장음표시 사용
161쪽
Neque obstati. II q. l. LI8. . I. D. deverb oblig. In illis quippe legibus certus dies, auidem hodiernus ingratiam stipulatoris est adjectus, lieut illo ipso die qinxi promissiim est, jure exigatur. An non tamen in casus. r. hoc tit die postero aget creditor ad id quod sua interest, quod pronaillum est suo die solutum non esses Quod omnino assirmandum esse judicarem; cum debitorem qui Calendis promisit propterea eo die convenire nequeam, quod possit vel ultimo illius diei momento ereditori solvere; ut dum ultimum momentum praeteriit, demum certum sit, eum ipso die quo promisit, non solvisse. d. . 2. Multum enim interesse poterit creditoris an ipsis Calendis, an postero
die ipsi solvatur. Quid si enim ipsi creditori cambii litteras exhibenti ad visum sit solvendum , quid si ipsis Calendis Quo casu, si ipsi eo die
satisfactum fuisset, etiam suo creditori solvisset Theoph. s. a. in fin hic. Verum an quemadmodum adjectio diei erat in gratiam debitoris, sic ut eo ipso die ad solvendum conveniri non poterat, ita etiam ante diem stat tum promisses recte solvet ρ Quod videtur affrmandum, cum quisque sa-vori pro se introducto possit renunciare. l. 7o. D. de selut l. Is 7. s. cum ita l. I. s.fin D. hic. I. I7. D. regul jur. l. pen Cod de paci. Unde si dies in gratiam creditoris merit adjectus, ante tempus creditori invito facta solutio, debitorem non liberat. Neque enim ullinus suum,aut sua commoditas est diminuenda. l. si ita res ictum. 3. Pegasus. D. Leg. 2. l. eum qui. 17. D. de annuis legat vid. Cujac. 23 obsis.
r. Disserentia inter Legatum riti l . Discuit mota tollitur. pulationem annuam proponitur. 4. Moribus quid obtineat
Arsi ita stipularis Decem aureos annatos, ctc. Dissicultas esse poterat, quod non videbatur esse pura stipulatio, cimi tempus habeat adjectum, de nonnisi in annos singulos seu quotannis petatur Ut ideo
Bacch. hoc tit.nescio quas comminiscatur explicationes,quae tamen adve santur textui. Verum tamen ciuia tempus hie non est adjectum, ex quo stipulario inciperet, nec ullum adjici debuerit,inyotuerit, in quod delineret: cum tempus obligationis tollendae modus non sit. l. qq. f. i. D. de obligat. amon etiam utile per mutilae vitiari non debuerit: ideo pii re facta te c-bitur mi satio. 3. hic Esteri nuri astipulatio. l. 15. s. I. D. Heu Glig. quae pri in anni respem est pura. l. tum in annos. D. M annuis lag. M cum initio cujusque anni quod promi una est petatur, in totinia para sit dicenda. Si quaeras currans in sentibo qui perpetua est, est, perpetuari, acti
162쪽
163쪽
aue, INSTIT. . LIB. III. IT. XVI.
eutus Clariss D. Cyprianum Re neri ab osterga, statuat eam stipulationem apud nos effectum non havere, quasi apud Romanos ullum sitis
1. Quid sit Conditionalis Stipulatio λ r. Quis ejus essectus S Ub conditione ipulatio. J Explicata stipulatio pure in diem certum
concepta superest ea, quae sub conditione concipitur, quae est suturae obligatioius denunciatio, tu in in aliquem casum cliffertur. Nec resertconditiostpositive an negative concepta . . . hic Si tamen consistat in non faciendo, ut si in capitolium non ascenderis, non ante quod promissum est debebitur. quam si stipulator in sata concesserit. Quamdiu enim in vivis est, contingere poterit, ut capitolium ascendat. deo ut perinde sit, atque si haeredibus stipulatoris quid dari suerit promissum. l. III. g. I. D. hic Secus quam obtinet in donatione mortis caula, legato. Quod licet non videatur ante mortem legatarii praestandum esse, quoniam tum demum certum est legatarium capitolium non esse conscensurum, cum ex humanis fuerit exemptus. Ne tamen legatum esset inutile, quod nisi vivo legatario conditio cxistat, ad us haeredes non est transitorium, ideo non exspectata ejusdein morte, sub cautione Mutiana petenti praestabitur l. q. D. de condit instit.
