장음표시 사용
71쪽
ille esset persimilis, si duo labra inaequalia
supponeremus aequa proportione teperari.N5nunquam vero no ad substatiae multitudinem sermone reseretes, sed ad qua
litatem sola:illi quide dicimus plus calidi s
inesse,huic vero minus sicuti si ex duobus Iabris parem habetibus ad ungue magnitudinem alterii quide calidius,plus habe re calidi diceremus: frigidius vero, minuus: non tamen proprie Verbo plus, utentes iη io hoc loco:cu melius sit, vel magis,vel minus, Vel vel melius,atq; debilius,& smilia vocabula,qualitatibus accommodare: Paucum aute & multu, in sola substantiae quantitate seruare. Verti non in hoc tantu 1 shuiusmodi fiunt nominu abusiones, sed in pluribus aliis, quae per vitam sermoneVsurpamus, quod maximE fit in ipsa arte medicinali. Omnes siquide morbos, magnos aut paruos nominat,qua uis substan iotiat non sint: febre magna,febre paruam: apoplexiam magna,apoplexiam parua: sie& pleuritide, phrenitidem, peripneumoniam,& omnes itide alios morbos. Aduertere igitur oportet aequivocationes,& cO- 1 ssiderare quid sibi velit semper unaquaeque dictio dicentis.Si enim in altero significato nome protulerit,nos vero in alio accipientes,sermonem redarguimusmo illum
72쪽
qui protulit si verum fateri velimus sed
nostram potius existimatione redargu mus. Quod nonnulli videlicet agunt nocloco, qui Hippocrati student cOtradicere. 1 Nam ad qualitate, nomen calidi transferentes, conantur ostendere hac esse vehementiorem iis, qui in aetatis vigore consistunt. Verti Hippocrates no ad hanc scilicet qualitate,sed ad substantia in praesenti 1 o sermone refert id nome Na substantia innati caloris aerea est & aquea,scuti ex semine licet coniectare, quod pauca omnino terrenam substantia participat, pluriamum aute aeris calidi humidiq; in seipso I s continet, quemadmodu in commentariis nostris de semine, ostendimus. Quinetia alterum nostrae generationis principium, sanguis menstruus videlicet, humidu natura est. Cu igitur magis terrestre essciturro animalis corpus tale aute quotidie efficitur, dum augetur tuc licet valde vehe menter calidum existat N igneum, substantiam tamen innati caloris paucissima habet:alioqui febricitates diceremus pluas rimum habere calorem innatum: cui non
modo plus, sed ne priori quidem habent
aequalem. Bene enim temperata est caloris innati substantia,ignea autem aduen
tiiij. Quinetiam, sumosi quidem, fuligi-
73쪽
noli,aridi & acres per tota corpus nostrueffluxus,calore acquisititiu cosequuntur: halituosi vero, suaves ac teperati, natiuia. Et tu haec potes tactu discernere.Nam sanorum calor vaporosus est atque suauis, α stactu conueniens, nihil triste,nihil asperu, nihil mordax prae se ferens .Eoru vero qui febricitant, & praecipue hecticas febres, aut eas quae ex putredineti umoru ortum habent, acris est & insuauis, ac mordax, & Ionostru corrodens tactum. Salubris vero eius qualitas in pueris exquisita habetur: scutirlurimos eorum,qui in aetatis vigore consist ut,in uenire contingit calore habentes iam mordace, & iasi amplius humi i s dum ac vaporosum, neq; aereum Neque mirum videri debet. Oportet enim simile esse defluxum subiectae substatiae:vt qua-do humida atque aerea substantia existit, tuc quod ab ea defluit,vaporosum est atque iosuaue:cum vero terrestris atque arida,tunc etia quod effluit, fuliginosum est & acre: quod 3t in exterioribus euenit. Nam quae ex aqua dulci dc calida evaporant, bona sunt & vaporosa quae Vero ex aliquo cor-2 spore solido exusto, fumea sunt & acria.
