De plantis exoticis libri duo

82쪽

A Aseltur in Cretae insulae cui audio locis humidis& opacis stirps maxime foliosis,quae foliorum vi. ridi colore, visum maxime dele at. Hic caules fert ab una radice in v tros, q u ippe nia mero vigin- ti,& plures etiam longos binis fere cubitibus,t nues,quadratos laeu es, ex uno latere fissuram per longum habentes,circa radicem Romento veluti quodam obsitos. Hi ab extremo v . prope radicem semipalmo foliosi admospectant uradeo ut dense utrinquefolia habeant, longa digiti patui crassitie in acutum desinentia in neruum acta utrinque perlatum dense recti lineis signata inceam longam figura aemulantia , quada tenus paruis phyllitidis similia, angustiora tamen ecte ex opposito posita eo ordine & prequentia mi insiti eis maris,vel lonchitidis asperae caulibus cernuntur.Nitu-tur vero ij caules, unica radice lignosa, dura, erassa, inaequaliscabra,in rotundum abeunte,quae undeq uaq.obtegitur radi cibus fibrosis,paruis, tenuibus, nigerrimis recth, liqueque deorsum aciis, simul circv ipsam ita stipatis ut interius quae est, radicem non videas, neq. discernas. Tota blanta inodora est,au steri gustus & ex calfacientis,qua excalsa tiotarde in lingua sentitu r,tardeq. resoluitur, ii aut diu duret. Haec planta neq, florem neq fruetum, neq. semen ullum profert, quam plantam auderem affirmare neq. antiquis scriptoribus, neq, recentioribusfuisse notam, tametsi ex seruore intense, quoii'gvam asticit,fuisse ili caliditate admodum emcacem. Nos

Apigm philli tim a soliorum numero quasi foliosa dicatur, ii

de eius usibus re minendum , non deprehem

84쪽

Es Enipaxboxqtat planta, quam accepimus ex Creta,

X ex crasso caudice qui a crassa oritur radice, longa, . dura, lignosa, colore ruffescente inaequali, digitis maioris crassitie scabro cortice,tenui, nigro,lignodulo sub russescente, qui in plures c ules diuiditur, & caules

in multos surcu los,graciles rotundos, scabros inaequ ali ter soliis vestitos,namq. circa ramorum cauitates folia multa scilicet, septena,& qualidoq. novena, parua, oblonga satureiae similia, in extremis acuta, sed dura, nigri cantia, in neruumque acta, reum undiq. paruissimis veluti spinulis albis, ut in an-epi aspera simul germinis modo posse. In surculis vero re-

ii, tenuibus, qqualibus , si lia alio ordi ne ponuntia r , scillaetvnum post aliud quodam equali interuallo circumpositum est, in quibus rara folia esse sernuntur, In summitatibus vero lores producuntur patui quadaninius anchusae vulgaris si, milei,colore purpureo in phaeniceum inclinante,a quibus f nien haud anchulae semini dissimile succedit. Hanc stirpem non ine anchia arboreae ex amico accepimus, fortas equirum fit ex radice sub russa, qyae manu tingit,ex foliis, quadante' phi incliuis foliis similia, figura scilicet, &spinularum aspexit te atq. demum multo plus ex floribus,admodum,& magnitudine, & figura de colore anchuse floribus proximis, si, i S anchusa rima genere comprehendi cportere hqicquit. hod an recte fecerit, alii iudicabunt, Hocvri id, ochusis Diosce idis,vel nihil, vel parum conuenim quam dicemus, vere quidem hanc plantam non esse iis 2 -'a,potuisse vero a quadam similitudine, siue conue- in colore radicis, soliorum, figura, asperitateq.siu, , di chusis videtur habere. Uires & usus ip-

unt Radix insipida fere omnino apparet, di in Solanum

86쪽

Creta insula, bicubitalis:& ex amplioris etia altitudinis, producitq. ab una radice gradi, non multu cras sa lignota albo cortice vestita sistida ac insipida,ires,