.ult vid. Cujac. q. obs. 32. D ell. 8. comm. 33. HCenon. disp. Instit. Iq. n. . ibique D D. Ex conditionalistipulatione tantum spes est. J tactus hic est conditionali, stipulationis, quod non ante dies cedat, aut veniat, quam existente conditione. l. 2I3. D. de ver signis. Qua cum sit incerta, adeoque ipsa stipulatio
in suspenso rccte dicitur, ex tali stipulatione nihil deberi, verum spem esse debitum iri, id est, si quondam exsistat conditio. s. q. hic. l. q. D. de verb.sgni f. Nec quicquain interest vivo, an defuncto stipulatore existat condi tio, ut quod promissum est, debeatur; cum iam ipsam spem in haeredem suu in transnittat stipulator hic Nisi tamen conditio mere lwtestativa stipulationi si apposita, quo casu persona industria electa videtur, ut factum sit implendum per stipulatorem. l. 6o D decond.4 demonstri Arg. Lq8. D. de verb obligat. Quae aliter sese habent in legato conditionaliquod ante conditionis eventum mortuo legatario ad haeredem ejus non trans t. l. s. I. sed si D quand dies legat. l. 42. D. de obl.4 action. I. 26. D. de stipui servor. l. i S. D. de regul jur. l. Iqq. D cod. Nisi tamen conditio tacite insit, nec veniat ex ipso linamento. l. I. s. λ. l. QQ. D. de condit. & demonstrat. l. 6. D. quand dici legat. Ratio distaentiae inter lega
164쪽
DE VERBORUM OBLIGATIONIBUs. rues
tum& stipulationem haec est quod legatum amore legatarii Mex bene volentia concedaturi stipulatione vero itipulator sibi S suo haeredi cautum de consultum velit. l. o. D. pro socio. l. . D. de probat. l. II. Cod.de contr. 5 comm stipui Theoph. y ta. Instit de legat, I. Loca Stipulationi inseri poterunt Dies in multis negotiis tacite iness.
Loca etiam inseri stipulatim solent. Stipulatio ratione modi alia erat
pura, alia in diem, alia sub conditione Pura erat ii nec dies nec conditio fuerat adjecta. Unde cui locus est insertus, pura prima fronte dicenda videbatur ili putatio, quod dies adjectus non ellet, aut conditio Verumtamen hic respondetur eam in diem esse conceptam, si non expresse, saltem tacite, ut reipsa tempus illi sit adjectum. Nam si pronii seris Romae, te daturum Carthagini subintelligitur illa temporis dilatio, quo commode Carthaginem venire poteras. . s. hic. l. 24. D. de oper liberi l. 73 D deverb obligat. Neque enim quid peti potestante tempus, quo per rerum naturam persolvi non potuit. l. I 86 D. de reg. jur. Hinc stipulatio Romae sub hac formula conceptari hodie Cartagim dare spondes, inutilis est, cluia impossibilis. .ue hic. l. 2. D. de quod certo loco. l. I 86. D. de resul juris. Diem tacite inesse stipulationi, cui locus est insertus, ostendi, idem taservandum in casu, quo testator puellae dotem relinquit, neque enim ea praestari debet ante nubilem aetatem Arg. l. qui filium. q. D. ubi pupill.
edue .deb. Dos enim sine matrimonio non intelligitur. l. s. D. de jur. dot. ut ex promittentis voluntate dies contractus tacite appareat adjectus. Ide in statuendum est, si uis promittat quod in utero est, vel fructus nascituros. Neque enim ex sua promissione ante conveniri potest, quam per rerum naturam partus lucem aspexerit, vel fructus infundo nati fuerint. I. 73. D. de verb oblig. l. I. in fin D. de condit cla demonstr. Ita in mutui datione ex contractus natura, vel qualitate dies tacite intervenit; unde qui mutuam dat pecuniam eam repetere non potest, antequam debitor ea uti potuerit Theoph. ν. I. Instit de obligat re conir Bronch. ad .iq. D. de regul jur. Et qui praeceptori remunerationem, advocato salarium, honorarium procuratori proxenetae proxeneticum, aulico suma-gium, locatori pensionem aedium locatarum solvere promisit, in eum dicm tacite lutionem contulisse creditur, quo vel ex natura conventionis, clsecundum legem aut consuetudinem loci praestatio, vel solutio fieri consuevit. l. Ia L 3. D. quand dies legat. l. promi r ρ. I. D. const. pecvn. l. unic. s. 6. v. exacito Cod. res uxor. actione. l. a. Cod de usur rei judic.
