장음표시 사용
61쪽
conpENDII DIALEcTIc Esnobis posita figura,totidem stre, consimilesq; concla comunes siones in ri, quod prima Agura directa . Habet autemhilogismo quasi quandam Iradationem , soritae non absimilam:
guta quare peraccomodata fuerit , Ufectibvis ex causis colligendis, alijs conclusionibus,quae quingradibus quibusdam ex prenVis consequuntur . Vt omnis uirtus consistit in mente, omnis mens en in Rura humana , ergo omnis uirtus en in figura humana . Sic enim aespud ciceronem Velleius ex Epicurι sententia colliri Quartae β. git. Postremo in omni modo debeι eskuel dici de omni, gura reg- uel dici de nullo: quorum alterum negatistis, alterum Uirmativis quasi regula principiumve competit Huaius regulabane nobis inpraesentia liceat ulmsen'mq; interpretari,ut significet omnem stilogismum, ex altora praemissuram uniuersali, ut minimum esse eon liis tuendum. Esi ex haec ratio omnium modorum commanis . Ex altera ut minimum, praenugarum affirmatia vaconclusionem inducere . utriusque regula uim uis Ratio hu, simque ita breui me comprehendere . Ex ambilus ra modus siue negauris,me particularιbm premisis, nulla conquaestioni clusio legitime confiequitur. Guillelmus. Habeo βprobande Prarum modorumque rationes: qua iam arte ut ruina eligendi que figuram, linquam, er modum quaestioni prori accommo bandae idoneum eligam s Euerhurdus. Hac sine datum . eas facili . Proposita quaestione Hilogismo colligena da, primo omnium expendes diligenter, eim tum qu litatem,tis quantitatem,hoc est,affirmativa n anne
agi M-9M m, an par mi, sit cossigeta propositio
62쪽
LIBER s EcvNDus propositio. Deinde, siquidem sui facultas ingeni tratum stret,siubiecti Erpraedicati eiusdim quae onisus
nitatem explorabis. Tertio, quo tandem medis utrunque dubiae propositionis terminum urbs commensuurare. His ita deprehensis, apteque constitutis, non
difficile fuerit, propositioni sollogismo colligendae, erfiguram o modum convenientem eligere. Non enim
quiduis in quoquo modo figuraue commode probaue ris. Verum haec de hilogismo formando tibi praeceis a susciunt : iam Er reliquas argumentationis framus breuiterexequamur. Guthelmus. Quot iatur,er quae ollogisimo adduntur argumentandi ratio. nes s Eutrbardus . Quatuor, Enthγmema, Induis aio,Exemplum, Sorites. Guthetam. Quae est Enihmematis ratio s Euertardus, Entismema Rhea Evibratores definiunt, tum ergumentum, tum Ahenm ex re mema. pugnantibu3 constitutare: nos dialecticorum quosdam :hnitati,siniemus ipsi ,sHilogismum estiemutilatum. Nam ex ollogismo enthγmema efficitur,aucrutra praemissurum suppressa Quare ut sis obsimus ex tribus, Antecedenita entisinema ex duabus propasitionibu3 constat:quarum prior, antecedens: poterlor con eqvens, recta conseques. ptis iam appellationibus dicitur . Ipsa vero conseis cruentis ex antecedcnte,consecutio atq; connexio,con costqvetiabequentia tum in enthmemsite quam bilogismo,nancupatur . Ad peruidendum ,s quatur ne ex antecedente
conseques, profuerit supplere propositione des derata, Garaumemi-mst luisticc conexionι atq; dis
63쪽
co MPENDII DIALEcΤIc EsDupliei no mensioni applicare Reticetur autem fere duplici demiue altera causa, altera praemissarum ruel quia consecutio euia praenugaru dentior estquam ut triplicem ilium hilogisticam eoni in Hilog. menseratιonem requirat: uel si omnes exprimentur supprimi. propositiones , focilius argμmentationis uitium er' imbecillitas aduersario euaderet perlicua, prioris, exemplium fuerit.Sol exoritur, ergo dies fit, ex conistra, dies fit, ergo sol exoritur. Habent enim causa eresectus proprius, necesarum, mutumis probandi usum. Posterioris exempla fiunt busu modi: adole centpallet,igitur amat: bipes est, igitur homo ed. Hic si propositionem praeteritam suppleueris, statin Ergumenti ιmbecissitatem prodideris aduersuris . Atque
