Compendiosa facilisque artis dialecticae ratio, in puerorum gratiam nunc primum conscripta, a Conrado Neobario

71쪽

nem prorsum ridicerit,er eius probandi explicandij facultate abunde sesie instruxerit. Nam uer imum, id M, quod vulgo non tam polite quam scienter dicunt: coniuncti cuiuis thematis ais uniuersalis tractatum, praesupponere cognitio in simplicium atq; particularium, Quare propositam questionem coniunctum atq; cometem,in partes speciess secabimus, cuiu3s pamtis naturam seorsum explorantes, iuxta ratiomem meae stodia ac quo plures rivi cognationes coegeris , eo erArgumeκω ninore dicendι probandiq; copia te ius traxeris. Postreyst delectu deprehensa tam materia, delectus quidam iudies egendum. cium, qdhibendum est,ne ut quods obuium est,ita flatim citra discrimen is probationem recipiatur: sed 'in in imo potius aliquo fidei instrumeto disiceptationem exordiare,ne si imbecilliuου Murpes,in prιmo statim con. flictu ab aduersirio siveratus causi uel optima cadus. Nam ubi primus congressus parum successerit, ut rus euenire solet: ut ex fidei permultum nostrae parti deis A sirini L eedat: ex aduersario calumniandi causiam praebeas 5dmis diluta uictoriam itus per accommodatum fuerit , ψ semigiistiorem ma mis rationibu3 exordiri dilutationem: nimirum quo choandam. ut ques uox cum praesenti themate arctfimo cogit tionis uinculo coniuncta uideatur, ita primum in com*ctu loeum obtineat. ceterim si conjouersiam exetrahendam putabimus, id quod in oratione iusta fieri sole tam er leuibus argumentis, hiter robusta pasim locuε accommodatus cesserit:ita ut disceptatio uesidi'mis quibuis argumentis er inchoetur er claudatur: perinde

72쪽

perinde atq- acies priuium initura, a prudente duce instrui olet. Vult enim Quintillanim, autor grauis iamus,idem prope dilutatoris,ex imperatores esse consilia m. Guil. Habeo equidem sufficienter de arguis Transitio mentis tam inueniendis, tum formandis: iam postreumum instituti sermonis membrim expecto, nempe via . tiosam suffunis argumentationem dissoluendi ratiorinem Dici enim abs te commemni, eiu dem esse artia ficis, er circumlecte colligere argumentum, Er vim tiosus,inq, fraudem structas collectione s diligentia dea prehensas sesenter dissoluere. Euerhard. Adbua . .im rationis tractatura, perpetuam mihi orationem concedas vel ,ne si me crebrius interpellessermo noster uel a proposito longius euagetur,uel instit uti compendij fines transsiliat. Gul Libenter tibi id concesserira, non equidem audiendi taedio, sed finis dehderio allectus tum ut si breuibus rem expedieris, facilius praeceptionum meminisse posim. Euertardus Vi Ristis dis ollissi itas barismi ficienter distioluendi rationem FG uendi argumethodo conuenienter expediem Duo in omni osso' ωntationegis spectanda ueniunt, materia, cir forma, Metteris uilissam. complectitur tres hyogis ni terminos, totidems proapositiones ex hisce constitutas. Bona quidem matcria Materiasseensietur,quae me fessa,nec ambigua ec denis ea con Iogismi. clusionem instrendam inualida fit. Forma en ipsa te minorum trium commensuratio. Ais haec legitima ha Forma fit, benda est cum nihil recedit a supra traditis, figurari log scit.

73쪽

co MPENDII DIALEcTI cogismus materia Armas legitimis absoluitur, ita vitis

vitium sus,aut in his singulis,aut in utri s a coiligenssi rationeraueris aberrat In moreris aberrat fillogisimus,cum ex propositionibus aut falsis aut ad praesentem quaestionem nimhil accommodatis, aut ambiguis denis constituitur: quorum secundum ad ymae potius quam materiae uia Forma lium retuleris. Porro in yrma, hilogismus deficiet, vitiosa, quum ipsa terminorum mutua inter ipsos connexio amodorum Murarum, praeceptis recedet,ita ut uel ex praemigis ambabus aut negatiua aut particularibus comminis instratur eonclusio: uel aliter in figura qua Revila lea piam colligatur,quam ipsius vici exigam . Hic igiturgitimae βω mmoria repetendae sunt regulae quas supra tradidi ma. mm: quales sunt, In prima figura non sequitur conclusio necessario. secunda premissarum negatiua existente. In ecunda non potest probari quaestio affirmatur. In tertia torum colligitur particularis quaestio. Nussu est figurarum in qua ex utraque praemissarium

vel negatiua uel particulari conclusio necessario conasequatur . verum consimilia his obseruabis,mogiganes ipse, si eν Durarum naturam o modorum msingiuis figuris, tum quatitatem tum quantit . um diligenter tecum expenderis, ibus sic expeditis hoc compendio, o Marara ex promptam arguas menti diseluendi

74쪽

LIBER SE cvNDVs. soluitur vel DBgismus delinquis in Forma, labefactatar, eum negatur ex praenisu effici concli sis i s ςπ - iuritis allatis rationiam, quod scilicet aliter sit cς Prim, iesupe quam uel modus vel figura ex α Sed pareseci με tati

rem exemplis. Umnes poeta scribunt bonos uersius, cher lus fuit poetM . . .

omne malum in arbore nascitar, ira desitis omne uicissim est morum, quem Ergo omne uleium in drbore nascitur.

