Disputatio historico-theologica de Bedae Venerabilis, presbyteri Anglo-Saxonis, vita et scriptis

71쪽

In μοι erbis ALOMONIs, libri III. Hi libri, qui inter HIERONYMI opera perperam editi sunt x , impintur in BDAR Operum Edit Basil. om. IV. p. 86 983 Colon Tom. IV. p. 634-7I3. Parabolarum autem, id est, Similitudinum adpellationem auctora ALOMON Murpatam Me monet, ut Sciremus, quae

dicat, non proprie, sed altiori sensu esse intelligenda. α tandum autem est, inquit, vulgatam ditionem pro Parabolis, quae hebraice Missa vocantur Hroemias i. e. Properbia dicere. Sed nec ipsum nomen

abhorret a vero. Quae erum Pambolas recte nunc

Pantur, quia occulta sunt, possunt non incongrue etiam prooerbis vocari quia talia sunt, quae merito saepius in ore colloquentium Versari, ac memoria debeant retineri. Nam et proverbia plerumque tam obscure dicuntur, ut non immerito eadem possint etiam parabolarum nomine

notari. Ad locum Cap. X, I, contendit, ideo novum titulum esse positum, quod novum genus locutionis incipiat, quum non amplius, sicut prius, de singulis honorum malorumve partibus disputet Scriptor, sed alterais versibus actus utrorumque describat a). Par bolas, quae vixis ZECHIAE tribuuntur, Cap. XXV, I, BEDA primum dispersas inque diversorum manibus fuisse censet, quorum industria postea in unum collectae et huic libro insertae sint. Notavit autem, in his multo plura, quam in ceteris, allegorice esse accipienda 3).

72쪽

Non ab re esse videtur hic monere, libellum illum do miliere forti, qui in ditionibus Basil. om. VII. p. a -638 Colon Tom. VII. p. 459-467 seorsum exhibbetur nihl aliud continere quam postremam partem Commentarii BEDAn in Proverbia, nimirum in Cap. XXXI, Io-31 quod non solum editores operum ejus, sed Criticos etiam, quos inspicere mihi contigit, sagisse miror. Quae porro ibidem p. 65o, et p. 476 sequuntur, μαν

menta alimorica interpretationis in Prooerbia, ab homine incerto ex BDAB aliorumque scriptis couolata esse videntur. Adnotationem enim in Proverbiorum Cap. XXX, 29-31, paucis exceptis, cum interpretatione BDAR Omnino convenire 'l'eri.

In Cantie Canticorum, libri VII. Exstant septem hi libri, diversi admodum ammenti, in Mit Basil. Tom. IV. p. 984-xx66 Colon. om. IV.

p. Ii4-838. Iaber primus scriptus est contra IULIA-riure i , Episcopum Celanensem a Ciam nici, eundemque, ut rhetorem peritissimum, ita gratiae Dei post BLAGIUM acerrimum adversarium, eo consilio, sunt ipsius auctoris verba lector illius viri scripta cautissime legat, ne per copiam loquentiae blandientis, in coenum incidat doctrinae nocentis, Verum in ejus dictis sanos sensus scrutetur et eligat, at non minus vi tes insanos, vel potius illud faciat AnoNis: Qui legitis flores, et humi nascentia fragra, Frigidus, o pueri, fugite hinc, latet anguis in herba.'De ceteris autem libris eundem audiamus BDAM, in Priae. satione ad librum septimum. In Expositione Cantici Cantia

i Leg. vossios uiat Pelag. Lib. I. cap. 4 A .

