장음표시 사용
81쪽
la degustet , ut amaram dulcedinem mel is infamat , non recognoscenS malum propriae amari tu dinis. Sed o miser haeretice, quid potes ueri luminis uidere, cum caecutias, uel ambules in viis tenebrarum, Omnia quae sunt impietatis Uxcogitans. Clamet licet uir ille illi tualis suauissimo experiri l. 33 . mento diuinae epulationis inuitans, Gustate,& uidete quam suauis est Dominus. sed tibi, si gustave- iis, n1hil silaue sentitur in Domino, eo quod, sicutus ' x3, scriptum est, uenenum aspidum sub labiis tuis est, eo quod os tuum maledictione & amaritudine plenum est. Denique cum infinita & ipse Salomon de Dei sapientia praedicauerit, & ita diuine de ea fuerit proiecutus,ut non aliud in illa crederetur, quam quod in natura Dei est, in illis omnibus haereticus caecutiens hoc solum uidere se credidit, per quod
probaret eam esse creaturam . Sed scriptum est, inquit, Dominus creauit me initium uiarum suarunt
in opera sua. sed nos non ibimus longius,neque de aliis libris Salomonis, quae sunt pro sempiterna Dei sapientia, proferemus. sufficit nunc, si de hoc ipso loco, unde testimonium protulit,pars diuersa
Prou superetur. AiS haeretice scriptum, Dominus crea 'uit me initium uiarum suarum in opera sua. sed in Ibidem. tende, quia haec ipsa sapicti a nihilominus ait, An te omnes autem colles genuit mei quomodo ergo haec ipsa sapientia in codem loco, & creatam scesse dicit , di genitam . & prius est, ut uideamus 3
quid primum siti utrum quod genita est, an quod
82쪽
creata est. sed licet primum dixerit, Dominus Creauit me initium uiarum suarum in opera sua, ta- men, ne se Creaturam putares, recurrit ad illud, quod prius est, in sequenti dicens, Ante omne Saulem colles genuit me. Vide enim ne putes postea genitam, quia primum praemiserit se creatam. Etsi enim in ordine sermonum primum positum est, quod creata est, deinde autem quod genita, tamen sensus hoc indicat, quod primum est genita, quam creata, ut sit sensus ita sapientiae dicentis , Dominus creauit me initium uiarum suarum in opera sua. Sed ne quis me putet per hoc esse creaturam , aut tunc primum esse coepi sie, quando me CIeauit initium uiarum suarum in opera sua, sub- Qq PI, & di CO , ante omnes autem colles Renuit me, ut scyas prius m geni iniri, quam creatam una enim dicit, Ante omnes autem colles frenuit
me, fecit illud e si e postea quod creata est, ut prae-Ledat, &sit anterius illud, quod genita est. Si ergo iC CIeata est, ut ante fuerit genita, sensus im- Ριzidiis exclusus est , qua eam dixerat creatam, ut tu ὶc primum substitille sapientia crederetur, luan' O et tulit se creatam a Domino initium uiam
infaustium in Opera sua. Ecce enim sensu S ma
ni V jRM RHxς tu, in Crearetur , sapientiam iubstitisse, quippe quae prius est genita, quam Crea' x Sed magis commendabitur hic sensus catholim Lub , u & ipsa uerba, prout nobis possibile est, diri Cuti niux , quibus uel genitam se referat sapi QR
83쪽
tia, uel creatam, Dominus, inquit, creauit me initium uiarum suarum in opera sua . Intende, quia cum dixerit, Dominus creauit me,non tacuis, ne uere creatura putaretur, sed prosequitur explanans quid sit creata, & ob quam causiam sit creata. Ait enim, creauit me initium uiarum suarum.& cusequitur, in opera sua, palam est , quod ostendit Sccausas cur creata sit initium uiarum Domini. Non ergo sapientia, quasi quae non esset, creata esst ad
hoc, ut esset, sed cum semper substantialiter fuerit, tunc creata est secundum dispensationem initium
uiarum Domini,& in opera Domini creata est. Initium ergo uiarum domini creata est, in opera domini creata est sapientia. non tamen, quia sub stantialiter ante non erat, ideo creata est sapientia.