Hie odoriseia distinctione soluitur, eonstat enim ex medio ambiguo. Porro ubi de meis ambiguae signfratione constitueris,abus neganda est consequenti lias praemissurum alteraint falsa,repsidianda . omnis homo est animes, Nullus asinus est homo, Ergo nudus usinim est animab

75쪽

COMPENDII DIALEcTIc Esnem ab omni diligenter perquisieris,deprehenderis sane βrmam hilogismi uitiosam: habet enim disto itationem primae, sed morim secundaefigurae: ideos inatiosi collectio censietur. singulis enim figuris, certi deastinatisiura modi,qui in alijs non item ualent . Sed haesctenus de hilogismo: Entbγmematis uicium sic commode deprehenderis, si propositione, que dehdera, Ratio Euά tur 9ppleta,in- βrmae hilogisticae istigaueris. Sistbiviematu'enim 'tint ex iam enumeratis rationibus in promptu ius,ilogis; sit dissislutio cxterum haud facile Ent mema perfimium trans ceris,nisi ante perlexeris utra prae sarum sit disi. yrmandi. mulata: qmre ex bum scrupulim Iubens Me pacto tibi exemero Cum terminus conclusionis praedicatus deprehenditur inantecedente, hoc H, priore Enthme ' i mutis propositione, nor fistrisini requiritur,ut om s Reipublicae partes, conseruandae sunt, ergo Cy re ς'. ligio conseruanda est Hie minor defγderatur, Religioese pars Reipublicae, E contrario, si sibiectum conseinquentis in antecedente reportetur, certo statues malorirenis strismi siuppressam: ut Catilina si sit armaduersius Rempublicam,ergo catilina ture punitus est. Hoc modo perficitur, Quicunq; arma aduersus Remis Regula tu. publicam fuscipiunt, iure puniuntur. Verum ex hoc dicandi ol loco βrte rogabis, qua nam ratiotae statim deprehendilogis nos ut pota argumentatio uitiosa: cui sane quaestioni ita salistiosos. factam uolo:ex ueris non nisi verum legitime con equitνr Quoties igitur fusa conclusio exprem's coagiatur, non dub avi tat, collectioncm,ves in materia veι

76쪽

ti inquisitione opus est, ut argumenti uictum deprehendas. Porro inductionis ' mareprehenditur, cum aut Indussio partes necessariae praetcreuntur,aut particula quae par vitiosa. tes praeteritus comprehendat,nulla collcctioni inscrtu est. sic in exemplo reprehenditur consccutio,ci ex Exemplum circum tantiarum rationibus, partium collationis dis vitiosum. similitudo mamst latur , Sorites item reprchenditur, Sorites deis cum uel ex causis remotis Upropys, aut non filisficien linquens. tibus colliguntur esctus: uel ex partibus aut lectobus remotis,s cundarijs aut alienis, ad totiuε, gemeae risue rationem progreduur. Verum haec de uera sola solutionis,

tione abunde susciunt Ed er alia non tam dissoluenta quam ad hodi ratio quam eludendi argumentum:qua non rei ,sed mine uocat

imperito aduersario satisfieri siolet: ac proinde uulgo tres esse

ad hominem salutio nuncupatur. Η vivis tres Ilimcranti motas. turyrmae, Prima en qua si recriminatio, cum vel par aucIgrautus quippiam regerimus, hic tamen locum haribea uulgo iactatu sententia, Allegare inconueniens, non eri solucre argumentum, Huc item citra piaculum

retuleris,cir apud dialacticos instantiamin apud iuriis con stultos exceptionem Porro huius formae exempla in libellis apologeticis pusim sium obuia se sis elabendi modus en inel extenuare id quod tanqui atrox obtectis est,uci quasi a re praesienti alienu,rsu explodere. Atq; hic requiritur ingemwm pervicax, ex tantum nomprobi ,quod no facile pudore uincatur. Postri m

77쪽

solutione ad homine quatenus

um raram commemoratione tenebras offunias, po . uel miluuti plane obliui casuri. uel argumento sibissem aὴum eredar. Haec uene quandoquidem ad docenis dum nihil usus constrant, haud u uetanda duxero,niasteum nihil in promptu erit,quo uel ret,uel litigiosio aduersario pUit uti eriNam quando ut uolumus non licet,ut possumus tamen esciendum est, ne uel parum exercitati, uel in themte prefienti minus eruditi esse sudeamur . Q nunquam alicubi tu bone te licebit his rationibu3 uti, cum in causa bona ex iust ab aduersuis rio quippiam objcitiae,quod stlendide dilui nequeat. contingit enim id uel in causis optimis, ut butu modi aliquid in crimen uocetur, quod ita dissoluere haud posis, ut auditorum beneuolentium emereare . ceteriram de his plura disserere, instituti compendi j ratistio permittit reliquas itas artis dialecticae praeceptis ms, aliad in tempus referuabimus, dum ex mihi oc , Eructis ingenij plus contigerit. Guil. Recte mones prcceptor,utriuis igitur nomine, gratius ago tibι maximas,quod er te ubis promptum facilenis prabueris:er obscvris ociosis j artis praeceptionibus neglectis, eas rationes pelicua breuiatate collegeris, quarum cognitio

indificendis profectioniblis

mdgnopere est necessari

FINIS.