장음표시 사용
281쪽
MEDICINAE THEO RETICAE I97bosi oriri videntur a parte jam praeter solitum sentiente, et mobili, et debili, ideoque ab aliarum partium statu, vitiis, irritamenti S, tu aequo Patiente. Haec videtur esse ratio, cur multi morbi a causa generali provenientes, in parte jam debiles aut morbidas facilius incumbant. 368. Plurimi denique motu S in corpore, tum sano, sed multo magis si morbidum fuerit, excitantur; qui saepe praeter spem
multa incommoda, multa pericula, multa mala jam urgentia, summovent, morbo vel arcent vel depellunt, et sic totam machinam
diu incolumem praestant 63. et seqq. . 369. Adhuc sub judice lis est de natura et potestatibu hujus autocrateiae nimirum, sive ad leges motu animalis generales referendi sint motus isti salutares, sive ipsa machina animalis vim habeat specialem et definitam, curandi, ne quid ipsa detrimenti capiat, motusque excitandi quales ad hunc finem oporteat.
282쪽
37o Certissimum est, multa reS, Uarum natura est motu sopire et compescere, motus aliquando validissimos, et quam maxime salubres, Xcitare. Neque tamen hoc litem adimit quoniam, secundum te ge commune motus animalis, quas satis perspecta habemus, plurimae istiusmodi causae, variis modi secundum Varias cor poris conditiones, diversisque partes quae
assiciuntur, stimulum satis validum dare possint. Ipsa debilitas hoc saepe facit, et quicquid fere solitas organorum actiones impedit. 37I. Non defuerunt medici, nec parvi nominis, qui omnes hujusmodi motus ad mentem ipsam retulerint, judicantem, quid
periculi instaret, et quomodo summovendum esset et igitur tales motus excitantem, quales crederet ad eum finem aptissi-
283쪽
quos cipe excitat motus saluberrimos este, et medicis igit ur quantum fieri possit imitando et promovendo S verum nec quis quam, qui propriis oculis vult fidere, non viderit alios eorum bene multos, inutileS, nimioS, noxios esse, et medicis ideo sopiendoS, compescendOS, temperandOS, Ut U-grum duplici periculo furripiant. Quod si omnes isti motus, ut quidam reVera sunt, summo consilio, et sapientia instituti essent, non eo magis ad mentis actionem referri debuissent: nimirum, qui nullo modo a mente pendeant; quorum plerumque men non conscia sit; quos sua sponte eXcitare nequeat; neque ab alia causa excitatoS, aut impedire aut temperare;
qui denique in stolidissimo hominum, aut in bellua, neque vitii neque remedii quod. adhibetur conscio, pariter ac in sagacisiimo et peritissimo philosopho aut medico perficiantur. Discant interea medici, quid boni sperandum sit, quid mali metuendum, a viribus quae tam latum imperium in corpus habent rationi qua fiunt, quam-
284쪽
vis hactenus obscurae, non est dabitandum, quin serius cyus dies lumen attulerit. 373. Omnes motus qui strictius anima-
Ie mcantur, nempe, quotquot a Voluntate pendent, et ipsi naturales et vitales in quos divisum imperium habemus, mirum in modum reguntur consuetudine. Vis, velocitaS, Ordo, tempus, redituS, sensuS, ab hac potissimum pendent. Motus primodissiciles, nec sine gravi sensu perficiendi, et penitus Voluntarii, sepe repetiti, promptiores et faciliores fiunt; et tandem, inscio fere homine, hoc est, non attendente, Peraguntur. Sibi permissi, Certo et solito ordine perficiuntur aliquando etiam alieno aut novo ordine perfici nequeunt. Majorem vim et velocitatem motus musculi adipiscuntur usu, Propter rationes 3 2.3 3.)memoratas. Quidam stimuli, motusque ab illis pendentes, qui incertis intervalli redire solebant, consuetudine ad certa tempora reducuntur; veluti cibi appetitus, propensio ad alvum evacuandam et urinam
285쪽
reddendam, et similia. Quin et novi appetitus consuetudine saepe discuntur, haudita facile dediscendi veluti vini, thet, offec, Nicotianae, et multarum rerum, quas tantum abesset ut natura appeteremUS, ut
primo ingratae et vix tolerabiles fuissent. Par ratio est, quod multi stimuli, validio- Te quam quo Natura necessarios fecit, post longam consuetudinem necessarii fiant. Hinc factum est, ut homo, seipsum, si cupiat, plurimum mutandi, et quasi denuo fabricandi potestatem habeat res medicinam facientibus haud mediocris utilitatis, ad vitia quaedam constitutioni corrigenda, et multo morbos praecavendos dummodo cautum fuerit mutatio, quam cupiunt, et efficere tentant, lente et prudenter induca
286쪽
De vitiis motus musculorum mobilitate nimia,
torpore, paralysi, spasmo. 3 4. Ires illae 3O8 et seqq. unde mo-
tus musculorum fit multis vitiis obnoxiae sunt, eo magis attentione dignis, quod ex his plerique corporis morbi pendeant quatenus ad omnes functiones vivi animalis aliquid motus musculorum requi
37s. Mobilitas ipsa nimia esse potest. Probe distinguendum est hanc inter et vigorem. Mobilitas est facilitas qua fibrae musculorum ad contractionem cientur vigor, contra est Vis qua ipsarum contractio perficitur.
