장음표시 사용
151쪽
VLrbis obligatio contrahitur ex interrogationeri responsione, cum quid dari fieri ve nobis stipulamur ex qua duae profiscuntur actiones, tam condictio certi, si sit certa stipulatio quam ex stipulatu, si incerta sit. Quae hoc nomine inde utitur, quod Stipulum apud veteres firmum appellabatur, sorte a Stipite delaendens. i. In hac re olim talia verba tradita suerunt, Spondes es u-
deo. Promittis p promitto Fide promittis rade promitto Hrejubes Moubeo. Dabis dabo. Faciesὸ faciam. Utrum autem Latina, an Graeca vel qualibet alia lingua stipulatio concipiatur, nihil interest:scilicet si uterque stipulantium intellectum ejus linguae habeat. Nec necesse est eadem lingua utrumque uti, sed tussicit congruenter ad interrogata respondere. Quinetiam duo Grsci Latina lingua obligationem contrahere possunt. Sed hec solemnia verba olim quidem in usu fuerunt: postea autem Leonina Constitutio lata est, quae solemnitate verborum sublata sensum, consonantem intellectum ab utraque parte solum desiderat, quibuscumque tandem Verbis expressum est.2. Omnis stipulatio aut pure aut in diem aut sub conditi ne sitIure,Veluti si vimque aureos dare spondes 3Idque confestim peti potest in diem, cum adjecto die quo pecunia solvatur. stipulatio fit veluti, Decem aureosprimis Calendis Maritis darespondes id autem quod in diem stipulamur.statim quidem debetur, sed peti prius, quam dies venerit non potest At ne
eo quidem ipso die iri quem stipulatio facta est, peti potest
quia totus is dies arbitrio solventis tribui debet. Neque enim certum est, eo die in quem promissum est, datum non esse, priusquam is praeterierit.
152쪽
DE VERBORUM OBLIGATIONILUS. rq ra. At si ita stipuleris, Decem aureos annuos, v advivam,
aurespoηdes 8 iure facta obligatio intelligitur,& perpetuatur quia ad tempus non potest deberi sed haeres petendo
pacti exceptione submovebitur. q. Sub conditione stipulatio fit, cum in aliquem casum dissertur obligatio ut, si siquid factum suerit, vel non fuerit, committatur stipulatio veluti, Si Titius Consul fueritfactus, quinque aureos dare spondes 8 Si quis ita stipuletur, Si in Capitolium non ascendero dure1poaden perinde erit, ac si stipulatus esset cum moreretur, sibi dari. Ex conditionali stipulatione tantum spes est debitum iri eamque ipsam spem in haeredem
transmittimus, prius, quam conditio exstet, mors nobi Scontigerit.
c. Loca etiam inseri stipulationi solent: equit Carthagitii durespondes ' Quae iii putatio licet pure fieri videatur, tamen re ipsa habet tempus adjectum, quo promissor utatur ad pecuniam Carthagini dandam. Et ideo si quis Romae ita stipuletur. Hodie Carthagini darespondes inutilis erit stipulatio, eum impossibilis sit repromiuio.
6. Conditiones, quae ad praesens vel praeteritum tempus reseruntur, aut statim infirmant obligationem, aut omnino non differunt veluti, Si Titius Confulsitit, vel, si Maevius vivit dure1pondei Namsi ea ita non sunt nihil valet stipulatio: sin autem ita se habent, statim valet. Quae enim per rerum
naturam sunt certa, non morantur obligationem, licet apud nos incerta sint.
