장음표시 사용
131쪽
in genere. irida continza, ptiva ipsa indicabant, cum nullaira cesserat causa procatarctica, inaqualitate inpulseu anaia 'rente, fine horroris inuasione, cum calore Picunque mordaci ct tactui molesto, velocitates voles, ct urinarum cruditate , ct debili concoctione. De quibu4 ad longum vide GaI. i. De dist .sb. cap. 7. 9 Donatum qui Galeni merba fusius interpretatas est par. I. De medend. feb. cap. 16. Et Paulum Iib. s. cap. 2. 9 AIicen. q. can. cap. 2. Praecedit etiam primum morbi in altum lusitudo, pigritia, somnolentia vigiliae, stirandi diffficultaue, venarum tresto,stis, dolor capitis ct inquietudo.
inflammatione per et horas tantum durante. IL L V s T R I s Dominus Princeps Auraicus,cum per hyemem Delphis ageret, & in stupha perpetuo degeret, apertis sepe senestri , quae ad turrim templi antiqui spectabant, unde ventus perpendicularis & ex parte Borealis intrabat, ita ut in guta ris inflamm ationem incideret quam & valida febris subsequebatur, cum aliquantulum inhorruisset: quae per viginti quatuor horas tantum duraui ebre non amplius redeunte,licet vires utcunque ex valida illa febre deiectae fuerint. Vtebatur autem tunc gam .garisimo quodam sibi familiari in eodem gutturis malo quo alias commode uti solebat, abeiusdem generosissima uxore confecto p quod ita paratum Crat. florum ros rub. siccarum. p. 1. bulliant in lib. I. aquae plantasinis , adde aluminis exiguum, di mellis parum, fiatque gargarisina, Verum cum
132쪽
LIBER SECUNDUS. 7 3 3 inde nihil iuvaminis sentiret 27. Ianuari j anno 11 81. Excellentia sua me vocavit eo die cum febri citaret, at tunc in paroxismo adhuc existente nihil egimus. cieterum die subsequenti cum rediissem in totum a febre liberatus fuit, neque postea rediit, inflammatione in gutture adhuc permanente. libenter tunc infusum rhabar. praescripsissem, quo alias commode per me descriptum ad febrem in sua Excellentia usus fueram. at eo abhorrente, guttur exterius oleo chamemelino & amin dulc. ad resb-lutionem & dolorem refocillandum, lana strucida admota inunximus. 29. prius infusum sequens ad
misit 31 solior. Senae sex tarinae absque stipitibus. 3 h. g. Rhabar. selecti 3j. schaenanti. B. f. sem. misi 3j. ebulliant semel in decoctionis communis j v. & maneant insusa per horas 11. deinde sertissiexpres adde syr.ex multiplici infusione ros j j. misce.&fiat haustus, quo bene excreuit, neque febris rediit. Tamen cum appetitus non rediret, ne materia aliqua relicta denuo febrem gigneret, tribus di bus elapsis rursus libenter infusum dedissemus, nisi Excellentia siua ad potiones sumendas propria natura abhorruisset, & ideo minus admitteret, & pitulis uti mallet quibus magis delectabatur: quare quarto
februari j has auro obductas eidem dedimus pilularum Mastichinarum B ij IS. Rhabax. optimi B si
cum aqua boraginis Una atque altera gutta fiant pi-lular numero I. accepit vero cum pomo assato &ssipersorbebat g j. syr. ex si1cco rosa. selutiui .ex quibus 4. sedes habuit, cum facilis esset selutionis. Mox Ac sequentibus gargarisinis utens ab insam matione tonsillarum & columellae inflammatione ac laxatione restitutus fuit.-aquae plantaginis ca-
133쪽
prifolij, nucum ana g iiij.ssor. s. rub. p. j. ebulliant semel,coletur,& colaturae adde syr. granatorum di mori ana IJ J misce, eo etiam in principio utebatur. fuit hic gargarismus siemel rei ter tus. At ex febre illa validissima quae t nium durauit 2 .horas,ita fuit appetitus deiectus,qui post I diem prius rediit. fuit que istis remediis illustris Dominus Princeps ma
gna cum nostra laude curatus, Ut postea Validus ac robustus Amstetrodamum accesserit.cumque excellentissimus Dominus Princeps tertio Iulij rediisset,
eiusque excellentiam tum Dominam eius uxorem
generosiissimam Carolam ex stemmate nobilissimo Borboniorum ori m, strenuissimi Ducis Monpense ij filiam in Haglia Comitis salutarem, ea ipsa admodum liberalis duobus uryphis aureis me donauit, pignus aeternae memoria: ac gratitudinis post stre
HAE o febris licet tantum viginti tuor horas dur
ret, non erat tamen ephemera aut diaria; cum hac mitis sit, ac benigna cum suam calore: ista vero vehemens ac valida, cuius calor etiam ad tactum erat mordax. Era
igitur putrida, sed η quid continua aut intermittens, bquis etiam hἱc dubitareposset nam videbatur non esse in termittens, quia unicam tantum accessionem habuit, qua τiginti quatuor horis terminabatur. vix etiam aliquis continuam esse dixerit, cum inceperit cum honore. st quia leuis erat horror ct non vehemens, talis quoque initio febrium continuarum s inde apparere solet,sicuti etiam ct signa puteia rigor lauis. Et quanquam Galenus merito capi; apri . . . ,' mris trita a modo inuasionis: nam si inuadat cum modo nuis rigore, indicatur ab eo esse intermittens, ab Hippocrate sic εονη- edoctus A. apb. 6 3. νbi Hippoc. ait, febres qua quoti V
134쪽
cum rigore inuadunt, quotidie etiam siluanini' , ct fio ex rigore iudicatur febris intermittens distincta a continua.