Hinc qui aliquid se fieturum promist,tempus subintellexit, quo com V 2 mode
165쪽
mode, secundiim ordinarium modum, tale quid fieri solet. l. Iq. l. 98. s. r. D. de verb obligat. Verum quid obtinebit in casu quo dies qui tacite stipulationi iti est, nee ex natura conventionis, nec legri nec loci consuetudine determinatus est ut si Romae spoponderis te centum daturum Carthagini Respondeo hoc totum arbitrio judicis esse committendum, qui despiciet utrum intra certum tempus commode Carthaginem te conferre potueris. l. Is 7. g. 2. D. de verb oblig. Arg. l. i. s. fin D. de jure deliber. Plura huc facientia legenda apud Menoch. 2. arbitr. a. Duaren. D. ita de eo quod certo loc. Bacchov. ad Treuit .vol. I. disp. 2s thes. 6.1. Conditionaliter concepta Stipula- natis. tio nonsemper in re sConditi l . Objectio propo ita remoretur. i. Onditiones qua ad praesens. J Conditio in rei veritate ea est,quae proptet aliquem casum, id est, incertum suturum eventum suspendit seu dirustri obligationem. . . hic. Unde quae in praeteritum aut praesens refertur conditio, nomine tenus, non reipia talis est. l. Io. j. i. fin D. de condit instit ut vel statim perimat obligationem, vel omnino non disserat. g. 6. hic. l. oo. D. deverta obligat. Idem quod statuendum est, si necessaria sit conditio, ut, si sol cras orietur, quia cum certo sit eventura, conia tinuo ponit obligationem. l. 9. g. I. D. de novat. Idem quod alserendum de conditione impossibili negative concepta si caelum digito non attigeris. Nam Mea certa est, cum digito coelum nunquam istacturus, ut praesentem ponat obligationem. l. 7. inde verb obligat. Non idem statuendum erit de ea conditione, quae non tam ut conditio,quam ompus, adiecta vid tur, ut haeres meus cum morietur Titius, centum ei dato. Licet enim non possit non existere conditio, quia tamen adinstar diei concipitur, mora suspenditur,&petitio dissertur ι79. inirino D de condit.& demonstr. Sicuti ea conditio, quae tacite inest, id cit, quae non extrinsecus ex testamento, niti, squalis est si stipulanti fructus nascituros promisero stipulationem,con ditionalem non facit, licet dies petitionis non statim vencrit. Verum objecerit quispiam, si omnia sint praedesinita, ter rerum naturam certa, nulla stipulatio conditionalis ditteret obligationem, aut petitionem. Rest. Omnia quidem sunt praefinita contemplatione primae causae, intuitu decreti divini, piator cujus determinationem nihil evenire potest, quo sensu accipio. l. 28. in s n. D. de judic non omnia tamen, quae nondum sunt, per rerum naturam pro certis habenda. Quod multa iti se considerata
sint contingentia, indifferentur sese habentia ad hoc, ut sint vel non sint,
166쪽
DE VERBORUM OBLICATIONIBUS. rues
futura, veInon sutura. s.q hi l 9 s. I. D. de novat. Licet id negari non debeat, quin omnia in rerum natura in suis circumsantiis snt certa, dum sunt , ex illo trito Philosophorum unumquodque dum est, necessario est. Et propterea quae per rerum naturam sunt certa, conditionalem obligationem non faciunt.
An ergo quae aliquo modo sunt incerta, conditionalem ficient obligationem Neque hoc ipsum sine distinctione est asserendum. Quaedam nisi, ratione diei sunt incerta, licet certa secundum se, ut Titium csse moriturum certum enim Titium se moriturum, licet quo die ignoretur. Qualis incertitudo ordinarie conditionalem adtum noniacit. Quaedam incertitudinem habent nostrae cognitionis intuitu, non autem diei contemplatione , ut Titium fuisse, aut non fuisse consulem. Neque talis incertitudo conditionalem ficit obligationem. . 6. hic. l. 37. D. de rebus cred. Quaedam dicuntur incerta cla secundum se, & secundum nos, quae talia sunt obligationem differunt, eamque conditionalem faciunt. s. 6. hic. d. l. lj.&seq g. 7.1 Resct facta in Stipulationem - Stipulatoris. ducuntur. q. agid Moribus Jure Canonico 1. Ut tamen consultum sit faciendi obtineat, circa Poenam conven-bligationi adjicere poenam. tionalem 3. Poena peti poterit icet nitul intersit
Non solum rei. Traditur hic divisio a materia stipulationum desum pta, quod alia sit stipulatio dandi, quae vel rei dividua vel individuae
de qua l. 72. l. IIO. D. hic Althus .dicat. I. c. 83. n. 23. alia faciendi. I. 72. D. deverb. obligat. Sub qua etiam continetur tradendi stipulatio. d. l.72. non etiam dandi, licet subsenerali sectorum obligatione, &dati. Ones comprehendantur l. 2Iq. in tin D. de verbosigni f. Multum autem interest sit dandi, an saciendi stipulatio ibi enim donainium transfertur, hic praestantur factia in illo casu res auferri possunt, si non solvantur, hie ad id quod interest, recurritur, si qui factum promisit, id praestare non vult. l. quis II in fin D. de re judic. l. 68. l. 72. s. Celsus. l. 8 I. in princ. s.