aut quatuor aut plures etiam caules,crassos,rOrundos,rectos,

fractu dissiciles, altaeantes, a q uibus surculi alii exeu nt, albquando vero unus solummodo ilipes ocitur ex radice qui in multos caules diuiditur,qui longi sunt recti rotundi albican tes, foliis vestiuntur non utrinq bipis simul, sed singulis alternatim circum ramulos a suis pediculGongis sursum pende-tibus, mali cytonei folia magnitudinis figura, aemulatibus, in quibus, di in ramis quaedam humiditas resudat, quae manui adhaeret, In cauliculis vero iuxta foliorum sinus interfiliassores multi,paruigubri, leucoii figura racematim circium caulem congesti cernuntur,a quibus solliculi parui rotundi in

acutum terminantes, quadan tenus striati succedunt,primio vi

rides, de mox ad maturitatem perducti, rubri apparetes, figura pline imitantes solani vesicarii vesicas , sed nullio tamen sminores,intus habentes granum rotundum ouctui halicam-hi simileiminus tamen, de cum maturuerit rubri coloris euauit. Quibus profecto notis constare videsur hanc plantam ii nobis descriptam esse solanuni somniserum legitimum antiqvorum, nullis hactenus cognitu ua,neq. delineatum,quq Ve' mas cuique nostrum facile innotescet,si quae Dioscorides de In lib. .

'iusmodi solano scite sit , prius animaduerterint , qui de ei se I i e plania ita inquit blanum somniferum frutieat , multis P isi densis, lignosis, stactu contumacibus,pinguium solio-m, cotoneaeq. mali similium plenis, flore grandi rubro, si ui a m folliculis crocato radice ldga; subrubro cortice Vestita, b gnotae cum jn nostra planta omnes eluceant , quis quieSotai, oeg re. hq ne plantam esse recipiendam pro Accedit etiam quod haec no- profert vesicas similes solani vescario, minores '', iructum rotundum, rubrum, quem Dioscorides crin

catum,

87쪽

PRO SPREI ALPINI

catum vocat, quo vesicarium quoq. idest halicacabum vocitum est. nota singulari intclligitur plantam a Matheolo primo pro solano somnifico propositam,atque a Clusio cod.firmatam, quod vesicas non ferat Vesicis solani hal cacabi si miles, non esse solanum somniferum antiquorum, omnes enim antiqui ob id solanum somnisei um vesicarium, idest hilicacabum vocati dixerui: Theophrastus inquit solanum soth. nificum esse vesticariae genus , eodem modo & Plinius ait e solanis scribens, quin & alterum genus, quod halicacabuci vocant; Dioscorides vero dixit quod & halicacabum vocant, quia halicacabum idest vesicarium, primo secundum genus solani esse statuerat ut pote quod vesicas maiores granum rubrum continentes pr-ucat,unde somnificum,quod facit x dieas paruas, coccineua, sime Crocatum colore granum itide continentes; secundum halicacabum merito appellauit.Qubhus liquido cui q. nostrum constabit,nostram hanc plantam, vel etiam ob hanc notam singularem, quod sit vesicaria, pro legitimo Solano somnifero esse recipienda,Dioscorides hane vim somnificam habere,opio mitiorem statuit. Radicitri corticem Drachmae podere ex vino in potu dari ad somnum iis ducendum,quod&Galenus affirmauit,astirmans tertio gradu solummodo frigidum esse, Fructus ad mouedam urinam

maxime commendantur, at si plus quam duodecim ei bbeantur inducantinsaniam. Dorycnium

