장음표시 사용
71쪽
an vid om fuerist a D. Marco sublata: ad loeam Aurelii Viams dein vita D. Narre S. I. Haec fere sunt, quae mihi de vetere cautione judicio sisti in mentem mnerare Quod si quid dignum materia tam egregia in medium prot Ierim (quod vereor quam sit exiguum id omne non meae velim perspicaciae, sed eorum potius virorum maximorum, quibuscum subinde sententiarum diavortium sacere necesse habui, ingenio atque eruditioni acceptum feratur: hi enim ipsi nisi suis praeclare inventis viam mihi per densam antiquitatis ac juris caliginem monstrassent, iisdem ignorantiae tenebris. quae Bariolum hac parte aut quemvis glossatorem circumfuderunt, jacuissem sepultus. Isthac igitur velut face praelustri sicubi destituar, quid mirum me subsistere I labino sima nec habeo, quod respondeam, si quis ex me quaerat, quam diu Romani prisca illa vadatione fuerint usi : adeo hac parte inter pugnantia historicorum testia monia JUtorum fides, ceteroquin minime dubia, fluctuat: nec quenquam reperire licuit, qui vel minimum, quod sedando certamini esset, tentaveric 's. II. ut crucem nobis hic figit, Aua EL ius Vrcaeon est, cujus in libro de Caesaribus in vita M. Autovisi Philosophi haec exstant verba notatu dignis sima : Legum indigua mire di icta, vadimoniorumque solerem remoti, dem humo litis operiendaeque ad diem jus commode introductum. Critica manu imdigere illud verbum remoti, dudum viderunt homines eruditissimL Simpliacissima est emendatio G Ru Tani ad hunc ipsum locum . nec non J. G
THORREDI in comm ad L. I. C. n. de de . vel edit. refer. Iegentium retanti . Tentari itidem possiet, an non pro operiendae legendum sit opperienda id est exspectanda, est enim procul dubio non ab operire, sed ab opperiri. od ad rem ipsim attinet, fignificat VI c T o R I. sublata esse a D. Mar-
72쪽
caco vadimonia: t. in eorum locum introduelam simplicem litis denuncia tionem : vadimoniorum enim solennia, quae vocat, nil quicquam aliud sunt. quam ipsa vadimonia, quippe quorum solennitas simul & natura interrogatatione & responsione solenni absolvitur. Posterius autem, quamvis ad nostram quaestionem proprie non pertineat, tamen, ne quid Victori deesse videar, ex cutiam quoque diligentius, maxime cum utrobique Niorum & ipsius juri prudentide honos agatur. & utrumque iisdem fere argumentis vel stare vescadere oportrac
QN AN Tuae igitur ad vadimonia, ut Victor ait, sublata attinet, constat judicio sillandi cautionem non stantum paullo ante D. Marci tempora a Juli no fuisse edicto perpetuo insertam, sed postea etiam a compluribus JCtis. maxime ab Ulpiano ac Paullo, qui Severo & Caracalla imperantibus florue runt. data opera explicatam. Docent illud singula eorum fragmenta sub titulo i. g. s. Io. II. D. collocata. Quid igitur an edictum perpe tuum indriano imperante conditum , qua parte agit de judicio sistendi cavitione , haud ita multo post a D. Marco abro tum fuisse dicemus 3 An cut quam fiet credibile, JCtos D. Marco juniores tantam adhibuisse diligentiam explicandae rei jam abrogatae 3 Utrumque . si vera refert Victor, lateri necoste est. In specie vero PA u Lxu re quis ferat, in ta . I T. Mos. N Ronii. Tu. ILO. c. scribentem: In actioue liburiarum luxatiouem nm minorem esse ponet
dam, quam quanti vadimonium fuerit Z Ridicula sene & ad nihilum reditura esset illa litis aestimatio, si tempore Paulli , sublatus jam fuistet vadimoniorumulus. His accedit Ammiani Marcellini amplissimum pro JCtis contra Victorem testimonium. quod tamini adscribere tantisper differam . donec ostendero. quid .portenti secum inerat illa litis denunciatio, quam Victor in locum vadimoniorum dicit introductam. S. IV.
