장음표시 사용
81쪽
Israel & Iuda, ita ut Reges profanum,
summi Sacerdotes sacrum administrarent , vindicante saepius Deo gravibus poenis in- 'flictis, si Reges in iura sacra manus immiscere au si fuerunt. Tum a' populo electo ad alias gentes, regna & provincias Jurium cultura transiit. Quippe dum antea suo velut arbitrio, vel sub potentiorum tyrannico regimine viverent populi, Legi latores surrexerunt, homines sapientes de probi, qui partim lumine naturae illustrati, partim iis, quae peregrinando per alienas terras e sacro maxime Codice Hebraeorum hauserant rectae gubernationis principia, adjuti conscriptis latisque legibus optimis respublicas regnaque tanquam copiosia supellectile instruXerunt. . Mercurius Trismegistus primus leges comstituit AEgyptiis, Phoronaeus Rex Argivis, Lycurgus Lacedemoniis, Solon Atheniensibus, Numa Pompilius Romulo uincedens Romanis. Fateri oportet, nullibi melius atque augustius Jus profanum fuisse excultum, quam in Graecia, & in
Romana Republica, quod ibi ferendis imgibus sapientissimi quique Viri, heic sortissimi praeessent. Nec deerat his populis Jus sacrum, seu potius simulacrum illius, nempe apud Graecos fabulis, apud Romanos superstitionibus resertum et erant tamen
82쪽
men utrobique Arae, Sacrificia, Fana, S cerdotes, quin & Romae Pontifices M, ximi, penes quos sacrorum summa potin stas filii. Eiectis Regibus Romana Respublica duodecim Tabularum, quarum decem e Graecia fuerunt allatae, legibus regebatur. Juri Romano atque communi initium est datum sub Augusto Caesiare,cuod perpetuis Rescriptis ut vocant, Educetis, & Sanctionibus per sequentes Impe-Tatores auctum in eam, qua hodie ut,
mur, Juris Civilis & profani formam a Juliniano Imp. Triboniani potissimum
consilio & ope fuit redactum. Eodem fe- re tempore, scilicet sub Augusto Imp. nato Christo, ac mortem perpessis sub T, herio Augusti successore, lege Mosaica e auctorata nova Lex Mangelica, Jusque sacrum ab omni superstitione ac vetustate purgatum in orbe Christiano emicare cc pit, idemque Pontificum Maximorum Epiis stolis, Responsis & Constitutionibus continuo locupletatum a Gregorio IX. adlabo. rante S. Raymundo a Pennasori in corpus Juris, Ecclesiastici seu Canonici coaluit ratque ita hoc utroque tam Sacro quam
Profano Imperium & Sacerdotium in hanc diem feliciter gubernatur. Theologia tam illa, quam Naturalem dicimus , seu quae lumine naturae per re-ρ D 4 rum
83쪽
rum creatarum & mundi huius conten plationem ad Deum & superna cognc scenda eluctatur, quam ea, quae Superum turalis Vocatur, quaeque vires naturat supergressa coesesti luce quadam e rebus revelatis ad myrteriorum divinorum arcae na scrutanda elevatur, utraque a De' promanat: prior tanquam ab Auctore naeturae, posterior tanquam ab Auctore graetiae. Nam praeter alias omnes Vel max- me Theologica scientia Protoparenti nostro Adam in primo statim ortu suo infusa a Deo fuit, quam ille in posteris sedulo propagavit instillando ipsis notitiam Dei
rerumque coelestium, explicando divina mysteria sibi revelata, excitandoque non Iam ad huius, quam alterius vitae selieit,tem perpetuam consequendam. Obscuratum quidem est admirabile hoc Iumentam naturalis quam supernaturalis Theologiae plurimum per ingentia hominum vitia, praesertim carnis, ante diluvium e
post hoc autem, postque gentium divusionem per idololatriam di superstitiones
in orbem invectas nunquam tamen omnino extinctum est. Fuerunt enim semper, etiam inter gentiles' aliqui, qua naturalem Theologiam coluerunt, intres classes a se distributam. Prima erat Pomtica , eorum videlicet , qui Deorum suin