At uero cum dicit se gnte omnes colles genitam, non propter aliquam rem dicit se esse genitam; sed existens semper patris sempiterna progcnieS , Ob quasdam causias creatam se dicit initium uiarum Domini, idest, in opera Domini. Ergo & ex hoc manifestum est, non esse creaturam sapientiam, quae
in aliud creata est, idest, in opera domini, cum ipsa sit genita, non in opera, sed de patre, ut diximus existens sempiterna progenies. Sed & hoc intendendum est, quod aliud est dicere creari sapientia,& aliud esst dicere, quod sit creatura .Quamuis enim legasur Creata esse sapientia, nusquam tamen legitur quod sit creatura . Non enim Omne quod crea tum est, iam creatura dicendum est, licet omnis
84쪽
. ereatura creata sit, sicut nec omne quod factum est, iam factura adseueranda est, licet omnis factu ra facta sit. Si uidetur obscurum, exemplo dilucidabo . Legimus quendam gratulari, ac dicere ad Deum, Ego autem cantabo uirtutem tuam, exal- Pod tabo mane misericordiam tuam, quia factus es susceptor meus, dc refugium meum in die tribulationis meae. Ecce Deus factus est susceptor, & refugium, non tamen Deus factura est. & hoc est,
quod dixi, Non omne quod factum est iam factura dicendum est. Deus enim non eaeistens factura, qui semper est, factus est susceptor, & refugium in die tribulationis homini, ut quod factus est suscepto i & refugium in die tribulationis homini, ui-eatur contulisse, quod factus est, non tamen quia lusceptor, & refugium homini factus est, etiam Deus quoque factura esle credendus est, cuius diui
nasubstantia sinapi terna est. Similiter & sapientia
si creata dicatur, non tamen creatura est, quae sem' per est scd cum existat semper, creatur ad aliquid, ut pi sit, non ut creatura dicatur quasi facta, quae non fuit. Erat enim inseparabilis a Deo Dei sapientia, & lhaec existens Dei sempiterna progenie , Creata est initium uiarum Domini Sed adhuc apertius edisseram . Certe sapientia Dei ipsa est, quae di uerbum esse scribitur, ut in superioribus ostensum numquid quia de uerbo Dei scriptum est, Eruerbum caro factum est, iam & uerbum facturam adseueramus , quasi tunc primum esse coeperit,
85쪽
cum caro factum est. Sed bene, quia apertissime demonstratum est per uerbum omnia facta,& in ultimis temporibus hoc ipsiam uerbum carnem factam. Non ergo factura est uerbum Dei, licet factum caro esse dicatur, ita & sapientia licet dicatur creata esse initium uiarum, δί in opera, non tamen Creatura est, quam constat ante omnem esse
Creaturam, quandoquidem omnia in sapientia facta sint. Addo & hoc, quia non omne quod creari dicitur, quasi fiat in substantia, intellegendum est. Denique quidam uir uidens cor stium quibusdam sordibus infectum precem fundit ad Dominum di-
s*- Cen S, Cor mundum crea in me Deus. non utique
cordis substantiam in se fieri precabatur, sed ut hoc ipsum cor in eo existens, quod ei erat sordidum, creari mundum . non omne quod creari dicitur, iam statim & secundum substantiam fieri, intellegendum est . quandoquidem cor quod erat, id ipsum, ut mundum crearetur a Domino, precabatur.