HUJus denunciationis a D. Marco introductae adeo sibi certus est J. G o T R o P R E D u s (as autem unus, quod sciam, ex juris interpretibus hunc Victoris locum attigit 3 ut in comm ad L i. C. Th. de Atthuc. Des edit. rese otiginem denunciationis . de qua in isthoc C. D. titulo agitur, a D. Marco reis
73쪽
petierit, ejusque mentionem occurrere putet apud P a u ELu ri in L . D. de Moss. m. & apud ULPIA Num in I. ao. s. II. D. de her pet. Sed omni hac diligentia, dubito vehementer, an non rectius supersedisset Vir eruditissimus: sime sucum dissensisse eum, quod ad locum vadimonio in ordine judicii adsignandum, supra cupia I I. S. I probavimus. Ad denunciationem vero quod
attinet, non equidem negavero ,. denunciationis in e tit. C. I b. memoratae
expressam immitiem contineri in verbis Aurelii Victoris, ut adeo unam eamdemque esse facile agnoscas, vide quae de denunciatione illa in paratillo d. tit. C. Ih.. congessit J. GOTHOpa Eous. Sed si naturam ejus paullo accur lius contemplemur, apparet, eam nihil aliud esse, quam in jus vocationem in certum diem faetam, quae optime quidem convenit aetati imperatorum Christianorum, quorum leges in Codicem Theodosianum, relatae sunt et nulla enim antiquae in jus vocationis quasi eo tempore adhuc usitatae exstant m numenta. Vid. Η E IN X cc Iu M VII tu. S. S. I .. Quapropter facile existimem cum M A R A N o tui tit. D. de reb. tareae novam in jus vocationem
sicut ipsa nihil aliud est, quam denunciatio, ita in ae C. Th. tit. denunci tionis vocabulo tectani intelligi, atque adeo istius tituli argumentum jure J stinianeo minime esse desitum & antiquatum, secus ac putat J. Gothoir. ad
d. I. I. C. II. Alias sane, observanae Marano ratio reddi nequit, cur nullus in Cod. Th. exstet titulus die in jus vocando, nullus item de edendo nec praeterea demostrari , quis fuerit hujus denunciationis usus ab nova in jus vocatione separatus. Sed eandem denunciationem ab auctore D. Marco repetere non possumus, nisi simul statuamus, eundem D. Marcum abrogasth l gem Decemviralem qua vocatus in jus illico ambulare jubetur : hujus enim. fundamentum unicum in eo est, ut reus in tempus praesens vocari possit, imo debeat: isthoc igitur fundamento, sublato, ipsam legem, corruere necesse em Iloc vero quorsum evadit iterum, nisi ut omniae, quae Paullus & ULpianus de veteri in jus vocatione litteris mandaverunt, prius oblitterata fuerint , quam scripta. Inamo vix hosce juris auctores doli absolveres, qui e posita tanto opere antiqua in jus vocatione, intacta prorsus nova, suae aethtis hominibus non minus, quam nobis.. fucum fecissenL Nam quod J. G in redus denunciationis' istius mentionem reperisse sibi visus est apud Paullum in 1 . D. due in . test & apud Ulpianum in L ao. s. I I- hen petrevera nihil est se inuito Victoris fidem elevat magis, quam confirmat. Neque enim Paullus in Q l. v. simpliciter ait. ad; litemi de in itioso restamento
praeparaudam sussicere denumationem , sed redit, Dii: j- res, fisse D. Pium
74쪽
Similiter Ulpianus in e l. ao. s. rr. non ipsemet dicit . ad possetarem hereditatis in mala fide constituendum sincere. si ipsi denunciatum est, sed quum
hoc jam cautum esset Sino de hereditatis petitione. imperante IIadriano condito, ipse . quando possesibii denunciatum videatur, exponit. drum autem D. Idarcum Antoninus Pius; Pium Hadrianus imperio proxime pra cesserit: consequens est, ut si in istis legibus de eadem ageretur denunciati M. quae in Q tit. C. n. intelligitur . ejus origo ex quovis potius jure amtiquiore . quam ex aliqua D. Marci constitutione esset repetendae Enimvero in SCto de hereditatis petitione condito per denunciationem non intelligitur in jus vocatio in certum quendam diem iacienda, sed vulgaris tantum . quae vocatur certioratio, qua possessur hereditatis cognoscit, peti a se heredit rem . atque ita in mala fide constituitur: hoc enim solum quum spectaret s
natus , denunciationem & evocationem tantum exempli gratia memoravit.