At hic rigorem aut honorem non oportet intelligere quemcumque rigorem, sita detreminatum: cum etiam inuenia
tur febris corinua, quae cum rigore invadit, ut colligitur m GaI 2. De disier feb. 8 ubi exprese admittit oecontinuas intermittentes o h mitristeumpo se cum rigore inua-kere,ct Hippoc. I. epid. HL 1 iam et s. idem concedit,ct quod cum horrore quoq. contingere possienr iuxta eundem 3. id. part 7,. ubi proponit casum cuiusdam phrenitici, cuius febris cum horrore inceperat, erat, continua, cum se in quarto obierit. Cum igitur haec eueniunt distinguen dum cum Galano, ut I. ad Glauc.quod rigor i m Mo diuturnus, erit intermittens. ratio est, nam in tali rugore umtiersa materia febrilis propellim ad ambitum ratius, ct extra venas. Et cum si imataeria plurima sit, necesse est ut rigor si vehemens vel saltem diuturnaS. At
in febribus continuis seri potest dum materia propellatur a
Penis magnis ad paruas, ut aliqua portio materia, in parva tamen quantitate propelli fit extra venas, atque hac ipse en qua etiam rigorem praebet. Verum cum modica sit, nonpotest diuturnum rigorem inferre. hoc licet continga, prater rationem propriam in febribus continuis, cum tu his raro rigor aut horror contiis ut, cum materia sit in venis. quod si contingat, erit horror vel rigor vim estu dignus. Et sc ex rigore vehementi colligimin intermittentem febrem esse. Sed cum itaque ex paruo rigore vel ex rigorepsimus iudicare vel contanaam vel intermittentem esse,
aliquis dicet: Quomodo ergo distinguam febrem qua est
cum paruo rigore uri horrore vel inaequalitater Galenus
hoc cognscens Agrit ad iudicium, quod capitur ex di turnitate accessonis nam intermittens non potest aliquomodo 24. horas excedere. Si est continua ct inuadat cum
135쪽
rigoreparuo, perseuerabit ultra 2 .horas, ex quibus vide . tur quod hac fuerit intermittens ct non continua, quamuis cum exiguo horrore inceperit. Sed rursus hac erat viae mens' Sed ad hoc restondere quis posset, Tertiana intemmittens etiam vehemens est: Concedimin sita haec non erat tertiana, quia 2 . horis lata, non redibat. Et sic aliquis diceret eandem ephemeramisisse 9 non putridam,re i flammatione gutturis obortam, quemadmodum ct ex inflammatione inguinum etiam seri posset ut antea ostensum est. Non possumus tamen inferre, quia durauit tantum et . horas, ideo fuit diaria. Cum ct febris illa udorifera an glicana masigna ct psifera non vltra a . horas durabat, cum intra idemstaclumfere omnes ad orcum populatim demittebat. Sudor etiam copiosiusputridam ostendit, pau-cM ct lanis ac malis diariam, , cum in hac febre dρr in me copio fior esset ct calor acris ct mordax, s non fuerit continua fuit intermittens ct semper putrida, ct
per τη m diem semper terminata. quod aeque rarum est tam de intermittentibus quam continuis. At utile nobis τiseum frit cum de continuis febribus putridis hic sermonem habeamin, hanc quoque febrem pro exemplo ponere ut semnus ex febris inuasione, quanam ipsa fit. Et τι melius hanc distinctionem intestigamus, cum intermittentes raro excedant et . horas, est tamen tertiana protensa dicta qua habet accestonem perdurantem etiam usque ad Ao. horas, id quidem imposibile esse dicimus ut intermittens duret ultra a . horas, s cum horrore breui τel exiguo inuadat' Nam rigor siit breuis vel exigua , non pendet a multa materia. st protensa tertiana pendet a multa materia, ubi igitur erant continua inquirendum' Nam ista sint continua vel per siver ingressum paraxi morum, an potiae quia materia in venis putresiit. N seri potes ut febres μι intermittentes, attamen accesto nes fo