hie nulla fit Aristoteli iniuria, qui eripse duplicem
enthymemati materiam a 'gnat: nimirum signa, tum probabilia,tum necessaria- selmus. Quid en in inductio. ductios Euerbardus, Argumentatio, qua vel ex par tibia totum uel ex leciebus genus,vel certe alia pars
steriesue colligiturriuisen ud intereunt, ex corpuε matermoritur,ergo universa bruti natura mortula ta: ut prudentu iusticia, fortitudo, ex temperantia , honesti appellatione veniunt, ergo virtus omnis moralis h nestate continetur: ut cum vel pes, vel crus, vel ntarinus, vel brachim, ita morbo quopiam occupatur, ut nee sinitati restumi posit, et uicinis membris contari glomorbipericulam comminetur ,fectione tolluntarridem ne eapsi faciendum putabitur Referuntur sine ad bus colligenti formam multipliceι rationes,quoa
64쪽
' LIBER SEcUNDUS.ties uel communia ex particularibus,vel imilia, ex se intubus, radibus quibusdam demonstrantur. En enim υρ - ,hxc argumentationis forma, omnium prope artum L Uust adeo philo ophiae muterra lictrix Namboeueluti in trumento communia artium ac dilutationu. principia, Cr ab initio constituta siunt, er in quaestione uocata fidem obtinent Guillelmus, Magna sane ista commoditas ester in dilli rendo utili ma: Dic igitur quas ex quibus ejiciendum sit, ut huius argumentationis
necessisius sit ordo,o certa consecutio. Euerhardus. NHaec constat uel omnium partium, stu lectoram enua
meratione:ael orationis formula, quae partes ieetes, ' 'Me praeteritas in uniuers complectatur. ut uinusuri 'Visio m s astutatis, communibus uita rationibuὸ ςφ', - ἐψutilis eri : idems de reliquis philosophiae partibus sentiatiendis e n. Omnis igitur philosophia uite honeste degendae accommodatu en Gxi, Quid est exemplum' E. Argmentatio in qua unum ex alto propter mutuae ninquendam consensum atq, si litudinem inductio, nu more colligitur: ut Cicero tempus a negocin pubis 'ticis liberum,parim tuu sicis amicis, parem in philois
sopbiaestvijs confiumpsit: ergo magnι viri in octo ariliquid agent . Hinc sane hquci, exemplum nihil aliud elici quam inductionem mutilam ρο imperfictum,non secus atq; enthmema en sinos simus impesct A. Nιhil itas hac ratione colligitur necessario, nisi in perstcte ιnductionis formam transfrmetur. Lis
65쪽
paratione copiose er eleganter disserit: nise ad male. Vrσπ q riam quam-formam argumenti referre mlis blicimuε soriten quam drsinnae, Argumentatione ex ordine seugradabus propositionum necessarrio cohearentiam confluuiam,in qua ex primae subjecti ex proanereum pQβΠρ- μstio termini praedicatico mexione est. in sopito tμr comit o G. Q Momplex est huius rationis mare Goliem n e D. X Gme, qui n. ex causis effictuso, est . qμιθμ dam codigitur: alit advecae in ta per ma' dia genera ad fiupremum aliquod genus conficenditura Prioris exemplam fuerιt huiusmodi. Veratio dat intellect- er cognitionem nostrae miseriae: cognitio mastra miseriae eri necessaria ad paenuentiam Poemtentia necessario requiritur ad pietatem, Ergo uexatio seu afflictis ad pietatem en necessaria, Posterioris hoc sit exemplum. Arithmetica e scientia, scientia en habitus huellectivus,habitus intellectivus ea qualitas animi,ergoArithmetica qualitas en animi G Qvor opus est hac argumentanti firma, cum eadem conclusio fulaissifimo apte coagipo ι Euerb. commossior in haec
Arma sororisera, quoties gradibus quibusdam ad conis
clusionem progreditur, tium breuitatis causa, tum ruat eordinis. Quare hoc M aptum 1nstrument suprema artis genera cum in is quasi elementis coninstrendi. Quod in tametsi pluribus quidcm Dialogismis esci potest, tamen ordine fit impeditiore er