tanquam modos, quibus petitae a se hereditatis certior fieri posset. Ceterum ad ipsam litem inchoandam denunciationem illam nihil pertinere. vel ex eo apparet, quod & ab alio. quam ab actore, fieri possit, & prorsus etiam omitti, vid. ipsum illum S. I i. quorum utrumque in denunciatione, quae fit juris experiundi caussa , sive in jus vocatione secus se habet. Vid. J. Go-T R o p R. in parat ad ae sit. C. Th. Quod autem ad Paullum in Q h . aratinet , quum ille juxta denunciationem ponat libelli dationem. qui modus est
edendae actionis 1 r. s. I. D. de Menae nihil impedit, quo minus denunci tionem quoque explicemus de editione actionis, quae vel una cum libelli d tione, vel seorsum ab ea fiat verbis ore prolatis. vid. d. 1 F. S. I. in P. aut si cui hoc displiceat , intelligi etiam commode potest denunciatio, quae afversus eum adhibebatur, qui sui copiam facere detrectabat, ne vocari in jus posset, qua de re vide Cl. S c u U L T i N o. in mare. ad tit. D. de in jus Doc. I. Aliam adhuc denunciationem in ael. T. intelligit J. a Cos T A ad decret. 1 igitit. 3. p. 3 T. s. V. Excussis hactenus legibus a I Gothost. allegatis, nescio an alias nonnullas addam e Marano. sed parvi ad rem praesentem momenti futuras. Nimirum M A R A N u s ad tit. D. de re, creae relicto quidem penitus sibi Aurelio Victore. pariter tamen ut J. Gothostedus, denunciationem in Q tit. C. TRmemoratam tempore Digetarum jam innotuisse. ejusque mentionem occur
75쪽
rere putat apud Paullum in t 8 s. s. s. D. de V. O. & apud Ulpianum in L . x ' de danm,& in L a G. s. s. D. de fidele liberi. Sed non
est, quod hisce legibus magnopere commoveamur: nam in Q t s. s. non emtori ab eo . qui rem eviruirus est. sed venditori ab emtore denum clandum esse dicitur: hanc autem denunciationem non ideo fieri, ut actio ex duplae stipulatione adversus venditorem instituatur. vel inde patet, quod huic actioni locus demum sit post latam sententiam & rem emtori ablatam. 1 I s. s. i. I. s T. pr. S. I. D. de edire Injuneta vero haec denunciatio emptori est in gratiam ipsius venditoris . ut nimirum emtorem in judicio evictionis delam dat , ne post evictionem ipse ex stipulatu conveniatur, unde denunciationi isti obtemperare potest, si velit, sin minus, non cogitur. 1 a s. l. a 3. C. de e M. quod sane de denunciatione, quae sit juris expertulidi gratia, sive in jus vocatione nemo temere affirmaverit. In ceteris autem st a Marano allegatis non
actor . sed ipse praetor. aut eo iubente magilitatus municipalis denunciare diciatur , & quidem ei, adversus quem nulla actio ordinaria comparata est: cum caussae, de quibus iis in Iocis agitur . non habeant juris ordinarii exsecutionem.
Novi praeterea, noNEL Lum commeae. LXXIII. c. a. existima se, tempore Ulpiani Paullique in jus vocationem novam jam inolevit se propter I. a. s. i. D. s quis in jus doc. non ier. Ac L s. D. de Diae verum in his non modo tale nihil, sed ne auctoritas quidem publica occurrit . quam II EI-N E C et I U s aret. I V. tit. C. s. IT. tempore illorum Joorum praecedere D cemviralem in jus vocationem debuisse autumat, uti vidimus supra cap. I I I S. I. ut taceam, illud auctoritatis publicae requisitum, si quod tempore Pandectarunt exstitisset, non contra jus Decemvirale, sed praeter illud fuisse inductum : nam mansisset nihilominus eadem in jus vocatio . sed auctoritate publica praemunienda, idemque, si non iret vocatus, vadimouiorum usus:& fuisset adeo legi XIL tabae potius aliquid surrogatum, quam ipsa abrogata. Nihil igitur ea sententia, utut optimo jure subnixa, Victori ad convellendam JCtorum fidem prodesset. s. VII.
UAM ob rem cum novae istius in jus vocationis nulla vola, vestigium nullum in scriptis sciorum veterum reperiatur. absit a me, ut eos, uriae uae sit. Tom. II. I missi
76쪽
missis novis suaque aetate usitatis, abrogata vel obsoleta enucleasse existimems eoque etiam magis, quo certius consuit, fuisse eos ab lithoc juris interpretandi more alienistimos, nec alia legum capita, nisi quae in ipsis renim alia
mentis obtinebant, elaborasse.. Exemplum hujus rei illullae praebet ipse Ulpianus, qui postquam satis sibi egisse visus erat de primo legis Aquiliae ca, pite in L a . s. s. D. ad L. Aquil ad tertium transit, praeternitIIb his verubis capite secundo: Hujus legis secundum Didem capitulum iii desuetudinem abiit. d. l. a T. S. . Quamobrem oculis paulisper abi is hoc Victoris loco
remotis neminem fore arbitror, quin cum hIE IN ECc- Ant. IV. tit. s.
S. I . aliisque JCtorum secutus auctoritatem priscam in jus vocationem tempore Pandeclarum adhuc superfutile mirmavorit. Idem tunc ob eandem mtionem (ut huc tandem redeam de vadimonio esset dicendum, eoque etiam magis, quia sublata judicio sistendi cautione, antiquae in jus vocationi priastinus ille rigor, nec motibus in molliora conversis satis conveniens , iterum iu revissetis. V II LN Edue tamen uti priscam in jus vocationem ita & vadimonia trempore Constantini re exolevisse putem, cum horum usum ad tempora longe inferiora deducat AMMIANus M A R c E L L I N u s l. XXX. c. g. ubi advocatorum sui temporis avaritiam ac sordes depingens ait: In his petimus coetus
es eorum, ghi seminando diPersa jurgia per Dadimonia mille jactantur Pli.
clarissimo sane indicio, vadimonia ejus aetate (hoc est imperante Theodosio Jiutiore vid. Cl. C E I E F L E T II vitam Amm. Marce et quam suae editioni
praefixit J. GRo novi usu & nota satis & usitata fuisse. s. I X.
