장음표시 사용
101쪽
collectos placitorum , doctrinarum , In
Ventionum ae experimentorum thesauroR
tanquam eruditionis spolia in literaturae suae penum comportare , iisque ditatos , quando fert occasio, in scholis, in publicis congressibus , in libris , inque forinliterario comparere ' Profecto nimis a sustos de Numinis liberalitati & humano Ingenio limites ponunt, qui e tot liheralibus artibus ac disciplinis mortalium usui concessis singulas tantum singulis velut in libram dimensias indulgent , nulli plures
Concedere volunt. Invenit medicina pro singulis morbis singula medicamenta I quis propterea repudiat Panaceas, Theriacas , Mithridaticum , quae valent Comtra omnes morbos t Respublica literaria myn minus quam politica habet emporia sua, in quibus varii generis merces quuvis , quantum facultates patiuntur, Coint arare sibi potest e habet diversas stabiesque sedes , ubi artium ac scientiarum Cimelia publico conspectui , & quasi venum exponit. Novimus , antiquis jam temporibus fuisse Villam non procul Romae dissitam seu Tusulanum Ciceronis, hortum seu Plantanum Socratis, Ferias seu Saturnalia Macrobii, quibus in Iocis doctissimi quique Viri convenerant, de de varia Scientiarum omnium disciplina
102쪽
symbolam quisque suam conserebat. Novimus etiam hodie in celebrioribus quibusdam civitatibus Academias institui, in quibus honoratissimi literarum cultores conventus suos celebrant, & praeclaras de omni eruditionis genere Vel quaestiones proponunt vel dissertationes palam
recitant. Et cur non sequamur hac quo que in re veterum heroum Vestigia, quorum etiam mutuloS pedeS aut manu S , fragmenta trophaeorum , quin & literas vetustate exesias in saxis & marmorum frustris hoc maxime seculo tanto ardore conquirimus, Veneramur, di Vix non e
osculamur 8 Audeamus etiam aliquid , posteritatis memoria dignum , ouod si illi
non fecissent, nos certe exemplis ad imitationem & eruditionis propagationem destitueremur. Encyclopaediam excultam fuisse a Platone ac Aristotele satis produnt
ipsorum Iibri, quos ille de Philosophia ,
Theologia naturali, deque Republica omni disciplinarum genere instructissima, quam Halonicam Vocant r hic de Poesi , de Rhetorica, de Dialectica, Physica, Ethica, de Meteoris de animalium historia &c. scripsit. Elaeum Hippiam testatur Cicero t) gloriatum esse cuncta pene audiente Graecia, nihil esse in ulla arte rerum om-
103쪽
nium , quod ipse nesciret. Idem Tullius prodit cu) de Leontino Gorgia, quod εχ
omni re, quaecunque in disceptationem vocaretur , 'se copiosiss1me dicturum esse professus sit, qua de re quisque vellet audire. Ipse Cicero inter tot forenses &civiles curas Orator summus, idem egregius Philosophus , nec Poeta ignobilis , idem Juris peritis limus. Sed quid antiqua nimiumque remota tempora Comm
moro λ habuerunt posteriora secula nO- hisque vicina Antonium Possevinum,
lacobum Greiserum, Dionysium Petavium, 'hilippum Labbeum , quatuor ex Socie tate JEsu , Ludovicum Vives , Picum 'Comitem Mirandulae , Justum Lipsium , urentium Beyriinckium et habuerundpostrema Joannem Mabillonium , Augustinum Calmet, Patres Historiograph sAntverpienses, quos Bollandistas a primo auctore Bollando vocant, Scipionem Masseium, Ludovicum Antonium Murat rium, hujusque in praesectura Bibliothecae Mutinensis successorem Franciscum Antonium Zachariam S. J. qui editis in lucem potissimum vastis voluminibus omnigenae eruditionis famam sunt Consecuti. Monui autem jam in Prooemio, sobrie casteque iencyclopaediam esse tractandam, cujus
104쪽