73쪽

corum, inquit, quam libris quinque explicavimus nam

primum hujus operis Volumen contra IULIANUM pro de- sensione gratiae Dei, quam ille impugnarit, specialiter consecimus , ita Patrum Vestigia secuti sumus, ut imterim opuscula dilecti Deo et hominibus Papae ac Patris nostri GREGORII relinqueremus intacta jucundius fore legentibus rati, si ea, quae in explanationem hujus o--ninas per opuscula sparsim disseruit, quasi in unum collecta volumen, pariter omnia poneremus. Credatur ergo septimus in Cantica Canticorum liber nostro quidem labore collectus, sed beati Gnnaoux aermonibus et senincompositus. Ita BEDA. Et sane indefesso labore ex GREGORII operibus singula quaeris, ad Canticum An Horim pertinentia, excerpsit inque unum coegit librum septimum. Interpretationem autem ipsius Cantici, quae libris I VI legitur, sic instituit, ut ostendere conaretur, Sponsum sponsamque CunisT et Ecclesiae, quippe Regis aetem ejusque civitatis, imaginem reserre. In ISAIAM, DANIHRMin duodecim Prophetus, antem et HIRREMIAE distinctiones vitulorum ex tractatu

Haec BDAn scripta in Editi Basil. Colon ceterisque non inveniuntur. Commemorat tamen ametus inensis, ex TRITHRMI Cap. 42, -- libros octodecim in PAphetas majores minoresque, nempe in E is libros duos, in IEREMIAM duos, in ECHIELEM unum, in DANIELEM

unum, in XI Prophetas minores libros singulos I). Conamentarium in a MAH inter deperditos ponit cMEus 27.

1 B. Sanee. Lib. IV pag. ris C. I mat Liter de Serme AeeL Seo. VIII pag. 616.

74쪽

In BERAM AEt NE--Μ. tibri III. Continet haec Expositio libros duos in En- , unum in NEHEΜΙΑΜ, qui et an secundus dicitur, et exstat in Edit Basil. om. IV. p. 62-588, Colon Tom. IV. p. 348-477. Hujus operis, ad Acca Antistitem eoque hortante scripti, mentionem facit BD in Praelatione ad examem. I). Iam quemadmodum in ceteris V. T. Expositionibus, sic et in hac sensu grammatico neglecto,

altius quid et dignius sibi reperire videtur a . inuo

tri autem Explanationem Prophetarum maximo sibi adjumento fuisse testatur. In Cariticum HABACUC, liber ianua.

Hi liber ditionibus operum BEDAR non insertus, sed una cum Commentario eius in Genesin ex duobus ΜSS. Bibliothecae Lambethanae, iisdemque sine dubio, quae memorat CAVRus f juris publici factus est in n.

V HARTON l. l. pag. 191 seqq. Iam antea tamen ille fragmenta quaedam dederat in Auctario Missanx mat. Dum p. 356 seqq. Totam vero scriptionem repetiit -M. ARTAN l. C. Tom. V. p. 295. Hoc autem in libro, qui dilectissimae in CHRIsaeo sorori dedicatus est, BRDA omnia, quae Canticum Vatis divini continet, ad CHRIAT adventum hanc in terram, mortem, reditum invitam, et abitum in coelos refert. Nec mirandum igitur, eum laudare Ecclesiam Romanam, quod Canticum

et oper Tom. IV. Pag. l. 2 a Confido vero adjutore a sinatore nostro I. , quia donet nobis propitius, retecto cortice literae , altius quid et sacratius in medulla sensus spiritalis invenire. Praei in Lib. I. 3 L. cit pag. 615.

75쪽

62 illud per singulas hebdomadas in laudibus matutinis

solemniter repetere soleret. In librum B. Patris TOBIAE, explanationis allegoricaede cunisTo et Ecclesia, tiber unus.

Adest in annis peribus dit Basil. om. IV. p. 588-6or, Colon Tom. IV. p. 437-447. agnopere

hujus libri lectionem commenda BEDA. Uber . Patris TOBIAR, anquit, et in superficie literae salubris patet legentibus, utpote qui maritas vitae moralis et exemplis abundat et monitis. Et si quis eundem etiam allegorice novit interpretari, quantum poma foliis, tantum interiorem ejus sensum videt simplicitati literae

Praestare. Marima namque ΗRIsTI et Ecclesiae sacramenta, si spiritaliter intelligitur, in se continere prObatur. Siquidem ipse Tonis populin Israel designat, qui, cunctis gentibus idololatriae deditis, ipse serviebat Deo fide recta et operibus justis, sicut de TOBIA legitur. οCapitula lectionum in Pantateuchum MOSI, OSUAR, Itidicum.

