장음표시 사용
161쪽
tem, squalem, continuam, legem, habeat sic perduran, que ad crisim; hac da est, ct nuntia salutis, ct breuitatutem aegritudinis Agnificat. Qua hac caret, diuturnit levi morbi praesagit, neqVe da est: ut habetur 1. prag. text. 16. Rubra vero cum simili posthasii, longam quiadem aegritudinem notat, sed fila ac nuntia certa salutis
a. prog. text. 27. arguit enim sanguinis dominitum cum aquositate ;GaIeno interprete: ct in febribus sanguineis magis commendatur. Nebula pendens iuxtina, si alba, bona m nigra,mala. Alba, di bona,clara, ct citrina mombum crudum notat. 2.prog.text. 3O.ctfl virtu3 fortis, diu geretur; n debilis, morietur infimus.
' i continua, biliosa, acuta cum apthis. Vi R triginta annorum, macilentus,exiguae staturae ζ biliosus, qui in horto Henrici Moermeesteiij pharmacopari nostri habitabat, magno Onere oppressus, cum baiulus frumentorum esset, per totum diem fatigatus, mox refrigeratus, in se- brem incidit biliosam, malignam cum apthis, tempore autumnali, cum etiam hae publice grassabantur, cum febribus etiam excrescenti s habentibus. Hiccum secta illi vena esset, ac sanguis ad uncias sex extractus, ac insuper syrupos refrigerantes acetolas ebibisset, neque calor febrilis diminueretur: quarto die cum aluum non deponeret, hoc sequens medicamentum ebibit. N cassage recenter tractae 3 vj. pes'
pae thamarind. 3 iij. electi de succo ros 3 ij. Aquae end. iij .sy. ex multiplici infusi ros. J j. misce, fiat
haustus. quo multa b1liosa, & tenuia egessit. interim pro aptius utebatur hoc gargarismo. N plantag. viol
162쪽
bellidis minoris ana m. j. hordei communis non ex-
corticati ad maiorem abstersionem 1 j. vel p .se. c thon.3j f. bulliant in aqua com muni pro lib. j. colae adde diamor. J. granatorum ana j j. mellis ros . Iati 5 L misce pro oris collutorio & gargarismo. HOC
quoque tulebo utebatur, decoct. hordei mundati seu aquae illius clarae lib. j. sv. granat. Φ. de ribes Oxia zach.simplitisana ij. misce. Urinae erant tenueS,r brae,& in medio siuspensa habebant d1uulse,non sub sidebant nisi circa septimam: octauo igitur die cum aluum non deponeret, hoc medicamentum purgans dedi. 1u rhab. selecti Aj.f. schoenanthi By. infunde, per noctem facta prius leui ebullitione inj v. aquae end. mane fortisi expressioni adde mannatis selecti quia erat eius uxor nutrix filiae pharmacopaei, ideo sumptus ferebat Jj. misce, & fiat haustris. ex quo quinquies multat tenuia biliosa iterum egessin nocte subsequenti melius habuit Verum diesequenti cum calor febrilis nondum ex integro cessaret, ad hepatis infrigidationem me conuerti, & sequens epithema praescripsi. 8t, aquae end. . aquae ros. J ij. fantes .
hepatis epithemate. Ad cordis quoque refrigerationem etiam hoc sequenti, in aliis quoque simili febre laborantibus, commode usi sumus. N Aquae rosi
L iij. aquae acetosae bu ossae ana j ij. aquae mellissimSj. santali rub. 3 j.f. coralli rub 3j san tali citrini 3 6
Caphurae gra. iij. cr .gra. h. vini optimi i. misce pro cordis epithemate: quibus calor multum mitigatus est. capiebat etiam triassandalum in tabul.3 q.
superbibens s j. aquae endiciae. postea in urinis subsidentia alba lenis conspiciebatur. sudauit & iudicatus est persecte undecima die. At alteri qui hoc eo-
163쪽
dem tempore decumbebat , cum urinae in principio inconcoctae essent, postea etiam nigrae,& quaedam in medio suspensa innatantia habentes rotunda, non subsidentes, septimo obiit. cui etiam conuulsiones multae cum sudore circa mortem non aliter quam Erasino de quo narrat Hippocrates) euenit, qui habitabat circa Bootae torrentem, qui post quintum, cum insaniisset, neque se continere potuerat, simili ter mortuus est cui & extremitates frigidet, subliuidae eranqcuius historiam habes i. De morb. popularibus.