cii igitur duae substatiae stit, & illa quide
suavem habeat cali ditate ,haec vexo triste: alteram quide plurima habent pueri,alte-
74쪽
ram vero ii,qui in aetatis vigore consist utrui ad totius videlicet corporis proportionem. Vt aute sermo sit naturalior, totum ad elementa trans serens, in hunc modum; transigarcu quatuor sint elemeta, ex quibus omnia corpora sunt teperata: puerile quide corpus, multum in seipso continet aerea: atq; aquosae substantiae, minimum terrestris. Contra vero eoru, qui in aetatis, o vigore consistunt,a terrestri siccitate obtinetur : deficit aute aquosa atq; aerea substantia,adeo ut si quartum utrisq; elemetum,ignem scilicet,pari portione posueri mus,atq; aequaliter calida corpora esse νό Is luerimus:no tamen simile substantia calidam in ipsis esse dixerimus,cu pu rorum qui de substatia humida sit:eoru vero,qui in aetatis vigore consistunt sicca. Humida siquide est maxime innati caloris assinis, et o quia ex humido nostra est generatio: siccavero aduent iiij caloris est propria sic igitur infantes receler quide nati, substantia calidam aquosam & aeream plurima par ticipantes plurimu dicerentur habere ca-23 lorem innatum. Qui vero aetate Vigent, requi iam declinant:quantu istae quide deficiunt, terrestris vero superabundat,tanto
habere minorem substantia natiui caloriς
α ipsi putarentur. Quod vero ex aquosa
75쪽
& aerea substantia plus defluere sit neces sarium, quam terrestri, etiam si ambae sint aequaliter calidae secundu qualitatem,neminem arbitror dubitare. Hoc tibi etia in exterioribus liquido licet intueri. Na ex scorporibus quae ad similem perueni ut caliditatem, no aequa portio videtur defluere, sed ex siccis quide minimii, ex humidis vero plurimum. Vtpote, aqua quidem dc in oleo mediocriter calefactis, plurimu de- Iofluit atq; dii luitur:ex ferro vero, &a re, atq; lapidibus minim uim adeo quod si tibi libuerit exponere ad solem ardentissimum aquam si ita contigerit l&serru pari pondere: deinde,tras aeto die ambo per- I spendere: aqua quidem inuenies multo se-issa minorem olfectam,ferru Vero aequale. Sic etiam si velis oleum aeri & ferro &lapidi comparere, illud quide absumptum
inuenies: haec vero aequale substatiae mo- io lem retinere. Hinc vero ad ceram & picebitumenque & resina trabscendes, & quaecunq; alia plurimam substantia humidam obtinent, videbis haec quoq; sub sole ca-Iente multo magis absumi atq; defluere, quam lapide, aes,& ferrum, & alia admodum sicca. Quare si necessariu est alimentum, Ut quod effluxit ex corpore, suppleatur: ex humidioribus Vero , & plus acris rar
76쪽
participantibus,multo plus emuit: sit necessario vi suiusmodi corpora pluri egeat
alimento.Puerorum vero corpus tale exi-
, plus humidae & aereat substatiae obti-3 nens:non sicuti iuuenum & declinantium ac senum, siccae atq; terrestris. Hippocrates igitur cu hoc in libro proposuisset co- pendiosam atque aphori am doctrinam
facere: no ita sermonem ampliauit quem Io admodum ego nunc,sed loco illorum verborum. Quae augentur corpora,etsi aequa
lem habeat substantia calidam atq; ignea
cum iis, qui in aetatis vigore consistunt, aquosae tamen atque. aerea: substantiae,plus
II habent quae augentur, dixit: Plurimu habent in natu calorem, simul memoriae nobis subiiciens ipsorum substantiam , & s-mul etiam propositum demonstras. Quia enim humidam& calida habent substantiam quae augentur, idcirco plurimum ab ipsis defluere sit necessarium,plurim6que egere alimento:alioqui corpus inquit absumi:&rectE. Vbi enim id quod defluit, plurimum est:quod vero influit, paucum: hic necesse est lubiectam corrumpi substantiam. Senibus vero paucum inest calidum, secundit utruque appellationis significatum , siue quis ad qualitatem sermonem reserat, siue ad substantia.Na & qualitas
77쪽
litas debilis, & substantia minima est, si quidem eoru meminimus,quae supra dixi, mus. Ob hoc igitur, inquit, quod paucis bri .b sementis indigent.Na omenta , alimen-ματα. nominauit, suo& alioru nobilisiimo- ,rum philosophorum dogmati co sentanee: qui eorum,quae animalia constituunt et mentorum , calidu maxime vitae esse causam existimarunt.Sicuti enim lucernarum flammae, quarum tamen olea est alimentum , si quis id totu simul superinfundat,
