Disputatio historico-theologica de Bedae Venerabilis, presbyteri Anglo-Saxonis, vita et scriptis

101쪽

i. e. . . 468O, A C. 726, jam proclii Venetiis 15o5,

cum P. VICTORI de Regionibus Urbis Romae aureo li

bello i), Parisiis itidem 5o , et Basileae cum librodo Natura Rerum I 5ai et . Continuavit illud et scholiis

illustrarit 3oAN BRONCHO TIus, Colon. 537. Porro inter cetera auctoris opera prodiit Basileae 1563, --

nexa, p. 9 ao4 Tom. II, Appendice ex diversis Script

ribus composita, quae tamen in dit. Colon. 6Ia et 1688 omissa est. Solum Chronicon, ex Codd. quatuor ΜSS. emendatum, suae etiam ditioni inseruit ΜITH.

Totum do Temporibus librum, cum Codice ircebum geris collatum, dedit coinnus 3 .

1 In brevi sana Vita hulo ditioni inserta, dicitur ejus corpus

postmodum ad Genuensem maritimam urbem delatum, et in divi Exsackai Basilica conditum esse. Vid. quae hac de re disputavimus pag. 2 seqq. 2 In hac fiditione, cujus satis nitidum exstat exemplar in maeo Britannico notandus est error, quo liber major de Temporibuaadpellatur Liber de Natura Rerum. Etiam post Praefationem, tanquam caput primum, inseritur libellus id se Computo vel loquela per gestum digitorum, qui legitur in dit Basil. Tom. I. pag. 165 81 Colon pag. 12 143. Hanc autem

scriptionem, qua Veterum ratio computandi per digitorum gestus et flexionem exponitur, ut et librum de Rationes eis-rum, gnari auctorem habere putat OBIsds, et quasi praeludium esse majoris operis de Temporibus. Vid. l. l. pag. 1682. Argumentum tamen ex eo petitum, quod in initio uotor loquitur de opusculis suis de Natura Rerum et de Temporum ratione non multum valere puto haec enim verba ex ipsa Praesa tione libri maioris de Temporibus desumta esse videntur. Supposititium illam esse existimavit Paeta Ius pag. 159, sed aliud visum est Ioas 1 Aventino. CL FABRI c. l. it. d. AssI pag. 148, et Bibl. Lat. Edit Venet Tom. II pag. 447. Uterque tractatus insertus est Corpori Auctorum Linguae Latinae cum notis Ios sorvorBEDI. Lugduni 1658. 3 In Comm. supra laud. Tom. I. pag. 825. Chronicon Eoa et contractum et ad annum 320 continuatum ex S. Cod edidit Assvngas o uasa Scrip Franc. Tom. III pag. 125 129Dj0jtjgodi OO le

102쪽

Liber do orthographim, alphabethi ordine distinctus. Librum de orthographia, qui legitur in Edit Basil.

Tom. I. p. 73-98, Colou. p. 53-72, inter Grammaticae Latina auctores antiquos edidit quoque ELIA PUTSCHIus, Han V. 16o5, p. 775-a8o3. Hic vero incerto cuidam auctori illum adtribuit, et alium ejusdem nominis atque argumenti, ab altero tamen diversum, quem genuinum BADAR Pus esse censet, ex m. ONGA I descripsit P. 327-235o.

Liber de mirica arte; et huic adjectus adius des Soh matibus, sis e Tropis tibe 3 h. e. de juris modisque locutionum, quibus Scriptum Sancta contexta est. Exstat libellus, Metrio a re inter per Edit Basil. Tom. I. p. 34-58, Colon. p. 25-42. Prodiit etiam inter PuTscHII Veteres Grammaticos p. l. p. 235o-2383, et pars ejus praefigitur Hymnis a AMANDuo editis, et inter ejusdem opera, Parisiis 6I6. Libellus de Schematibus et de Tropis exstat interoper Edit Basil. Tom. I. p. 59-73 Colon p. 42-53, item inter Rhetores PRANCIsC PITHOBI p. 342-355. Seorsum etiam prodiit Venetiis 15aa, deinde cum exemplis ex

Westheimerum , Basileae 536 denique Parisiis 599.ὰ In hoc libro, ait Iinus inensis I), adversus Graecos, qui gloriantur se troporum fuisse repertores, ostendit, nihil hujusmodi troporum, schematum ac figurarum inscriptis Graecorum inveniri, quod non longe antea in S. Literis fiterit usitatum. v

103쪽

Ad Indicem, a BEDA consectum, recensuimus nunc libros cum genuinos, tum Spurios, qui nomen ejus gerunt. Restat, ut nonnulla moneamus de quibusdam

aliis, ibi quidem non memoratis, sed procu dubio

tamen a BEDA profectis Principem locum habeant: Retractationes in Actus Apostolorum. Has scripsit jam senex paulo post annum 73 I. Adsunt in BEDAR Operibus, Edit Basil. om. VI p. I-39, Colon.