136쪽
, es febrium intermittentium adeo protrahuntur, ut ante quam rigor accedat, non destinat nior accesso. Cum igitur secunda accessio accedit, cum adhuc nima non celsa aeris,continua esse videtur ed etiam continua ob aper ingressum paroxiymorum. Distinguemus autem ex modo inuasionis. Si invadunt cum parsio aut bretii rigore dicemus esse continum ct vere conminum: contra si cum vehementi. vel diuturno rigore, dicemus quidem continua sed pers per ingressum paroxi morum: ratio e st,quia dum febris invadit cum paruo rigore, si febris haec esset intermittens, de' penderet a modica materia ct non posset habere accessonem diuturnam, ct ita secunda accessio non verueniret
primae. Cum igitur nulla fiat intermisio ct rigor fit vel breuis vel exiguus, indicium est,quod materria putrescit invenis. postea poterimus considerare quomodo istam sebres continua, vel continentes, vel continua proportiona-M .sed de his scholiis huius libri diximus, continentes, ut diximus, uno modo ligunt vel augendo,vel decrescendo, τel unum tenorem obtinentes. proportionatae continua iuxta sumptomata modo intenduntur,modo remittuntur, ita vitiosa de tertio in tertium, causeos excipitur, quia materia putrescit in magnis venis, ideo non commouetur, pituitoses
quotidie, melancholica, quarto die. sed de his omnibus suo Ioco. Concludendo videtur haec febris fuisse tantum θmptomatica, de quibus alias dicturi sumus latius.
VI LI. I c V s quidam satis diues, annorum 46. robustus, qui in Exeruilla pago commorabatur. non multum distante ab urbe Pithuera dicta in Gallia in qua tunc pratim exercebam,ut alias sep e
137쪽
dixi) anno is s. in principio mensis Augusti, cani
cula aestuante cum variis cibis ac potibus sese impleauisset, & nunc praeter modum se exercitatit, in s brem continuam eam que acutam lapsus est. in quo aegro cum ad eum ingressus essem, haec signa adesse
ammaduerti, quae in acuta continua maxime apparent. Vehementer enim capite dolebat,aderatque t tius corporis calor actis & mordax, qui una cum se-bre semper magis intendebatur, & ad interiora psnetrabat, vigilia quoque ac insigni angustia prem batur, hypochondria dolebant, sitis valida cum limguae ariditate & palati: pulsis velox, & anhelitus spissus, inquietudo, spiratio maior, decubitus grauis atque molestus, somnia terribilia, & f eques in se nisJocutio, & delirium per interualla: quae Ompia de
acutam dc continuam febrem indicabant: cumque adessent plethora, ac lotium rubrum esset, & alia ad sanguinis detractionem consentirent, balano prius indito cum aluum non redderet, ad uncias sex sania
uinis trahere feci, sed pon plures ob aestum&inomine biliose δc macilento, mox&hunc sympum ebibit, sy. deend. de succo aceto vita ana διῖ. aquae bugloss. cich.acetois ana j i. mis . dccocto hordei pro potu utebatur. quarto die a morbi decubitu hoc leniens medicamentum propinavi. Di r nis simplicis diacathol. ana διῖ. elech. de succo rosmesties 3j.aouae decoch. thamarind. & flor. cord. j iij. θ. vies. ι j. misce. ter copiose ex eo aluum reddidit, primo reces duras, deinde liquida, corrupta,& biliosa.siub noctem ad somnum conciliandum capiebat ex siv. viol.& pap. & nemiph. cum aquae lactucae, & ad dolorem capitis con piendum modo mirrhodonon fronti imponebatur, modo lac muliebre.
138쪽
hebre. Quinto iulabos sympsit ex aquae end. cich. aceto fana g j. J.de limonibus viol. ana si misce, dccum lotium crassum & concoctum spectabatur.
