장음표시 사용
91쪽
' Dr fANIT. TVENDA.Plures crapula, quam gladio perrare. Quomodo autem calor natis ausconseruari,& humoris absciniptio prohiberi possit, in sequentiobus tradetur.
DE REBUS AD S A N Ia' . tatis tutelam nec si rijs.
in est doctrina continens p ecepta tuendae i an itatis, vel re rum at sanitatem necessariatum vitam ostendens. Eis autem sa nitas constitutio corporis, sectans dum naturam redens actiones. λVel, ut Cicero eam definit, esteorporis temperatio , cum ea con gruut inter se quibus constamus.
Constamus membris humoribus. ε spiritibus: ijs ergo inter se coὀru entibus sani sumus. Sanitas alia firma est, quae non facile offenditur: alia infirma,quae facile offenditur. haec maxime O. pus habet regula vivendi. Hinc tui obiectio potest, cur quidam etsi intemperanter vivan sint longaevi magis abis temperatam vita agentibus, In caussia est sanitatis di u sitas. Qui enim robustosut corri PQ re,
92쪽
. D o C T MI N A . spore,&firma valetudine,nonficile ab externis rebus afficiuntur: sicut aes non tam cito calore liquas tur,quam plumbum. Fit tamen interdum, ut tandem natura quans tumuis robusta, vel copia obtuns datur opprimaturque, hinc reperitina mors: vel assiduitate laedatur. scut gutta cauat lapidem non vi,
sed saepe cadendo. Quibus austem non adeo firma est sanitas, illi diligentia in victu diu vivere posssunt: intem perantia vero cito exstinguuntur. b,,ujus finis est iustum vitae teraminum absque valetudinis inconi
Res ad tuendam secundam Ooletudinem necessari e sunt,ae cis bus Sc potus ,motus & quies, sonarius Sc vigilia, excretiones, animi assectus, Haec si rite adhibentur,sanitatem conseruant: ideoque caussae conservatrices sanitatis a Medicis.ciicuntur, si vero perperam ei dem corrumpunt. omodo austem rite adhiberi debeant, breuister Sc summatim perstringemus, paucis prius ingenere de alimenitispramissi . .
93쪽
DE sANIT. TV pNDA.. De Alimentis, , , Alimenta dicuntur mate Iar, quae peros inges s in substanti mcorporis conuerti possunt, Quirbus ideo opus est , nam semper aliquid partim a calore inter , ' partim vero ab aereexterno corpQE decedit,& sicut triplex corporis substantia id ictum est, ita quo que triplex nutrimentum, aer, CUbus & potus. Quodque enim suo simili nutritur. Quidquid ero spiritola substantiae,decedit, aerireparatur; quidquid vero crassidacis substatiar .cibo &potu.
Aer potissimum nutrimentum animantium est,& maxime ad vitam necessarium et eoque recte . Poeta vitalis aura appellatur . . Nam cibo&potu ad tempus casrere possumus, aere autem singustis fere momentis indigemus . In aere consideranda sunt tempe Tatura,& puritas Aer temperastus est saluberrimns: distemperastus vero aliis saluber,alijs non pronaturaru diuersitate: sanis enim similis,
94쪽
DOCTRINA . clymilis , vitiosis vero statibus cotrae rius conuenit. Hinc fit,ut aliae nasturae calido caelo,aliae frigido melius aut peius valeant. Pituitosi eniae state , biliosii hiemeos medeagunt. Caeterum Ut tem ratus, ita purus quoqueaer omnib Midoneus est. Vehementer autem disitemperatus,impurus, foetidus,nubilus turbidus, occlusis,putridus
enenatus,noxius est. Mutatur aer a motu corporum
caelestium,a Ventis, a rebus in terrra nascentibus , iacentibus , Scputrescentibus,a fumis e terrae casuernis exhalantibus . Mutatur Mindustria humana: ut , accena
sis lignis, suffitibus, sparsis in tersram frondibus& floribus, diffusis
liquoribus. Huc & odores pertinent.odos rata non solum alunt spiritus vita, Iis,sed etiam corroborant una ip sos , tum cor , & cerebrum. Valde odorata, ut moschus caryophylla, basilicum,spica, quasdamnaturas grauiter ostendunt,praecipue mulieres. Cum potissimum nutr1mentu
aer sit, danda est opera omnibus Muis ill
95쪽
s DE s AN Iri T:V E A. Musarum cultoribus , ut quanta fieri potest,semper optimum & saluberrimum hauriant,id quod fit, quando in loco salubri habitane, qualis est excelsus, spectans ad orsium, Vel septentrionem, lucidus, ligneis tabulis inductus, ab omni foetore remotus , i ta hortum, unde subinde boni odores aspis .
