장음표시 사용
501쪽
8 P Π I L. C O MIN ET Ibatur, si sorte in seliciter pugnasset. Na qui
populi. maximE vero procerum voluntatem a se putabat auersam: ea caualuit , ut quo
ties bellum a Carolo inferebatur, ipsti munitis tantum oppidis & praesidio firmatis. ἡ- se contineret. Quo fiebat, ut & hostes tamdem ulto dilaberentur, & Gallia, nullo ac cepto' magno detrimento, periculum eu deret. Totu hoc tribui sane debet prudentiae & iogenio regis. Et quanquam bare ita si habent: tamen si exercitus Anglieus ad co, sti tutum tempus cum Carolo sese colunxisset, Gallia dubio procul in maximo fuisset discrimine. Nec enim ante id tempus unqualis viribus in Galliam penetrarunt Angli. Aderant omnes eius regni proceres, raeter insignem peditatum , circiter mille M quingenti cataphracti, & sagittarii ad qua-iuordecim millia lectissimi, dc ad praeli uiuomnes idonei milites. Ad haec, erant ab Ed vardo destinati ad tria millia, qui Britannis sese coniungerent. Vidi tum temporis binas literas, quibus Eduardo nunciabat Dui sius vir nobilis ε Britania, Principem suuna, filiore & gratia & au tor ita te plus perfectu
rum esse in Galliis intra mensem unu, quarta & Anglicae Sc Burgundicae vires, quanta viv
502쪽
. COMME NIM LIB. V. 7ssam suisset, ut institutum erat, non dubito quin verum ille scripserit: sed longe secus a cidit, ut postea sum dicturus. Eas literas rex deinde grandi pecunia emit a quodam Ed- vardi scriba. Novesii obsidio dissicilior erat& longior optatone . Coloniensis enim quod Caroli potentiam metuerent, singulis mensibus in hoc bellum impendebant centena aureorum millia, & inito foedere cum aliis ad Rhenu positis ciuitatibus,exercitura
cogebant ad quindecim hominu millia, qui tormentis aliisq; rebus instructi positis castiis ex aduerse Caroli ad Rhenii, impedi bant, ne quid aduerso fi qmine ex Gheldria
supportaretur ad hoste. Deinde, Fridericus Caesar,&imperii Principes conuocato concilio, decernebant oppidanis auxilia. Quod ut facerent, magnopere etia rex sollicitabat. Itaque Caesar & Principes legatum inuicemnaittebant ad eum ex Bauariae ducit familia, canonicum quenda Coloniensein. Is descriptum adferebat numerum exercitus, quem ipsi decreuissent, modo reae copias quoquusuas coniungeret. ille humanissime excepto
legato, & datis literis sigillo suo conligo iis . promittebat, simul Qq; cu cetercitu Coloniam ipsi, venissient, cofestim se missurui
503쪽
nunciata, conducitur undaque miles , eum
pecuniam, & quicquid usui esse poterat, omnes Principes ac ordines imperii singillatim conserunt. In eum apparatum septem fuerunt consumpti menses. Rebus omnibus instructis, Caesar no procul a Carolo consedit, tanto cum exercitu, ut Angloru & Burgundionum colunctae copiae, vix tertia parte , multorum iudicio, illum adaequarent.