Ηv t c primo agro cum in urina subsidentia alba, lanis pracssisset, ct Hauerat, perfecte 11. die iudi-wyidi cutis, sanatus es: quemadmodum se Melidia apud
De tb . Hippocratem I. De morbis vulgaribus euenit, quae iuxta vig/xibψ Iunonis templam decumbebat, cui ct urina perpetuo boni coloris erant, licet tenues, postea in ipsis etiam subsidentia alba enis, si ore Ab sequente. slteri vero mors ub secuta Lx say - ti Erasino apud Hippocratem r. De morbis pust.) cui urina nigra: ita quoque urina aquosa, fortens, nigra, Iu tos, crassa, turbida,mala: aquosa enim arguit inobedie tiam materia ct virtutis digerentis impotentiam: nigredoyno extinctionem, mort cationem, adustionem. Turbintenta in augmento, conturbationem extremam in humor,bus, ct tunc Iethalis est. In flatu autem ct declinatione minime, cum contingat per modum repurgationis vel mundificationis, cum humores, ct sive uitates prius per sceantur. squos vero cuius substantia est tenuis, ct color eius at bus, Agni cat indigestionem humoris in is , Signa mala. ct debilitatem virtutis scientis coctionem. Neque b
Ag sima siunt post appetitum,post langas febres, cisismfastidire coepisse, aut multos sili res adesse eos, figi si ,
164쪽
t eos non fem toto corpore aquales,sed cisca caput tantum, ct circa ceruicem. Ad haec adoribu ebrem non seri, aut post hos horrorem incidisse. Auriginem ante coctionem, Vel ante febrem, vesatim cum ea incoepisse. AEque horrendum, febricitantem multum atque crebrostirare,
items inflexto die incepisse inhonescere, docuster ferre
morbum, praeteri rationem sine vasorum inanitione imbecillum esse, minorantes febre insudare, aut modo modum, modo calidum esse,pariis, saepe coloribus assci. Tum etiam quod aliqua parte corporis abscessi, id non maturesceresanitatem , non consequi, aut ipsium inter haec senum passis manibus pedibus, sivinum cubare, somnum
totis noctibus non videre, quantumuis interdiu is accedat, petu i est, neque per noctem,neque de die inquiescere,sed continuam urgere implacabilem vigiliam. Vide de τxore Philini in Thase apud Hippoc. I. De morb. vulgaribus se Uxor Ph, grotantem, cui somni non aderant, extremitatras stigeta βμ' bant, ct in exta delirabat, ct in 8. iliter ct in I 1. cui etiam circa I . diem palpitationes per totum corpuS, sese mones multi, parum respisicebat, verum statim rursus de- Uxor DeaLIirabat. Circa II. voce destituebatur, vigesima mortua ς β mTbδ in est. Sic ct in Dealcis uxore lib. 3. De morb. popuI. qua in Leio decubebat ex febre horrida acuta, qua ad finem per petuo, semper tacita manibus palpabat, vellebat, ca* bat, pilos Iegebat, lachr mae ct rursum rillus, non dormiebat: nona delirans: I . stiritus rarus, magnin per tempus, ct rursus breuiseira. ΣΟ. sermones multi, voce destituta 2I. mortua. Contra quoque malum iugi aegrum seo noso piri. Atque hac sunt qua terrere metu periculosafebres possunt. magis autem in senibus, quibus, Hippocrate teste, febres acutae non militer sunt: quod s sunt, piarunque Iethalas sunt, aphor. I . lib. I. est Galanus in commem. rationem latius declarat. Sic Petrus aduocatus in Hetha
165쪽
Comitis, prae aliis omnibus senior, mi Rotro, a Roterodata reo nomen erat, annos nam 84. cum, pedes ex Harha Delphos xeni siet atque iterum redisset, vehit huic in ren hus rupta est. Hippocrates noster diuinisemus, corpus derepente mouere recte periculosium pronuntiauit aphor. 11. libri a. plurimum atque repente euacuare &c. uua uis
