장음표시 사용
41쪽
cundo Ponti Max. tanquam haerediturium muanus accepisti: qui quidem in maximiis regenda christianae Reipub.σ totius pene terrarum orabis administrandi laboribus de occupationibus positus, ed, per quae ad locum illum peruenerat, literarum studia nunquam deseruit. Habes tumea benignitate quadam naturae tuae,σ ingenij magnitudine, ut a studijs illis, quae tu optima atque religio ima esse fientis, distrahi, diiocaris non pos . Perge igitur pater optime,ut fucs:perge inquum,ubis persuade,id quod diuinitim a salomone primum, deinde etiam a plutone est dictu, sapientiae possesionem esse omni auro diuitijsq; meliorem: speras fore, ut eius rei fructus quai
quam nunc magnos percipis,maiores tamen in dies singulos, uberioress percipias. Ego quidem, quanquamnes doctrinae, neque ocij ad contemis plantam satis habeo,eitu rei tamen incredibilem quotidie fructum cupio. Nam quum ab ineunte aetate sim in maximis semper angustijs, ac laboribus corporus,animis uersatus,cum ob naumginum rei fumiliaris nostrae: tum ob hanc, quae totsi
corpus aggravat, caecitatem: unum hoc literarupraefidiu,unum hoc solatium semper habui, quo calamitates omnes, cx praesientes constantisime toleravi,Cr adventantes fortifime repuli. Hodie quoque quμm nihilo minus,ais haud stio dii et,
42쪽
Ρ R AE F A T I o. sam magnae 'rtunae procellis exagiter, amigd obtemporum peraestatem quiescendiste, ab hoe uno literarum studio cr uitaepraesidia, Cr animi
relaxationem peto. Dies enim alijs instituendis, noctes mihi,quantum lice impendo. Ne vero nocturna etiam studia nostra a communi utilitate
disiuncta sint, uum siolis nobis nati non simuε,conor aliqua agitae lucubrare,quo non mei olans animi deIectationibus, sed ceterorum etiam tum uiuentium, tum posteroru utilitati prosticium.
Itaque quum cogitarem, si quid esset, in quo ego
mea opera CT industria nostris hominibus proodesse possem, uiderem e permulta de ratione diacentes, tum a ueteribim, tum a nostris conscripta uolumina, Scribendi ratione ab illis nihil traditum esse digna mihi uisu res est,er nostris homirambus necessaria, de qua aliquid conscribereturi proertim quum hoc tempore, quicquid est elooquenti id in scribendo tantu exerceatur, dicenmi exercitatio pene tota defecerit. nam accusandi Cr defendendi ratio, ad quam omnes eloquentia uires,omnis escendi facultas a ueteribus compa*rabatur,mutata fori iudiciorumqt consuetudine, tsublata penitus,atq; extinctu est. Sententiae in Senatu apud caeteres ciuitates, patria Cr communi
lingua, hic in nostro colloquio er breuiter, Crminus latine dicuntur, ita ut in illis dicendi secuti A s lG
43쪽
i' ου PRAEFATIO.tas locum non habeat. conciones quope patris stre oratione pronunciantur: pauca admodum aut sanctorum, aut defunctorum laudationes latina lingua habenturrias hae quoque ab illa ueteri
oratoria in nouam quandam er barbarum consuetudinem ab his quos Fratres appellamus, commutatae sunt. Sola iam nobis cribendi ratio reliacta est,in qua uersari posit eloquetis. Atq; hanc quidem praeceptionem ueteribus eam existimo fuisse causam primam literis non tradendi, quod partim cum dicendi ratione coniunctam eseum bitrarentur,partim stiri haec ab omnium tanquatritu er uulgata conbicerent. Nobis, qui neque iudicedo exercemur, neq; haec scire alibi possumus, necessario tradenda ese censui. His igitur de causi scripsi siveriori anno de Scribendi rationebros tres,in quibus σ ea quae erunt de arte dicendia ueteribus tradita, qui quidem usui nobis esse possent, breuiter atque dilucide sium complexus: er quae ab illis praetermissa fuerant,quantum potui longa obstruatione,collegi. Nam σ quae ab illa defiex partibus orationis, de causarum generibus, de distositione, de elocutione praecepta sum runt, quantum ad hunc institutionem conferre uisa sunt,non omisier quo pacto ad omnem gizatim materia accommodari posit inuentio, qua