Ergo Sc sapientia cum creata dicitur, non tum substantia eius, quasi quae non erat, facta est, sed ipsa existens, ut saepius dictu est, creata est initium uiarum in opera eius. Ergo quod creata est sapientia, ad mysterium, uel rerum creandarum, uel li Uma'nae dispensationis intellege. quam cum Dei sapientia dignanter adsumit, creata dicitur. Quod uer
se genitam dicit, ut nihil in illa minus diui nitati GagnosCa , quam habet ille, qui genuit. Valde enim impium est credere, quod aliquando Deus sine su δfuerit
86쪽
fuerit sepientia. Vnde & quia uere genita est a Deo sapientia , idem existens secundum substantiam quod est genitor, sapientia autem ipsa Christus est, ergo Christus qui est sapientia, non est adoptione filius, sed uerus filius,existens Dei progenies,& non
IT NIVERSAS, quas de patre & filio scripse-
ras quaestiones, prout Dei gratia praestitit, arbitror absolutas , sit tamen hoc apud te uerum est, tua religiosa prudentia iudicabit . quamuis fatear Sc coartatione temporis, & rei festinatione, Sc pio arido angusti mei sermonis eloquio summas ς tu me potius tetigisse, quam plenitudinem prosecutum, quia non ut librum, sicut praedixi, scri bere coeperam, sed ut quasi cuiusdam adbreuiationis de fide quaedam taxatio signaretur, ne ad hoc me de tua mira beniuolentia prouocatum infidelem crederes, si tacerem. Sed nunc de Sancto spiritu, etsi breuiter, confitendum est. ne si non aliquid de eo specialiter dixerimus, credamur similiter blasphemare, sicuti & illi, qui dicunt illum esse crea
turam. Horum tamen miramur insaniam, quod impie sentiant de eo, quem S anctum spiritum Confitentur. si enim Spiritus sanctus est, quomodo Crea tura est. non enim sic sanctus est , ut ceteri, qui ad
sancti uocabulum fide,& Deo placita conuersatio 'ne, atque ipsius Sancti spiritus signatione uenerunt, sed ipse naturaliter semper sanctus est ita, ut alio.
87쪽
sanctificet, non tamen ut ipse, quasi ut qui ante non habuerit, extrinsecus acceperit sanctitatem . hoc
nomen sancti ita possidet Spiritus, ut possidet pater, de filius. poisi det autem, non ipse aut pater existens, aut filius, sed Spiritus Dei. Si autem spiri tus Dei dicitur, non ut angelus Dei, neque ut hC-mo Dei, quorum natura a diuina substantia inaestimabiliter discreta est, sed sic est Spiritus Dei, ut sit eiusdem substantiae cum patre, & filio quia & una
sanctitas est patris, & si iij, & Spiritus sancti. quandoquidem idem Spiritus sonetus usque adeo uere,& naturaliter fanctus est, ut hoc ei naturaliter, &uerum sit uocabulum . Intende enim ad uerba Saluatoris dicentis, Euntes ergo nunc, do Ce te omnes
gentes, bapti Zantes eos in nomine patris, & filii,&Spiritus sincti. Sicut enim uerum uocabulum est patris, & uerum uocabulum flij est, ita uerum est uocabulum Spiritus friacti. Et quomodo uerum uocabulum patris dicatur, scire poterimus, si animaduertamus, quomodo uerus Deus dicatur Multi dicuntur Dij, sed non sunt uere Dij . & taceo nunc de Satana, ac daemoniis, eorum q. similibus,
qui usurpatione impia Dij uocantur . dicti si intquidem dc homines Dij secundum hoc tostimonali, pcii. si. Ego dixi Dij estis, & si iij excelsi omnes. sed quana
non uere sint Dij, subsequentia manifestant, qua ita se habent, Vos autem sicut homines moriemini, & sicut unus de principibus cadetis. Si ergo ubi
88쪽
ubi quilibet sancti Dij uocantur, hoc illis pie, M
cum iustitia uiuentibus ex Dei gratia prouenit , maxime cum in eis Spiritus Cinctus inhabitet , de quo quidem uocabulo excidunt, si non ambulare in viis Domini perseuerent, nemo ergo de Crea turis uerus est Deus, quia nemo naturaliter Deus est. Solus autem Deus naturaliter uerus Deus esst ,
