Compendivm Ethicæ Aristotelicæ ad normam veritatis christianæ revocatum-fab Antonio Walæo ... accesserunt ejusdem Orationes dvæ cum Hymno ad Devm, & Theodori Schrevelii Jambi morales continentes totius philosophiæ moralis summa capita ac præcepta

21쪽

etsi est necqnceptum nonsuit, ut unis quam lucem ad piceret, quia tamenem editio mihi a robis, ante meum

ex Ecclesia ac Schcla restra in hanc Icademiam discessim erist pnim ess data fuit non potui hac in re judiciis

pq ulatisque et si is deesse sed diebus

aliquot diu recognitioni impensis, illud in lucem emitto ut qui id antehac a me alidi perlint, eius emcriam recolere, alii qui resint, iuba quoque Philo sphia parte , diis manuductione jurari ac dirigi pο snt. Scio alios quoque antehac in eooenere laborasse, quorum diligentiae hac mea ope a nihil detractum rolo; optem tamen Philosophos Chri iuves majori libertate in hisce casigandis

nonnunquam uti, quo minori cum

periculo is fontes deinde a jurentute adiri postules sed dum ab ariso telis

placitis rix latim unguem arident discedere, in coelestem veritatem com

22쪽

lanthon O Danaus industriam suam hic quoque Ecclesiis probarunt sed Cim paucula tantum ex Aristotele in usum suum traducto , plurima et ero alia ex ipsa S Theologi e praxi in opus suum transerunt, norum plane opus, ct alterius generis ab iis es constructum , atque adeo ad Aristotelem alio que Ethicas recte intelligendos parum utile. Nos ergo cenati sumus in hoc exiguo opere utrumque praestare, nempe materias ab Aristotele in Ethicis ad Nicomachum praecipue tractatas, collato quoque caeterorum Philosopharim opinionibus, eodemsere or- diu compendiose proponere S errores in eis i me obserratos ad peritatis Christiana normam corrigere. Vobis vero, inplis imi ac Rererendi Viri, Iaborem dinc meum qualemcunque

inscribere re si, tum quia in Scholare iras natus, atque editionis ejus mihi

23쪽

grati animi adtersus ros, O ludii Diei erga Schalum restram aliqua ldocumentum praeberem. Valete Implissimi ac Reverendi Viri Deum ego, ut ros Reipub ct Ecclesia sua diu

incolumes erret Lugduni Bataror.ex Musa nc ro iv d onas Septembres, anno salutis parta 162 O.

vestra Amplitudini ac Reverentiae addictissimus ANTON. ALAVVIN

24쪽

IN COMPENDIUM

Amici veteris, collegaelion orandi.

QVi placita veterum , lubrico que

Stagira,

At Socrateos, Platonis anfractus, Casiumque vola portici sileanthea, Atque inde cristas, indestrumsumis, Ceu cuncta doctio, superitior cuncti et, Dedi ca multa, nosse si paras plura, ae disce pauca, nos si paras multa.

qua nunc, actus veritati aeterna

Patronare acer explicat tribu chartie. Humana ratis viribu suis nixa, Velut minuta puppis in tenebroso Taeprensa ponto, saevientibu ventis, Erratque voluiturque, necsibi constat. Hac una virtus veritasque dat mores, Nuam veritatis norma veritas ipsa, D m, Deique natim ore divino sciri

Christus profudit, Christiana mens di-Hac ad beatam solas fici vitam, quippe adfuturam sola susci vitam.

DAN PIE INSIVS,

25쪽

Compendium

Ad Normam meritaris Christiana

ANTONIO WAL EO. HILOSOPHIA, Latinis

sapientiae studium, duplexi

vulgo statuitur, Instrumcn dii i'. talis scilicet, rurincipalis. Instrumentalis proprie Logica dicitur squa ideo edidite, ab Aristotele appellatur, quia praeceptis: regulis suis dirigit mentem hominis in indagatione ac cognitione rerum. Principalis vero vocatur, quae versatur circa res ipsas se vulgo definitur, Cognitio rerum di inarum atque humanarum, quanta homo commentando

26쪽

r INTRODvCTIO Ea nirsum est duplex Contemplativa scilicet, activa. Contemplativa, graece reven , appellatur , quae sola rerum contemplatione seu cognitione est contenta. Complectiturq; Metaplaysicam, Physicam, Mathematicam Metaphysica agit de summis causis, speciebus, La sectionibus entis, qua ens est Physica de causis, Occiebus, atque affectionibus rerum naturalium, qua coelo deterra continentur Mathematica denique de peciebus&affectionibus quian-etitatis continua discreta: idque vel abstracte habsolute, ut Geometria Rrithemeticata vel concrete e relate adeerta subjecta, ut Astronomia, Geo laesa, Cosmographia, dec. Activa, raece creaepe , ea pars Philosophia dicitur, qui sola rerum contemplatione contenta non est, sed praeter cognitionem rerum, actionem Vexercitat onem earundem quoque requirit.

