장음표시 사용
51쪽
α4 DE RATIONE sc RIB. eausarum magna pars epistolarum evinet, ut non modo ea non defidere sed ne recipere quidem ulla modo posit. Quo enim ex generibus utuntur, qui per epistolum narrant res gestas, qui nego. tiu exponuntibi qui docentibi qui iocantur , uidenis uarios almus describunt' Sed laudatur tiam in his epistolis sui uituperatur aliquis. Incidunt sepe con utationes,petitiones,eralia bis similia, fateori non tamen est sta principalis epis tola ubiecta materia, qtam tractet, er in qua uersetur, sita extrinsecus accersita. habere autem mustas etiam epistolas laudem, vituperationem, steliberationem,petitionem,υ quae sunt eiusdem generis,ut propriam, principalems materium: er tunc ea causarum genera recipere posse,non negauerissed se omnibus epistolis tanqua propria recipienda,non censeo.Recipere haec igitur omnia causarum genera, ut aliena interdum poαtest,ut propria semper non potest.Sed degeneribus causarum satis.
De rebus ad scribendum nocessariis. Cap. IIII. Tria igitur habere debet isqui adscribendum
acceditiinuentionem, dispositionem, elocutione. num memoris,s' pronunciatis,quae oratori maxime necesseris fiunt, huic non uni ita expetem D.Ea enim qua siteris mandamus, memoria er.ctione
52쪽
essione non egent.Inuentio est,excogitatio eam
veru γώ scribere uolumus. Verae, an false sint, non semper restri. non enim idem finis semper nobis propositus est, qui oratori, utpersuade mussed delectare interdum eum ad quem scribi, mus,apologis er iocis, satis ducimus, quos ueros esse non semper est necesse.Distositio est,conu
niens rerum inuenturum ordo in singula rebuτ, partibvis struandu. Elocutio eZeleganser orandia uerborum, sententiarums compositio. Η rum partium ut inuentio est maxime necessaria. scribere enim quicquam , nisi prim inueneri,
mus,non possumus ita elocutio meo iudicio disescissima,nobis praestrum, qui hanc linguam non quo patrium habemus ut ueteres, sed quasi peregrinam discimus: nes habemu exiliorum seriaptis sane multa, ex quibus posimus absolute linis suam perdiscere.mvlta enim fiunt, quae quo mo adolatine exprimamus, non habemus. Quamobarem multo magis est in elocutione nobis, quam veteribus laborandum. Hanc tamen, t reliquM partes tribus illis rebus,quas tradit cicero, assea qui poterimus,arthimitatione, exercitatione. De arte,imitation exercitatione. Cap. V. Ars est praeceptis uel ad dicendum uel ad Hi si quippiam agendum accommodata: qua naturarum
53쪽
rae tum obstruatrix, tum adiutrix esse, dici postest. Ea ueteres magna inscribendis epistolis ut buntur .sed eius rei praecepta separatim non reriliquere: propterea quod cum eo, quem institueribunt oratorem,coniuncta viderentur. Nos,qui istud iam assequi non possumus,huic incumbimus, hoc magnum existiniamus, hinc praecepta exquirimus.illud tamen in primis obstruandum est, ueartem,quantu possumus,dsimulemus. ad enim erit optima demum, er artificiosa epistola, quae minime a Muta,artificiosaque uidebitur. Imitaritio est,diligens conatus eius exprimendi, ius iure aliquasimiles esse uolumus.haec ab optimis ea petenda semper. Stultum est enim, ut ait Plinius,
bida mutandum non optima quis propoliere. Atq; bde quide in re quem cum cicerone compamemus, habemus neminem: qui non solum est optimus,sed in hoc genere pene solus. Nam plinium Nepote ei qui aliquid eloquentiae assequiueo sit, ego quidem imitandum non puto.Danda est igitur opera,utCiceronis quam simillimi esse possimus. Num,ut ait Quintilianus, ille se proficissescia cui cicero ualde placebit. ercitatio est,as silua consuetudo eiu3 rei, in qua proficere uolumus, faciendae. Haec multu scriptione compara/tur:cuius reiunusqui': sibi magister esse potem
Tantam autem haec una res cum ad citera omα
54쪽
tiis, tum vel maxime ad dicendu ueset, ut oti one eaeteris multu positi caeterae fine hac nihil omisnino. hac ueteres tam frequenter in sunt,ut Hortensius fui iniim orator nussu praeterire diem pateretur,quo fenon aut domi, aut infro,dicendo exerceret: saepe utrans eodem die faceret. Sed
qnoniam quae res ad scribendum essent necessaariae, Cr quibus modis eo astequi possemus , satis
diximus nunc ad inuentione redeuntes,eim parin
tes considerabimus:er quo pacto ad epistola imgula accommodari possent,ostendemus. De partibus inuentionis.