287쪽
perficitur. Nonnunquam juncta, saepius
adversa, haec vitia observantur, contrariasque fere agnoscunt causaS.
376. Mobilitas nimia est, si quando vel
a stimulo justo leviore motu eXcitantur, vel motus nimii a solito stimulo quod si acciderit, motu quoque abnormes esse solent. 377. Certum corpori temperamentum, aliquando haereditarium, homines huic vitio opportunos reddit. Foeminae plus quam viri mobiles sunt. Prima aetas valde mobilis, epe nimis juventus minu quam infantia, plus quam virilis aetas. SenectuS saepe vix satis. Vitae genus otiosum, sedentarium, victus plenUS, PiparUS, XCretiones solitae suppresta, plenitudo vasorum quae sanguinem Vehunt, nonnunquam subita exinanitio eorundem, laxitas seu flacciditas solidarum partium aliquando vero tensio nimia fibrarum moventium, Usus diluentium, Iraesertim tepidorum, Calor,
288쪽
quomodocunque admotui fuerit. sensus acutior, nimiam mobilitatem dant. 378. Potest esse vel generalis vel specialis, prout causae ejus vel parti cuidam vel aerniverso corpori admoti fuerint. 379. Vigor generalis raro morbosus est
nimius tamen quarundam partium mus Culosarum, prae aliiS, Vigor, nonnunquam observatus est. In mente captiS, in phreniticis, ingens vis omnium musculorum,
praesertim qui voluntati parent, spectatur, et non immerito morbida habetur. Ratio tanti excessus satis obscura videtur; qui tamen ad statum cerebri male se habentis Plane referendus est. 38o. Frequentior, et majoris momenti, vigoris excessus, observatur in fibris musculorum qui voluntatis imperium non agnoscunt, praesertim in iis qui sanguinem movent. Hujus circuitus saepe praeter solitum intenditur, non sine gravi valetudinis
289쪽
ni et vitae incommodo aut periculo. Levior hujusmodi excessuS, totum corPUS Pervadens, homine morbis inflammationem habentibus opportunos reddit, et Hathessphlogistica apud medicos vocari solet gravior autem et partis singularis, in ipsa inflammatione cernitur. 381. Nimius vigor fibrarum musculosarum oriri potest, vel a vi nervosa 33o.)praeter modum aucta, veluti in insania, phrenitide, aut vehemente animi assectu; vel a nimia fibrarum tensione 32 . 8.), qua facilius et vehementiu motu concipiant, veluti arteriarum distentione a magna plenitudine vasorum propter sanguini abundantiam, vel fortasse a frigore vel calore frigus Xcipiente, ut tempore Verno solet accidere vel denique, vi nervosa et tensione fibrarum nil mutatis, actio earundem nimia erit, a stimulo 3o9. solito vehementiore admoto, vel a solito stimulo, si
fibrae ipsae jam nimis mobiles 37S. et seqq.)factae fuerint. 382. Hinc
290쪽
38a Hinc intelliguntur effectus multarum rerum boni malique pariter, et actio multorum remediorum, quibu utimur, ad vim et motum fibrarum moventium incitandum, temperandum, dirigendum; veluti diaetae tenuis vel lautae, vini, opii, stimulantium, et quorundam Vacuantium.
383. Mobilitati nimia torpor, vigori nimio debilitas, contraria Vitia sunt. Torpores imminuta mobilitas, neque ad vitae munera bene exercenda suffciens. Contrarias, ac nimia mobilitas, agnoscit causasu solidarum imprimis partium conditionem duriorem, rigidiorem, Vel aliquando laxam, accidam, aetatem ProVectam, temperamentum peculiare, phlegmaticum, frigidum, parum sentiens, laborem nimium, perpetuum, frigus, Victum tenuem exhaustum corpus Malum eo magi metuendum, et sanatu dissicilius, quod solitis
naturae viribus deficientibus, neque corpus ipsum quicquam conetur, neque remedia,