Inter BEDAR Opera Tom. IV. Edit Basil. p. -Io8, Colon. p. 9-I67, leguntur Mywritiones quinque librorum Mosis, et Tom. m. Edit Basil. p. 9o-365, Colon. p. 78-26a, Quaestiones in Pentateuchum, osUAM, Iudices et RuTH. maeus Sinensis quoque, in Catalogo perum BEDAB xy, cum Coruetanea tum Quaestiones in quinque libro Mosas, Quaestiones item in rosΠΑΜ, Iudices et RUTH, memorat. Verum tamen, quae in orno VIII exstant, non a BEDAΜ, sed ad Scriptorem recentioris aetatis,

a Dp cit. Lib. IV pag. 213. A.

76쪽

reserenda esse probat ouDINus I . tenim in Quaestimnibus in Genesin auctor semel atque iterum citat intem pretationem Alphabeticam Nominum Hebraeorum, quam NM. Codices adtribuunt BΜIGIO,monacho Autissim rensi, circa annum o doctori celebri Expositionem Ver Pentateuchi, quam continet Tomus operum quartus, a BD scriptam esse censet. Similiter nos-MULLRRus, exempla inde congerens ad ostendendam inte Pretandi rationem, quam BD secutus est a). Mihi quidem, utrum ille vere auctor fuerit, an alius quis, nondum satis exploratum est. Ceterum, ut Quaestiones in V. et . . a BD conscriptae, sibi mitterentur, petiit LuPus errariensis, Epist. a. In Iibros Regum, et Verba dierum. Inveniuntur quidem Quaestiones de quatuor libris Regum, id est, AMDELI et sum inter BDAR Opera

Huc autem pertinent, quae supra de Capitulis lectionum

in Pentateuchum, et adnotavimus, cummanis i eumdem auctorem prodant.

Vocabulis Verba dierum, tam ut notum est, significatur Chronica laterarum Sacrarum. In librum B. Patris I B, Qui epintur in operum Edit Basil. om. V. p. oa-869, Colon Tom. IV. p. 77-633, tres libri in uotium, ad NECTARIUM Episcopum scripti, BEDAE

3 Be quaestionibus XXX in libros Resum, quae Tom. IV.

77쪽

omnino non sunt, sed PHILIPPI Presbyteri, id opus illud adtribuit GENNADius et , qui ducentis et amplius ante BDAM annis scripsit. Erat ille PHILIPPO discis Pulus HIERONYMI, unde fortasse explicandum, quod hujus quoque nomine iidem Commentarii laudantur a Pausae Regiens jam seculos medio χ). Neque hunc Commentarium in Catalogo memorat TRITHBΜIus. Ostorius demum aetatem obiit A. 516 una cum BEDAR Operibus editus est. Exstat autem in Bibliotheca Bod Diana Codex m. charactere Saxonie , qui hunc Lhrum cum auctoris PHILIPPI nomine continet. Iuris

publici factus est Codex Basileae . 527. Husdem auctoris et operis mentio quoque fit in libello de Ratione Unciarum, qui inter BDAR Opera reperitur. In Parabolas, Ecclesiasten, et Cantica Canticorum.

In HAIA Prophetam, AERA quoque et REMIAM. Haec scripta neque cum operi S ADAR, nec Separatim edita sunt. Utrum in Bibliothecis adhuc lateant, an perierint, defuit mihi exploraudi facultas.

78쪽

SECTI II.

C0 AENTARi II 0IU TESTAMENTUM. Ἀμ-ge m Anci libri R. Scripsit an hanc vositionem , ut apparet ex Epistola ad Acca Episcopum ei praemissa, annis i rimis post Commentarium in Lu M. Legitur inter ora Edit Basil. Tom. V. p. -I75 Colon. Ona. V. p. 9a-213. aximo in honore jam habebantur seculo VH et in veteres Ecclesiae doctores, nec tamen eorum scripta propter librorum caritatem in multorum manibus erant. Horum igitur dicta excerpere, et in unum volumen colligere, praecipue -- propositum erat; quod tamen ita perfecit, ut et sua interdum, ubi

oppinetunum rideretur, adderet Farragine autem adnotationum variis ex libris congesta, mirandum sane non est, interpretandi etiam rationem vehementer fluctuare, ita ut nunc regulas sequatur Grammaticas, nunc Vero

allegoriis lusibusque ingenii omnino indulgeat. Ne t me Μriorum dicta tanquam sua proferre videretur, et ut inter singulorum Patrum placita discernere posset lector, commodum duxit, quemque in margine primis nominis sui literis significare. Et a librariis enixe petiit, ut, si librum descriptu dignum judicarent, liter illas exemplo adjicerent I). Cui auctoris voluntati, quum eae in vetustissimis Codicibus omnino desint, mi-

