장음표시 사용
61쪽
breuitre quod volo dicam vitavi id est ponamus Q vitavi culpam id
est i a nemine culper tamen supple non merui laudem id est non debeo laudari nisi sic vitia vitavero ut et artem seruauero et quia nimia venia romanis poetis data est: vos o pisones versate id est frequenter voluite exemplaria graeca id est libros graecorum poetarum : manu
nocturna et diurna id est tam noctu u interdiu. At idest sed forte dice tisvestri proaui idest maiores et antiquissimi romani laudauere idest
Iaudauerunt nunc numeros idest bonos versus ti bene numeratos seu bonos modulos verborum. Et sales idest facetias urbanitates et venustates sententiarum plautinos .i. ipsius plauti poets. Respondet poe/ta Mirati ina sunt virul.i. et numeros et sales nimium patienter.i. cunimia patientia quia debebant castigare quos laudauerunt Ne.i. ut nodicam stulte.i.ς, stulte mirati sint: quod tamen dicere possemus:si moid est dummodo ego et vos o pisones scim' seponere.i. separare inurabanum sup. dictum.i.rusticum et inelegans: dicto:Iepido.i.a venustoresuaui siue urbano verbo. Et s nodo callemus.i.callide cognoscim': sonum legitimum. i .legi carminis conuenientem: callem' dico digitis quibus mensuram dephendimus: et aure. i.iudicio aurium quo boIabici carminis desumus: afferemus i medium pauca ex pristiano grammatico:cui' ver, ς*xumba sunt huiusmoi intractatu de comicis versibus Cum no solum Teretius:sed Plautus etiam Ennius Acciust et euius atq; Pacuvius Tur, Mςyς' me
pilius. Et omnes tam tragediae scornoedis latinae veteris scriptores xxo costati eodem metri modo iambici sunt usi ut in omnibus locis indisserenterponerent quinq; pedes idest iambum vel tribrachum vel anapestum vel dactylum vel spondeum absq; postremo loco in quo vel iambum
vel petichium orno posuisse inueniunturimiror quosdamuel adnega Iabici verre eue interentii comoediis metra:Vel ea quin arcnana quaedam et ab is gna omnibus doctis semota sibi solis esse cognita confirmare. Quorum ut Monome vel imperitiae vel arrogantiae vitium effugiamus:breuiter de supradi- trictis metris auctorum exponamus:&vetustissimoru testimoniis etia3 Dimetrimetrorum versutrinq; approbationibUS Vtentes. Sciendum igitur Tilmetriu, iambici versus vel mono metri sunt ex duobus pedibus simplicib' Tetrame coniucti vel dimetri ex.iiii. vel trimetri ex sex vel tetrametri ex octo. a tripentametri ex. x.& hexametri ex duodecim rarissime inueniuntur En Deta metrigo trimetris et tetrametris hequenter utuntur comicialiis vero raro: hexametri
mensuras carminum distinguere discunt eas digitis dignoscere quib' numeria dephendiat auribus aute concetu& modulos Quia hoc loco de iambico carmine quo comici et tragici fere utuntur dicere polliciti
62쪽
& in medio dispersis pronutiationis ruthmics causa et distinctionis io
antem spoderi vel dactylu in .et.locovel quarto posuerunt:* iuenerui etiam apud grςcos comicos vetustissimos quis in raro fieri hoc idem
1V- Q Solent aute latiniin multis initio aliqd incipietes a grscis ab angustoo in effusum licetis spa in hoc dilatare:quo fecerUtin sexto casu secΠdu vetustissimos gricorti gramaticos.Sextu mi casa illi dicebat ε αεθε Sysς0yum emethe σεsεH sethe.i .a me a te:qi olb'casib seruauere magistrilatinii. S quoi cu rarissime necessitate carminis vim consonatis amittat ud' ' gricos latini in cli licentia et maxime vetustissimi subtrahut ea in motris frequenter. Sunt tamen qui altitudinis causa etiam et coparitaris qstilo elocutionis couenillatins hoc factu dicant.hec autemsrequentia
dactyli vel spondei facit vi pene dissoluta repedestri similia esse videat
personarum sermocinatio .hec priscianus & resiqua quς illic sequunt qui ergo decorti iambici trimetri seruare volet iuxta auctoris nostri Dceptum aut oibus in locis tabum ponat & faciat iambicu carme seque te epodo sicut ipse poeta cliue dicit Male soluta nauis exit alite seres oletem martitus. epodos aut dictit versus quolibet metro scriptos et siqntes clausulas habentes quales sunt horatilin quibus singulis versibus singulae clausulsabiiciuntur Aut in secundo et quarto loco spondeuue recipiant verutamen apud tragicos recipit dactylum et tribrachum locis omnibus pictu nouissimo qui spondeus est. Anapestus tantum locis imparibus sed ut pristianus docet ne* comici neq; tragicitatini 3 legem seruatit immo frequenter carmen suum iambo vel pichio claudunt ut poeta cum primum aim ad scribendum appulit. Cuius m λra est poe:iambus:ta cum.iamb' primani dactylus. mad stri. odeus bendap.spondeus.pulit perichius undepatet a stequens sit in comediis litterarum consumptio per vocales sequentes.
