장음표시 사용
871쪽
eollocuti. literas mi firmis ad legatos Venetos: ille, quod sui esset officii ac professionis, tractare consilia pacis: ego, quod nuper ab iis redi siem legatus: Regi esse in animo,
itec iliae facere, suasqua copia sab saue ullonia Ieiicio& iniuria traducere: quod si velint in collocutionem venire, uti pridie dictum 2 rios ei negocio non esse defuturos. Sed iam omnibus in locis coeptum erat leuioribus praeliis conten A. cumque nostrae copiae praeter ipsorum castra transirent, ac flumen solum intercederet, illi parte aliquam stratiotarum,& sagittarios equites cum non ullis cataphractis emittebant,qui tecte & occulte ad eum vicum, unde nos eramus digressi venerunt, ibique flumen transierunt,ri in impedimenta nostra, quae plurima Grant,impetum facerent. Ad sinistram, Marchio Mantuae .cum patruo suo Rodolpho Acirciter sexcentis cataphractis lectissima iu-a. uenum manu, & cum leuis armaturae equi tibias a tergo nos adoriebatur. A Donte erat Galaetius, cum quadringentis cataphractis &lissimo peditatu, aduersus prima
nostram aciem, & habebant uterque prae- iurea cohortes aliquot equitum auxiliares, sed parunt exercitatas in armis. Veneti erim, quod omnia simul periclitari nollenti
872쪽
t P HZZ. GO MI NIEI partem aliquam exercitus in castris conti- .nebant, yt ex ipsis postero die cognoui. Quod tametsi ratione non carebat: tamen, quoniam eousque iam processerant, donseptaestitisset omnibus copiis & summis viri- ' dimicare. Interim dum legati Venetieas literas , de quibus dixi, legerent, nostricceperunt eiaculari torm nta in ipsbium castra. quod ante id tempus nondum fecerant. illi remisso praecone, nunciabant cupere se quidem colloqui,modo per tormenta liceret. Fuit igitur imperasum utrinque, ut cessaretur: sed paulo post denuo coeptum est, ac vehementius quam antea: cum qua duo nostri praecones in ipserum castra i n te- rim venissent, capti fuer tac ad Marchionem deducti. ibi.Galaetius coepit cohortati suos ad praelium: non esse iam quaestionis aut colloquendi tempus, ac minimo nego .cio posse nos expugnari. Eam sententiam ex legatis alter probabat,& idem erat Marchionis iudicium e cid eius patruus Rodol-pbus, vir prudens. & nostri valde sudiosus magna conteutione resistebat. Omnem spem Calutiscex habebat in prima acie. Hi an trecenti S quinquaginta equites cataphracti. Helvetiorum ad tria millia, quibus adiunxit trecentos & eo plures sagitta -
873쪽
DE BEE.. NEAP. LIB. III. t sptios, quos custodiae suae causa habere con- sueuit, eisque detraxir equos, & pedites pugnare iussit: silmina, quicquid erat peditum ad eam aciem rescripsit.in eo peditatu erant . Engelibertus frater Ducis Cliuensis & prae- . tor Diuionensis, Helvetiorum praefectus.
