장음표시 사용
101쪽
DE CvLΥvRA INGrv Iorvi quemadmodum vites, nuces, serrum, a rum putatur reiectis inutilibus, ita in examia ne Veritatis, remotis vel falsis, vel ambiguis, ac incertis,ad ea veniatur, quae proculdubio
Nar rat autem ex Republica Platonis Io nes Philoponus, quinque nobis inesse animis tinctiones, Mentem , Opinionem , Dianaeam,Phantasiam,Sensum. Scnsiis lentior est, quam ut syllogismo discurrat,&aliquid colligat. Mens celerior, quam ut syllogis
naum expectet.Opinio assensus est. Phanta sia, seu Visum, apprehenso. Dianaea, quam sane cogitationem dicamus, est motus: itaque haec ratiocinatur, dc syllogismo utitiir. Mens ad cogitationem , , quantum assequi potest, verisimaa & persectistima adfert, V lut axiomata, naturales in rinationes, de in omnium animis impressas insculptasque notiones,ex quibus aptissimae ac firmissimae rationis nectuntur syllogisini ; in quibus est scientia, si pi ibi usquam. Opinio suppeditat
credibilia, alias vera, alias falsa: unde existut syllogismi verisimiles , qui secum nonnul- iam dubitationem important. Visum sula ministrat vanas imagines, si,mnia, halluciunationes,imposturas. Ducitur enim Phan talia similitudine, quam ex incogitantia temere commiscet, Vt Vnum e duobus, aut emultis confundat. Adde huc, cum praua co clusio pro Vera admittitur , quod aliquam
102쪽
ro1 ANTONII POSSE VINI illius prae se imaginem ostentet. Phantasia enim, Ut leuiter ab uno ad aliud discedit, ita etiam leuiter assentitur ::Vt in quodcumque inciderit subsistat.Itaque Ope fallitur,quod neque distinguit ambigua , nec partes inter se confert, Vt quemadmodum inter se aptae
sint,ac nexae animaduertat. Iudicium autem animi inter haec tam diuersa, velut disicepta tor quidam sedens, incipit eorum omniurn vires,ac veluti causam expendere . Quae r proba omnino respuit, & damnat: quae approbar, alia secure admittit; in alijsa iudia cando supersedet;ac dubius pendet similitin dine aliqua veri, vel falsi. Ad eam igitur normam, quam diximus, qui se ita in disputationibus composuerit,Vt vexitatis inquisitione , plus quam nominis celebritate gaudeat, maiorem plerumque alijs pestinacioribus coronam reportabit; quod VATuti cedere, fatςrique se nes ire yt discat, laudabilius est quam litigare, ac dupli ci ii terim damno qffici, ast eoatae ignorantiae ac pertinaciU. Exemplum adoles entis perutiIe ingeniis recta excolendis.
CAPUT XXXV. ACcedit ad hic omnia vitium , quod excolendis ingenijs valde aduersiatur. Quod
103쪽
Ds Cur TvRA PNGEN. IOIQuod quoniam Vnius exemplo magis quam argumentis innotesceret, ac tolli poterit, id huc adiiciam. E multis, qui philosbphiae ac Theologiae studiis in magno Relgiois familiae Seminario operam dabant, erat nobi lis,qui cum eidem familiae se addixisset, djes ac noctes oluendis libris enixe impende bat . hic cium ad alterum Religiosum virum diuertistot, clupere aute se dixisset quidquid
ageret, hoc Vnum adDei referre gloroiam,re' sponsum accepit, si mensem dumtaxat integrum exectitationibus quibusdam spirituatibus daret, sere, Ut maiore cu alacritate, Viribus item validioribus, ac breuiore methodo , deinceps propὁsita sibi studia perficere
posset:arrham certe interiorem coelitus ac
ciperet, qua intelligeret, se in tota studioruxatione a Diuina manu rectissimEduci. So lebat ille Vel non coenare omnino, Vel certe nonnihil edere parcissime, ad odia iam viq; horam noctis studia producens. Erat item ibidem mos, ab ijs qui plailosephiae 3c Theologiae operam darent, Vt omnes professore audirent , magis Vt eorumgratiam sibi ad reliqua conciliarent, quam quod ut necessarium est ex Vel expediret. Res enim dispa, ratas, easque pisaeposterh, ac quidem abnao ra ante di viculum Vsque ad prandium Q cipes , ecquid operaepretij asterre poterat' Sensim itaque hic tanto e labirintho cum es set educendus,spes erat, eo efformato, Ut ad
104쪽
ro ANTONII Possy VINI eius exemplum alii circiter centum apta rentur: id quod hreui de plerisque Deo tu uante factum est. Primo igitur curatum est sedulo, Vt altius crederet , ac quasi degust rei se a Deo diligi , a quo & Vocatus, S tra
elus , intelligere debebat siti maiorem geri
curam, quam a quocumq; alio Vnquam sperari posset in terris. Diuino oculo clam paterent omnia , non esse unde certius & Vtilius , quam ab illius infinita sapientia Zo bo
nitate consilium peteret. Itaque ad eum inprimis confugiendum, eiusque Vocem, rellia