m. I. p. -28. In quo libro condendo secutus est exemplum ADGUSTINI , qui, senex, libros Retractationum in opuscula quaedam, quae juVeni Scripserat, emendandi addendique causa composuerat I). vita insuper critici et grammatici generis adjecit, quod pro

tempore, quo Vixit, magnopere laudandum est. Nimirum in manus ei forte inciderat Codex Graecus Actuum Apostolorum pervetustus, et a recepta intem pretatione passim discrepans, quo cum textu vulgari Latino accurate collato variantes lectiones adnotavit, hac tamen cautione addita: Quae in Graeco sive aliter, Seu plus aut minus posita vidimus. breviter

omodo suos aliorumque errores correxerit, intelligimus, e g. ex adnotatione ad Act. I, 13 et VIII, 1. Ethio quidem mendacii redarguit Scriptorem, qui in libro de obitu beatae Genetricis se , nomine MELIro1 Is Episcopi Asiae, inscripto,

insulsas quasdam fabulas retulit. Haec ideo commemorare curavi, inquit, quia nonnullos novi praelato volumini contra auctoritatem beati ΠcAx incauta temeritate adsensum Prae

104쪽

Commemorare curarimus. Quae utrum negligentia interpretis omissa, vel aliter dicta, an incuria librario. rum sint deproata, sise relicta, nondum seire potu, mus. Namque mecum exemplar fuisse falsatum, suspicari non audeo; unde lectores admoneo, ut haec, ubicunque secerimus, gratia eruditionis legat, non in suo tamen volumine velut emendata interserat, nisi forte ea in Latino Codice suae ditionis antiquitus sic interpretata repererit. Varias has lectiones, a BEDA notatas, collegit ILLIus, in Prologo ad N. ., satis Onstare autumans, Codicem BEDAE aut illum ipsum esse, qui hodienum in Bibliotheca Bodleiana Oxonii servetur, aut eius Plane gemellum. Unum saltem, inquit, exstat monumentum, unde de textu

Graeco, qualis tum incedebat, quidquam dignosci possit e Scriptoribus enim, qui eo tempore florebant,

haud reperias praeter unum alterumve, cui Verbulum exciderit de Canone, aut textu originali . . . I). Unanimes igitur sunt Scriptores in hoc BEDAE opere laudando, quippe quo haud ulgarem pro iis temporibus linguae Latinae, Graecae et Hebraea e peritiam Ostenderit. Exemplis quibusdam docuerunt IΜONIos et ROSENMULLEnus, quid hoc in genere praestiterit a). Epistola BEDAE ad ALBINUM. Notasse hic sufficit, Epistolam ad ALBINUM, quam jam citarimus, editam esse a MABILLONI in Anadeoru

105쪽

Τom. . . , Edit novae p. 398 1). ALnINus, Μonasterii Gntuariensis labas, bene distinguendus

est ab ALBIN PLACCo siV ALCOII O, qui seculo sequenti

vixit. Auctor BEDAR et adjutor fuerat scribendae Anglorum istoriae, ut supra ex Praefatione adtulimus. Hac autem in pistola gratias agit BEDA pro missis sibi jam secunda vice per NOTHELΜUΜ, Presbyterum Lonaenensem, monumentis et fontibus, quo melius opus suum Conscriberet. Simul ALBINO, grati animi significandi causa, ipsam istoriam mittit transcribendam, aliamque etiam scriptionem, Te MAEALOΜONIs,

de qua supra jam diximus. Non multo igitur post annum 73c hanc Epistolam scriptam esse puto. Epistola BEDAR ad BGBERTUM Antistitem, de cunIsTIPraesulis ocio. Primum edita est a WAn o D l. 664 , repetita a WHARTON Lond. 693. Mendis, quae supererant, sua

in ditione Cantabrigiens ad fidem Cod. S. Memmnensis eam purgarit SMITHIus Fuit autem BGBERTus ille,

ad quein Epistola data est, Archiepiscopus Eboracensis, non, ut putat BALBus, indua mensis a), quippe qui

tredecim, et quod excurrit, annis ante scriptas has Literas e vita discessit. Satis autem certo ex ipsa Epistola constat, eam scriptam esse exeunte anno 734, aut 35 ineunte, id est, brevi tempore ante BDAE Obbtum. Nimirum triginta circiter anni ibi exacti esse dicuntur post mortem ALPREDI Regis hunc Vero anno

106쪽

o diem obiisse cx ipsius EDA Historia novimus i). Conscripsit has itera BEDA, quod BGBERTus optutum sibi esse significaverat, ut ille, qui praecedenti anno aliquot dies cum amico egisset, nunc quoque legendi gratia aliquamdiu secum demoraretur. Cui desiderio quominus satisfaceret, impediri valetudo ejus misit

tamen Literas. Quae quum nonnulla ad historiam peditinentia memoriae tradant, et satis accuratam illius temporis descriptionem et quasi imaginem praebeant, nemo dubitabit, quin lectu dignissimae sint.