hoc ipsum existens sine initio , & fine . Per hanc nunc ueri Dei intellegentiam intellegamus & uerum uocabulum patris. Apud homines exinde pater quis dicitur, ex quo genuit filium. sed licet ex se genuerit filium, tamen non proprie uerus est pamtur , Cui accessit hoc uocabulum, & hoc ipsum a Deo praestitum . qui quidem & tam diu pater dicit m , quamdiu eius uiuit filius. Sicut enim nato ex se filio uocabulum patris adeptus est, ita & mort Cfilii uocabulum patris amittit. Deus autem solus
proprie uerus est pater, qui sine initio, & fine pater est. Non enim aliquando coepit esse, quod paver est, sed semper pater est, semper habens filium ς se genitu, sicut & semper uerus est Deus sine initio , & fine perseverans. Ergo sicut uocabulum Ue-ii Dei solus obtinet, qui sine initio, Sc fine solus patet uocatur, ita intellegamus & Uerunn uocabulum fili j Dei. Apud homines enim qui filius est, Coepit osse quod filius est, de morte patris amittit hoc uo Cabulum. frequenter autem, & de si ij uocabulo transit in uocabulum patris, cum genuerit silium
89쪽
non est ergo proprium, & uerum uocabulum flij in creatura, qui S esse coepit filius, & potest hoc uocabulum non habere uel patris occasu, uel cum idem ipse transfertur in uocabulum patris, etiam
antequam condicio morti S Obueniat. Solu S autem
filius Dei uerus est filius, existens hoc sine initio, sitne fine, semper habens patrem, & numquam ipse , ut est unigenitus, generans accipit uocabulum patris. Vnde & proprium, & uerum uocabulum
silij in solo filio Dei est habens hoc naturaliter, sicut & naturaliter uerus Deus est. Si ergo cognouimus quomodo proprium & uerum uocabulum patris est, dc quomodo proprium, & uerum uocabulum filii est, sequitur ut intellegamus Ita, qUO modo proprium, & uerum uocabulum est Spiritu; sancti. scilicet cum hoc ipsum est naturaliter Spiritus sanctus sine initio, sine fine. numquam enim CX aequa nominis auctoritate cum patris, & si iij ueris uocabulis Sancti spiritus uocabulum iungeretur, si non de Sancti spiritus proprium, uerum q. uocabulum probaretur Si ergo hoc ei proprium, & uerum , 5 naturaliter sine initio , & sine uocabulum est, non est igitur creatura Spiritus sanctus, qui ita propriu& uera uocabulum Sancti spiritus habet, scutit ut la pote it habere creatura. Sed & cum praecipit UOmin S, ut gentes in nomine patris,& si iij,& Spiritus sancti baptirentur, apertissimum est, Spiritum san'chum non esse creaturam, uel ex ipsa societate, qua
illi una cum patre, & filio est, uel quod numquam
90쪽
praeciperet Dominus, ut in creaturae nomine ali quis baptiZarctur multum enim diuinae potentiae derogaretur, sit cu confessione diuini nominis par quoque creaturae confessio poneretur. Et bene,
quod unum nomen posuit dicens, In nomine patris, & filii, & Spiritus sancti, ut una principalis auctoritas crederetur,in diuisibilis, & perfectae trini-xatis . Quomodo enim Spiritus sanctus a principali auctoritate discretus esse credatur, quando de ipso kVriptu legimus in quinquagesimo psalmo , Et Spi' ritu principali confirma me. Ergo S per hoc Osten' dirui , quod una est principalitas patris, & fljJ, Spiritus sancti . siquidem Sc in omni condicione
patri, & filio consors inuenitur. Accipe interim uel unum testimonium, Verbo domini caeli firmati Pal. 3sunt,& Spiritu oris eius Omnis uirtus corum. dc per hoc ergo ostenditur Spiritus sanctus non esse crea
tura . Siquidem & ipse cum patre, & filio conditor adprobatur. Dicam plene & Deum, & Dominum Spiritum sanctu doctus a maioribus Ecclcsiasticis Hui , qui & ipsi per testimonia scripturarum diuinatum prius a uiris apostolicis eruditi, suis posteris tradiderunt. Exsequerer & ego singula illa quaQq tζstimonia, nisi apud animam fidelem de his quoq- quae supra breuiter intimata sunt, Sancti spiritus diuinatas eluceret, maxime quia & nunc mihi no tam
liputatio de Spiritu sancto proposita est, quam Urde diuino eius nomine pia confessio signaretur hoc tamen ad conpendium probandae diuinitati