut quanqC. prast. Io: l tamen vita potissimum consulendum sit, delibere ii chlus rei certum quiddai ii praescriptu videtur in perpetatu in dari posse. Nam qua in re fieri poterit, ut cum incolumitati consuluerimus, quod sit in praesentia de honestate delibatu, virtute aliquando industria recuperetur, incolumitatis ratio videbitur habenda: cum autem id iron poterit, honestatis. Ita in huius nodi quoque re cum incolumitati videbimur blatere, ve- erimus il cr honestatis ratione haberi , quoniatine inconuit atri nullo tepore pos imus adipisci. Qua in re vel concedere alteri, vel ad conditione alterius descendere, S in praesentia quiescere, atque aliud tepus expectare oportebit. In commoditatis vero ratione, modo illud atten

datur, dignane causa videatur ea, quae T l 1hil fit i 'ertinebit, quare aut de magnificentia inu uri

derogetur. Atque in hoc loco 'mihi caput illud videtur esse, ut quaeramus quid sit in od si adipisci aut effu-

113쪽

cere Velinata alii illa res nobis sit necessaria, hoc en quae sit ad victio. ut proinde utiquaeque reserat, labos cari', S grauli simi inique causam vehenaetissime necesiaria iudicemUS. Affectio est quaedam ex tepore, aut torti euctu, aut administratione, aut studio homin si cornutatio eru, Vt nota tales, quales ante habitae sint, aut picti tu naberi soleat, nabidae videatur si e ut ad hostes transire turpe videtur ile, at nyillo animo quo lyss strisit 3c pecunia in mare delicere inutile, at non eo cossilio quo Aristippus fecit Sunt igitur res quaeda ex tepore, Me cdsilio, lab ex sua natura cons yderadae, quit,' in omnib' quid tepora petat, aut quid per sonis dignu sit, cd syderandu est:& non quid, sed quo qu3cque animo, quicu, quo Fore, quandiu fiat attenden His ex partit, ad sententia dicenda, locos sum op ipue bitramur. Laudes autem xvituperationes ex iis Io 'mentur, qui loci personis sunt attributi, de quibus .ctum est. Sin distributius tractare quis vole partiatu

cuius de partibus paulo a : 'd' 'U COTOU raletudo, dignitas, Vires,vc honos, pecunia, affinita S,genus, amici,patri.',ipatcilita, A aetera quae simili esse

in genere intelligentur. Atque in his id quod in omnia valet, valere portebit cotraria ovoque δ: quae 5 qualia sint, intelligentur. Videre autem in laudando de vituperando oportebit, non tam quae in corpore aut in extraneis rebus habuerit is de quo agetur, quam quo paci , iis rebus siris

Nam fortunam quidem S laudate tu illa, viti perar iperbia est. Animi autem&laus honeii l vitupet attoncinens est. Nunc quoniam omne in Gihil incis argumentandi ratio tradita cit, de inuentione prim. maxima parte rheto car satis di istum videtur. Q Lare quoniam Jcina pars m exitum hunc ab superiore libro perducta est, S: hic