I. l. II 2. D. deverta oblig. Doneli add. l. 2. n. 26. GCedd. de contrah. stipui. c. 9 conclus. q. n. 2I.4 seqq. Gomes. 2 resol. IV. n. r. disi. Cujac. ad i. 72. D. de verb oblig. Coras. 2. misceli. s. a'. illustr. controv. e. 23. n. 33. Pineti ad i. I. p. s. n. 25. Cod des n. matern Bronch. q. assere.. i.
167쪽
1ue INSTIT. LIB. III., TIT. XVI.
citam non sit quod faciendum est intra certum tempus, interest stipulat ris. l. 72. D. deverta obligat. l. II. infin D. dere judic. sicut ad id quod interest sit agendum s. 7 hic. l. II in M. D. dere judic. cujus plerumque dissicilis est probatio. g. 7 hic. l. fin D. dei stipui praetor capropter consultius erit faciendi stipulationibus adjici poenam. Quae sive post comceptam stipulationem adjiciatur, sive in principio conceptionis, non tamen
novationem inducet. l. o. I. D. de pael.
Neque enim accessorium de novo adjectum, immutat rem principalem. Id quod de jure novo certissimum est, quo non censetur facta novatio, nisi partes expresserint se quid adjecisse novandi animo. i. fin Cod de novat. Si tamen aliud quid accidat saetae obligationi una cum poena, ut si serte mora insuper sit commissa ejus nomine iacta videbitur novatio. l. q. g. fin D.
de odii g. Maction. Hottoni illustr. quaest. Io. s. ac necesse sit actori probare. Quoniam poena conventionalis certa est,&committitur facto non praestito, etiam exigi poterit, licet nihil intersit stipulatoris. Nam si incommodo probandi sua interesse subjiceretur stipulator, frustra poenam adjecisset,cum ea non adjecta,quod sua interesse docuerit, consequatur. g. 7 hic. l. s. g. I. D. de ver b. obligat. Neque obstata. 8. D. si quis caution ubi quia nihil intererat acto is, in poenam commissam non condemnatur reus. Resp. enim id verum esse, quando poena alicui irrogatur ex edicto Praetoris, qui ubi suaserit aequitas, illam moderatur. Ut aliud quid obtineat in poena conventionali, qua adjecta jus quaesitum est stipulatori ad eam exigendam vid de poena conveniationali Menoch. . praesumpt. 4 . 4. arbitr. 26 o. antic de tacit.&amb. q. tit. 3 7 Molin de controus . q. 2 3. n. 237. Anton Matth. disp. 38. de obligat. Mon Illus, JuRE CANONIC .
. Pragmatici plerique hic statuunt in faciendi obligationibus promitarem
praecise cogi ad factum. Verum tamen si rem accurate examinemus certius nihil est, quam neminem de moribus ad factum praecise cogi posse, cum ipsa res natura repugnet hominem liberum cogi ut faciat, quod praefracto facere non vult. Impediri quidem potest, ne faciat quod vult, Maetus, luntatis imperati cogentur, verum ut faciat quod non vult, ad id neminem cogi posse, audacter assererem. Unde de moribus ille procedendi modus tardetentionem personae, vel adiudicationem ad certum locum, quem vulgogdile 3, appellamus, est introductus. Quo id agitur,ut si tardio inclusonis, diaeta parcim non moveatur debitor ad faciendum quod faciendum erat, tanum tactuni ad nummariam seu pecuniariam aestimationem reducatur Mutidoquuntur, tot
169쪽
PROMITTENDI.E stipulandi promittendi duo pluresve rei fieri posisunt. Stipulandi ita, si post omnium interrogationem promissis respondeat, Spondeo ut puta cum duobus separatim stipulantibus, ita promissor respondeat, inrisue vestrum dare pondeo. Nam si prius Titio spoponderit, deinde alio interrogante spondeat, alia atque alia erit obligatio nec creduntur duo rei stipulandi esse. Duo pluresve rei promittendi ita fiunt Maevi decem aureos darespondes 'Sei eosdem decem aureo darespondei si respondeant singuli separatim Spondeo. i. Ex hujusmodi obligationibus, & stipulationibus solidum singulis debetur promittentes singuli in solidum tenentur. I n utraque tamen Obligatione una res vertitur: vel alter debitum accipiendo , Vel alter solvendo, omnium perimit obligationem, omnes liberat. Σ. Ex duobus rei promittendi, alius pure, alius in diem, vel sub conditione obligari potest nec impedimento erit dies aut conditio, quo minus ab eo, qui pure obligatus est,