Ignotum tragicae genus inuenisse camoenς Dicitur et plaustris vexisse poemata thespis Quae canerent agerent perunm fetibus ora.
Post hunc personae pallae repertor honestae Eschylus:et modicis instrauit pulpita tignis Edocuit magnu loqui nitiq3 cothurno:
Successitvetus his comaedia non sine multa Laude:sed in vitium libertas excidit:et vim
63쪽
De arte poetica Fo. XXXI Dignam lege regi:lex est accepta:chorus
Turpiter obticuit:sublato iure nocendi. Nil intentatum nostri liquere poetae Nec minimum meruere decus Vestigia graeca Ausi deserere et celebrare domestica lacta Vel qui prstextas/vel qui docuere togatas. Nec Virtute iret clarisve potentius armis in lingua latium:si non offenderetvnum Quem poetarum limae labor ti mora: vos o Pompilius sanguis carmen rephendite quod non Multa dies et multa litura coercuit:atiuPerfectum decies non castigauit ad Unguem.
Hic ostendit poeta quo pacto apud graecos aucta et consummata est fabula et quo apud romanos nouum genus ceptu SuetUS c tinuatum qui non minus laudis a graeci meruissent si in castigando tam accurati fuissent . proide monet potissimu pisones vi castigandi diligentiam non fugiant potiust amis docti esse si videri.Cuius ordo verborum et sensus est thespis vetus ille et fere primus tragediaria apud athenienses scripto ridicitur.i.serturvulgo inuenisse.i. excogitasse SenUS caman .i.fabuis tragicς ignotu.i.inauditum et incognitu prius avexisse plaustris.i. vehiculis poemata.i.opera sua in genere dramatico facta quod dictum acro exponit dupliciter. vel φ ta multa scripsisse dicatur Vtea posset plaustris aduehere vel potius ua ante chori essent in plaustris constituti circa vicos Priinus tragedias dicebat. verisimile aute est ante theatri se arul inuentione fabulas in plaustris esse actas.i. praesentatas. Et ita dicitur thespis vexisse poemata plaustris qus poemata actores peruncti ora.i.habentes facies unctas et illitas fetibus canerent id est pronunciaret et ageret.i. gestu replantarent. vfiporphirio& Dyomedes dicunt quosda putasse tragediam appellata esse quasi trigidam quia grscifecem ttiga appellant Eschilus vetus tragicus et etiam comimS fuit sup.repertor.i .inuentor personae i.faciti fictilis a personando dicts quia per mediu citis sit sonus scdm loquentium qualitatem. vfi
64쪽
unus multas Psonas agere potestoducitin secuda qua pinna corripit Et repertor palis .i patui velantis honeste.i.decore S pulchre quia pabia no nisi honestis personis dat.fuit ina repertor post hunc.i.post thespin Et instrauit. i.instruxit pulpita.i.proscoenia quo plures perunt ibgnis.i.trabibus transuersis modicis quia rerusere initia modica stit Et edocuit loqui magnu.i.magnifice et niti. i. niti inter agendia cothurno.i.alto calceamento quo altiloquentia significaret Comoediavetus successit his.i.sequuta est tragedias non sine.i. cci multa laude Sed libertas.i.'punitas scribendi et carpendi unciquet etiam inuetem &ipprio nomine excidit.i.dilapsa est in vitiu.squia in pnicie bonoria virorum B in vi. i. violentia digna regni.moderati lege.i.pcepto ne quis inuete