Ad hoc postremum Philosophiae ge

nus petinet Ethica Nominatur autem,thica a graeca voce id est mos scu consuctudo, quia versatur circa hoministia morem; quapropter inlatine scieruiamrali appellatur. Defita

27쪽

r. ETHICAM. 3Definiri potest, Scientia ractica hu Te Amanarum actionum quatenus in illi obi, honesta locum haberepotes. Genus ergo ejus est scientia, quia etsi in ea demostrationes tam exactae requirenda non sint, quales in mathematicis extant, tamen certis argumen

iis nititur, quae hominis animum convincere dc de veritate sua persuadere possunt. Praei a vero dicitur, quia non sese fici praecepta de honestis actionibus cognoscere: sed praeterea requiritur eorundem praeceptorum aetio, exercitatio. Nihil enim prodest, si quis sciat, quae sit justitia aut fortitudinis natura, quomodo a contrariis vitiis distinguatur nisi easdem virtutes in vita sua exprimere, o contraria vitia fugere co

netur.

Et haec est causa cur Aristoteles ini Oh Atio Ethica sua neget Adolescentes esse

idoneos Ethicae auditores, nempe cola vitilites.

qui nisi sAb s s m, L qui cupidiuibus suis transversum acti parum curant, quid in actionibus hujus vitilionestum sit aut inhonestum Ado lescentes ergo intelligi , p. 8λιic rei e aetate simo ibus, ut ipse io, qui turi

28쪽

non est ab aetate ted ex eo quod secundum affect ias vivitur. Requirit ergo talem auditorem qui ipse bonis moribus institutus est, vel saltem bene mouentem paratus est audire sesequi. Differentia in hac definitione sumitur ab objecto proprio Mejus considerandi modo.rthica Objectum Ethicae a multis statuun- I tui affectus seu perturbationes. Quae sententia non est aliena, si de praecipua objecti parte intelligatur: nam hoc praecipue agit Ethica, ut affectus humani rectae rationi subjiciantur interim tamen pro objecto toto seu adaequato haberi non possunt qui Ethica rationis quoque caecitati, voluntatis corruptioni per praecepta sua aliquo modo

medetur.

Magis proprie ergo loquuntur, qui objectum adaequatum Ethicae statuunt

actiones humanas, non tamen quovis modo consideratas , sed quatenim vom 're, seu honestas in iis locum habet, ct quatenus virtutid capacessunt quia omnia quae in Ethica tractantur , ad

lique finem ac scorum referri possunt.

29쪽

r ETHICAM.

Haec scientia, ut eo dividi solet in

tres species. Quarti prima versatur cix b sp,.ca actiones cujusq; hominis per se considerati, it hic strictiori modo dicitur. Secunda versatur circa actiones hominis quatenus familiam habet aut pars ejus isto Oeconomica vocatur. Tertia versitur circa a stiones hominis quatenus praeest civitati, aut membrum ejus cst, Iolitica appellatur. Nobis tamen magis placet aliorum divisio, qui Ethicam dividunt in duas species. Quarum prima generalis est, quia in genere tractat de aes ionibus viri boni quocunque modo considerati. Altera vero, quae ea, quae in genere de moribus dicta sunt, ad certa neculiaria subjecta applicat. Quorum primum principale est civitas, unde Politica dicitur secundum familla, urvde Oeconomica tertium denique horno sint ularis, unde morum Comitasse Civilitas appellatur. De primogenere, quod reliquorum est fundamentum , nobis proprie hic agere propositum est, idque secundum ordinem quem Aristoteles in Ethicis suis ad Nicomachum servavit, correctis

tamen iis, in quibus ei desectus est, vel

30쪽

veritate aberravit, ad normas religionis Christianae; in qua sola veram persectam de moribus doctrinam tradi, apud omnes Christianos in cofessio est. Quandoquidem vero omnis ars scientia sua utilitate se probat, usus quoque hujus scientiae breviter a nobis sunt indicandi. r. Haec scientia non absurde statuitur fundamentum civitatum , lon

rum legum in civitatibus. Unde do- crates gloriari est solitus, se Philosophiam e coelo in civitates derivasse; quia cum ejus temporis Philosophi de rebus contemplativis, astronomicissere disputarent, ipse primus disputationes de moribus instituit, de iis dem praecepta certa discipulis suis tradidit indes ad uris civilis scientiam plurimum utilitatis affert.1. Haec scientia usum etiam insignem in Theologia habe tu quia nobis indicat reliquias legis naturae, quodnam discrimen honesti atque inhone

sti ipsis quoque Gentilibus cognitum

fuerit.

3. Nemo cum idoneo seu 3 versari poterit in veterum scriptorum lectioae, nisi hi ut scientiae aliquam co