89쪽

PROSPERI ALPINt

, Lanta nascitur in Cretae insulae locis maritimis bitalis&lioris etiam longitudinis, fruticosaso regiis fot:jiq. maxime densa,tora argenteo colo - - re in cana, pulcherrima j suiq,amqnis lima quam indigenae Doryclitum appellant ex varioq. in ssoribus colore, quoddam rubrum,ex rubro flore, iq. quodda/lbum,exalbo nominant. Itaq. haec stirps dense fruticat, ab unica radice multis caulibus lotimis ,roludis,tenuibus, suistina recte actis,quote

q u i libet in alios diu idia ni u t cxu lieu los, tetaui stimos uneeos coloreq. aergeteos,folijs longis, oleae ct figura & colore sim, libus, in quibusdam l5cis, navitiae simul ab eodem exortu, ut quinis, vel septennis pro eurilibus, sine caulibus, abs'. pediculo inhaerentibus, in quibusdam ramulis rariora appar quodam tamen ordine ita ramulis glandioribus utrinque ita Posita sunt, ut sere semper tria avi plura, uti dictum et Mon spiciari tur, cauliculi vel minuta, subtiles eisti, aut unis, aut binis soliolis, quoruni via ut majus , aliterum. longe minui visitur,circum possitis cepto lateruallo, vesti untur. i cauli culi in Hiinmitvibus flores habent steque ex trinos Aat qui nos, aut longe plares oblongos,ea mpanularum instar a pax

uis oblongis . velati suis calycibus,simul umbellae fere in moria in pta deantes, quorum quidam rubri sunt, Pr quidam abbicant. Veram aliai mdoty eniam a rubro vides ut in quibus dam differens, quale vero a floribus semen succedat, nos qui Planiana cum soribus solummodo missam vidimus , neuti, quam cognoscere potuimus, Radix longa, de crassa cernitur cortice nigro,dura,st lignosa,& inodora,& insipida. Fige est planta pro Dorycnio nobis mjssa, cuius quidem notae si acu;r tius cosiderentur, & cum illis quas Dio scorides de Doryc nio,expressit,comparentur,proculdubio hanc plantam a Po xyenvio Dioscoridis haud plane abhortere coprehendemui dos prosecto non laxet plures antiquorum per Dorycnium intellexisse siccam quendam venenatum, quo in praelij i 3 hastatum, atq. tellorum, illinentes venenabant, qppetiam

90쪽

tilam venatores ad seras interimendas in venatione uteban-iut, quod genus dorycnij ceruarium Plinitis appellau it, credidisseq. visus est solanum maniacu m esse huiusmodi Doly uium,at Dioscorides longe diseriam plantam pro Dorycnio cognouit, soporiferam radicemhabente, quo solanium som- iustium Dorycniu m vocari dixit. A t dorycniti m ab iis diuerium cum quo haec nostra planta conuentie videtur, hisce no- iis expressit, dicens. Dorycnion Ciateuas halicacabum, autealeam vocat. Frii tex oleae nuper prodeunti similis. Nascituris petris non procul a mari ramis cubito minoribus, foliis: di olea similibus colore, minusculis, firmioribus, praeter moduscabris flore candido,siliquisti, cacumine,ceu ciceris,densis,

totundis qiuinis, intus aut senis heminibus, exigui erui magnitudine,leuibus,firmis versicolo ibus. Radix ad digiti crassitu.dinem &cubiti longitudinem adopescit. Atq. a Dioscoride expressa fuit hisce notis: Dorycniislanta, aqua haud dissimilis nobis visaest nostra haec planta, Etenim frutex est,olete recinter prodeunti similis, quod ramulos rectos soliis, & figura, et colore oleae similibus,sed minoribus, vestitos habeat,quod insummitate caulium, & fores albos & siliquas semina contineptes, ferat,atq. radici nitatur longa,digiti crassitie, quam creditur somniseram esse. Adde Graecos omnes in ea insula hane plantam Dorycnion appellare, quibus constabit hanc plantam ad Dorycnion Dioscoridis verius,quam quaevis alia stirps ab aliis pro tycnio inuenta atq. proposita,accedere.