SED oritur hoc loco quaestio quaedam non inelegans: utrum nempe mutata in jus vocandi ratione , reus illico post denunciationem sibi laetam& in eum diem, in quem vocatus erat, vadimonium promiserit; an post elapsos dies ad deliberandum concetas, si ipsi in jus ire commodum non esset, in alium diem sisti se caverit 3 Et hoc quidem posterius magis credia derim : primo quia in ipsia nova judicio sistensii cautione, quae proponitur in b. a. si . de saluae ante Justiniani tempora ita obtinuit, ut reus post elapsos
77쪽
elapsos denium dies, ad deliberandum concessos, caveret: id quod ipse immutavit NOD. 3. c. g. pr. juncti f. a. Quum vero nova illa cautio ex antiqua sumserit originem, eundem morem in antiqua observatum fuisse . a que inde in novam migrasse credibile est. Iluc accedit, quod hoc magis convenit naturae hujus cautionis, quippe quae introduchi est in gratiam ut litatemque rei, ut a praesenti necessitate in j eundi se solveret : talis vero necessitas praesens non ante, sed post elapsum deliberationis tempus Iubest: licet enim reus a manus injectione sit tutus , ambulandum tamen ipsi in jus
est, ne ceteroquin ex edicto praetoris, ut contumax mulctetur, aut ut ii Udationis caussa latitans possessionem bonorum patiatur. Haec igitur incommoda , si ipsi in jus amhulare non vacaret, poterat mestita cautione judicio sim evitare. S. X. Dulliu M itaque mihi non esset, quin ad hunc modum aetate The dosii Junioris adhuc in usu fuerit priscus vadandi ritus, nisi unus omnium maxime intercederet Au RELius Vicaeo R, cujus verbis quid tandem laciundum sit, scire me juxta ignarissimos profiteor. Ad ea, salva Joorum: fide, explicanda quum ingenium non suppetat, animum fere ad audendum aliquid majus adderent proxima ejusdem verba: Data cunctis promiscue ciditas Romana. Quod estatum si ita intelligi Victor voluerit, ut D. Marcus
omnes ingenuos in orbe Romano degentes effecerit cives Romanos, procul dubio erroneum est, nec immerito rejectum a SALMAs Io de moe usur. c. XIX. p. 8s . & IlL E E E c R. S p A N R E Mi o in ore. Rom. exercit. II. c. a. Verum quum ea verba aliter & quidem salva Victoris fide, explicari posse docuerit V. CL PETRus BuRMANNus de via. p . R m. c. o.
tutius lacturum me arbitror, si ab istiusmodi crisi violenta in hac quoque caussa abstineam, id quod propterea etiam expedit. quod erroris arguere Victorem non possimus, nisi simul statuamus, fuisse eum juris, quod sua aetate quotidiano in usu erat, prorsus ignarum. Nam vadimonia, si, ut i statur Ammianus Marcellinus. imperante Theodosio Juniore adhuc fuerunt usitata , obtinuisse quoque oportet aetate Victoris, quippe qui dudum ante
Theodosium Juniorem sub imperio Juliani vixit. Vid. GER. Jo R. Vos-etium de hi/. Lat. 1 ii. e. 8. Quod si quis existimaret, periodum illam non ab Aurelio Victore profectam, sed ab imperita quadam manu primum I a margini
78쪽
68 BA V. VO ORDA DE VADIMONIO.
margini adscriptam esse, deinde textui per errorem intrusam, ne hoc quidem careret in ipso Victore exemplo: ita enim in eodem libro de Caesar. in dita Iuliani spuria esse verba an Salaim ' & quae, interjectis quibusdam aliis, deinde s quuntur: siuippe qui primus edictum, quod Darie inconditeque a praetoribus ' mebatur, in ordinem composuerit. duduni viri docti docuerunti Vid. BRuNeu EL Ludi in ius. str. Di t. i. c. II. S. ME NASI UM mnum. DC cire et . neque enim Salvius Julianus unquam imperavit, neque Didius Julianus edictum perpetuum condidit, aut condi jussiti Vid. l. a. s. I S. C. de Dei. Dr.enuch i d ne tantum quidem mihi sumam, potiusque contentus in lucem protulisse dissicultatem a nemine, quod sciam, vel indicatam vel expeditam, subsisto.