medio ab artis constitutione magis remoto.Guttirimus. Haris , bco equidem de basi mo a Ube ara nitandi ratia orabun
66쪽
onibusuam de medio hilogistico, ut vocant,abs te re quiro, Euerbardus. Quod igitur argumentum rbe. tores , id ipsum Dialectici nuncupant medium Hiloagistic . Eri sine utrans, quUioni propositae sidem
faciendi instrument--Auis idem min dici planus, medium hilogisticum eri terminus ille communis , in quo uelutι regula propositionis dubiae terminus uter aque, subiectus er praedicatus, legitime conseuntur. 1 Haec nimr- vox disserenti id praestat, quod fabro .= ingula, Nam sit ti faber,corporum quo ob pond*s ipsa mut*o conferri nequeunt, adbita regula aequata talem uel inaequalitatem deprehendit: ita studiosus quoque adole cens in digerendo dubiae propositionis terminossiabiectis eν praedicatum tertio metitur uoacabulo, explorans qua conditione , vel consentiant, uel inter se pugnent, Quare sicuti regula quae atiteri ut minimum eorporam accommodata sit , Uupauda est: consimili pacto in controuertendo quos uox illa, quae Dei faciendae instrumentum adhibetur, hoiusmodi deligatur oportet, quae ut minimum cum alterim quaestionis probandae termino consentiat. Gustim ne istamus . Qnot med ij seu tertij conditiones requiris i tanti Euerbardus. Tres, quarum prim sit: cauendum ne terminus medius deligatur bulusinoo , qui ad inflarregulae Lesbiae, incertum uari s prebeat dimena foras usum,sed eodem sensu in omni contione usura petur. Nam eam dialectica ueram docendi,disicendis
67쪽
COMPENDII DIALECTICE scesse est, neq; pobsimis utatur, nisi ad certium signi'
candi modum finitione grammatica redussis. Ac prία sertim in bilogistica connexione fugienda est fierin ius ambiguitas, ne cum ex tribus debeat confici uociis bus,quatuor in constituant termini . Quod cum sit, rubii necessario ex praemisia con equitiar. Hactenus enim solummodo rite sequitur conclusios utris ipsius
termini in uno, ex quidcm eadem ratione usurpato ἁσα, cabulo collati lucrint. Altera huiu3 tertij lex est, ut sis' uox communis . Nullus enim en ollogismi modus, hoc, est,'rmo, quae constet ex medio in diuiduo. Tertia conditio sit, ut in affirmativa collectione fit cognata,
cum utroque rva negatiua cum alterutro quaestionis probandae termino . Guillelmus. Habeo medij rationem, iamque legibus quibusdam definitum : iam eius murmαendι motam requiro, eumque quem mihi saepe promiis sisti, hoc cri , breuem er expeditum . Atque bucin re no , sermonem tuum interpellare, quo Crperpetva ora lane methodum perteras commossim,er communi praecipiendi ratione proposita ad exαplicandum reddaris alacrior. Elierhardas . Ad ratione Methodica igitur inuenienssi medij Iegstime breuiterque constituenta ratio inueta dor, bac uti consueui methodo. Primum duo in unia mendι meti uersi m, quod ad institutum praebens attinet, constituo
68쪽
Istiuo pronuncium colligendo, terminus mcdrus, cum alterutro tantum quaestιorus termino consientiet, Ex
quibus iam liquido constit, fidem themati proposito' π feri , ex uocibuε sibι cognatis. Verum eam ex nisi. φ ς' '
tuti prope operis fore omnes uocum omnium cogna, η stremtiones ιn enumerato habere, G res fiui magnitudine, tenera rudiaque adhuc disicentium ingenia , ab omni dissereni studio, prorsum abalienaucrit: ars aliquaer certi quidam indices erunt constitvcndi,quoris adamonitu, CIquasi ductu, in thematis cuiuspiam peris quirenda cognatione attentum indagatorem nihil euefugeret, ex quo praesenti dilutationi sides constare poset. Atq; hanc facultatem quanquam non ignori
ramus a dialecticis in plura diductam capita,quae topια ca vocant, nos ea m tamen in praesentia ad quinq; praeindicabilia astringemus ut rem ex paucioribus capitibus atque notioribuου constituentes , ipso compendio iuueri