1 Vid. Praes in areum, et in Lucam fidit Basil. Tom. V pag. l. et 475 Colon pag. 2 et 215.

79쪽

nime obtemperasse videntur librarii i). Unde sequitur, perquam difficile dictu esse, quaenam ab ipso EDA Pr fecta, quaenam ab aliis desumta sint. In Eoangelium Lucan libri s.

De his libris, qui inserti sunt per Edit Basil.

Tom. V. p. 75-5I5, Colon vim. V. p. I 5-45I, eadem animadvertenda sunt, quae de Commentario in ΜARCU notavimus. Praecedit autem Epistola Ac n iscopi, in qua BDAB dubia moventi occurrit, eumque strenue admonet, ut post Expositionem Actuum Ap stoserum in LUCAM quoque scribat simulque eum rogat, ut suas Literas libro praemittat, e quibus Vera Cama, ob quam opus aggressus sit, cuivis legenti pateat. Neque enim, ait, amicis Fratribusque morem gesserat, ut AMBRosII aliorumque, qui de Luc scripserant, lavi dem sibi sumeret, aut iis meliora de suo proferret, verum ut, quae ab aliis aut sublimius aut obscurius e

sent dicta, haec simpliciori stylo proponeret et explicaret. Denique Co B AB significat, eum in nomnullorum reprehensionem incidisse, quod novam pocalypseos interpretationem secutus esse videretur. Ad haec BD amicissimo modo respondet, statim dilige tem per manum admovens, in quo, inquit, ut imnumera monasticae servitutis retinacula praeteream, ipse

mihi dictator simul notarius, et librarius exstiti. Omiliarum Eoangelii, libri II. Has Homilias laudat BoNisAcans in Epistola ad BGBRu-TuΜ, Episcopum Eboracensem, quem rogat, ut mittere

80쪽

sibi velit Lectionarium annmorsarium, quod PraedI- cantibus habile, et manuale, et utilissimum esse vide tur. I). Plurimae autem BEDAE circumseruntur Omiliae et Sermones operibus ejus insertae sunt mmiliae est palos de Tempore 33, Romilia Aestimios de Sanctis 32, Homiliae Hiemales de Tempore 15 mmiliae quadragm, ades aut, Romiliae memales de Sanctis I 6 Sermones adpopvium Nariaria, et leguntur in Edit Bhsil. om. VII. P. 1-5I4 Colon. p. -369. Seorsum quoque prodierunt Parisiis et Lomnia, duobus voluminibus. Undecim autem BADAR Homilias in lucem protulit BDΜ ΜARTENEsa). Arduum et molestum esset discernere, quaerium ex his

omnibus BD- auctorem habeant, Misi MABILLONIO Ontigisset his in tenebris aliquid lucis adserre. Duos igitur

Codices ΜSS. pervetustos Bibliothecae Thuanoae, nunc uertinae, qui BEDAE mmilias continent, inspicere et inter se comparare illi licuit. In altero, ante annos o tingentos exarato, Homiliae XXX continua serie exhibentur in altero, qui ducenti annis post scriptus est, distinguuntur omisiae in duos libros, quorum prior XXV, posterior XXIV continet, praemissis ad utrumque Capitulationibus. Qui uterque quum quadraginta novem tantum habeat Homilias, et in editis BEDAE peribus non pauciores quam XL legantur, satis liquet, plurimas aut supposititias esse, aut dubias, aut certe ex aliis BEDAE in Evangelistas Commentariis desumtas. Quapropter jam rectissime notavit I Us Sinensis, non omnes esse omisias aut Sermones, quae proprie ita