Sexto die hanc purgationem sempsit u Rhab. selecti 3j. L sipicie B L infunde per noctem in aqua e . cich. bu ossi ana q. L mane huius expressionis vj ih. Diacathol. 3 .sstr. f. uoluiiui j j. misce. quo
sexies multa biliosa & male olentia excreuit. Cum his calor febrilis non mitigaretur, &vrina satis tin cta maneret. Septimo die mane epithema sequens hepati impositum fuit M aquar.end. scariolia acetosis
ana j iij. aquae ros absynthh ana 3,. aceti vini albi SL pul. omnium fantal. ana 3 f. spicae nardi BL mi L. fiat epithema. Etiam cordi hoc adhibitum fuit. ps aquae ros mellissae bor . glossi viol.acetos, anaqr j.puL diamarg. frig.5 j. ossis de corde cerui bene
albi sentali rub. ana B L vini maluatici j j . vel albi tenuis,si desit. fiat epithema. Ex quibus melius habere visias est: post meridiem coepit delirare, sed sub noctem cum in somnum incidisset mox ad se rediit, &cum pessiim tangerem undosus erat, & si1dor per totum corpus erumpebat & melius deinde habere cospit, ita ut postea eum febris reliquerit. Urina tamen mihi suspecta erat, cum rubra adhuc permaneretii
do diarod. abbatis utebatur, modo diaboraginato diabuglosiato & saccham rosaceo ex quibus 8 Opia ta adiecto rob.de ribes conficiebantur, de licet a se bre liberatus esset, viniim tamen inhibui ob nibram urinam permanentem. At septem vel pluribus di bus interpositis post meum discessum cum bene se haberet, recidiuam deinde passias est, quam ex mala ictus ratione factam sufficabar:& tunc multo peiusquam
139쪽
quam antea laborauit, ita ut etiam hypochondria fuerint tensa & inflammata, unde & delirabat,&in paraphrenitidem incidebat, ut a quatuor hominibus vix in lecto contineri posset. nihil tunc re medij tentatum , sed amici astantes ut moriturum
eum omnino sacerdotibus committunt, ac iuben ut extrema inunctio tanquam hinc emigraturo admi
nistretur. At delirium per se sedatum est,fluxu enormi subsequente: sed cum ad se paulatim rediisset, singultu oborto cum sopore ac animi deliquio. At his duobus accidentibus rursus cessantibus remansbat singultus usque ad Quartum diem: re tunc quasi deplorata iterum me vocarunt,ut si aliqua spes in remediis adhuc posita foret, adhiberem. Accedens inueni vires valde deiectas, & quod singultus eundem maxime infestaret. sed & sopor ac deliquium animi quae praecesserant cum singultu magis anxium me reddebant, iuxta Aedum lib. 9. cap. 3. Sc proprio de singultu sic dicentem. Singultus in altiore sopore,
aut animi deliquio, aut lethanu S Obortus, mortem non longe abesse praesagit. evanuerant tamen sopor& animi deliquium paulo antequam eum acced rem,remanente vitium debilitate & singultu. Fluxus etiam qui prius adsuerat nunc sponte sedatus erat. Cum autem mirum in modum singultu assiceretur, stomachum prope mucronatam cartilaginem tum
etiam spinam dorsi e regione eiusdem inungebam oleo violaceo ad humectandum & refrigerandum, etiam bombace in eo oleo tincta admota. deinde
imperabam ut continuo sumeret ex strupo violaceo& menthaceo simul mixtis: violaceus vero hum Chabat; menthaceus corroborabat, calor sy. menina
Cei cum violaceo contemperabatur: iisque adhibitis remediis
140쪽
LIBER SECUNDUS. I Iremediis singultus incantamenti instar cessauit. Ad roborationem quoque saccham rosaceo perlato Vteobatur, & praescripta diaeta resumptiua hic secundo
curatus fuit, tamquam a sepulchro in lucem reuoca tus, praeter astantium opinionem. S c H o L I A.
Fui et vero hac febris continua se acuta, qua etiam Iebris aeuta velocitatesui mis magna dicitur a Galano 2. aph. 19. vel quὸd haec ipsa moueatur cum velocitate, in qua etiam rumor est: qua non transit I diem: quamuis hacposts p tiniam primo cessauerit, deinde rissus recidiva facta non minus ct tunc acuta fuit, ob pessima accidentia quae ct acutam febrem notant: nunquam enim acuitab aegritudinis cum fortibus accidentibus I . diem transire potest: ct ita
febris acuta continua cito ad mortem vel salutem terminum Aum parat: interim acum morbus, alias dicitur ese acte acum, qui intra I . diem terminatur, alius non exacte acum,qui ad ro. diem extenditur. Cum haec maxime ad prognossica faciant, diligenter confideranda tfebrium disserentia, qua penes motum, penes alia accidentia, ct penes temporis Iongitudinem veI breuitatem distinguuntur. Harum autem quattuor in ιmmum a in dicis disserentia posita simi: peracuta, acuta, tropica, chronica. quibus 9 alij addant febrem perperacutam. Perperacuta dicitur illa, qua quarto die absioluitur,om- P perae m.
nium aliarum febrium sui ima ct periculosissima, ct
magna inflammationis cum sauhate accidentium ilico adflatum perueniens. Sis Amius Reynerus, qui in foro stumentario Delphis agebat, vir circiter annorum triginta, in anginam lethai ct febrem perperacutam incidit , ad quem Ericius Lydius Medicus collega meus prim vocatus