장음표시 사용
301쪽
valde exhaustum; et tape producatur diu, postquam nervi fluido proprio debent quam
398. Nec melius a compreta cerebro somnus oriri dicitur; plerumque enim nulla talis compressio ostendi aut profecto fieri potest et sopor, compreta cerebro inductus, dister multum a naturali somno. Ille enim nec vires reficit, nec ita rumpi potest, quin statim in eundem aeger relabatur, ut stimulus qui excitabat sublatus fuerit. Somnus vero naturalis, nihil
omnino admoto quod cerebrum a compressione liberet, stimulo quocunque facillime pellitur.399. Docent omnia quae somnum comitantur signa, universi generis ne os, et imprimis cerebri, statum multum mutari. Qualis vero ista mutatio fuerit, non docent. Juvabit tamen novisse causas somni et vigiliarum remotas, quibus ignotus iste status inducitur, et quarum ope medici saepe
302쪽
Conantur, neque frustra, somnum, prout res postulaverint, temperare. OO. Sensu omnis, externu internusque pariter, omnis animi affectus, omnis actio musculorum genus nervosum excitant, hominemque vigilem praestant, eo certiUS, quo ipsa vehementiora fuerint. Sic vivida lux, strepitus, dolor, ira, gaudium, Ce- Tor, metuS, anXietaS, fames, sitis, cupido
imaginatio vivida, cogitatio intensa somnum adimunt Nulla vero, aut levior, in organa sensuum impressio, susurru apum, murmur labentis rivi, oratio frigida plum-hea, ipsius denique memoriae talis exercitatio, qualis neque nimis laboriosa est, neque mentem ullo modo commovet, somnum invitant atque conciliant. Sanguinis caput versu impetu nimius, quali saepe in febribus accidit, somnum pellit liberavero et aequali sanguini Per totum o pus, artesque imprimis extremas distributio. somnum saepe inducit Quicquid
303쪽
corpus solvit, somno favet hinc variae exinanitioneS, balneum, fotus, calor ipse aliquando, ad somnum conciliandum utilia. Post cibum et post concubitum somnu facilius obrepit pacato scilicet vehemente sensu, et corpore ipso nonnihil soluto. Frigus intensum et diuturnum, somnum inducit, haud facilem ruptu, saepe morti
continuatum. Denique sunt TeS, quae cor pori admotae, aut in id ipsum receptae, e rius nervosum non modo non excitant, sed plane sopiunt, ad sensum motumque minuSaptum reddunt, et sic altum somnum inducunt. Hujusmodi sunt quae Vocantur narcotica remedia, pium, et similia mul-bu annumerare oportet vinum ipsum nimia copia sumptum, et vapore quosdam lethiferos, veluti carbonis ardentiS. Ostremo, ipsa vigilia somni quodammodo
causa est, quatenus inter vigilias, homo sua organa plus minus V semper Xerceat, et sic vim nervosam minuat, consumat. Et Profecto, quo vehementiu corpus Xercetur,
304쪽
tur, pari fere ratione premit somni necesib
go I. Tempus quod foetus in utero latet somno fere transire Videtur; et partus immaturi, sed superstites tamen, primo menses fere totos dormiunt. Infantes quoque multum dormire solent. Pueri, et homines qui vitam laboriosam degunt, plus quam adulti homines, aut luxuriosi et desides, et altius quoque dormiunt; scilicet qui corpus bene exercent, neque hoc cibo gravatum, neque mentem Curi laceratam hahent Leves somni, laboris, Virtutis, temperantiae, Praemium et solatium, immeren tibus haud facile conceduntur. 4O2. Porro, dum crescit indies corpus, plus somni requiritur scilicet qui ad corpus reficiendum et alendum haud parum confert Media aetate, homines minus dormiunt. Consuetudo autem multum hic facit alii quatuor horarum somno con tenti sunt, alii decem et amplius horas de
305쪽
die somno consumunt. Quidam senio fere confecti, somniculos et torpidi facti,
maximam temporis partem somno transie
4o3. Usus somni ex effectibus quos in
corpore habet fatis apparet Vire et animi et corporiS, exercitatione consumptas, reficit huic vigorem, illi alacritatem pristinam conciliat musculos valido labore defessos, rigidos, dolentes, tremulos, iterum vividos, validos, et mobiles reddit pulsus arteriarum, sub vesperem frequentiores evadentes, temperat et ad moderationem matutinam reducit cibi concoctioni, et appositioni nutrimenti ad reparandam Partium solidarum jacturam, favere videtur :secretiones et excretione minuit; et humores secretos spissescere sinit, corpore scilicet minus sentiente et mobili facto. Hinc ad vitam et sanitatem conservandaS, Om-nUS non utilis modo, sed prorsus necessarius; et ad multos morbos sanando vel levandos, praestanti imum remedium.