84쪽
min Iaudes, coelestia opera, & semi - deo-xum praeclara facinora carminibus siris celebravere, uti Orpheus, Musiaeus, &alii, qui propterea etiam a Patribus quihusdam Clemente Alexandrino, Isidoro, ct Augustino ce Theologi nuneupantur. Atque hoc theolog ae genus a Phoenicibus S.,gyptiis originem traxisse, & ab his in caeteras quoque gentes, ipsamque Grae- Ciam penetrasse memorat Eusebius D. Secunda fuit Theologia A ca. Nam quum Poetae, qui e Prophetatum libris hau serunt Theologiam, sub arcanis sensis& fabulis multas veritates de rebus supe nis abscondissent, non pauci Philosophorum industriam suam studiumque in eo
collocarunt, ut praeclaram Poetarum doctrinam a commentis & erroribus expurgarent, & detratu o cortice Veritatis nucleum extraherent. Tales fuere Heraclides , Zeno, Chrysippus, Diogenes
Babylonius, Democritus, , Aristoteles, Plato, &c. Tertia Civilis dicebatur, eratque in civitatibus penes sacerdotes, &Continebat ea, quae ad Oracula, respon- .ia , praesagia, secrificia&c. pertinuerunt fuitque capitis poena decreta in eos, qui O L. 18. Δ Grit. Dei. N L. . depraepa
85쪽
qui quidquam in hoc Theologiae genera
ausi fuissent immutare. Ita res circa Theologiam naturalem apud gentes erant constitutae. At supernaturalis, quae in , populo Dei, , nempe in Sethi & Noemi posteris conservabatur, ab Abrahamo strenue propagata fuit, ita ut jam tum tres Scholas Theologicas, in quibus sacra doctrina exponebatur, floruisse ex antiquis Hebraeorum scriptis referant
Lyranus, & Cornelius a Lapide g ,
nimirum unam cui Heber, alteram cui
Melchisedech in urbe Cariath Sepher, tertiam cui Abraham ipse summa cum lpotestate praeerat: atque has scholas lium Chaldaei tum AEgyptii frequenta- ' lhant magno cum doctrinae proventu. lPraecipuus autem inter Veteris Testa- lmenti theologos locus debetur Mosi, squi Dux & Doctor populi electi constitu tus , hunc in omnibus, quae ad cultum ac legem Dei & fidei mysteria adtinebant, assidue informabat, dicente ipsa S. Scriptura ch)r Veniebat ad eum populus e quirere Arientiam Dei. Hunc secuti sunt Prophetae, quos totidem Theologiae M gistros dixeris: hi & scholas erexere in lNuoth Ramathae ci) in Bethel, in agro
86쪽
Scientiarum Artirem. 59Hierichontino λ), in Silo, in Galgalis
&c. & frequentes in iis discipulos ac a ditoreS numerarunt, quos sacer Codex 'Falios Prophetarum nuncupat, quosque illi Patres in librorum sacrorum intelligentia, in lege Mosaica, in ritibus & ceremoniis, In divinarum rerum contemplatione sedulo informabant. His scholis propheticis amplificata populi fidelis dominatione dignitateque, praesertim Hierosolymis, suci cesserunt publicae Synagogae, literarum 'omniam praecipue sacrarum emporia, in quarum principe intra septa Templi Solymaei collocata servator adhuc duodennis repertus est in medio Doctorum audiens
γ interrogans eos cl). In istis longo annorum intervallo floruit Theologia, usque 'dum distracta in sectas quatuor Pharistaeorum , Sadducaeorum Essenorum, & Herodianorum literaria 'republica, his haec, aliis alia dogmata Vem dentibus , ipse sacra doctrina ingens vitium passa est, & in haereses palam abirqcaepit. Demum abolita penitus lege Mosaica, & Synagogarum fastu suppresso longe aliam sacratioremque Incarnata Dei
Sapientia, Christus JEsus, theologiam condidit, in qua Apostolos suo magisterio eruditos primi ordinis Doctores constituit so 4. Reg. c. a. 0 Lac. a.