res adhuc intula Fera a diligenter copios
44쪽
tractaui: atque ut eius rei certa praeceptio trudi posset, solum, quoniam eo maxime scribendi genere utimur,qua formulam quandum, in qua scriptor versetur,accepi,ad eumq; scribendaomnem praeceptione nostram accommodaui. Quos quidem libros, quia neque adhuc satis emendatos putabam,nes publicandi gloriam alvabam, libenter apud me continebam. Quum autem tu exos a me his diebus er coram, et per Augustinuita fratris tui filiv,praestanti ingemrimoribus, opotimis adolescentem,pro tua consuetudine petiisses,quodfore illius institutioni eos non inutiles iudicares: non sum passus, pro tua siumma erga me beneuolentia, eas in te incredibili obstruantia, eos abs te diutius desiderari: Augustinumbiposum hac utilitate,s qua ex nostris libris ei proauentura est, ulterim carere:imo in magnu mea βlicitate duxi, res nostras tibi aliqua ex parte uel
iucundas, vel utiles Ube posse. Eos itas tibi pisenuflime pater, quam possum emendat os,
quamprimum exhibeo:nes eos apud me divitia emendando detineamuHAugustini commodum uel tuam cupiditatem uidear remorari. Peto Mamen abs te, ut non tibi pro amplitudine er sapia entia tua dedicatos fuisse,sed ad Augustinum inastituendum tanquam inseruitutem missos esse ea xistimes. Nam qua tibi dedicata undet maiora,
45쪽
t PRAEFATI Ο σ meliora sint necesse est E si quando a nobis
scribentur, ad te pol imum scribentur. Hos ino. rem libros accipies,ut tibi aut non legendos,audis legeris, emetandos putes. Dabis autem opera, ut haec quae praecepta fiunt,ab Augustino non diascantur solum sed diu multumq exerceatur.Omnis enim dicendi, scribendis facultas, una exerci . tatione perficitur. Qisam quide ad rem, ne quid ei deesse positi me, quum uoletoocium, adiutoaremque habebit. Sed siuauitate consuetudinis tuae,erstudio tecum colloquendi, euectus sum longius
fortasse, quam debebam breum certe,quam κοπiebam. Quamobrem ad ipsam nunc prae
46쪽
ut ad clev O N I A M I G Iomnis semo noster describenadi ratione filium est,eas in
pistola tanqua in subiecto quoadam, er quasi steculo demonasti unda est, placet primum philosophorani morire definire quid sit epistola, ut intel ligatur, quid fit id de quo distuletur:ais eam insiud genera di
Midere, deinde de rebG adscribendi rationem necessarijs pertractare, tum singulorum praecepta trudere,dis ad ea nostrum orationem accommodare. Est igitur epistola, siermo ad 4bbentes D P
ad eorum alterum pertinente constriplici ἔπι λῖν eam vocant, τὸ Nu Mras; sy, quod est
mittere. Nos quanqui epistola nomen in tam frequentem usum receptam, ut nostrum quodamo modo fecisse rideamqr, tume litem appellΛmm illud autem in foluta oratione servamus, mentorum disterentium eas in plurali duntaxat numero, quas ad absentes cribtam, Literas pellenius. eis singularem etiam nurumςrum Uurpant
47쪽
εo DE RATIONE scRIB. De inuentione,&generibus πυ
A quibus uero primum inuenta sit epistola. ego satis exploratum habeo , nes existimo
aeri curiosius oportere no enim ad eam, quam, cepimus, institutionem magnopere pertinetumque a rerum gestarum scriptoribus , quod ego sciam, memoriae proditum eli. Illud inter omnes
constat. boc scripti genus omnium antiquisima esse. Nam quum primum literae inuentae sunt,statim ad absintes scribi coeptae fiunt: σμrtasse hac
misimum de causa etiam sunt inuentae, ut cura absentibus quo cum praesentibus loqueremur. Nec statis enim gratia, quum antea non essent, inuentas certum est: ut absentes, ea qua audire, aut uidere non poterunt,quoquo modo cognoste rent.Quod quidem hinc uel maxime deprehendi potest,quod Aerapti' antequam literarum usum habere figuris quibusda, atq imaginibus rerum depictis,quae ἰ μγ Φουα dicebantur, ea quae volebant,designabat. Ex quo fit,ut scribendum epistolarum consuetudo antiquit ima sit, ne habeo at autorem ullum satis certu,cui eius rei in ri posit inuentis: sed fit ante ullas literas ab ipsa nec state inuenta, imo eum ipsis pene hominiabus navi scribendi autem illa potifimum causa