Eos proxime antecedebant tormenta. Hic certe quos rex in Florentinorum agro reli . 'querat,&Genuam miserat contra plurim irum sententiam, ii nobis potuissent lineo rerum statu bonam operam nauasse. Prima nostra acies iam peruenerat ad ilIorum fere castra sic, ut initium pugnae suturum ab iis . putaretur. Reliquae autem duae acies aliquanto longius inter se distabant, neq; tam idonee, quam pridie, fuerunt instructae , ut fbi auxilio inuicem essent. Marchio Mantuae cum iis, quas supra dixi, copiis flumea transiit, & minimo interuallo postremum nostrum agmen placide sequebatur. Itaque irex,qui medium agmen gubernabat neces se habuit ad primam nostram aciem obverteret tergum, dc hoste aduersum spectare ac nouissimo agmini sese coni ungere. Et hactenus quidem Cardinalis & ego cum aligatis respo sum expectaremus, extra o dines morati fuimus:verum ubi rem eo deductam esse vidi, regem petebam. In itinere
874쪽
treis famulos, qui interiecto aliquo spacio me sequebantur, amisi, & vix centum passus processeram, cum in eo loco, unde veniebam ingens clamor & strepitus exaudiretur. Hi erant stratiotae. qui in calones ac impedimenta nostra impetu facto, multissque interfectis ac vulneratis carros & quic- 'uid erat eius generis, valde perturbarunt. Cum ad regem venissem, reperi occupatum
creandis equitibus, quod in eiusmodi perieulis &angustiis fieri eonsueuit, excitandi studii & virtutis causia verum quod hostes flerant in propinquo, reuoca tus fuit abxo ne
octo, & a quibusda suis familiaribus, quiaus multum fideret, attributus fuit ei Iocusante signiferum, ita quidem , ut ex nostris, Iraeter unum & alterum nemo propius h
ilem, quam ipse, consisteret. Nouissimum enim agmen nostrum, cui subsidio ipse --niebat aberat paulo longius ad dextrum la-
tus.lis cataphractis qui cum rege erant, co-
iunxerunt se Scoti sagittarii equites. Impetu igitur facio concurritur utrinque magna,i. Stratiotae vero, qui illos proxime seque bantur, quum impedimenta nostra perturbata, nullis ordinibus deserti, ad primam nostram aciem contendere, & sui ordinis
homiae , quos supra dirimus, ob eam rem emissos,
875쪽
emissos, praedam sectari conspicerent, relicto equitatu, cui subsidio esse debebant, ad praedam euolarunt. Ea res maximum nobis ad salutem attulit momentum. nam si suis illi gladiis. quos habet praestantissimos, nos adorti suissent, plane de nobis,propter paucitatem nostrorum, actum erat: Equites ergo statim a primo concursu terga verteriit, M pedites etiam ad alterum latus elapsi,s ga salutem sibi petebant. Eodem sere tem poris puncto, Galaetius a fronte instabat, α primam nostrum aciem inuasit: sed no tam cominus, neque tam acriter pugnatum fuit, quam a nobis. Nam illi sub tempus praelii,&priusquam concurreretur,perterriti ip s Ram se eoniecerunt. Quo minus autem no-itri persequerentur fugientes, in causa suit, quod Gius magnas hostium copias no procul a se animaduertit, ideoq; suos continuit. sed qui cum rege fuerant magno studio c5 sectabantur sugiente hostem. nostri etiam calones atq; seruuli maximam illorum partem concideruti armati securibus, quas circumserebat ad caedendum materia, & con struendis casis atque tabernaculis. Nam illicum essent grauis armaturae, vix magno negocio poterant interfici. ideoq; plures paucos circumsistebant, & magna vi perfractis
876쪽
saleis, expugnabant, ad eamque rem adiumento etiam erant praelongi nostrorum agittariorum gladii. Interim dum nostri his rebus occupata tur, rex cum paucis q tribu fida in eo loco, ubi commissum fuit praelium,r m an serat, neque se ad primam nostram a ci recipere volebat. Me fugae consimilis ea prosectio videretur. ibi ex hostibus nonnulli, qui diuersi dissipatiqu e in omnes par aes sugiebant, cum eo forte essent delati, oca defensoribus vacuum eum locum videro. impetum fecerunt in regem uno tantum Eamulo tunc comitatum . . Ipse, quod equo utebatur longe praestantissimo, fortiter sese dissendebat donec reliqui Comites, qui no- nihil diuerterant, sinosidio venirent. Eorum aduentu perterriti hostes. fugar sese mandarunt. Rex eo periculo commotus, ad primam aciem contendit. Ea non se commo-
rerat loco,quod regi peropportune accidit: quanquam si paululum modo fuissent progressi, nemo omnium restitisset, eaque de
re magna fuerat in ter nostros contentio.i
Milae sua fuisset eius diei fortuna, cum sub uesperum in munitiones reuertisset, 'mihi recitabat, iis quos secum esse voluit p -
sentibus. initio pugnae, nodum disiecto liό ctium equitatu, visimi circiter rassibus ab
877쪽
D E SEL. NE Ap. LIB. III. 8s eo, captui scit quidam militum praesectus. quo magis videre licet, in quanto ipse fuerit discrimine salutis Ex hostibus omnium primus occubuit Rodolphus, ex Mantuanorum familia. Equitatus noster fugientes illos consectabatur, prope ad extrema usque ipsorum castia, quae ad Forum nouum spe labant. Ibi tandem, cum cx ducibus quida
magna voce dixisset, ad regem esse reue tendum omnes constiterum. ut equos, qui cursu & labore erant ellanimati, reficerent.