rei sequentes leges, & veluti canones statuere licebit. Primus esto, ut fortiora duntaxat ingenia, seu homines qui mentis acie quidvis penetrante, ac felici memoria pollent, id laboris in se suscipiant, ne medio in cursu succumbant, nescientes quid valeant humeri, quid ferre recusent. Alter, ut sint eorum e numero , quibus otium & facultas legendi studendive suppetit, ne vel irestituti sui ratione, vel publici muneris religione ad unius alteriusve selum disciplinae professionem assistricti ea negligant, quae muneris sui sunt, quarumque rationem & Reipublicae &Deo reddere debebunt. Tertius, ut etiam illi, qui a natura & coelo dotibus ad rem tantae molis sustinendam sufficiem tibus sunt instructi, in una Vel altera prae reliquis excellere studeant, aliarum vero notitiam etsi non perfectam', nec tamen mediocrem , sibi comparare studeant , ita ut in illa, quam sibi veluti metam praefixere, sint domestici, in cae- iteris non peregrini; quemadmodum Pl tarchus similitudine usius scite admonebat
eruditionis cupidos: Mercatoris more pera ambulandas quidem civitates Omnes, morandum autem in una. Q uppe admodum rara sunt secula, quae ingenium omnium disciplinarum capax, ne dicam in
105쪽
omnibus excellens , fausto partu in lucem dederunt; nec sibi promittere tantam fel, citatem tacite poterit quisquam , nisi quem prae caeteris amaverit Pupiter AEquus.
Aeademiae ac Seholae publieae.
XI. Ρeregrinationum finis esse selet, ut colleliis seu mercibus , seu rerum multarum variarumque hausta notitia tandem stabilis sedes alicubi figatur, ubi opibus istis & multiplici supellecille secum advecta cum voluptate frui , & tran- suillam inter spolia isthaec vitam agere liceat. Vidimus peregrinantes longo de temporis & regionum tractu honas artes di lcientias, nulli bi tamen stabiles ea aetate , qua velut de manu in manum transibant, & inter paucas familias illarum arcana sermonis solum & oris ben ocio tradita servabantur , atque ut ita dicam
106쪽
dicam seb oeconomica potius quam civili gubernatione stabant. . At postquam holae publicae & Academiae erigi , Coninstrui Bibliothecae , literati Conventus imstitui , ac scientiarum Societates iniri Coeperunt , tum enimvero velut peregria nationis suae terminum & fructum cons cutae domicilium in istis fixerunt, suasque divitias & thesauros palam exposuerunt. Quare Caput istud secundum de Acade. miis de Scholis tractabit, cujus rei notitialiteratum hominem vel maxime decet. Academia graecis locus erat nemorosus , mille passus ab Athenis distans, qui nomen suum debet Academo Heres, vel potius Ecademo, uti canit Horatius x rMMeet ut possim cur dignoscere
ue inter fluis Academi quarere
Hoc in loco natus Plato ille divinus postmodum natale selum longo illustrius reddidit erecta schola, in qua Philosophiam professus est , confluente magna Auditorum frequentia , qui ab hoc ipsis loco Academici vocabantur , non minus quam Stoici a Sisa, & Areopago Areopagitata Platonem inter discipulos suos conspicuum Heros his celebrat versibus apud Laertiumro L . a.
107쪽
Hos inter dux Esse Puto reo Himus ibat, Cujus ab ore melos manabat, quale H cademi. Arrisis lepida modulantur voce cicadiae. Erat igitur Academia inferius Gymnasium seu ludus literarius; quippe superiori, in quo Aristoteles scholam suam erexit, eique praeerat, Lycei nomen impositum fuit ruterque autem locus & inferior & superior ambulatio dicebatur, quoniam Philosophi illi inambulantes disputabant. Rem totam Cicero cy) ita prodit et , , Platonis auctoritateis una & consentiens duobus vocabulis Phi- , losophiae forma instituta est, Academico- rum & Peripateticorum , qui rebus,, CongruenteS nominibus disserebant. Nam cum Plato Speusippum sororis suae se filium quasi haeredem reliquisset, duos autem praestantissimos studio aeque aci,, doctrina .Xenocratum Chalcedonium, & Aristotelem Stagiritem , qui erant ,, Cum Aristotele , Peripatetici dicti , ,, quia disputabant inambulantes Lyceo ris illi autem, qui Platonis instituto in Aca-
demia quod est alterum Gymnasium a
,, coetuS erant, & sermones haberi solitiis e loci vocabulo nomen habuerunt. ,, Jam vero locus iste veluti fons erat, &origo, quemadmodum in primis aquarum font, y Iab. X. Acad.