Initium scribendi sumit auctor ab exhortatione AGBERTI, ut tam bene Vivendo, quam recte docendo, gradu, ad quem adscendisset, dignum se redderet. Ante omnia agitur vult, ut otiosis, quas dicit, abstineat confabulationibus et linguae indomitae contagiis, contra et linguam et mentem S. Scripturae et GREGORI Operum lectione excolere studeat. Fama enim erat de quibusdam Episcopis, ut non, qui religiosiores et Continenti re essent, SeCum haberent, Verum potius, qui risui et jocis et comessationi addicti, quotidie magis ventrem dapibus, quam mentem sacrificiis coelestibus pascerent. Eo igitur socios sibi eligeret, qui et actione et e hortatione populo prodesse possent, et idoneos sacri

muneris adjutores se praestarent. Cum autem loca, quae ad ipsius regionem pertinebant, latiora essent, quam ut solus omnia posset lustrare, resbyteros plures crearet, doctores constitueret, qui populum docerent, sacra

1 Lib. V. cap. 1s. Idem in Epitome. - Fuit autem ALFBEBos ille , de quo hic agitur, ex Orihumbriae, qui anno 685 crais statri successit. id uiat. Eeel. Lib. IV. cap. 26.

107쪽

iaiysteria ODSecrarent, baptisma peragerent. Inprimis

Smbolum Apostolorum et orationem Domini memoriae infigerent oportere scribit, non solum, qui Latinam linguam didicissent, Verum etiam, qui ejus ignari essent, ut alteri illa Latine, alteri vernaculo sermone recitarent. Neque hoc de Laicis modo, sed de clericis etiam et monachis, qui Latine nescirent, dictum est. Quapropter ipse in usum multorum Sacerdotum, et Symbolum Apostolorum et rationem Domini in linguam

Anglorum se reddidisse testatur. Conqueritur porro se audivisse, multas villas et viculos in montibus inaccessis et saltibus dumosis inu viri, ubi nunquam, multis transeuntibus annis, visus sit Antistes; quorum tamen ne unus quidem a tributis,

Antistiti reddendis, immunis esse posset. Cujus rei solam causam esse dicit avaritiam, quandoquidem Episcopi, pecuniae amore capti, majorem populi partem,

quam curare possent, in suam ditionem adsumerent. Admonet igitur EsBERTUM ut plures ministerii sui socios consecraret, consilium secutus GREGORII Papae,

qui Literis, ad AususTINu datis, duodecim piscopos

constituendos esse significasset, inter quos Antistes boracensis acceptin passio, metropositan esset ix).

1 Leguntur ipsae call-EII ad AdsusTisdri Literae in xv mst. EGI. Lib. I. c. is Suadebat Papa , ut AususTIsus Eboraci Episcopum constitueret, quem Vellet, ita tamen , ut hic rursus duodecim alios crearet, atque ipse metropolitanus esset, nactus, aeque atque Episcopus Londinensis, pallium a Sede Romana. Voluit, ut omnes Britanniae Episcopi LucUsTIs essent subjecti post inius vero obitum , inter Londinensem Episcopum et Eboracensem ea esset honoris distinctio, ut prior haberetur, qui prius suisset electus Narrat autem dLILL UsDj0jtjgodi OO le

108쪽

In quo pioposito non dubitabat, quin voLWuLPHuΜRegem, cujus propinquus Sset, promptissimum simul et strenuissimum habiturus esset adjutorem i). Quoniam autem per Regum praecedentium incuriam et donationes stultissimas factum esset, ut non facile locus V caret, ubi Sedes Episcopalis nova fieri posset, comm dum duxit, ut habito majori concilio et consensu

Pontificali simul et Regali locus aliquis monasteriorum

Malmesb. Lib. I. de Gest. Reg. AvL p. 24, PAULIsdΗ, primum ecclesiae Eboracensis Antistitem, insigne illud pallii

ab RoTORI Papa accepisse, sed Sede nisum et Boverestrae diem obeuntem, ibidem reliquisse. Hinc actum esse, ut plures post eum solo Fi3cvorum nomine essent contenti. a At vero , inquit, AGBERTU animosioris ingenii homo, cogitans, ut superbum est, si adpetas indebita , ita ignavum

esse, si debita negligas, multa Sedis Apostolicae adpellatione pallium reparavit. - quid igitur 3 LBAEne consilium secutus est cBABTUs, an ipse hujus consilii auctor fuit, illud quidem, quod maxime in votis erat, amici auctoritate probari, populoque commendax volens y o quam illud potius

