Polybi, De diaeta salubri, siue De victu priuatorum, libellus, ex Graeco translatus, & breuibus scholijs illustratus, per Ioannem Placotomum Murstadium. Item Doctrina, de tuenda sanitate, & Disputationes quaedam scholasticae & philosophicae, eiusdem

71쪽

excrementoria expulsio, somnus,

VII. Ggitim' ususiniusta quas litate; liaritate ,-tepestiua rerudictarunt exhibitione consistit. VIII, Etsicut corpora variant. quemadmodum Poeta quoque eleganter scripsit, Mille hominuspecies, S c. ita &victus ratio vasmat,nec una omnibus naturis,nec uni naturae omnis victus promis scuὀconuenit. .

IX. Id verum esse non tantum ratio probat, sed etiam ipsa expe/rietia, certissima rerum magistra, estatur.

X. Nam ubi corpus motum deι siderat,exercitatio salubris, otium autem insalubre:cum vero quiete eget tium iuuat, exercitatio nos xia esst. XI. Idem de cibis vi & potibus, alijsque rebus ad victum necessas, s sentiendum est. AX I. Hinc pallet talubre 3c ins lubre non absoluti sed ad aliquid dici,& inepte aliquid,quemadmo

dum vulsu imperuulalet, sima

72쪽

nuntiari. . 8

xiij. -Τenere igi ardiscrimen res rum ad victum necessariarum, α praecepta de usu earum in genere

xliij. Eadeinde quisque ad suam naturam facilε accommodare, dcquid sibi maxime salutare sit iudiscare discet. xv. Quid autem cuique peculias riter competat, noti ex librispetes dum ,sed quotidiano rem v su exsplorandum Mobseruindum est. xvi. Idem testatur Iesus Siraciὸ

dacsi scribit, missir; eii lori quid

corpori tuosit alubre, &vide,ut ne quod noxiu est ei exhibeas. Noenim omnia omnibus conducuti xvii . Quod rectiusfaciet comus

nibus praeceptis instruinis A ad

xviij Igitur do na de ilienda sitiitate stud bsis liferas sim non solum utilis, veru metiam ad co nseruandas vires cognitu necessaria,et

mullo modo ut quidam conteno lunt,isperstitiosa est: vita. Summa totius victus Hip/locrates breuissime coplexus est et o hoc

73쪽

et E sANU . TVENUA hoc dicto Laboticibus, potus, so/mnus, Venus, omnia mediocria. Quibus verbis&ordine ,& mos dum rerum ad victum praecipua necessariarum comprehendit . XX. Labor enim cibu anteceddere debet, ut idemauctor docet, cibus potum, Iterque somnum, atque in hi omnibus modum serauare optimum est. XXI. Vt enim sanitas in medio/critate consistit, itamediocri rem

necessariarum usu couseruaturisismile enim simili gaudet, & conser

uatur.

XXII. Excessus vero dictariam rerum vitiosius est, Sc harmoniam qualitatum corporis,in quibus potissimum sanitas consistit, turbat. XXlII. Similiter usus earum in/tempestiuu et omne enim intems

pestiuum molestum naturae est. ixXIIII. extremρ calidus vel Digidus aes,aut subit a tesro ad alterum mut tio periculosi J XV. Cibus autem, potua immodice ,vel in tem pesties inges stus morbos excitare soleti Id mlesus biracida quos testatur; nec

74쪽

DOCTRINA. 'de nihilo est, quod dicitur: plures

perire crapula,quam gladio. XXVI. Somnus etiam, εc vim lia immoderata , aut intempestiua noxia sunt. XXVII. Motus vehementior iusto,maxime post longam quiestem,aut esuriente stomacho,Vires dissoluit: post cibum vero,aut corapore alioqui impuro,replet memobra crudis humoribus, & multos rum morborum causia existit. XXUlII. Vt autem immodica, vel subita repletio laedit:sic nimia, vel intempestiua excretio,aut abs stinentia noxas infert. XXlX. Assectus quoque animi vehemetiores, Vel repentini sanistatem convellunt. Ira corpus inafammat, terror neruos laedit, thimor Sc moestitia diuturna Melanacholiam pariunt, & ut Salomon scribit,Tristitia exiccat ossa. XXX. H c omnia breuissime,la quasi in summa Hippocrates se aqueti Aphorismo complexus ess, Plurimum, atq; repente euacuare vel replere, calefacere vel refriges rare, siue quouis alio modo corp'mouerepericulosum. Quonia om

75쪽

Dr fANIT TVENDAhe nimium, est inimicum naturae' sed quod paulatim sit, tutum est,

tu alias, tu vero maxime cum ab altero ad alterum transitus fit.

Argumentum sue distributio

i operis. Tota doctrina deaeuenda sani

state quatuor continetur partibus. Prima,est generalis explicatio nastum, siue structum humanicors Poris. Secunda, continet res ad victum necessarias , &vsum earuin genere ostendit. Tertia, facula tales usitatissimorum alimentos rum summatim exponit. Quarta, vires aliarum rerum, quibus cibi, Potusque condiuntur, quantum ad hocinstitutu attinet,explicat.

De natura, ue structura humani

corporis. Doctrinam de natura,sive strusctura humani corporis,& actionis

bus membrorum spvειολογικκγ aps Pellant,ea continet septem capita: t,elemeia,temperaturas,humos

Tes membra,facultates, auiones, dispiritus.