istis tantisper studiis, audiendam, qui sine dubio sibi locuturus esset ad cor. Id ut efficeret , submouenda necessario esse impedime,la, quae solent inter nos & Deum, ecclipsim quamdam luminis illius parere, quod illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum. Ea, ut funditus amouerentur, meditandum esse attente sinem , cur Deus
se condidisset;naox paucos prime hebdomadae dies, certis horis de peccati itiditate, de morte, de Iudicio,de Inferno, per se ipse ageret ijs, quae praescriberentur, horis: deinde plenam & generalem totius Vitae peccatorum CO festionem ederet, siue ordinario sui ordinis Consessario , siue alteri Sacerdoti probato perito, cui per obedientiam liceret: quod ubi praestitisset, sanctissimam mox sumeret Eucharistiam. Diem postea ubi ad animi laxationem intermisistet: vitae Domini I
105쪽
ni Iesu initia,pYogressum, modum Vocandi& docendi Apostolos,dona item quae propterea ijs imperiijt,sequenti hebdomada meditaretur. His enim ex omnibus rebus futurum, Ut nosset, quaenam studia sibi deligenda,quidque in singulis esset praestandum: cu-que scientior ipsis sint ad usum reseredae, cODniturum id adhuc liquidius duabus sequenti bus hebdomadis, quae harum excrestationuspiritualium clauderent mensem. Ijs enim
tamquam armis muniri animum, ut theoria conuertatur in praxim. Quae certe res facit,
ut non tam ad altiores in Religiolis familiis, quam ad aeternos verae sapientiae gradus in diuinae gloris laudem, unusquisque promo ueatur. Heccum si accessissent, priore autem mensis hebdomada varia, ipse per se meditationibus afflictiones corporis adiecisset, maximum cum animi tranquillitate atque munditie lumen est conlecutus. Q re &cum se ad omnia paratissimum esse diceret, Ventum est propius ad ea, quae ad rationem studiomam pertinebant : Q rum suix alterum , Ut e multis interpretibus , quos itule ad Magistri Sententiarum sensum hauri cndum lectitabat, altem aliquem seponeret,
alium vero eminentiore doctrina interpretem euolueret: alteritin Vero, ne qUOclam ille
praetext ij si morbo, aut iustis sima de causatim peditus, acrum quotidie sacere intermit teret. Sacrosanctum enim sacrificium alijs
106쪽
A N T O N I 1 Po s s E v I N POmnibus rationibus praestare , quibus sciem, tiae comparari queant, quarum cum omnes. in Deo sint thesauri,erat stolidi, ac vix recte credentis hominis, diuinistrinum omnium
donum contemnere,quo no Xia omni igno
rantia depulsa, sanctissimam Trinitatem in animum tamquam in ho*itium admittimus. Sic Vero S Thomam, Albertum Ma numinonauenturam, dc alios, cum hanc Viam institissent,non tam sibi , quam potieris
studiatisse : nec sbium familijs suis Religi
vixisse, Verum etiam viuero adhuc : & aliis quoque ordinibus, quos in Ecclassiae subsidium, diuina excitauit miserkordia , Vitam praebere exemplo,d trina, dc qua iam Valent apud Deum auctoritate.Hillari haec si1
cipiens animo adolesceUS, POSans autem, e
quis ille eminens esset interpres,qui cum ali . Vno posthabito,esset versandus; hi. responsum in ipsemet est Deus.Nam si e Magistro
Sententiarum futua ς praelectionis duo, triave casta seligas eXtiincto autem lumine, &clauso cubiculo stiper te, iam reuerenter a cedent ad Deum, Ut tanti Doci ris,quantus. est Deus doctrinam excipias, quem , scrip tum est, esse docentem Vtilia, eum quid in teloquatur,audieris: intelliges nihil hac re plus tibi commodatururn. Sed ubi te coram ipso stiteris : memoriam primo eXcita, qua ma teriam , de qua tuus Theologiae professor acturus est, menti ord Bate proponas; mo T
107쪽
re; denique Voluntatem accende, nimirum pete a Deo, Ut aut Veritatem addiscendartim rerum, postea cum opus fuerit, alacriter ac modest et uelare, aut virtutem sequare, ac de clinεs Vitia,prout earum contextUS rerum tibi sibi peditabit, qui tum erit ad manus. Vbi autem horam primario Poctori, id est, Deo dederis, tum in libello , quem huius excipi
cladis monitis antea paraueris , eorum ca' pila, quae ab eo audieris,l,rcuisium cribe, ne excidant: quae cum reliquis collata inter pretibus jacient, ut istorum sensa quas nouo spiritu addito informentur, ac tam illam illucet cente siste magis colluceant. VnUS au tem,aut alter interpres sat erunt, ne Sra UiOri Onere mens pressa , rninus sit apta itineri, quod restat, absoluendo. Ceterum Deus, qui videt in abscondito , cum viderit te ab eo pendentem,supponet manum, Ut per anfractus licet arduos, securum te deducat. Prae terea nec tot ibi, nec tam disparatae prς lectiθOnes audiendae erunt, quemadmodum faciebas. Neque vero dubites ceteros prosei sores aegre laturos, nisi omnibus adfueris: potens enim est Deus, qui aeorum immutet