7. Non solum res in stipulatum deduci possunt, sed etiam
facta ut si stipulemur aliquid fieri, vel non fieri . tinti jusmodi stipulationibus optimum erit poenam subjicere nequantitas stipulationis in incerto sit ac necesse sit actori probare, quod ejus interst. Itaque squis, ut fiat aliquid, stipuletur, ita adjici poena debes: Si ita factum non erit. κηcparva nomine decem aureos daresponses Sed si quedam fieri quaedam non fieri, una eademque conceptione stipuletur quis, clau-
153쪽
s. Unde dicta Stipulatio 6. Qua Vocis origo λ7. Quis essecus Stipulationis δεν ribus
et 1 INSTIT ALIB. III. TIT. XVI. sula hujusmodi erit adjicienda Si a versseafacti vi mi. e quid ita factum non fuerit, tunc poenae nomiae decem aureos dare
I. Quotuplex si Verborum Obligatio a. Explisatur definitio Stipulationis.
q. Quot oriantur actiones ex Stipular. i Icet in aliis contractibus verba intervenire possint,
quia tamen alibi vel scriptura sinceret verborum i . co, vel consensus quoquo modo declaratus, sic ut verba non sint deessentia , verboruin obligationem non constituunt. Verbis igitur introducti dicitur obligatio, inquantum solemnia veriba intervenire dc bent, nec susscit vel nutus, vel gestus, vel scriptura. Etiam in quantum verba huic contractui dant initium,ntilla re,id est, rei traditione interveniente, cum in quibusdam a traditione capiatur initium Denique inquantum hic non nuda verba,verum certo modo determinata, requiruntur. Neque enim ex omnibus verbis jure civili introducitur obligatio. Neq; id erat concedendum, ne sorte lites in infinitum excrescerent.Unde verba jactantiae causa prolata,adulatoria, non seria. g. i. v. caeterum s. Inst. de test. milit. l. divus 2 q. D. eod. l. Lo. g. 3. D. de aedit edict. i. fin D. de test. V πο . de ling. latin linguae lubrico est a. l. familia D adi tui . mij.ςQmmendandi cuius uam gratia adhibita L sciendum. Io in princ. D. de aedilit. edict. laudandi caula intervenientia modo absit dolus. l. 18. D. de κdi'. edici junct. l. i s. in fin D. de minor. l. 8. D. dedol calore incundiae py0l t/. . quod calore. D. de regul juris. I. r. Cod de rebus credit ad juri necessitatem non sunt trahenda Alciat parerg. a. c. I 2. in genere, nuda verba, ad pactum nudum exprimendum adhibita, jure Romano non inducunt obligationem licet serte interrogatio de responso
interveniat. l. 7. s. I 2. D. depact.
Non omnis tamen verborum obligatio quae actionem parit, statim est δppellanda stipulatio Olim enim ex dotis dictione nascebat ut actio, in cujus
154쪽
155쪽
, INSTITA LIB. III. LTIT. XVI.
l. 7. D. deoper liberi l. Io 8. D. de verb oblig. Partad. r. rerum quot. sin n. 3 3. Zoes. D. hic rur. Et quidem conceptionem verborum desideramus, quod iraeter verba adeon sensin declarandum nihil possit intervenire. Unde scriptura, nutu, gellu stipulatio celebrari non potest. g. r. hic. l. I. D. de verb oblig. l. 8. s. s. q. D. de accept. Sicuti nec inter absentes stipulatio contracta valet, quod nonnili per piliolam negotium perageretur l. I. D. de verb oblig. Quae etiam ratio est quod per inutum vel surdum stipulatio celebrari nequeat,excepto casu ictae stipulationis circa dotis repetitionem, quae ex parte patris intervenisse fingitur, licet non fuerit interposita. l. unic Cod rei uxor. action. Johan sab ad s. fuerat. Instit de action, Manti c. libr. Iq. de tacit. Mambigotii. 9. Althus dicajol. I. cap. d. n. 6. Zoes. D. solut matrim.
Neque obstabita ea quae 3 7.D. de donat inter vir. uxor in qua stipulatio per epistolam facta proponitur. Quoniam intelligendum cst eam cpistolam inter praesentes cautionis loco enustam fuisse, non igitur ad exclusionem verborum, exi ut postmodum constaret stipulationem intervenisse, quod instrumento probari poterit ut scriptura ad perpetuam rei in moriam, ad faciendam tempore futuro fidem it adhibita L Ii. 36. Insiit. dein ut stipui. l. Titia. Isq. s. perra. D. de v. obligat. l. q. D. de pign.4hypoth . Quo etiam relerri debebit l. i. Cod de conir vel commiti stipulat. Cujac ad Paul recept sciat. S. tit. 7.