108쪽
sontibus quantumcumque parvis, postea tamen in flumina maxima excrescentibus fieri adsuevit, fons inquam erat & origo non solum vastissimae illius Academiae , Atheniensis, in cujus linum immigrabant omnis generis artes & scientiae , in qua tot sapientiae Proceres quot disciplinarum Professsores surrexerunt, in quam totius Graeciae, quin & Romanae Reipublicae iuventus erudienda confluxit, verum etiam omnium aliarum orbis Academiarum,
uti Cicero fatetur g r Ex hac urbe doctrinam in omnes rarras disyributam esse. Quod autum praeclare dixit Tullius tum de Academia, tum de Lyceo Atheniensium , exemplo suo & imitatione illustrius reddere non dubitavit. Nam in villa , quam habuit in agro Neapolitano ad Avernum lacum non procul Puteolis in litore sitam, portu & nemore vicinoam aenissimam, ipse Academiam quandam iustituit ad normam Athenarum, ubi otio literario indulgens & Virorum aevi sui doctissimorum consbrtio usus varias quaestiones proposuit, simulque conscripsit, quibus cures num Academicarum nomen indidit. Praeterea in fundo Tusculano Gymnasium aperuit, quod ad Aristotelicae scholae imitationem Lyceum nuncupari voluit, de et) Orat. na me . quo
109쪽
quo a ita resert: Nuper quum essem eum c. Fratre in Tusculano, disputatum erat. Nam quum ambulandi cauisa in Lyceum c. id enim superiori D asso nomen es perlegi tuum pausio ante tertium εσα Haec de Academia & Lyceo Atheniensi ,
paIente Decundissima aliarum per orbem Academiarum atque scholarum. Non minus celeberrima illis ipsis temporibus erat Academia Alexandrina. Fuit haec AEgyptiis, quod Athenae Graecis fuere. Nam omnium disciplinarum scholae ibidem florebant frequentia & discipulorum &Magistrorum axpertissimorum, uti Strabo
b testatur; quibus animos & vires addebant AEgypti Reges , Ptolomaei dicti, non solum salariis & praemiis ingentibus, sed etiam bibliotheca celebri septingentorum millium libris instructissima. Huic Ac demiae Philosophiam suam sartam tectamque servatam his ipsa debuit Graecia. ippe primum post Alexandri M. fatum,
quum ob intestina bella, quae successores illius diuturno tempore ac pertinacistime inter se gesserant, literae ac artes tota Graecia exularent, viri literati Alexandriam se receperunt, ibique quietum Musis suis portum invenere , donec discussa bellorum tempestate in patriam
110쪽
securis redire licuerit: tum Vero vice versa, quando Ptolomaeus Cacergetes obetus, septimus non tam Rex quam Tyrannus AEgypto dominabatur, optimis quihusque civibus partim caesis partim in ex lium actis Alexandrini in insulis & urbibus Graeciae asylum & quaesiverunt cic invene- .runt, quo tempore ipsorum sapientes Atheniensem quoque Academiam literis suis, in quibus excellebant, cum maximo Graecorum proventu illustrarunt. M lar autem S novus Alexandrinae urbi &Academiae splendor accessit SS. Literarum
doctrina &professione, a primis Christianis post Evangelii promulgationem illic imtroclucta, ut meminit Euiebius Caesarien- fis c)r Docebat inquiens, Pantaenus Alexandria, cimi ex antigis sichola iliis
consituta esset n. Literarum, quaad sua tempora pervenit. Huic praefuit primus, vir omni eruditionis genere clarus, &Iam antea inter Stoicos Philosiophos cel hris, de quo dixi Pantaenus, cui sumes. re Clemens, Origenes, HeraclaS, Di nysius, omnes non m sacris tantum, sed& profanis scientiis exercitatissimi, ita ut NGlangenus scholam illam adpellet -- cina ut erri nam omnisdoctrimae, e qua prodierunt Euiebius Emissenus, Basilius,