48쪽
' LIBERI. rafuit uri eum absentibus de nostris,uel aliorum re, bim communicaremuη:quae ratio Uignari utilitati potest. Acces it deinde etiam animi deIectatio,
ut cum amicis iocaremur, eorums consuetudineo etiam absentes frueremur: qui quidem amicitiae fructus est maximus.Finis autem epistolarus iaptori est ille idem propositiisqui oratori:ut Doced ut moueat.nam delectare, quod tertio loco
posuit cicero,in movendi parte collocandum puto.Qnid enim est aliud delectare, quam imum ad laticium,ad uoluptatem , ad cupiditatem, adstem l ceteros a Mus concitares sed Cicero asiamfortasse rationem insecutus.nos duplicita tum fine contenti,docendio' mouendi, istolarum duo genera omnino existimamus esse: ultrarum, quod ad docendum: alterum, quod ad mois uendum LAe verius illud quidem,ac maximudocendi genus, quum latifime pateat,duo geneara exsistfucit:unum, quod inpraecepisσst dijs liberalium disciplinarum: alterum, quod in actionibus uita ciuisis, ac negoti' positum estilo lud studiosum ne contemplativum: hoc actiau, me negotiosum possumus appellare. Acstudio. sum quidem illud in duo ru ingenera diuiditur: Unu,quod ad res diuinus pertinet, quod Apostolisiecuti uncit Dion fius Areopagita,oprianus, gustinus, His ramos, alij, complures:
49쪽
να DE RATIONE SCRIB. Alterum,quod ad uirtutes,mores cs, cr instituta philosophiae tradenda maxime accommodatum est. Quo exGraecisDemocritus,Plato,alijs per
multi stequenter usi sunt, ex nostris potiyimum
Seneca. Illud uero, quod activum appellavimus, quoniam in summa uitae communis uarietate versatur, certis generibus comprehendi non potest: stecies habet pene infinitas. In eo,quoniam latifime patet, atque ad omnes pertinet, omnes pene
versuti sunt, hodies versantur: sied ex omnibus
quos habeamus, ut in caeterris quae ad doctifimsi hominem lectant partibus, ita in hac maxime floruit cicero. Posterius illud scribendi maximugenus, quod ad mouendum accommodatum esse diximus,lu duo item distinguitur genera: unum, quod es concitandos:alterum, quod ad sedandos animi allictus pertinet.hoc instituendi gratia remistium,illlud concitatiuu, opinor, appellemus. In horum utros ita uersatus est,atq; excelluit cicero,ut cum illo costrri posit nemo. Nec de fiunt, qui boς mouendi genus non in haec duo concitanidi, cr sedandi ed in alia duo distinguuntgenera: quorum alterum fit sieuerum σgraue, quod ad tristitiam,metum,irum,dolorem,afamsgr viores uel concitandos, uel sedandos pertinest: alterum familiarcer iocosium,quod dilictus baobeat iucundiores,induriamq; leuiorem. Ego bis periorem
50쪽
LIBER I. g perlarent diuisionem, qui er melior cr clarior est,magis probo. Ais haec stre sunt epistolarum genera.Species uero quonii innumerabiles sunt, persequi infinitum er Aperuacuum esset.Nos eis , qui Cr insignes, Cr necessariae maxime uidetabuntur, cum ad earum praecepta pervenerimus, colligemus.Nunc in quo genere calisarum vers
ripo 'it epistola,ostendemus. . In quo genere causarum uersetur
Tria fiunt causarum genera, quae recipere deabet orator, ut Cr Ocero tracti, er omnes=rme scriptores confientiunt: Demonstratiuum, in alicuim laude, vituperatione estpositum: Deliberativum, quod habet suasionem, σῶμsuasionem: Iudiciale, quod habet accusatibnem, uel de fonem,cum petitione.Horum generum
quod potifimum epistolae proprium dici poset,
non uideo. Nam tametsi in epistola multos saepe Iuudamus, multos uituperamus: suademus item, ex dispuademus:accusemus, Cr destndimus, acpetumus: non tamen ea propria dicenda sunt epistolarum.Id enim propriu cuiuis rei dicitur, quod ei uel foli, uel maxime conuenit, quo quidem milia carere sine uo magno detrimento Crimmisnutione no potest ut risus hominis,numerus cara