Additur insuper dcfinitioni, quibus qui interrogatur,o'o ipso stipulatio a
aliis negotiis distinguitur, ubi non necessaria est interrogatio; maxime a pollicitatione, quae est ilius os serentis promissum,ex quo tanqua ex pacto non nascitur actio,nisi aliquid ex justa causa reipublica ,ecescsae vel universitati suerit promi una.de quo tot. tit. D.de Pollic. con n. s.comm. 8.9. Adjicitur porro,quoia interrogatus est, respondet quoialam sorina stipulationis in eo consistit, ut congruenter ad interrogatione respondeatur. Dico congruenter, id est, ut debita sit applicatio responsionis ad praecedentem interrogationem. s. i. hic Quae censebitur este debita, si modo ad certam personameommode vocabula reserri possint, sive impei sonaliter sive per naliter sacta sit responsio. ut si quis dicat, dabitur,dabuntur,quid ni Plaut. in Bacchi d.
act. q. Scen. 8. l. I. 2. D. de verb obligat. Secus quam obtinet in iis impersonalibus quae non satis commode ad promittentis personam reseruntur; qualia sunt satis ter promittentur. Auth si quando Cod de constit pecvn. Ut hic inter stipulationem constitutum disterentiam non servem, quali hoc posterius certiorem requirat promissionem. Cuj ad i. 3. D. de v. oblig. Zoes. D. de const. Hoenon. disp. q. Inst. n. l. disi alta a. par. I 8. Etiam
156쪽
DE VERBORUM OBLIGATIONIBUs. a s
Etiam ea demum debita habebitur responsio, quae ad interrogationem facta est in continenti, quod tamen modicum intcrvallum non excludit: cum in continooti factum videri possit, quando adius extraneus non est intermixtus, Moblivionis metus est exclusus. l. I. . I. D. verb Cblig.
Ut non obstet, si interrogationem & responsionem mediet fidejusseris
constitutio. l.6. I. 3. D. de duobus reis Magnum tamen intervallum excludi debebit, quale dicetur esse unius diei intermedii l. 6. g. sin. l. I 2. D. de duobus reis vid Alciat. I. Parerg. c. 3 o Paliner. 3 pas mihi 6 T. Denique subjicitur, sedaturumfacturumve quod promisit, quia venit in stipulationem res quaelibet quae cadit sub dationem vel saetum. Unde sormulae consuetae,simpliciter ωsine causa prolatae, dabis, dabo facies, faciam. . I. hic. l. I. D. eod. Et elegans exstat formula Dud Plautum in Pseudolo
Roga obsecro Hercule, gestio promittere. Ba. Dabis ne argenti mihi hodie viginti minas PS. Dabo. mothlus nuncjam ne is mihi. Ubi observandum erit, sub affirmatione tacite contineri negationem. Sicut quis possit promittere, sedaturum vel non daturum, se tacturum vel non facturum. Id quod occurrit s. fim hic ubi stipulamur altilui feri relxonferi. Cum feri dari re nobis ipulamur. J Idco enim iure Romano inventae sunt stipulationes, ut detur vel fiat aliquid, quod intersit stipulatoris. Ut cum non intersi regulariter alteri quid dati, ei ive, nonnisi nobis recte stipulemur. l. 3 8. s. 7. D. de verb oblig. Ex qua dua proficiscuntur actiones. J Stipulatio ratione conditionis rei quae s. in stipulatum doducitur alia est certi, alia in corti Ea est, qua certum, quid, quale vel quantum praestandum venit, ut Stichus, vini optimi amphora sex, aurei decem&c. Haec est, quando incertum in stipulationem deducitur, seu quando non apparet, quid, quale vel quantum dcbeatur, ut si quislo. minem, sendum fine designatione factum aliquod, fructus nascituros, vinum sine quantitate vel qualitate suerit stipulatus. l. 7 . l. 7 3. D. de verb. obligat. ibique D D.