In ciborum & potionum adhisbitione consideranda sunt, quartalitas, qualitas, tempus, dc ordo. De quantitate recte scribit Mars - cus Cicero , tantum cibi & potiosnis adhibendum esse,ut vires refiaciantur,non opprimantur. Quantitas enim alimentorum natiuo calori,a quo vires pendent, responadere debet. Qui plurimum habet calorem, ut pueri daperarij , pluris .mo indigent ciboequi paucRm,Vesenes,desides,pauco. Crescenti abus ergo, & hiberno tempore coapiosiore alimento opus est. Hinc plus cibi essie capiendum in coena,
qu mPrandio non inepte colligia
96쪽
DO TRINA. 4seur.Noctu enim ventriculi calidiores sunt,quam interdiu. Ciborum, alij sunt simpliciter cibi, qui tantum nutriunt : alij non solum nutriunt, sed etiam alaterant corpus,qui medica mentosi dicuntur,ut olera pleraque, Vinu, mulsa. Sanis conuenit cibus
in ilis,humidis ut pueris, & asi eistis humidus. Vitiosis vero statib' Contrarius, ut mulieribus priuatis siccior ex usu est. Tempus edendi aptissimum est absbluta coctione,quod fames ins dicat, neque enim Ingerendus alious est prius,quam ingestus probe concoctus sit. Cum diuers1 cibi assumuntur, molles Sc concoctu faciles relio quis praemittantur . Errant ereho nostri homines , quod pruna cocta, similiaque ultimo loco aps ponunt.Nihil etia peius est,quam varia,&dissimilia valde simul in gerere, Sc in comedendo moram
97쪽
D fANIT. TVEuDA. Somnum ad sanitatis tutela ni necessarium esse experientia consstat. Gmpus somno aptissimum est nocturnum. diuturnus somanus improbatur maxime a pranadio, licet tamen interdiu mane potissimu compensare dormiendo, quod noctu propter negotia, aut propter cruditatem neglectu est.
Τerminus somni est perfecta ciborum concoctio, quae corporis alas critate, Sc membrorum vigore cognoscitur. item quando nec Venstris dolor,nec ructuS , nec Osistastio, aut padiculatio insueta adest. Quia vero coctionis spatium propter naturarum distimulitudinem inaequale est, septem horae pleriisque somno sufficere putantur. Vtraque autem,& somnus Sc vigilia,modum excedentia nocet, innus immoderatus caput reple sessus obtundit: vigilia vero nimia,' cerebri temperaturam corrumpit, corpus exiccat, & attenuat lassitudinem ind ucit, cruditatem affert. Supinus somnus damnatur,. prosnus coctionem iuuat, sed octu is officere videtur. In latere dormis
' εvrimum dextro, deinde sinisu
98쪽
Exercitia significant motus corporis vel animi vehementios res, & non minus quam alimenta 'ad sanitatis tutela necessaria sunt. Quando exerciths utendum hi, Hippocrates breuissime ostendie his verbis . Labores cibos antea cedant . Excitant autem et ausgent moderata& tempestiua exer icitia innatum calorem,excremenotorum euacuationem prombuet, membra firmant Vt autem mos derata exercitia eorpus calefacisunt, ita immoderata diabluendo .calorem frigefaciunt &exiccant. Exercitium post cibu coctionemrim pedit,excremetis corpus replee lcaputgrauat verosealtitudinem menstroru ins
99쪽
DE SANIT. TVENDAzParuae pilae , . ars gladiatoria: allo particularia,quae partem, ut cantatio,clara lectio pectus , ambulatio pedes exercet. Ad exercitia frictiones quoque pertinent,qtiae non exiguum in curanda valetudine usum habent tertiae potissimum coctioni seruisunt. Fritetur ergo corpus m ne vel manibus, Vel pannis . .. -
Tempus se effectus quietis poeta ut breuissimE , ita & aptissim
hoc disticho complexuSelL-- Quod caret alterna requie duorabile non est: Haec repMat vires,sessaque mea
Indicat.& vicissitudo dierum noctium alternis i borandum quiestendumque esse. Ut autem quies vires raparat:sic ignauiacor, pus hebetat & vitiat:quemadmoodum idem poeta testatur sequenti disticho. Cernis ut ignauum corrumpsit
Et capiunt vitium ni moueano eur aquaea
100쪽
I Do Cr UNA Quarescholastici plerique stabie infestantur, an ob loci victusque
mutationem, an vero propter nes
glecta vel intempestiua exercitiar Plerumque enim post cibum amo hulare & ludere selent,
Excretionum, aliae sunt naturast les, ut sudor insensibilis transpirastio: aliae voluntariae, ut alui dei,ctio, mictio. Excrementa quam primum euacuanda sunt et retenta enim grauant Sc molestant cora Pus , ac tandem morbos parisunt. Aluus quotidiE, ut minismum, bis exoneranda, maneta vesperi. Haec consuetudo non tam eum ad sanitatem , verum etiam ad civilitatem morum facit. Urinam reddere oportet, quando necessitas exigit, non tamen subici de canum more minSendum est. Particularium membrorum exscrementa, ut, aurium, narium, palati,mature quoque euacuanda sunt. H uc Sc balnea reseruntur. ms