76쪽

DE qLEMENTIs, ET qualitatibus ipsorum.

CAP. I.

Elementa communia omnium rerum in hoc mudo inferiori sum Cuatuo ignis,aer, aqua, & terra. Differunt interseno loco solum, sed & qualitatibus. Ignis est calis Hus,3c siccus:aer calidus,et humio

Quare aeri, aquae , 8c terrae,' eum nunc caleant,nunc frigeant,

nunc humida , nunc sicca sint, pro diuersis anni partibus , dccaeli constitutionibus, certae quaalitates attribuuntur e R. Eles menta duplicia sunt: pura, &ima pura. Pura sunt, quibus nihil adomistu est,qus sempereande forma seruat,& reipsa nonexistut,sed inmistis imaginatione concipiutur, de quibus noc capite agitur. Ima pura sunt nostra elemeta, quae sen: sibus subiecta,& mutationib'obs noxia sunt,in quibus versamur. Habet quodlibet elementu vn rualitate sinumadibique propria

77쪽

Dp s Aut T. T VENDA In igne est summa caliditas,in agris

est summa humiditas,in aqua summa frigiditas, in terra summa sicaecitas. Hae qualitates siummae,prismae siue elementares appellantur. Harum duae activae dicuntur Per excellentiam, quod magis, sis De efficacius reliquis agat, vicalia

ditas,frigiditas: dus passiuae,quod

minus, Hue imbecillius agant, Vt siccitas,humiditas.Sunt ambae inster se contrariae. Exprimis qualitatibus secundqnascuntur,ut obiecta sensuv.Sunt Praeter has & aliae qualitates speciis escae vulgo dictae , quae certae tans tum specieims t, Vt vis attrahendi ferrum in magnete, paleas in succino.

butit constare corpora animantiu

ex calidi,frigidi,humidi, siccique mistura quid hic intelligunt Ipsa elementa, non qualitates.

Quomodo ex elementis corporeta constant, cum nullum illorum in eis cospiciatur,sicut in aedificio,' elea

78쪽

ε DOCTRINA. 39 Laelementa ipsius,nempe ligna, lapides,calx, lutum, oculis subhciuna

tur R. Elementa sunt in corporribusmistis potentia,non actu: sis cui in cereisia aqua, hordeum ,δc

lupuli flores: in pane serina , fera

Ex mistura elementorum in cora Poribus,nouae qualitates Elemens taribus multo remissiores proueresunt. Aut igitur aequalis est quas litatum prouentus,autinaequalis. Aequalis Uuκρα os G raecis dicitur,

Latinis temperata,&est, vel qui σdo nulla qualitas alias notabiliter excellit, idque vel in una tantum hepolitione,ut in aqua tepida;vel' in utraque, ut in vere suam natur aram seruante. Vel est harmonia, qualitatum conueniens suete spes ciei. Inaequalis, quando una, vesdiri simul excedunt, vocatur dismmperata, G raece Si na excedit qualitas ut caliditas, frigiditas lui miditas 'vehs1ccita simplex:siduae simul, ut caliditas

79쪽

di siccitas coposita dicitur.Sunt ergo i summa noue teperaturae, Una

temperata,eaq; duplex,absolute, vel ad aliquid. O cto diste peratae. Ex diste peratis quatuor simplices, de quatuor cdpositae. Exepta reperaturaru habentur in versibus leoquentibus de quinq; plagis terrae. Quarum quae media est, no est habitabilis aestu, Nix tegit alta duas, totidem inter

utramque locauit,

Temperiemque dedit,mista ca

' .. V Alia Diuisio.

Τemperaturaru alia est aequastis,id est, qualiter per corpus lparsa,Vtin temperato .aere , in tepida aqua corpus aequaliter calet et. λlia inaequalis quando panes inaequas Jjer vel calent vel frigent. Hieme, in frigi a caeli con stitutione in friagida regione exteriora sunt frigia diora,interiora calidiora. Item vis sitates calet inpgis extrinsecus,instrinsecus m us, dormietes corra. Alia. Omnis teperatur1aut actu. aue

80쪽

Doc TRINA. 4o,otentia esse dicitur. actu,cius sentu tactus percipitur, ut caliditas in iuuene rigiditas in sene, humidi,tas in carne iccitas in osse. Potens

is ν

eia quae vim habet qualitatem sua imprimendi humano corpori. Vistium est calidum potentia, id est, vim habet calefaciendi corpus humanu. Papauer est frigidu,id est , habet facultate frigefaciendi. Lasctucaesth umida .id est vim habet humectadi. Acetu est siccu,id est,

exiccat corp'. Hoc modo una res.cotraria habere potest teperatura,

verbi gratia. Vinues frigiduactu, calidum potentia: acetum est hi, σνmdum actu ,siccum potentia.

De Grudibus.

. Qualitates temperaturaru suo agradus,siue excessus habet: aliae,nim paru excedit,adeo ut sensu nopercipiatur,qui primus gradus vocatur: alia magis, vel sensibiliter, qui secud': alia vehemeter,qUiterti': alia vehemetisti me, qui quart' dicitur.verbi gratia. Vinii reces calefacit primo gradu, mediae ae talis secudo,vetustu tertio, vinu subiis matu,vel quila essetia Vini,q.gra