Antonii Vaccae a capite Silicis, iurisconsulti Imolensis Expositiones locorum obscuriorum et paratitulorum in Pandectas, volumen primum

191쪽

w4 Ant. Vaccae Exposi. locorum obscv.

supra eod.quia tamen ex Paulo hic refertur, debere hoc edicto dolum ius di centi puniri,propterea videntur ad unum omnes existimasse,requiei dolo malo factum ut priori huius edicti capiti locus sit, aduersus magistratum scilicet, ut noue ius dixit. glo.& Alber.hic glo.& Fulgosius in l. in insta eodem. Non ubitauit tamen Paulus Castren .etiam si lata duntaxat magistratus culpa a guatur,afirmare nihilominus edicto locum sore,argumento usus, quod asses.soris imperitiam hoc loco taxari viderat. nam imperitia,inquit, assessoris, nihil amplius est quam lata culpa,quae si in astestare retallatur, multo magis etiam in ipla magistratu puniri debet. Sed hoc interesse omnes censent, quod iuris imperitia in magistratu, nisi & iurisconsultum se profiteatur. & eo intuitu ii Iorisdictioni praepositus sit,iatae culpae non comparatur,in assessore autem comparatur. Mihi nimis exile argumentum hoc vitum est,quia Paulus hoc loco doli mentionem fecitndcirco nos existimare, non nisi eos qui dolo fecisse de pro hendantur,hoc edicto teneri. Non enim id agit Paulus t interpretatione subleuet hunc,qui noue ius dixit,sed ut inter cum qui sua, & eum qui aliena sententia,velut circunseriptus ius dixit,distinguat. Proinde extra hunc casum quicunque siue magistratus nouum ius statuerit,seu priuatus impetrauerit,du modo ex sententia eius id factum sit,ad edictum hoc cum pertinere arbitror, nec excusationem ullam accipiendam,si serie respectu aliquo, vel speciali ratione, aut causa statuisse, aut impetrasse causari velit, dummodo ex sententia eius xo id factum sit,& termini pares sin ut vulgo dicimus, hoc est,causa causae,vel ear in articuli & circunstantiae inter se conueniant.Nam edictum praetoris nutilam neque doli neque imperitiae,aut culpae mentionem facit.Sed factum dumtaxat requirit,ut quod cuique in alio aequum esse usum est, id in seipsum obseruari non dedignetur.Quare illa exceptio elegans esse dicitur,in l.f. infra eo

Praeterauamsi quis eorum contra eum fecerit, et . quae exceptio non inelegans

modo sed prorsus inepta esset: si doli verbum in edicto, vel adiectum, vel seb-

intellectum esset, hoc & Accur principio animaduertat.glo.in d .l.fi. Quod vero Paulus hic dolum puniri ai accipiendum est, pro versutia & calliditate Ma.

sistratu quae assuisse praesumi debet ob id ipsem quod inique decreuit nec pro sobatio in contrarium admittatur,ut ego sentio. Nam etsi nulla suerit calliditas, non ideo minus edicto locus erit, cum etsi summa cum ratione ac silurtia actum esse proponatur,nihilominus tame ipsi eodem iure parendum si,quod in alio aequum putauit, ut in ipse interpretationis limine Vlpianus statim scripsit l.j. supra eo. Secundum hoc illud quoque recte efiicitur,ut si tutor nouum

ius de re pupilli impetrauerit,ipse eo iure uri debeat non pupillus,quod in procuratore secus est, quoniam stilicet ex sententia nostra procurator impetrat utor non ex pupilli sed ex seo tantum sensu facit.l seq. f. si procurator. L. III. VLpi Nus Lia. III. AD EDI Tu M.

uit. Incipit exponere alterii edicti caput,de litigatore, qui nouum ius statuendum curauit. Sed in edicto scriptum erat, obtinuerit: non,impetrauerinvi capite primo vidisti. Qitare apparet promistuc

192쪽

Quod quisque iuris. Tit. II. I93

stue his verbis usim esse Vlpianum. Obtinere tamen magis consummatam actionem significat,quam impetrare,quo magis mirum videtur, quod paulo postsubijcit. Sed de siue impetrauit,& usus est iure aliquo,siue impetrauit,ut utetur licet usus non sit hoc edicto punitur. Nam si in magistratu,an quod statuendum putaui effectum habuerit, vel habere potueri inspicitur.l. . s.fin. supra eo. cur non & in litigatore idem quaeri conueniatZAccur plane hoc admi tit. Itaque distinguendum putat,an uti potuerit si voluisset,an non: ut si a iurio dictionis,aut solennium desectu laboraret. Amplius putat rasius in intellectibus,etsi cum uti potuit,integris tamen omnibus consilium mutaui non puni-io ri edicto,arg.d.I.fi.& l.quamuis.de in ius vociQuare ita accipiendum hoc censet,ut usus non fuerit,quia non potuerit: per eum tamen no steteri qum minus uteretur. Sed alia huius verbi lignificatio est,uti enim proprie is dicitur, qui decreto vel semel nititur, quod Vlpianus minime requiri tradit. Quare poenitentiam quidem manifestam re integra excusare existimo, si vitro approbetur argumentum, dict.l. quamuis. Sed si haec non appareat,no ideo minus edicto locum

fore, quamuis non vltra Imperator conatus su

tit.

Lugduni,

Excudebat Matthias Bon bomme.