sub note proprio carpat neue libella famosum edat.Lex.i.illud ptibii. cum edictum est acceptaci. probata a populo S poetis &chorus.1 multitudo simul canentici et laudantici bonos obticuit.ssiIuit et pler/missus est turpiterii.inhoneste is hoc iure nocessi sublato. Turpe embest nolle bonos laudare quia malos non posses diffamare Nostri poets.l.latini nil i. nullsi genus fabuls liquere,i.dereliqrunt intelatu.I.qS non tetarent imitari is ipsi ausi deserere vestigia grsca. et celebrare.I. cclebria reddere facta domestica.i.patria et quasi domi sus actan5 me ruere minimia decus immo p Iiptote maximu vel i.siue supp. ii q do cuere piratas.i.ptextatas fabulas quς sunt de nobilibus romanis plexta HentibUs: Vel.i.ssueti supp. a docuere togatas.i. fabulas depopulo romano si togat' est nec apetnon latiu.i.regnu italis vel impiia roma/NU no foret.sno esset potenti claris armis.i.facto armorsi 8e reb' bellicis u lingua.i. a eloquetia si un6.i.vua res vid labor limsa. castigationis non offenderet.i.tedio afficeret que .i. quelibet poetaru vel legamus coitinctim sic. Silabor.i.diligetialims.l.castigatAnisi&mora.i. dilatio S ut dicut patietia castigadi non offenderet VnUqUecp poetaυ Quod fgre ferens exclamat poeta dicens. O vos pisones existes sup .saguis i Ogenies Popilius.i.numap5pilosducta: quia calpus fili est numae popilii a quo calpunii pisones traxerat nomen. vos in Q piso nes reprςhendite carmen quod multa dies.i multum temp':& multa litura.i. deletura & castigatio non cohercuit.i. continuit intra decoruuestrum.veteres enim i ceratis tabulis scribebat vfiscriptura no placente Iinendo delebant vfi littera quasi litura dicta volui. vel ut alii quasi litigera a legendo Atq; pro et rephendi restip. carmeqrmulta dies S multa littura no castigauit plactu.i posta castigatu e decies ad ungue.i.ad
extrema examinatione sicut marmoratii politione marmodivngum'
Per ipsa ductis examinant. unde ad ungue factu dicimus spollitum et
65쪽
Persectu sicut poetam sermonibus. Advngue lactus homo.Circa tue- sq: - Hrionem saturam tragediam&comoediam pauca ex donato gramati kΠφΠ'co recitabimus qui vult initia tragediam et comoediarum a diuino officio esse incoatu Nam antiqui illi S sere primi mortales diis frugu ipfrugibus ia colle tis vota soluebant ubi constructis altatibus & hirco admoto chor'sacer canebat gen'carminis in laudem liberi patris qd a trago. i.hirco tragedia dicebatur quia tragus vitibus inimic'est. vel Ocantoribus in pmium dabat vel quia pellis hircina musti plena solene pmium canto ib' erat. ves ut modo dictum est a fece qua grsci trigavocant. Illo enim tepore nondum erat personae ct ita secibus vini ora de formabant. Matina aut illius veteris tragedis prima laudes et grarum actiones O frugibus sunt. vh .ii. georgi.Non illam ob culpam bacho caper Oibus a is csdit B veteres ineunt Oscsnia ludi. deide coeperiat imgenia iuuenu no sola laudes deos, canere sed etia ad mores sclificados holm vitas describere qd quia faciebat quo ipe hircus emolabatur: Sut hirco donei mansit fabulς nomen tragedis. verisimile est eos ut sublimitate i mortalitatem &beatitudine deoru plenius colligerent hobetia maximoru huilitate fragilitate & inscelicitatem ostedisse q hodie quoi materia est tragedis notis quam thespis inuenit. Postea idem introducit saturos satura prisca coposuit comedis priscs no dissimilexin qua mores holue etia obscoenissimi populo exponebant cu nota ci' qui 2petrauerat q res diu bonis morib' multu Ofuit. Multi em ne notarent peccareveriti sunt. vh Iuuenalis 1 satura prima Ense velut stricto quoties lucilius ardesifremuit rubet auditor cui frigida mes e tamib' Lucili' ei prim'satura noua carmie exametro scripsit apd romanos seruata libertate veteru comicorti vh poeta noster i sermonibus Eupolis ad Cratin'aristophanes p poetse ait alii quodi comoedia priscaviros ru e. Si sis erat dign' describi ς, mat' aut fur aut moech'soret aut sicari' aut alioqui Famosus:multa cum libertate notabat.Hic tot' pedet Lucilius hosce sequut' mutatI tm pedib' numerisq;.qavero