Duplicis vero eonditionis nomine etiam duplex prodita est aetio, una . qua certum, altera qua incertumictitur. Illa qua petitur certum, est certi condictio, sorte lactio triticaria, quae datur ex quacunque causa, vecertum sive incertum petatur, excepta pecunia numerata. l. i. D. de triticar adtion. Haec qua petitur incerturim actio ex stipulatu in strictiori significatione appellatur in princ hoc tit. l. 9. l. 24. D. de rebus cred. quae etiam
4icitur actio incerti ex stipulatu. . siquis. A. D. de rebus credit. l. q. D. a de
157쪽
de usur Aliter in latiori vocabuli sensu. omnis actio quae ex stipulatione Oritur, ex stiphilatu dicitur, quo sensu dos quae certa est, ex stipulatu actione repetitur tit Cod de rei uxor action in ex stipui. trans Etiam adice nam stipulatione comprehensam datur actiora stipulatu. l. prae ua. 28. D. de action empl. L si pacto. d. de pacti Licet poenae stipulatio sit reicertae vel certa quantitatis fin hic. l. si poenam. D. M. Verum,cur cum utraque actio nascatur ex stipulatione,non tamen uir
rue casu actio proprie dicta erit ex stipulatu Rest. Quia quando intervenietipulatio certi, ea habet mutui speciem in quo certum petitur, per condictionem certi, quae ordinaria eli actio, ci Mur ex quacunque causa, ex rua certum petitur, ut proinde ad actionem ex stipulatu non sit recurrenisum. l. o. in princ D de rebus credit. Uerum casu quo incertum petitur, quod mutui formam non habet, non condictione certi, sed actione ex stipulatu in propriari tricta lignificatio
maea varior ii. Gregor Tholos. Synt. Jur. lib. 2Α. cap. I. Moratum de contractolit de stipulat Mantic de tacito ambig. lib. I . Althus dicaj.
- hoc nomine demitur, quod stipulam. Haec locutio in taens videri alicui polliet, nili Ciceronem proRabirio Posthum.ea usum suisse constaret. Sensus est, stipulationem, sive east certi, sive incerti, vel per tymologiam, vel saltem per allusionem, denominari a stipulo, quod apud antiquos idem quod firmum signiticabat in princ. hic Appcllatae enim stipnlationes, quod pereas obsigationes tirmarentur, vel magis constringcrentur. Paul. s. sent. c. 7. Et id agitur in stipulationibus , ut quis reddatur magis securus. l. I. ciciendum. D. de prator. seipui. 6. QMdstipulum. Audiendi hic non sunt, qui neganti alum, sub firmi appellatione inter Latinos reperiri. An vero stipe, id es, pecunia nomen deduxerit, an potius astipite, nulli videtur divinatorium Minus tamen probabile tu edellii turn tipulum, cum non tam propter pecuniam, quam rea alias introducta sit stipulatio vid Alciat. I. parerg. 39 abrot ad Theoph. hic Zoes. D. hic. n. i. Si verum quod occurrit apud Ilidonita .ca antiquitus, quando contrahentes aliqirid invicem promittebant, stipulam tenentes regisse eamque iterum jungentes suas sponsones agnovisse, sol te recti stipulum astipula diceretur. Id quod moribus nostris esset congruum, quibus duos stipites seu ligna duo sappellamus hosflorem contrahentes adinvicem applicant, crenas incidunt, ex convenientia duorum,firmitatenteontractus, debitique quantitatem colligunt.
158쪽
mia moribus sequimur inplerisque conventionibus iuris gentium suris plicitate ii, quo nota non est stipulatio, ideo stipulationis ela nudi pacti excepta fortea ruta quoad vimquedictum obligandi nulla est disterentia. Et
Iicet notarii lii putationes interdum instrumentis, subtexere soleant, non tibnun ea pro stipulationibus habebuntur Molin. Cude Crotius aliique apud Delici innot ad Z s. Inllit. hic. n. s. in fin. Hoc tamen moribus receptum, ut ex cautilane, licet interveniat sit putatio, ne quidem nascatur obligati vel actio, nis causam debiti contineat, vel ea aliunde probari possit vid. l. I 3. d. de non numer pecvn. c. si cautio I de fide instrum. Call. 2. Obscis. - λ. R bust ad constit. regias. de chilographo in praefat. n. 57. Fabr. Cod. q. tis. H. des. s. n. 2. stat. ad i. o. n. 2q. 23. D. depact. Dam haud Pract civit cum not. Tulden. c. I 73. Hari mann Pistor.