Positis prope Novesium castris , Caesar &suo, & reliquorum Principum nomine, te gatum denuo mittit ad regem, ut sponsioniti pacto satisfaciat nisi fecerit, se eum hoste compositurum esse. Rex iniecta spe aliqua,tc quadringentis aureis dono datis legato,
Ioannem Tercelinum illi ad iugit,&ad Cae- llsarem mittit. Ea durante obsidione, de va- riis rebus agebatur. Nam rex magnopere leupiebat vel pacificare Carolum, vel saltem x inducias proferre, ne Angli mare traiiceret. Eduardus autem in hoc totus incumbebat, ut Carolum ab obsidione reuocaret, horta tus eum, ut seruaret promissa, & bello Gallico sibi ferret opem . amitti pulcherrimas occasiones, neque multum idonei temporis superesse. Cato lus vero pertinaciter insistebat oppugnationi,& videbatur ei Deus ad . ruisse mentem. A multis enim annis, de per
504쪽
COMMENT. LIB. V. si omnem prope vita , sollicitauerat Anglos, ut Galliae bellum facerent, nec ante id tempus unqua impetrare potuit,& nuc, cum rebus omnibus illi essent paratissimi: cum in Britannia etiam esset coacta non mediocris manus, haeret obstinate in re summae dissicultatisin omnino tali. quam perficere non potuit. Miserat autem Romanus Pontifex legatum ad Caesarem, pacificandi gratia:
Daniae quoq; rex eo venerat eadem de causa, nec procul a castris aberat. Quo magis integrum erat Carolo, non iniquis conditionibus pacisci, & summam belli una cum Anglis in Galliam transferre. Sed aspernatus recta consilia, & leuiter excusans, dicebat se no posse desistere negocio: fore alioquin, ut insignem faceret iacturam, minus prudenter istud quidem de maximo suo cum detrimento. Nec enim A nglicae istae copiaeca tex eoru numero, qui bellum aliquando gesserant in Galliis, sed erant insueti nostrarum rationum & opus habebant Carolo , militiae magistro, saltem per aliquod tempus.&initio. Dum haec geruntur, bello Carolus aliunde lacessitur. Nam Lotbaringiae Dux, qui ante id tempus fuerat amicus:& nuper a morte Nicolai Calabriae ducis ,rriuatim cum eo familiariter de no
505쪽
nullis rebus egerat: productis copiis, &ata tutus a Cranio, 3 iro nobili Gallo, ditionem eius Luxemburgicam invadit, capto & ῶ- tuto quodam ibi castello, Petrofortam v .cant,duobus a Nanceio milliaribus. A d hic. ciuitatibus aliquot ad Rhenum, quarum Enumero sint Argetina & Basilea, dissidium intercedebat cum Helvetiis,verum opera αindustria regis composita lite, kedus in an. nos dece paciscebantur. Graviter etiam dissidebat ab Helvetiis Sigismud Austriaco Ea quoq; controuersia,rege autbore, sedata fuit: qui eo spectabat,ut Sigismundus ditionem Phirtensem,quam acceptis centum aureorum m libus, Carolo oppignorauerat, ad se reciperet.Per eius ditionis quatuor oppida, Helvetii volebant sibi tranulum patere, quouis tempore. Introducta lis fuit ad regem. Is causa cognita, secundum Helvetios pronunciauit.His confectis Iebus, Pret-fectus Phirtesis,Petrus Hagebachius, a Carolo constitutus,de nocte capitur abHeI-tiis, & dimissis militibus circiter octingentis, quos custodiae causa secum esse voluiti Bi ilacum adductus,quod est inna Basileam,
oppidum ad Rhenum,capitis damnatur. Ab leius interitu, sigismundus prouincia illam silico rccuperat, ct in propinquam Burgun-
506쪽
diam Heliaetii mox bellum inserunt captis ibi castellis aliquot, ae vastatis agris,
domum reuertuntur. Ad hoc temius exibat
in declarum dies, quas, quum stuli in rea petiisset a Carolo produci, Trunceum ar- .cem obsidet. ae paucis horis capit. Postridie me ad eos misit , qui Mondiderii erant in praesidio. Ii rebus omnibus salvis, oppido cesserunt. idem quoq; faciebant, qui erae Rotae, quod est in Bellovacis. eo , uod auxilii spem nullam haberent. Na si fuisset in propinquo Carolus, non tam facile erant deditionem facturi: sed utrumque deinde oppidum,contra side a nobis datam,exustu su t. Illinc digressus, Corbia. quod est inter Peronam & Ambianum , ad Somiam oppidam, obsidet. Erat in eo Comaeus, & alii complures, qui cum aliquot dierum oppugnationε siistinuissent: deditione ficta, discedebant. Eius etiam oppidi co similis fuit ac aliorum
sortuna, nam exurebatur totum in hac rerum dissicultate, sperabat rex Cato 5 afl iu ducias pei moueri posse, ideoq; con stituerat exercitu reducere. Sed suemina quaeda mihi Mon ignota, cuius nomen. quouiam adhuc vivit,non eda: datis ad eu literis. hortat, mutavi in Atrebates couerteret imperii m. Et q a ialocuples erat ea mulier, ac nobili genetra
507쪽