Inuentio ex omnino partes habet, ordium. Narratiotiem,Diuisionem, climatione, confutationem, conclusionem. harum partium Aia alijs epistolis necessaria fiunt, omnes omnibus no unt: imo uix existimo posse accidere, ut una eadems epistola bra omnes partes recipiat.Orationis enim tunc,non epistola nomen assumeret. pauciores tamen quam duas, conclusionem, erasiam quamuis siue Narrationem , siue confimmationem,habere potest nulla. Quando autemst earum unaquaeq; necessaria, uis locis aperieumus. ab exordio enim incipietes, desingulis nunς partibus tractabimus.
55쪽
DE RATIONE SCRIB. De exordio,& causarum gene- .
Exordium est,artificiosium principium, quo animus uel lectoris,uel auditoris ad legendu, auidiendumve paratur. Eo non semper in epistoli utendum est .quando autem sit utendum,tum causa,tum persona nos admonebit. causurum gene, ra, ut scribit Cicero, quem potit imum autorent sequimur uni quatuor:honestum,turpe, dubiu Cr humile. Honestu est, quum recta delendimus, oppugnamusq; contraria : ut quam homines ad uirtutes cohortamur,deterremus a uitin.Turpe contra genus est,quum ea quae uidentur ab omnibus uituperauda, destndimus, Cr laudamus: aut quae laudanda,uituperamus: ut si quis uirum boanum, Cr quem omnes laudandum putent, vituperrare,er in odium eius ad quem sibit, adducere uelit:aut contras quis obscurum er ignauit ho
Hinem, r qui malus ab omnibus iudicetur,comta mendet, bonis vcstudiosis anteponendum duiscat.Dubium genus est,quod habet iu st turpitudinis re honestatis partem: ut si quis clarum atque honestum hominem, caeterilin flagitiosium cr vinprobum commende ac praestrat. Humile genus est,quum rem uel nostram, uel eorti ad quos scribimus, dignitate multo minorem, in=riorems'
tractamus: ut si quis asiumnio Pontifice uel paris
56쪽
uam trestem, uel exiguam pecuniam perlitem petat.Personarum uero tria generabuntinos sed, qui scribimus, eorum ad quos scribimus, Cr eoarum de quibu3 scribimus. Causa igitur posita,personae confiderandae unt. Si honestust, nec ualde grauis,aut docilis, s inter pares personas seopias agitata, aut nullo , peregrino oordio utendum est.Si noua,grauis,aut docilis: item si is ad quem scribimus, nos velatare,uel dignitam triuel honore,uel potentis,uel uirtutibus, vel do. - i sparti bim antecedat , longiori exordio uti noceste est.Si de negotiis notis inter nos, iotatis, i ad quemubscribamus: item fi literis aliorum reis
spondeamus, propositio rei, de qua scripturi uo
mus, pro exordio erit. caetera causurum genera aliud atque aliad, omnia tamen exordium exisgunt. Nos quum de singulis epistolarum generiabus praecepta trademus,quo pacto in singulis exordiri conueniat, aperiemus. illud in praesentia i satis erit admouere, in omni exordio lectora animos quam maxime possumus, esse conciliandos. Conciliantur autem tribus illis rebus,beneuolinritis,docilitate, attentione: sied benmolantia in primi ea captatur uel a rebus, uel a personis. ar bus quidem icis utiles,uel honestis, uel laudabi .les,uel cognitione dignus,uel certe iucundas,uoπ
laptati s plenes ostendemus. personis triplicia
57쪽
xo DE RATIONE Se RIB. ter pro e quam modoficimus, per mirum dis
stinctione. A nostra quidem,si nostram erga illos
benevolentium,amicitium,consuetudinem,obstruantium , seruitutem etiam, si poterimus, si nori stram perpetuam uoluntatem,nostra in eos studidi QRia,comemorabimus: item,s a nobis omisnem arrogantiae uperbis inbition cupiditatatis Iusticionem remouebimus quid de nostra uita, i doctrina ne arrogantia proferemus: iorem, fi aut stlendorem nostrae fumittie, aut norastras calamitates indicabimus:item stem, dimitatem, salutem nostrum in illis positam esse dicerimus:items nostram curam, fossicitudinem,dilia
gentium in eorum rebuAin eorum salute, aut didignitate esse ostendimus. A lectorum persona boneuolentiam contrahemus,si eorum in nos,uel in patriam,vel in bonos omnes offici studia,meria tu beneuolentiam, obstruantiam, voluntatemfreferemus si eorum sapientiam,mansuetudinem, pietatem, fidem, beneficentium, animi magnitum direm,constantiam,modestiam ceterias uirtuαtes collaudabimus:item,si genus,opes, copia honores, dignitates, potentiam, commemorabis muη:atophcc omnia ad eum,quam scribimus,materiam accommodabimus. Ab eorum de quibus scribimus, persona beneuolentiam comparabimmui eorum nobilitatem,uirtutem, probitati, tutam,