id in iunioribuι minimum periculi forte portendit: in se moribus vero ac debilioribus , periculo mum. Huius lotium cum ad me transimi sim esset, cum sanguinolentum,
ac de vena rupta praenuntiostm tangem coram aegrum me vocarunt. Cum, eundem inuenirem ex febre acut fima
decumbere, eum, delirare se per nares sanguinem 'LIare, inflene mortempraedixi: at cum alum non flueret,is nitiuum exhibui, quo bene excreuiit, ct ad mnum comciliandum etiam hordeatum: sed cum nihil pro cerem, prahabito proghostico, vitam cum morte mlebat. quemadmodum o senex presbyter ille Iohannes de Bla vvjc
annorum 8 et .mim mater intime roseam prolem pepererat ad 2 . usque. Hic cum pedestri itinere ex Hagha Comitis Delphos iret, in acuti 'mam febrem, tum pleuritidem incurrebat, ad quem una cum Corneliis Ericio Lodio COLIega meo accitus, me icamenta nihil iurarunt circa finem mensis Augusti anno i 163. obiit. Rari 'me senes ex febre acuta evadunt. Et*supradicta in febribus acutis medico non fine ratione metum incultiunt. Haec vero subsequentia
bona gna perhibentur. Si aurigo teste Hippocrate septi-bribus. ma febris die vel nona, vel ri. vel 1 .mollibus praecordiis oritur: ut Pastori quondam Hethano euenit, ac aliis mul
tis: Si aeger morbum faciles tinet, nullos conflictatur i commodo: si mente constet s benese habeat ad ea quae of feruntur: st neque somno, neque migilia nimia opprimatur, noctu dormiens, ct vigil interdiu: Si postsomnum firmiores ct leuior: Si non docuiter Pirat, quod certe sigmmmesbia
166쪽
smn Uebribus, quae intra diem 1 Iniuntur, principem inter bona Iocum habet: Si denique constat appetentia,vel ab initio seruata, vel etiam post cibi fanidium orta: Si praecordia sine ullosiensiι doloris, aequaliter mollia parte
dextra finistras sunt. Vuods quoque vomitin incidit,si is mistus est ex bile ct pituita: s id quod in urina vel βο-
sdit, vel in mediosiustenditur, vetasse innatat, fit aubum, lane ct aquale. praestabilius autem ess nubecula ad
imum matula consistat. Si insuper deiectio alai mollis est, ct probe Igurata ct rufa vel modice citrina, neque myra modum Detens, eiusfi moles assiumpti cibi restondet, Ossat eodem tempore quo per siecundam valetudinem eruptio feri solebat: s totum corpus sit aequaliter molle ac calidum, aequaliters resudat. Si Adore maxime in die critico febris conquiescat: Si affer facile conuertitur ι si
decubitus fit naturalis: Si ea qua ex corpore esseruntur, me multa molenta ct post concoctionem esseruntur : Si post eandem concoctionem labra , nares, aut lingua tremum snduntur, pustulus minutis exulcerantur: Si denigra concoctio cito feri incipit cum pulsiι constanter bono ct vi summatim dicam: Si principes virtutes e rum 1 actiones fortes snt vel debiles. hac enim praecipue
iudicium confirmabunt. ct ideo Auic. a. quartisigna,in' Auleenna.
quit, bona sunt, tolerantia aegritudinis, fortitudo virtutis, smilitudo Drma, quae 9 in1anitate aderat, etiamsi ac cidentia fortia ad sint, pusus bonus, eiusq; fortitudo, coctionis bonitas, crisis, ct alleuiatio post eam, anhelituo cisis, leuitas post mnam, sim iacendi commodus O somnuS naturalis. Signa quoque bona cum forti virtut est
nam cum debili, tardam unitatem: ex aphor. I 4. lib. I.