crediderim. Ut ut est, ex Continuatione BEDAE. suomes constat,

EcBERIllu, qui anno 32 ad piscopatum Eboraeensem erat evectus, non longo post anno nempe 35, primum postpavLiadu in Archiepiscopatum confirmatum esse , constitutis FEuIBBERTO et nuIBWALD0 piscopis. Vid. et Chron. Sax et sIM. Dunelm. de Archi. Ebor Epist. col. 78. R. Tun Act. Pont. bor. col. 1697. 1 CEOLWoLPnos ille regnare coepit anno 29, a cujus regni, inest apud BADAN Miat. Lib. V. c. 24, et principia et processus

tot ac tantis redundaverunt rerum adversantium motibus, ut,

quid de his scribi debeat, quemve habitura sint finem singula, necdum sciri valeat. - Octo igitur annis post regiam dignitatem abdicavit, vitamque monasticam amplexus est, regnum ADBEnro relinquens. Vid. Continuat Epitomes. Successorem autem ejus svLIEL. Malmesb. Gest. Rex Angi.

Lib. I p. 24, vocat sBghaeum, patrui ipsius filium, qui ejusdem nominis habuit fratrem, Archiepiscopum Eboraci.

109쪽

huic consilio adhiberetur. Cui decreto ne forte Abbas aut monachi resisterent, libertas iis daretuP, ut de suis ipsi Episcopum eligerent, qui et adjacentium locorum, quotquot ad eandem Dioecesin pertinerent, et ipsius

monasterii curam gereret. Quod si opus esset, ut terrae, qua possiderent, alii adaugerentur, innumera loca esse putat, quae in monasteriorum numerum e peram adscripta Synodica auctoritate in hunc usum melius possent OnVerti. Data jam sibi occasione, multa queritur de corruptione et abusu monasteriorum. Neque eo neque hominibus multa eorum utilia esse dicit, quippe quae austeriorem monachorum ViVendi rationem omnino negligerent, nec usui seculari inservirent. Unde tanta, ut ait, exstiterat terrae inopia, ut filii nobilium aut milites emeriti nulla possessione possent donari, sed V Cantes et sine conjugio patriam relinquerent, Vel quod

pejus esset, ignaviae libidinique indulgerent. Sed gravius etiam a quihusdam hac in re peccabatur, qui, quum studio non magis quam usu ad olerum vel ad monachos pertinerent, Construendis tamen, ut prae se ferebant, monasteriis terras sibi comparabant, quin etiam Regum, Pontificum et Abbatum edictis tam sibi quam heredibus eas confirmandas curabant lata in loca, quae salso nomine Monasteria dicebant, excipiebant Omnes, veris monasteriis expulsos, et quoscunque, promisSaobedientia, ad suscipiendam tonsuram inducere OSSent. Malae huic consuetudini aut Pontifices aut Synodum sua auctoritate facillime finem imponere posse, BEDA

opinatur, nisi illi ipsi, eadem auri cupidine dictante, adsentiri et opem ferre reperirentur. EGEBRTuri igitur

110쪽

suetiue admonet, ut, qua erat pud regem gratia, huic malo prospiceret, neque apud se inveniri pater tur, de quibus merito dici posset: Vidi impios sepultos, qui cum adviverent, in loco sancto erant. Multum denique amico dat consilii, quo munere sibi commisso bene et fideliter fimgatur. Libellus de situ urbis Hierusalem , siMe de locis

sanctis.

Superest, ut de hoc libello, longe ante Indicem

Scripto, quaedam notemus. Cum ceteris BDAB Operibus in Editi Basil et Colon. om. III. editum, cumque duobus Codd. ΜSS. antiquis collatum, suae etiam Editioni eum inseruit ΜITH. Neque possumus non adsentiri iis, qui hujus scriptionis, quamvis varia continet minus probanda I), BADA Verum auctorem esse opinantur. In fine certe AncuLPHus quidana Galliarum Episcopus, quunt loca sancta visitandi gratia patriam reliquerat,mer ob mi aliquot menses demoratus, Alexandriam, Damascum, Constantinopolin et Siciliam percurrisse, Ventisque contrariis in Britanniae litora redux advectus esse dicitur. Iam hic ea, quae viderat et exploraVerat, communicaVisse narratur cum ADAΜNAN Presbytero, qui ex ejus dictatis tres libros componeret atque hinc li-

1 Ita de ea judicat doctiss. Auphax in Birer Brit a This is consessedi tahen ut os a book mriue o the fame subjectb Adamnanus, an is suu os superstitio an labies, o asto have sumtine suo as have censure our author ii mostos thei quotations to discredit his ritings; ho equitably, tho candi and judicious reade ma judge. Et ero , commenta, quibus in hoc libello offendimur, non ipsius xDAv