corda, qui cognita ratione suscepti a te propositi , quam interdum ijs res erre poteris, non solum ci gate magis in Domino assicientur, veru etia exemplo Vt fere fit) permovebuntur,ut idem ab alijs adolestentibus ef-
108쪽
ros ANTONII Pos sp VINI fici curent. Porro dictum est ei, cum ca esset aetate, coenaret sebrie nila quibus diebus ex ordinis instituto,&Ecclesiae praecepto, aut ob aliquam animo salubrem causam, a cibo esset abstinendiim : somno etiam sex , Vel septem horas singulti noctibus daret, ne comporis vires fractae spiritum extinguerent, aut caput ipsum frangerent, quod mari me Omnis mali auctor diabolus curat , ne integris accedamus sensibus ad Sacrum faciendum,
NOTA. Vnde regnum illius contritum .est. Ceterum si praelectiones essent omittendae, hasce Omnes potius, quam Vnurhomitteret Sacrum. QuF omnia cum in rem contuliset, tantam
animi & pacem , & laetitiam a Spiritu sancto
iterum hausit , ut qui ex turbulenta illa &praepostera studior tum confusione nunquam sui erat vel Dominus , Vel compos, iam ex hoc ordine,& tempus, & mentis scre nitatem,& firmitatem valetudinis, &pluresidentidem sibi dari occasiones experiretur,
quibus alios quoque collegas & sttidiosi,s pereanadem duduceret semitam G quod certe eo
illis sesiadebat efficacius, quo ipsam in in stipso altius persenserat,atq; Vt ita dicam,toque batur ex propriis. In his cum progressus secisset aliquos, se-litaque cius loci Religioli studiorum vacat o
propterea superueniret , quod cum annui reddjtus,aut eleemosy nae ordinariae alendis tam multis deestent,cogebantur conquirere
109쪽
DA CVLΥvRA INGEN. Io9 quibus in pagis, vel oppidis tempore Qua dragesimae, tum populis iuuandis, tum stipe
corroganda concionarentur : quae res cum
faciat , ut Varijs periculis soli euntes exponi possint,tempusque anni studijs opportunius amittant datuna est consilium,Vt,ni publice posset, priuatim certe studia sua perseque--retur,annum enim ita continuatum pro triennio futurum. Vbi Vcrost idia ab luisset, quibus pietatem addidisset comitem , tunc sese procurandae animarum saluti rite daturum : id quod denique lac essecit , ut in vari)s ciuitatibus conceptum semen ad Diuinam gloriam ubere cum tiructu peper
rit. Loc ubi eadem cultura redi adhibetur.
CAP vae XXXVI. IAM vero ordinis ratio postulat, Vt de locis agatur, Vbi excoluntur ingenia. Loca sunt,scholae tum priuatae , ac Vt ita dicam populares;tum publicae, quas & Vniuersitates Vocant.Huc spcctant Collegia 3c Semina Tia,quae alunt aut laicos, aut Ecclesiasticos nullis certis ordinibus addictos, aut quos. Dbrationem vitae persectiorem , Ι eligiosos dicimus. Academiae vero, luce priuatim habetur, Vt honestis quibusdam' exercitationibus
110쪽
DO AN ΥONII Possi v 1Nr etiam praeter studia literarum)nobiles eri diantur , referri quidem huc possibiat: sed de aliis nunc praecipue agendum est:& ita sa-n e agendum , ut cum intelligatur , quae ab eorum antiquo instituto degenerarunt , esse collapsas, eadem opera cernatur Diuinae Vis prouidentim , quae nunquam destitit alia excitase , & obstructis a Satana canalibus, nouos aperuisse liphones , per quos saluta ris aquai apientiae in bonorum V sum deriti
Et locis quidem istis quasi proprium aliquid inest ad ingeniorum culturam , si uti
de agris diditum esti Id autem non tam pendendi est e iraturasbli, aeris,ciuitatum, Unde victiis suppeditarur tutelae,ubi sine hostium ut et uagitur;immunitatum, quς studiosis coceduntur; quam ex iis, qui ad hauriendas disseciplinas undique confli iunt i atque in primis ex proses Iora copia,qui & eas tradunt, & in-ttice accenduntur ad pnaestanda tristianae Reip. operata Accedit ratio ipsa studioru,legesq; dc ordo, ac Varia hominum officia, qtiqaeeipa iterariae specie constituunt eo meliore, quo reetius obseu uatur, si optime a viris Optimis fueririt instituta; a studioru instauratoribas, quos Reformatores Vocant, curentur obseruari.
De priuatis scitolis, clina fusius dicendumst,ubi de studi)s humanioribus agetur; hic tamen praetermittendum non est,Ludim agi strorum