L 1. r. Quibus verbis Stipulatio Aneas Iuris Gentium
I hac re lim talia verba tradita. Iolim forma stipulationis in solemnibus I& directis vrebis consistebat, ut jurisconsulti stipulationum formulis
concipiendis essent intenti. l. io Cod de contr. S comm stipui Cicero . deleg Verum eas ut captiosas Loenina sustulit constitutio, cui quibuscumque verbis stipulatio concipiatur. d. l. t O. id est, verbis vulgaribus, iniates, ilibus eu legitimis opponi videntur l. I 6. D de fideic. liberi. Leges enim non verbis sed rebus scriptas esse oportet. l. a. infin. Cod. comm delegat. R justum est voluntates contrahentium magis, quam ver rum conceptionem inspicere. I. un. Cod quae res pign. Oolig. pois. Sic tamen ne hic nuda admittamus verba, quae pacium, non stipulationem Inducerent. Ut desidcrctur sensus continans ab utraque parte intellectu . Ut vcrba sint talia sue Giaeca sive Latina, quorum uterque habeat intellectum, ci per se, vel per interpremn. s. I. hic. l. I. s. sn D. eod.
An ergo propterea stipulatio desinet esse iis civilis, S uris gentium 1 esse incipiet, quod cuiuscumque linguae verbis concipi tur Non videtur
l. . D. locat. l. I 26. p. 2. D verb. obligat id enim receptum est propter continian usum commeiciorum, ut propterea non desinat esse juris civilis. Neque enim deportatus ex stipulatione obligabitur. l. Iq. infin D. de novat qui tamen ea qiae sunt jurilgentiurn non amittit. l. IT D. de poen. ex contractibus juris gentium tenetur. I. I 3. D. de interd S relegat.
Neque obstabit, quod stipulatio quavis lingua fiat, & non tantum lati- . nai s. r. hic. Quia non sequitur ea quae aliis quam Latinis .eIbis concipiun- s tur
159쪽
tur jutis esse gentiurn, licet quae nonnisi Latinis verbis peragi possunt, iuris
sint civilis. Nam propter communem utilitatem eo tandem fuit deventum, ut omnes acetiis legitimi, testamenta , aliaque plura, Graecis etiam fierent verbis. l. 2 l. M.fin D. de Testam. l. fin. Cod detestam . tutet . Licet adhuc publica magistratuum gesta Latine interponerentur propter Latinae linguae honorem. l. 8. D. dere judic. Valer Maxim lib. 2. c. 2. n. 24 Rev. . varior. r. Neque confirmat motam difficultatem l. 8 in fin D. de ae- έςpi Cujus sensus non alius est, quam acceptilationem quae origine erat juris civilis, propter usum commerciorum paulatiin redactam esse ad jus gentium, idque effectu inspecto, inquantum hodie non tantum per cam verbis facta obligatio, sed Malia qua vis tollitur. Praeterquam quod statuendum sit Imperatorum Graecorum temporibus non magis Latinae quam Graecae linguae addicit fuisse contrahentes,postquam legesin Principum constitutiones Graece scribi carptae. Neque haec evertitur explicatio, sedicatur responsumina. l. 8.esse UI-piani, qui sub Alex. Severo vixit. Quia illo tempore tanta non erat linguae Latinae observantia,quam quidem fuerat, ut etiam eo tempore Graeca Iactast communis, quae Satirico teste, vel servisvi meretricibus erat familiaris.