extinguuntur potius quam nutriatur: eodem modo & in senibus calidum sui fomentum quidam habet alimenta; si vero multis & cofertis cumuletur,ac quodammodo strangulentur periculum est,ne eX- tinguatur: sicuti etiam si paruae scintillae ignis, lignorum multitudinem superacem ues. Quod autem subinfertur. Et propterea febres senibu/ ns similiter acuta sunt signum i Alibi est &hoc ipsum quod corpora senum siti pro ου- gida fiunt,& quod hoc innati caloris ma- legitur xime conuersionem ad igneam naturam δ, acceditur febris. Verum tanta euenire se set dicis nibus conuersionem , ut aequa sit ei quae mus, ta iunioribus accidit, vix fieri potest. Multu hoc re vie enim calidum prompte in immensiam at se esse tollitur,paucum vero non facilE , sed ma-
78쪽
ob bane igitur causam neq; senes magna ex parte febricitant acutas febres scutDuniores:& si quando rarenter talis his accidit sebris qualis iuuenibus , omnino haec ue ad interitum aegrotantis terminatur. Indicio enim est immensam quandam esse causae febrem facientis magnitudine. Haec sufficere possunt iis , qui secundum naturam se habent,ad intellectionem, S fidemio eorum quae scripsit Hippo. Ad eos vero qui per calumniam Hippoc. reprehenderunt, ὰ quorum numero unus fuit Lycus, nos unum integrum volumen scripsimus, aduersus ea quae contra aphorismum per- IJ peram obiiciuntur Huic autem talem titu-
tu fecimus. Ad Lycum, quod nihil erratust in aphorismo cui principium , Quae augentur, plurimum habent innatum calorem. Datus autem est mihi I yci liber post et o scriptos a me comentarios: unde ego postmodum his haec verba subiunx Nquae non sunt in iis quae prius aedidera. Seorsum autem in alio volumine defendi Hippocra in iis in quibus saerat a Lyco reprehensus.
79쪽
entres Deme & lare natura calidii imisunt, er somni longi, im : quare. per ea tem- spora alimenta copo fora sunt e bibenda. E tenim tunc calor innatus , plurimns est: vnde pluribus agent ae menti landicio sunt aetare es athlitae. IoNon parum etiam tempora anni conducunt ad victus rationem inueniendam. Nam hyberno tum pore plus appetiit homines, & cibum facilius concoquutrita O-etra in aestate:cuius rei causam ipse Hippo-IS: cra. reddidit, inquiens , Ventres hyeme &vcre calidissimos esse. Quid aute sit quod natura dixerit,& quod non frustra id ver-bu adiecerit in hoc a pholisino, ipse paulo post explanavit inquiens E emm calor in io
so. Ventres itaque hyeme & vere calidis simi sunt, non simpliciter, sed calido naturali calidissimi: cuius substantiam an etea ostendi. Causam vero ob quam hic ido*Icalor hyeme augeatur, etiam Aristoteles dixit. Refugit enim propter circunstantem extrinsecus frigiditatem : sicuti rursus ae- ,
sate ad sibi cognatum protenditur.5 ς
80쪽
ita contingit digeri quid eae dissipari eius
substantia tempore aestiuo:cotineri ac cohiberi, in profundu secedere hyemali. Ob huc igitur & co'iones, & sanguificas tiones,& nutritioncs,hisce teporibus sunt meliores. Addidit au te & aliud ipsis contingens, i videlicet somni longissimi sititiobnoctium videlicet longitudinem : quod de ipsum no parum consert ad naturae opera. 1 o Q uod vero in fine adiicitur. Indicio sunt a tates athletae: o argumeto sussiciete ponitur quod plurimu alimen tu sit necessariu,'bi calidii superab udat. Pueri siquidem quia calidu plurimu habent, idcircors & plur bus indigent, & plara cocoquunt. Athletae vero quia exercitiis augent calore natiuu, ob id multis frui possunt alimetis. Quae igitur per aphorismu dictitur , sufficiet exposuimus Si quis vero de ipsis vero ritatem diligetius examineimo ad omnia. animalia sermonem extendat,1ed ea exci- . pjat quae in latibulisηegunt Haec enim cu, rec*ndunt, non egent plurimo alimen- to: utpote quς vel sine cibo possunt perdu- , s rare. Et si rupposuerimus ea lato uti cibo, inuanto antequam recoderentur: malὸ ipsum concoqueren . od enim hominibus contingit aqua frigida lotis, id etiam animalibus accidit hyeme. Contingit