87쪽
tuit, & per hos in omnes orbis partes ire iussos novam Evangelii ac gratiae legem , recondita mysteriorum & rerum Iupernaturalium doctrina plenam promul avit. Legimus in novi testamenti libris ervatorem saepius cum Pharisaeis, Scri- his, ac legis peritis in singulare certameta descendisset Iegimus Paullum in Areopago , & Stephanum in Synagosa acerrimcidisputantes: legimus quoque iam Apostolorum temporibus Alexandriae, Caesareae,& Antiochiae theologicas scholas fuisse apertas, quibus moderandis doctissimi Viri Pantaenus, Clemens Alexandrinus, Crigenes , Pierius, aliique praefecti fuerunt. Nihil vero magis studium theol gicum promovisse visum est, quam quod ad eam susdeque vertendam natum fuit; siquidem exurgentibus tum in Orientalitum in Occidentali I erio haeresibus doetissimi quique sanctisumique Viri in acie Comparuerunt, easque qua libris conscriptis, qua disputationibus institutis, qua Conciliis congregatis profligarunt. E Grincis fuere celebriores Dionysius Areopag ta , Ignatius Episcopus Antiochenus, Iustinus, Irenaeus, Clemens Alexandrinus, Basilius, Gregorius NaZianzenus, Chrysostomus &c. e Latinis Cyprianus, Hieronymus, Ambrosius, Hilarius, Am
88쪽
stinus, Gregorius M. Leo M. dcc. Vallissimam Patrum horum Theologiam ad 'certam scholae methodum revocarunt primi, S. Damascenus apud Graecos, & D.
Anselmus apud Latinos; id quod postmodum meliore adhuc ordine Petrus Lombardos, Discopus Parisinus, Magister sententiarum nuncupatus, divisis in quatuor libros Patrum Latinorum sententiis praestitit. Hunc secutus grandi huic operi perficiundo, nimirum Theologiae Sehola,sticae, ultimam manum admovit S. Thomas, Doctor Angelicus, sacramque doctrinam universam eam in formam redegit, quae omnibus admirationi , summae fuit & est etiamnum, in cuius Summam Delieam tot praestantissimi Viri sunt Commentati, cuiusque vestigia premunt in hodiernam usque diem bene morati Theologi , quamvis non sitne uberioris eruditi nis, e Conciliis, Patribus, & histortae E clesiasticae thesauro depromtae comitatu.
S. III. Artium es Scientiarum arcta inter
, δε necessitudo. VII. Finita utraque peregrinatione, tum adi tium ae scientiarum per mundum, tum per ipsas artes atque scientias instit.
89쪽
ta, ad Encyclopaediam proprie dictam nos accingamus. Est enim haec arcta quaedam quam illae inter se habent, necessitudo,
mutua societas, dc nexus quem Graeci ἐνκυκλιουπαιδίαν adpellant, dum disciplinae omnes quasi in Orbem eunt, cujus medium seu centrum obtinet illa, cui singulari ratione ac studio se quisquam addixit. Qua de re Viri gravissimi iam olimyronunciarunt: Aristoteles quidem m),
επικοινωνους, πασαι Q-άλλήλαια, id est, omnes artes communicare Ater se. Plato autem cn πασων δεσμος seu harum omnium unum esse vinculum.
Hoc ut rite intelligamus, per in ligniores disciplinas ire iuvat, & radamantinum il-Iud vinculupa, quo inter se colligatae sunt, velut oculis intueri. . Grammatice ars est, quae emendate loqui ac scribere docet. Verum hoc intelligi opoditet, quantum quidem ad informandam in primis literarum elementis pueritiam opus est. At Grammatici perfecti & in arte Magistri nomen, & munus amplius quid requirunt, magisque reconditum, videlicet, ut res quascunque in hac mundi universitate occurrentes inlignire possit propriis ac genuinis characteribus, id est, qua vocabulis qua epithetis, quae nain
90쪽
tiram, indolem, & virtutem illarum palam facianti Neque hoc satis est, eos quoque modos ac phrases loquendi callere debet, quibus res diversissimas ac peno infinitas sivis dotibus exornatas, & nat, vis coloribus depictas veluti spectandas exhibeat, cultu quodam simplice quidem, sed emphatico. Qua vero ratione id faciet , si de coelo, & sideribus: de elementis, plantis & animalibus, deque aliis
naturae phaenomenis et si de bello, praelio, obsidione: de ventis, mari, & navigatione e si . de corporis humani, partibus, de morbis & pharmacis r si de iuribus, tribunalibus, & iudiciis publicis rsi demum de rebus coelestibus, de fidei mysteriis, si de sacris ritibus , Angelis &Deo distincte ac scite disserendum ipsi erit,
nisi harum omnium rerum naturam de proprietates exploratas habeat, nisi aliqua saltem Philosophiae, Matheseos, Geographiae, rei militaris, & nauticae, Medicinae, Jurium ac Theologiae notitia sit imbutus ' Profecto Tullius dictum aliquod suum de remigilus cursum navis imbibentibus, quod libro primo de Oratore protulit, septem annos post melius o servata navi aliqua, quae ad villam suam adpulerat, in epistola ai. libri tertii ad