Meteorologia curiosa ad illustrissimum ac reverendissimum dominum D. Boguslaum comitem de Leszno Leszczynski, ... Authore R.P. Adalberto Tylkowski, Societatis Iesu ..

131쪽

creabis fulvum seu aureum. ruber cum caeruleo; parit. purpuram, caeruleuS cum nigro, subcaeruleum nigro. Proximum. albuβ cuin rubrD, incarnatum, ruber cum nigro, subrufam ad nigredinem vergentem. albus cum caeruleo, quasi cinetreum, flavus cum nigro, sinscum, seu leoninum. Flauus cum saeruleo, viridem,

producit. Verum haec speculatio in Iride quae tota ex aquis, in aquis, re in signum non amplius luturi diluuii assumptae locum non habet. 169. Itaque cum omne corpus diaphanum famis priore quam , postsriorei superficie radios reflectat, etsi posteriore debilius, ut patet in vitro polito, in quo duplicata obiecti imago redditur, maximὰ in Concavo speculo una. recta, altera inuersa, dc haec tingitur iacile colore: ut patet si sphaerulam vitream liquore plenam inspexeris, margines coloratos aspicies: hoc ipsum quaevis gutta aquae pendem, c.ntra solem considerata praestat: itaq, radii incidentes, in guttas, saciunt illos colores, quos in iride miramur: Secundaria vero Iris a radiis Solaribus reflexis in contraria guttarum parte nascitur. Proinde utraquae

Iris spectatur in ipsis guttis sicut color in inibo

vitreo. Ex his ergo. s. 4. Adiuncta Iridis. ,

o Deducimus. I. Non solere esse Iridem circuli persecti partem persectam. quia si esset persecti. ei

culi, haberet pro oculo centrum, adeQque ex oculo tanquam ἡ vertice procederet conus, cuius basis esset

iris, sed hoc seri nou potest cum omnis reflexio fiat sub angulis aequalibus angulis i identiae, atqui sol

132쪽

Curiosa. Io longe oculo est altior, itaque ex singulis guttis ita refectinon potest. 2. Circulo integro non spectari, quia deberet ex guttis insta horizontem positis reflecti quamuis 3c id rarissime possit contingere, spectauit enim talem Campanella. 3. Sol quo demissior facit Iridem altiorem, Sc e contra. Ratio petitur a refractione radii solaris. 4. Colorum in iride praecipui tres, puniceus, Xanthus, & caeruleus. quod si ex

mixtura colorum in guttis a sole. procreatorum .

. . Iris insequentem fugit, sequitur fugientem. quia variato ioco aspectus, linea quae ducitur a sole per Oculum alibi quaeret centrum iridis. 6. Iris quo demissior diutius durat, quia durat illius subiectum,quod tota altitudo nubium deflua reparae, si aliquid illis decessit: qua de causa etiam vertex Iridis citius deficit, quia humor parte nubis superna citiua quam in- serna decedit: dc qua parte nubes exhausta, illa deficit iris. 7. ItiS terram videtur attingere etsi non attingat, quia & nubes videntur atringere. 8. Omnis nubes tingitur, atque adeo iris est semper quoties obnubitur caelum, sed a nobis videri non potest; cum non fiat ad nostrum oculum reflexio. o. Altitudo iri

dis varia, quia varia fle nubis altitudo, de solis depresisto: Secundaria Iris altior quam primaria, quia pri' mariam ambit. Io. Cornua seepe distant a se milliaribus tribus Ital. ita experientia docet. H. Colores hoc ordine speelantur in Suprema abside puniceus, in media viridis, in ima purpureus. Sed inter puniceum de viridem ex mixtura oritur flauus. Ptolomaetas tanteinnumerauit septem , verum praeter dictos,

cae teri ut valde diluti, merito a Philosopho omissi:

ijdem

133쪽

io8 Meteorologia iidem eolores prout densius habent subiectum varia

ant. Ia. IrideS aliquando plures, subinde etiam sexspectatae, uti Siaellius scripsit. ortum id fuit ex diuer- .sa nubium altitudine &quasi ordinibus.. I' Motus, habet Iris varios, depressionis. cum sol oriens creat in occasu irim, quo enim sol altius se tollit, Iris demittit, & e contra sole occiduo. in ra circulos potarea ubi sol circa horizon rem, gyrat, dc IriScircumsertur. 14 Per tubum opticum Iris speetita solam confusio nem exhibet, quia vitra variant incidentiam debi-xam radiorum. is Parallaxim Iris, etsi tanto sole sit depressior eadem videtur habexe cum Sole, uti &Halo.& corona : sed nullam habet, quia e duobus locis eadem. spectari. non potest. 16. Non apparet

nobis Iris nisi fuerit sol infra s. gradus, quia si fuerit

altior nunquam cadet radius in nostroς oculos. IT.