idem captam proi ucamus: suppeditemusque secutitatem expeditam, unde uelari e proximo in formandusγstogismis mediam seu crgumentum desumunt pueri Prae icabilia igitur supra titulos esse diximus, quiabus uocum cognationes signate distinguantur on praedisesbia secus atque personarum cognationes communibus Dis uis 'di cernuntur appellationibus. Vt enim uocabuli τοῦ patris , fla , nepotis, pluribus unumquodque compeα o talis tu similem rationem obtincntibus: ita genus, lectes reliquique conssimilia , appcilationes fiunt, quarum singulis uocis consimilium munus acervus com
69쪽
Pronim . Aecictu .co MPENDII DIALEcTIc Es. prehenditur, Generis enim appellatione uenitque. cvns uox cum alterutro thematis praesientis termino perinde conuenit,atq; parens cum filio ex se genito Acut in eadem comparatione oratio perstet , sicuti parentura ,alij minores, s proximi ut pater: alij malaares fiunt, gradibus f distant , ut aras, aba s , mi fumus:ita genus aliud proximum est: ut animal ad horiminem comparatum: aliud remotum: quale fuerit , si corpus aliudue eιasdem ordinis uocabulum siuperius cum homine contuleris. Verum hic meminerimus proαximo siemper utendum genere, adleciei confirmati . trem species contra,ad genus suum relata, sobolis raαtionem obtinet Atque huius no η alia en ratio, quam ne re sobolis : quae ut in filios, reliquosque eiusdem ordianis gradus diducitur, ita lyecies quoque linius generis plures interm ordine confluuia reperiuntur. VoIuismus autem Me loeo, nomine steriei,n partis, sicuti generis appellatione totum uenire. Differentiatertium praedicabile, est appellatio e munus titulus, catali propriam notam significantis , sua res λ' mutuo essentialiter distinguuntur. Haec alias peculiari nomine exprimitur: alias accidentium circuiture ingerie proprium est titulus communis proprias vocum, agendi facultates, rerumq functiones significantium. Quanquam,quodia inuentionem argumenti sim medi rationem attinet, haud muno in disicrimine sunt bobenda proprium π disterentis . Accidentis densi aD pcda:ιone, mina Mocam congerici comprehendit .
70쪽
quae fortuitu quasdam rerum tum noras, tum functiones actusq; designant. lam priores quatuor unitisse .li uocam, ita cum praesenti themate cohaerentium, ut IIV 'necessario ductu aduersar sidem emereantur. Ac. .'φεMdentia proertim quae separabilia nuneupant dialectia ες ηυci, nihil admodum in obtinenda dilutationis controis pq uersia habent momenti. Deinde quae appellationeste ciei,difrentiae, er proprij ueniunt, auus in probando operas tradunt, ut alteri per alterum fides necessa. rio ruatur. Genus uero G accidens κd ea q*orm n vi barallane dicuntur, colluta, non ita communicant prou - ...
bandi usum. Porro argumentam ut sirm imam ita ad docendum maxime accommodatum efficeris, sivis rius differentiamque thematis propositι, coniunctim . med uice usurpaveris. His ita constitutis, ad institua se iram medi inueniendi methodum redeo. ABD igit*r hisai estione argumentatione probanda , prim omnium' cura animum subeat, ut statim utrumq; eius terminum
subiectum ex praedicatum dico seorsim per hosce ntulos animo praesentι circumstrens ,studiose diligena terq; obstrues, uoces proposito themati cognatas:
hoc est,quae uel generis, vel leciei ,uel diffrentis,uel proprij, uel denis accidentis appellationcm rationes induunt, si ad quaestaenis paries constrantur. Aut si iid certius expedirivis fore putabitur per methodi Ioacos siupra a nobis descriptos consimilι inquisitionis ordine permea . Vtrumvis horum si quis sedulo βα-t, unitarum eadem opera, G thematis cognatio