Dum ibi moramur, praeter nos fugiebant, ex hostibus circiter triginta equites. In eos autem consulto no fuit factus impetus. R creatis aliquantulum equis a labore, ad regem contendimus. de quo nihil initio nobi constabat: progressi aliquousq; procul tan- .dem animaduertimus ubi esset. Iacebat humi plurimae illorum hastae, pictae quidem& elegantes, sed infirmae atque leues, eas iussi naus a famulis tolli & asportari. Intereundum occurrebant nobis aliquot illorum cohortes pedestres, in eos facto impetu, &compluribus intersectis, reliqui per flumen fuga euaserunt. Dum a conflicta hoste insequamur, ex nostris aliqui monebant, ne cupidius progrederem ur,verbulo uno mEti
uefacta cuiusdam praelii. inter Ludovicum
878쪽
8 pHIL. CO MINIEI vbdecimurn & Maximilianum Cesere . qui victoria tunc potitus erat, quod nostri praedae studerent. Instrumentum omne militare. & quicquid eratainpedimentorum regisci ipsius familiarium, a stratiotis direptum fuit. Sed&nostri partem aliquam fraudarunt. multi enim ad pugnam inutiles &im- . puri bomines castra sequebantur. Paucos in eo praelio desiderauimus. Ex ipsis interfectisuersit trecenti & quinquaginta equites catapliracti, & quod raro seler in praeliis eue - - nire, nemo fuit captus. Stratiotae, quod ad praeda decurrissent, pauci interierunt. Summa, omnium intersectorum fuerunt ad tria millia de quingenti, quod exipsis nonnulli mihi recitarunt, & vidi deseripta nomina in . quibus erant circiter quinque, ex familia
chionis Mantuae, qui ex sita etiam nobilita-
te amisit ad sexaginta, & in occisorii numero nullus fuit repertus pedes, & quod mira Iest. Om nes manu & cominus pussado fuerunt occisi. Tormentis enim vix decem opinor utrinq; sublatos fuisse,& minimu tem
poris jacium durauerat praelium. Statim enim a primo concursu, illi cum aut perfre- fissent, ut proiecissent hastas, fugam pete' 3 ut,& in persequendo via Loram consum-
879쪽
DE AEL. NEAP. LIB. IIII. 8srpsimus. Itali autem loge alia ratione ac nos praeliantur. singulae enim cohortes cum singulis contendunt alii post ali o s eoque fit ut totum aliquado dicar aequa victoria decertent. Magna fuit ipIorum treridatio. nani& cataphracti circiter trecenti & plerique omnes stratiotae in fuga coniecti, alii Rue-gium. Lepidi, Parmam alii petebant, octo circiter milliaribus ab eo loco.
VPRA diximus de Petiliano Comite, & Virgilio Ursino,
quos rex captiuos ducebat, dprofugerunt ambo. post inceptum praelium. & Petilianus, qui Florentino ac Ferdinando regi milita-Rerat & in hostium exercitu erat non ignotus. recta contendit ad illos longissime iam fugientes,cum i, propius venisset, edito suo nomine,cinpi t acclamare & hortari ut fuga, desisterent, ipsiorum esse victoriam, & cum nonaibit confirmasset,maiorem patiem re
880쪽
GL POL. COMI EI duxit. Quod nisi hic casus interueniret omnes fuga sibi salutem petiissent: tametsi profecto rarum erat in ea re solati i atque
praesidii, quod ab illo qui in nostris fit flat
castris, reuocarentur ad praelium. Eius erat
consilium, nocte illa faciendum esse in nos impetum : sed reliqui non probabant, ut 'ex ipso deinde oc ex Marchione Mantuae cognoui. mod nisi ad virtut em ipse xnus
nisset eos cohortatus, omnes ea nocte profugi sient. Postquam ad regem conuenicinus omnes apparebant nobis aliquot hostium cohortes pro castris, magno numero & instructa acie, ac solo capite atque hastis extabant. Hi non commouerant se loco Re que praelio interfuerant. Erat autem opi- .mone longius interuallum , & transeundum erat flumen, quod iam paulatim augescebat superioris noctis atque etiam eius diei tempest te& imbribus. Rex ad conci lium detulit, impetum ne fieri placeret, an 'minus. Erant cu eo tres magnet virtutis Itali,aa obus Triuultius, Franciscus Caecus, an 1 norum circiter septuaginta duorum, & Ca- millus Vitellius cu tribus fratribus. Hi suadebant adoriendos esse. nostri vero, quod .
magna pars dici consumpta erat, consilium c improbabant, & statis eo die perih-