Prata olent quae tetigit Iris o si tamen , fuerint prius scca. sed hoc per accidens. tepore & humore excitatur odor, hume fecit pluuia, sol tepefacit, inde odores florum expergiscuntur. I 8. Iris Lunaris eodem modo. ac Solaris nascitur, sceptiis est νnicolor ob luci debilitatem. Snellius ab anno 16i8 biennio toto Continuis noctibus coloratam eo modo quo solaris apparet, spectauit. 13. Iris assumpta quidem in signum

non suturi amplius uniuersalis diluuii et sed ex seipsa

etiam hoc indicat: ut enim sermetur, non debet rosum obduci nubibus caelum, ut via pateat radi is sola. ribus ad nubem oppositam, verum cataclysmus Vt viribus naturae excitari non potest, ita ex natura sua illius metum Iris tollere non potest. 2o. In parte me

ridiana tempore meridies Iris conspici nonis potest,

134쪽

, Curiosa. nam oculus noster debet esse medius inter solem de

iridem, sed hoc seri tali tempore non potest & loco.

DO, Halone Coram s. I. Hala, Corona, Hal sis catena, ar ἴ a , sere idem sunt estque lux astri per nubem circumiectam dispersa, quomodo in balneo cirea candetam. haec non semper eiusdem molis. Circa Solem resert colores Iridis, & eandem genesim cum Iride habet: circa alia sidera albescit ob lucis tenuitatem, aut certe valde dilutos exhibet colores : maxime circa lunam ubi etiam habet colores iridis, sed ordine inuerso nania versus sydus est pun Iceus inde viridis, ultimo purpureus. fiunt in vaporoso aere hae coronae. vapores

non sunt quid continuum sed veluti atomi in aero natantes, alioqui in cellario ubi undique coronat haloeandelam merus circa candelam esset vapor, de nullus aer. guttae hae vaporis imitantur guttas pluuiae quoad figuram, adeoque serit sphaericae, aut sphaeroides. ita quidem Halo. Corona vero si eam distingui placet. quae ambit sydus, est nubes varie reflexis ra- dijs sideris penetrata. dum eam spectimus in eadem recta sunt centra, oculi, sideris. de coronae. Colores sunt hoc modo. Intimus puniceus, nam ibi radii incipiunt deficere : in medio albus: ibi enim radij sortissimi ultimo eaerulei, quia omne lumen deficiens cadiruleum apparet, ut patet in montibus & sylvis a longe spectatis. Simile huius spectatis. Accipe vitrum

vitorium & per illud eandelam intuere deuio posito

x inter

135쪽

no Meteorologia inter secum Ae vitrum: tum in medio vitri ad ceY- eam latitudinem iuum colorena retinebit flamma, sed paulatim procedendo ad latera, pars flammae incipit niceo tingi, & quae remotissirria a centr6 illa caeru-

ea. Interdum . circulus non plenus spectatur, quia tantum sx parte sidus vapore tegitur.

I. Paralys.

=1. Paressum Solis est imago in nube tanquam th peculo reddita, qualis non raro spe stata, ita multiplex ut etiam tres, sex, imo δe nouem soles exhibum rit. debet esse nubes ex vapore & exhalatione, ita veloco vi ri specularis vaporem diaphanum soli obiiciat; obscura vero exhalatione tanquam brae ea terminetur. Anno Isas. Febr. r. sub Sigismundo P loniae Rege spei tata quinque Paretia. Anno I6OO. Martii i8. in Transylvania quatuor soles visi; quod portentum ab ortu Solis usque ad M. horam ante meridianam durauit. habemus catalogum eiusmodi imaginum ab initio mundi. sed alteri seruamus tempori. Luna quoque similes sacit imagines quae dicuntur re rasielina.

73. Pirgae sunt radij solares per foramina nubium erumpentes, de hae Sole ortivo aut occiduo siepissime distantur: tales habebit in obscuro conclaui, qui' lumen

136쪽

Curiosa. iI Iumen chartapluribus maiusculis foraminibus pertusa texerit. Alij volunt hoc esse virgas cum guttae aquosae propter res ractionem luminis Virgas reserunt re fringi vero talii r aecidit,quia una pars nubis densior.

Coama seu vorago est, cum nubes exterioribus partibus minus opaca, in medio vero est obstin rior. ita enim & pictores hiatum solent depingerς et nam omnia illuminata viciniora nobis, Obscura vero videntur remotiora. Vocatur etiam chasma quando repentino lumine exhalationis magnae Incensae sub

nubibus, caelum quasi aperitur, & voraginem sacit horribilem': e diuinatoribus aecipiebatur superstiti se pro belli signo. Vnde apud Virgil. s. aeneid. ala

- - Video naedium descendere caelum .

De Colaribus in aere se appa entlys.

s. Colares in aere vocamus, varias apparitioneuluminum, quae causantur ex lumine repercusos & r cepto in exhalatione inaequali nunc densa, nunc te-- nuiore, accedente in super medij perturbatione per quod fit aspectus, hinc apparent in variis figuris vecentaurorum, auratorum equitum, montium, drac num, acierum decertantium. Caeterum illustriores apparitione1 νῖ armatae concurrente. ordinatς in caelo