nata, rex consilium eius minime eontentisn dum esse putabat. Missis igitur copiis, A nirallio duce quicquid inici Abbecillam& Atrebatum interiacet, vastat incendiis. Atrebates diuturnitate pacis insolentiores, militem, cuius praesidio tenebantur, compellunt eruptionem facere. Illi ad eum modum eiecti, quum multitudine & numero essent inferiores, intersecti sunt pleriq;, eaptis aliquot ipserum ducibus. In his fuit Iacobus Conne tablii fater, & Contaeus, di alii quidam propinqui eius foeminae, quae regena ad hoc bellum incitauerat. Quael, cet&ipsa in hac communi calamitate, detrimentum quod fieri necesse erat, accepisset: liberaliter tamen remunerata suit. Eactum hoc ad ipsius laudem minim E pertinet. Nec enim fide aut beneficio erat o stricta, ut id faceret. Rex Iegatum miserat eum de quo diximus,Tercelinum , ad Car sarem, orans, ne pacisceretur cum Carolo, M simul excusans, quod ad constitutum diem auxilia promissa non misisset, affirmabat se primo 'uoq; tempore milliarum: non se interea suisse ociosum,& hosti non uno in loco bellum intulisse: rogare se, ne separatim alter absque alterius assensu& voluntate cum illo pacificetur, di ea vires iureiu- Iaudo
508쪽
rando sanciatur. recte quoq; facturum Caesarem, si prouincias Caroli omnes. quae sub clientela sint litaverit, occupet: idem .le se Flandria & Artesia, &Burgundia. quae ad Gallicum imperium pertineant, facturum esse. Caesar, tametsi parum erat animosus Princeps ingenio tamen valebat: & quoniam grandi erat aetate longo rerum usu plurima cognouit: deinde, assueuerat iam nostris actionibus, & tardebat eum belli, tametsi nulla magna ipsius ympensa fieret. Principes enim omnes , collatis auxiliis, sumptu prosequisque singillatim faciebant, ut fieri solet in rebus. ad Imperii salute pertinentibus. Acceptis legati nostri mandatis: Fuit non procul, inquit ille . a quadam urbe
Germaniae, ingens aliquando ursus , qui t tam vicinam regionem multum infestabat. Lius oppidi tres quidam iuueRes veniunt,ut consueuerant, ad cauponem, rogant pra
dium sibi praeberi: re , ut intra biduum
persoluant omne debitum sese capturos v sum illum vastatorem: eius pellem magno posse vendi, & suturum, ut aliquo praeterea munere cohonestentur a ciuibus ob interε-ptam belluam, quae tantum dederit damni. Caupo conditionem accipit. Pransi conten-
duat ad latibulum serae. in quam qnum Opi-
509쪽
nio necit us incidissent, perte irefacti subito cocussit,in fugam abeunt. Ex ipsis in a. borem uus cos. scendit: alius ad urbem. quantumpotest . fugit: tertium.vrsus comprohenἀi t . dc proitratum pedibus conculcati rictum deinde propius ad aurem ad mouet. Interea miser. ille mortui praebet speciem di hominis exanimas. Ea enim est ursin tura, ut, si quod cepit animal, mortuum esse putet, non insestet amplius. Itaque quum α istum crederet extinctum, relinquit, i tam speluncam redit. ille tandem. ubi. conia xerit, urbem petit. QAt in arborem eous serati incolumem illum esse vides, aecurrit. α valde eupide rogat, quid in aure immurmurasset bellua:hoc,inquit ille, mihi praeceptum dedit, ne quam ursi pellem dei ceps venda, nisi capta primum sera. Praeter hane fabulam.nihil tum aliud legato resp dit, oblique significans regi, ut cum exercitu.quem promiserat veniret, atque coniumctis Viribus hostem, si possint, caperent, ac ipsiusdeinde facultates inter se partirentur. Supra dixi, quemadmodum Iacobus Con-nestabili frater, cum aliis nonnullis , apud Atrebates captus fuit. Eam rem grauiter tulit Conestabitus: verum n ullae veni tibia e bimitar. Hoc caim lso temῖore, captuscua
510쪽
. gundiae praesectus, & simul E vita decessit ν-xor,qliae soror erat Reginae: quod in his acerbitatibus unicum este poterat subsidium.Nam quae Bovilli facta fuit in eum coa- spiratio. non intermittebatur. & ille cognita re. sicut diximus valde sibi metuebat: neque iam dubitabat.quin regem haberet vehementer iratum & offensum. Aberant nota procul a Sanctoqiuntino Comes Dammat-
onus, di alii multi, cum mediocri equitatu. Ille igitur, metu periculi, continebat se in oppido, cu trecentis circiter peditibus, quos Esim ditione coegerat. Cataphractis enim sitis.eo quod alebatur a rege, nihil magno
pere confidebat. Sed interea rex eum urgebat crebris nunciis, ut adducto equitatu in fines Hannoniae quo tempore A mmirallius incedio vastabat Atrebates, circumuallaret
Aueanium. Paruit qui de ille,sed valde timide : cumque per paucos admodum dies ibi substitisset, inultis circum se dispositis stipatoribus, domu rediit, & misso ad regem.
nuncio,pureadi sui causa dicebat certiorem se factum eine. Regem iummisisse duos, qui se caperent, atq; ita loquebatur verisimili-xer,ut parum abesset, quin ex hii duobus alia