Deterior est febris acuta in pueris quam in iuuenibus: β-nibus quoque obfigus minus acutae sunt: si fant, sunt periculosae ct plamumq. tendunt ad perniciem,ob debilitatem L virtutis
167쪽
virtutis, resistunt temperatura senili, qua frigida se rea est, miniussi accenditur. Ceterum qui exacte de febribus acutis praedicere velit, oportebit omni hora agro Uistere, navi propter subitum motum istarum, iudicium medici quantumuis experti, piarumi, somnia non animaduerterit, facile perturbatur. Huc sectant qua Hippoc. de ρrasagiisscripsierit, ct qua Gal. De cris M annotauerit, ct qua apud Auicennam quoque narrantur lib. q. fen. a.
aegritia. Huc quoque referuntur, qua de temporibus f brium habentur, quatenussint uniuersalia vel particularia. Vniuersalia quidem, qua totius morbi suefebris ci cultu absoluuntur. Particularia, qua parox mi me ex cerbationis partem metiuntur. Rursu uniuersalia non Ν-
nam penes morbi essentiam, sed θ penes semptomata ct
materia alterationem distinguuntur. De his omnibus vide Galenum, tum alios,qui hanc rem copiose tractarunt,quibus modis ct statis morbi cognosecatur . nam me horum cognitione nunquam recte curabis, aut victum probe in mtues. Copiose etiam de his agit Argenterius, tum ali, quam plurimi ct Gordoniin. De temporibus. vide quoque sui . q. can. cap. 3. 9 Iet.ser. S. cap. 2.
PUTRIDA, CONΤINVA, QUAM VI stenta, cum alui retentione.
M V v i e R quae ad forum frumentarium Delphis decumbebat anno is a. mense Och bri, febre putrida, licet lenta, correpta sub noctem
magis exasperante. haec omnia longo tempore euo mebat, excrementa usque ad sex dies retenta erant.
Medicus imperitus qui hanc invisebat ecligmai
168쪽
runtum praescripsit, unde magis ad vomitum irritabatur. At cum haec mespila deuorasset suomet con- silio. vomitus siquo modo represilis fui febre m gis increscente. Ad hanc tandem accitus, cum iam ultra quatuordecim dies fere decubuerat, neque se-chione venae in principio usa esset, eam nunc in debili satis aegra tentare nolui, multo minus cum iam ultra sex dies aluus retenta fuerat: licet enim hic pu
tredo esset atque obstructi vhima facta indicationes ab euacuatione primarum superfluitatum alui, ab . ea tanquam prima in curatione progrediendum di rimus. Sed quia valde debilis erat& macilenta &
l vi ex longiore morbo deiectar a leuioribus media
camentis incipiendum esse rati sumus. Cum itaque nec clysterem, nec balanum admitteret j j. f. mani natis selecti cum iure pulli ad aluum emolliendam statim propinavimus. Sed cum ex eo leniente medi camento aluum non deponeret, postridie J 6 folior. . sene in decocto communi infusum leui prius factat ebullitione , atque expressum dedimus , in exiguai quantitate, ne nauseam aut vomitum sad quem prona erat) concitaret, cuius j iij. adiecimus 3 vj. elect lenitivi sy. ex multiplici ros. Jj. quo optime au
uum deposint, & coepit deinde melius habere febre
etiam quae non valde acuta erat, paulatim desinen te; ita ut mea opera amplius se non egere diceret.