58쪽
LIBERI. 21 vitam, caeteras animi,c fortunae,tum etia tucturae bona, ut opus esse uidebimus , pro subiecta materia extollemus:irem,si quales in patriam,int caeteros amicos fuerint, quales in eos ipsos, ad
quos scribimus,futuris' ostendemus: items eorum miserias,calamitates olitudinem,inopiam, nec stat s aperiemus:si ostendemus, quanα
tum fiduciae, quantum stiri, quantum praefidij iii illo, ad quem scribimus, positum esse ducant: si
omnem illos salutem,dignitatem ortunas omnes in ipsivi potestate collocasse dicemus. dis his βα' re modis beneuolentia parari solet. Dociles laui ctores faciemus, si breuiter, de reis scrital pturi fumus,dilucides ostendemuss causes,qsse
nos ad scribendum adduxerint , pro eremus : si rei,de qua scripturi umus,fundamenta quaedam, er semina iaciemus. Denis nostris legenodis attentos reddemus, si pollicebimur ros de reα 'bm magni novi inusitatis,Cr ad commune eorurum qui legent, utilitatem, dignitatem, laudem,l salutemue pertinentibus bescripturos. Attentos faciemus item ,sistem, uoluptatem, delectatio, nems afferemus: si metum, dolorem, caeter sanimi perturbationes nostris literis sublaturos, aut magna ex parte edaturos esse pollicebimuri item si de Deo,de rebus coelestibus,desumma roligionis,desiumnsu resp. tranaturos nos esse dices 3 mgue:
59쪽
:i DE RATIONErs CRIB.mus:denissi alio,quam coerifolin modo friapturos nos esse ostendemus. Hustre modis animi
Iectorum in principijs conciliantur. Hunt autem haec tum apertius, tum occultius,pro cause honestate,ac dignitate personae. quum apertius sunt, principium :quum occultius usinuatio dici solet: quae fit, cum cause aut personae diffidimus, uet is ad quem scribimus,causae aut personae genere os findatur, er tamen in nostrum sententia ueniat.
Fit autem ita,ut cum id maxime agimus, minime agere uideamur. OGod in commendatisqscicerons epillosis deprehendi facillime potestatq; haec duo sunt exordiora genera. Neque ignoro me multa praeter se omnia enim complecti ,siuperuacuum esset: prudentE esse eum quiscribit, necesese est. Praeceptis praeterea nostris aditum ingeniolpatefacimus, non res terminamus.Si quid tamen addendum uidebitur, quum de singulis epistolaorum generibus agemus, latius explicabimus. Ac de uirtutibus quidem exordij satis nunclauca douitis attingemus. De uitiis exordiorum.
Vitiorum autem alia tum epillosis, quam orationibus, et omnibus penesicriptorum generibus
inmania tialia propris epistolarii, commu
60쪽
L I B E R I. Gnia uti quae Cicero Quintilianus tradunt.Vi . tiosium enim exordiu,ut ambo scribunt, est,quod ad plures causus accomodaripotest: quod ab illis
uulgare appellatur. Quale est eoru,qui tenuitatrem ingenis sui semper excusant: quod Quintis
lianus scribit aliquando non oratoribus euitatum
Risse id meo iudicio adolescentium est propriu, vel eorum qui ston satis cogniti fiunt, Cr tum primi in ad dicendum scribendumve accedunt. Vitio 'sum item exordium est, quod non est cum ipsa re de qua agimus,coniunctum ed affectatum,cr aliunde accersitu de industria uidetur: quod Quino tilianus translatum appellat. qualiasiun meo iura dicio, SalustJprooemia in Catilinarium et Iugurthinu bellium. Nonnulli enim no suae ad rem madixime faciunt,sed quae ipsi optime sciunt, ea potissimum scribunt. Vitissum item exordiu est,quod nimis longa est pro subiectu materia. Quanquaxtute terminus exordio praescribi non potest alia enim alijs longiora debent esse) uidendum tamen est, in epistola praesertis,ne langius exordiu sit. ne epistola quasi monstruosum comm caput caemteris membris maius habeat,er tota pene exordiumsit Est item uitiosium exordiu, quod nimis apparatum,uerbus exquisitioribus atq; obsecurisoribus compositum siquod lictori atque audito