306쪽
4o . Defectus somni multimodis nocet: imprimis generi nervo . organa sensuum
externorum et internorum, Otusque omnigeni, ad sua munera minu apta reddit.
Hinc sensus vel nulli, vel imperfecti et depravati, capitis dolor, Vertigo imbecillitas, memoriae defectus, deliri species, ipsa demum insania debilitas artuum, et imperfecta et inordinata Vitalium organorum actio, pulsus frequentes, calor, febriS, concoctio cibi prava, corpuS Parum nutritum, macies, secretione demum et excretiones
auctae, vel impeditae, vel perturbatae. 4os Impeditur somnus, tum sanis hominibus, tum morbosis, varii causis jam 4oo recensitis. Deficit praeterea in multi morbiS, quorum pauci sunt, qui non
tantum doloris, aut anxietatis, aut molestiae facessant, quantum sat fuerit ad somnum arcendum vel rumpendum. Febre omnigenae fere male dormire faciunt, cum Obmolestiam generalem, quae nunquam non hoc genus morborum comitatur, tum ob incitatum
307쪽
Incitatum sanguini impetum, saepe caput versuS; tum quoque ob ventriculum male se habentem, et crudo cibo graVatUm, Ut potu distentum. Haec quoque ratio est Cur multi dipochondriaci et 'sterici tam male dormiant scilicet qui male solent concoquere, et ventriculum habent multis, quamvis saepe levibus, mali opportunum quo rum vel levissima, praesertim si corpus jam nimis mobile et irritabile fuerit, somnum
4o6. Defectus somni, pari ratione in morbis ac in sanitate, sed magi adhuc et citius nocere solet viribus scilicet aegriminutis, viribus morbi intensis, dolore capitis aut delirio inductis, cibique concoctione impedita. Igitur non modo ipse molestissimum adversae valetudinis signum est, sed et aliorum tape et gravium malorum
4z7 Excessus quoque somni haud parum nocet. Totum hominem debilem, torpidum
308쪽
dum hebetem fere fatuum reddit motum sanguinis languidum facit, et pleraseque secretione et excretiones minuit. Hinc plenitudo, obesitas, flacciditas, et ad omnia vitae munera impotentia.
4o8. Causae hujusmodi excessus sunt, vel solitae somni causa jam oo. recensitae,
ultra modum intensae, Vel vitium aliquod cerebri, veluti compressio, inundatio, c. ve aliquando, ut videtur, debilita magna, insolita, et ab insolita causa inducta, veluti sub finem quarundam febrium, vel in convalescentibus ex iis aliisque morbis, quamvis in his exemplis multum absit ut tam
diuturnus somnus noceat vel siquando forte moeror aut metu grave et diuturni, mirum et inexpectatum soporem induxerint. Denique, sola consuetudine, plus justo dormire, non sine magno malo, qui dam homines didicerunt. Nec desunt exempla hominum, qui sine manifesta causa, toto dies, vel etiam menses, somno vicinterrupto, transierunt. 4O9. Omnia,
309쪽
4O9. Somnia, qualia dormientes s peagitant, delectant, angunt, terrent, in no- VOS Orbe rapiunt, pro morbi a medicis haberi solent quippe quae in perfectissimo somno vel prorsus dei int, vel nulla saltem sui vestigia aut memoriam relin
4 Io Fiunt vel propter hominem non plene sopitum, cui memoria et imaginatio adhuc vigent, quamvis Voluntatis imperio manumisse vel propter impressiones quasse libet, interna Vel Xternas, adeo validas ut eum sentire faciant, quamVi non Umpant somnum de quibus semisomnis quodammodo judicet, easque cum cogitationi bu memoriae et imaginationis mirum in modum confundat. Hae enim sua sponte inter somnum homini oblatae, neque ejuS voluntati obedientes, Pro Veri sumuntur. 4II. Docent somnia obdormiscentibus et expergiscentibus familiaria, quamvi alioquin sanissimis, et nulli irritationi expo-
310쪽
sitis docent dira somnia quae ab anxietate corporea Ι9O I97. oriuntur, veluti a situ corporis supino, aut a ventriculo multo cibo et vino gravato docent singularia somnia, a dolore parti cujusvis vel frigore admoto, vel ledio insequali et duriore, vel statu genitalium organorum, vel a febribus, vel denique a variis morbis pectoris, originem ducentia. Nimirum, in hoc statu, ut i detur, homo sensu quem percipit causam
quaerit, et absurda et ridiculas cipe sibi fingit.
4I2. SensuS Vero quicunque sic excitatus fuerit somnianti quam maxime vividus est, scilicet in quo homo totu est, attentione adhibita indivisa, nulloque temperante judicio. Hinc nulla fere in somniis vis animi sed timor moeror, libido, quicquid demum forte menti se obtulerit, eam statim occupat, et totum hominem rapit. 4I3. Somnia fugacia. velocissima, ita ut longa series annorum, et res gesta innu