r. Traditur Stipulationis diris ex l3. Qua sit in diem Stipulatio, modo desumpta quando quod promissum petaturi 1 An qui pure promisit statim solvereia an Debitor ante diem rectestrat
i niistipulati aut pure c. J Multae in iure circum seruntur stipulati-
onum divisiones. Nos eas tantum explicabimus, quas Institutionum textus suppeditat. Ratione modi, stipulatio vel eli pura, vel in diem, vel conditionalis Pura, si nec tempus, nec conditio sit adjecti, in quanis Iulio vel factum reseratur. Cujus citectus est, ut ouod promissum, confestim praestari oporteat. In omnibus enim obligationibus , in quibus dies non ponitur praesenti die debetur l. I . D. de regul nisi e rei natura conditio insit. l. i. in s n. D. de condit & demonstr. Quin imo quod pur promissum est, praesenti die peti potest: cum in obligationibus puris dies simul cedat cla veniat. I. r. hic. l. 1 Is D de verb signi a. Quod dictum est, confestim peti posse,id uti in aliis contractibus pure initis eum aliquo temperamento est accipiendum. Neq; enim cum sacco debitor creditorem adire debet. l. Io . D. de solut glosi in v. consenim hic sive ut inquit Iulianus ν, em quodam temporis spatio accipiendum, quod .
160쪽
DE ERBORUM OBLIGATIONIBUS. I s
nec minimum, nec maximum: ZY magis intellecti percipi, quam elocuti. one exprimi possit. l. Is D de solui. Verum quaesitum, quale laxamentum debitori ad solvendum conccdi oporteat Andecendium, sicuti in constituto observatura L 2I. s. i. D. de constit pecun An potius hoc totum arbitrio judicis relinquendum Ars. l. I. in in D. de jure delib. d. l. Is D desolui. l. 3I. D. de re judic. Nili tamen jure dilatio sit concessa debitori, quod accidit in executione rei judicatae, cujus dilati est quadrimestris spatii, ut tamen ex causa illud spatium judex moderetur. l. ri. D. de judic. l. 2. D. MCod de usur. rei jucucat. vid. Sneid . hic. Petr. Fabrum ad i. q. D. de regul juris Menoch. I. a bit r. 27. n. 7. Mora. de contr. tit de stipulat. n. q. Hoenon. disp. Instit. I .
Stipulatio in diem concepta est, quando dies certa stipulationi adjecta est. Periem intellige, non tempus, in quod stipulatio desineret, quod
Esset contra naturam obligationis. s. s. hic verum tempus ex quo inciperet, quod stipulationi non repugnat. Neque enim stipulatio est ex illis actu-bus legitimis, quibus dies vel conditio repugnat. l. 77. D. de regul jur. Per certum diem intellige eam, quae certo est exstitura incerta quippe dies conditionem facit. Certa dies est, siquis primis Calendis Martiis sibi dari stipuletur. I. a. Utc. Quod si non adjiciat quibus Calendis Martiis, facti quaestio inducitur. Et sequimur quod actum est, quodque sorte sensi qui promisit. Hoc si non appareat, proximas Calendas exspectandas cite scribit Sabinus.
Quid si ipsis Calendis stipulatio fuerit interpost, Videntur secundum
Ulpianum proxime sequentes subintelligendae. l. I. in princ. D. deverb. obligat Stipulationis in diem ei tectus est, quod dies statim cedat, id est, quod promissum est, deberi incipiat, non tamen statim veniat, id cst, non ante peti possis, quam dies venerit. l. ris D de, signis. Ut corruat Citra- montanorum sententia, qui nec natam esse volunt actionem debiti in diem, antequam dies venerit. Cum ubi quid deberi incipit, etiam incipiat est e actio, sic ut nata sit, licet nondum possit intentati. Quo sorte nomine in LAI. s. quoties ibi. D. hic dicitur pecunia praesenti die non deberi, id est, non cum etactu, in quantum peti non potest vid. Bacchov. hic. Verum an eo ipso die in quem facta est stipulatio quod promissum est peti poterit Neque hoc dicendum videtur, cum totus ille dic arbitrio
solventis tribui debeat, ut nonnis eo praeterito jure petatur. I. r. hic. l. I 8 o. D. de regul jur. l. 8. I. inter. l. qI. I. D. de verb. obligat Quae etiam
ratio est, quod qui hoc anno vel mense sibi dari stipulatus est, nisi omnibus partibus annivei mensis praeteritis,non recte petat. l. 2. D. de verb.oblig.