Vo Mooo febres optima methodo sint curandae,
praeter Hippocratem is Galenum ac aliospraestant imos medicos plurimum in hac re laborarunt, etiam huius saeculi medici eximj, ut Argenterius, etiam Donatus ab Attomari qui Galenuae contra Argenterium defendi hocs
169쪽
.. s. '., si Vt per erepsiteritis. Et quantum ad primam indicissis Thiu ἡ,'' nem quae umitur a morbo, cum febris morbus sit sui dia
La. . ρε tist m indicari Vt liquet metb.medendi cap. I.cums iae μῆ- μ' At intemperies consistens in caloris abundantia, ea restigerari debet: ut Galenus II. meth. cap.7. De particularibus indicationibus docte agit. prater ea ct humectari, cum o Accitatem copulatam habeat: ut 9. method. cap. . ct ita
per contrarium excessum curatin. ut eodem 8.method. conflat,flue ea esse tu otestate vel ex accedeti res Verent, prII. meth. cap. J .scriptum est. Sed quia in febribusputridisseptem res occurrunt p ter naturam, Ut setius lib. s. cap. 7 . ex mente Galeni scripsit, a quibus indicationes colliguntur. Humorum,inquam, copia, agities, lentor, ἀ- fructio, transtirationis detentio utredo, ct febris non im temittens, ingulis earum ex aduerso medebimur: mestitudini inanitione, crasitudini attenuatione, lentori abstem sone, obstructioni apertione, transsirationi detentioue is fuerit ob quippiam impactum cuti, cum disicutientibus occurremus: Apropter condensationem, cum his qua rarefaciunt: deinde putredini cum abstergentibus, alterantibus, immutantibus: posIremo febri cum restigerantibus: hinc flvirtus palida ct plethora ad sit, sectionem vena imper si cacoc mia, etiam purgamus. st rursusA restigerando affectum vitiosium ad naturalem habitum se temperiem deducere oporteat ideo quoque naturalis corporis rem a. indiea- feries. quoad seri potest haud quaquam ignoranda erit. existit; i., tac Mmque indicatione sumpta, contrarietatis modus, seu perie. qua mensura simul cum eadem febre desinitur, ita piper ea ferti,seuhiu Ucratur , seruetur tamen naturalis corporis temperies. non satis est admouisse calido lectui stigio, nisi id debita mensura sui: ct licet hoc sit dissicile, ten'tanom tamen ex propriis signis, ea inuenire, quae lisita Dc temperamentis scripta fiunt, tam per o vltra haec quo ma
170쪽
ris scientifica notitiast inquit. Gad.9. meth. cap. ID) ex
aetate, ct tota anteacta vita exercitio, victus ratione conflat, cui ct regio, anni tempus, istam,conuersatio ad iunguntur, ita ut hac ratione in partes plures orientur par ticulares si opi,febris curationem indicantes me mauis eas coindicationes appellare. Tertia deinde indicatio, ab aere ambiente sumitur, quae 9 plares aliata parit. nam ex quot bi me, quae causis immutetur, tot etiam peculiares scopos producit: plares alias Nam omnes quotquot sunt apud Galenum, ad hra tres prae- ξ' 'cipum referuntur. interim vires quaesemper sui custodiam indicant, praecipue t consederandae. de quibis agitur po et imum a GaD9. 9 II. method. Cum ivitur hic aluis resisteret, ea mollienda erat: quo factum est, ut aeger caco
chymia depulsa melim habere coeperit, ct a febre liberum fuerit. Et ita in febribus putridis continuis prius sanguinem extrahimus si vires admittunt,maxime in principio; deinde purgamus, ubi abundantia simpliciter non adfli sede
tiam humorum aliorum deinde etiam ad obstructiones tollendas accedimus, ct ad febrilem calorem alterandum se restigerandum. At rur febris quatuor requirit me- Febris qua- dicamenta, primum leniens, ut superfuitas in primis piis auferatur. atque hac lenientia in triplici βnt disserentia. menta.
nam si materiasit in periore parte ventriculi, vomitorio
indiget, debili quidem Ant siperfluitates bilisseae vel a
quo G ct tenues. mediocri perh,scrassae,xscidae,pituitosiae. lenia sint iuxta Auic. r. acetos plex, acetum, aqua hord. tepida, ius pulli: mediocri Mimes. Amplex inque ad succum. raphani cum praedictis. ab oleis abhinendum. ideo pessimefaciunt medici imperiti, qui non oleumfebricitan-ilam exhibent tantum, sed ct antimonium. Novi να-dam medicum, qui oleo psis est in muliere cereusaria febricitante, quaepostea relaxato ventriculo nihil retinere