postea aut o dio Oprio aut aliosVistigati et bonos viros defamare mali poets coepertit. Na Aristophanes etia socrate ituriose notauit lata elexapdgrscos Videiceps nemo notati queuis vitiete notaret et ideo remot' echor' a noletio' laudare Q vituperare no poterat & factae noua comCedia a Menandro potissimum quam ad latinos transtulerunt romani poetsSaprincipio graeca argumenta sequuti sunt. Dcinde imitationem graecorum relinquentes formauerunt latina argumenta: hinc sunt madiae praetextatset togatς8c satyra lucilii di sublato iure nocendi sa
66쪽
Quinti Horatii Flacci Ingenium misera quia fortunatius arte Credit et excludit sanos helicone poetas DemocrituSBona pars VngUeS non ponere curat Non barbam:secreta petit loca Balnea vitat: Nanciscetur enimpcium nomenque PoetsSi tribus antyciris caput insanabile nunqTonsori licino comiserino ego i usQui purgo bilem sub verni temporis ora Non alius faceret meliora poemata: Verum Nil tanti est ergo fungar vice cotis acutum Reddere5ferrum valet exors ipsa secandi: Munus et officium nil scribens ipse docebo. Undeparentur opes:quid alat formem, poetam: Quid deceat:quid no :quo Virtus quo ferat error. Scribendi recte sapere est.& principium & lans: Rem tibi socraticae poterunt ostendere chartae: Uerbal prouisam rem non inuita sequentur.
Quid didicit patriae quid debeat et quid amicis
Quo sit amore parens:quo frater amandus et hospes: Quod sit conscriptuquod iudicis officium :quae Partes in bellum missi ducis:ille profecto Reddere personae sit conuenientia cuiP. Respicere exemplar vitς morumq; iubebo
Doctum miliatorena:& vivas hinc ducere Voces Interdum speciosa locis moratacp recte
67쪽
De arte poetica Fabula nullius veneris sine pondere et arte Ualdius oblectat populum melius. moratur in VerHS inopeS rerum mugaeiu cano . Graiis ingenium gratis dedit ore rotundo Musa loqui praeter laudem nullius auaris. Romani pueri longis rationibus assem Discunt in partes centum deducere:dicat Filius albinusi de quincuce remota est Uncia: quid superat poteras dixisse triens:en Rem poteris seruare tuam.redit uncia quid sit:
Semis.ad hec animos erugo et cura peculi
Cum semel imbueris speramus carmina fingi Posse linenda cedro & leui seruanda cupresso:
Ridetpoeta in hoc principio eos Q quo veri poets videant sese insanos simulant. Na democritus sententia stulit qua is plato asseruit:nemine esse veru poeta qui compos esset sui.frustrat poeticas pulsarela res qui nondu afflatus esset furore.propriti eni est vatis insanire unde de sibylla di uim est in.iii.enei.Insana vate aspicias Et in bucco. voles Insaniunt
poetico inuere fungi dixit insanire Iibet Cul'causa videt esse ila invero poetae poeta dfiatur deus dispus ille syphetic' ut no huanit' sed diuinit'allata videant.vn Ouidi'Est deus in nobis agitate calescim' illo. verti poeta ostedit plus os inesse carminib'ex sapietia acqtusita il ex illo subito calore copositis.Ideoq; grscos i ea re pstare romanis:quia grsci laudi: romani cliuitiis studet.dicit ergo: quia democritus notissimus philosophus credit ingenium idest vim intelligendi nobis a natura ingenitam esse fortunatius idest ad carmina fingenda dexterius S Omptius arte misera utpote qsine ingenio nihil pol.et qa exclusit helicone .i. acosortio musarci ct diuinoria poetadi in helicone mole musis sacro co
barba di petit loca secreta etvitat balnea quo plures puentui.Et hoc io
68쪽
em.i. sia nasceta.acinet pesci.i.mercede videlue Iaude ct nonae.1. fama Poets sinua l. nouna: no comiserit unil licino viro opulentissimo titosori que postea dictit facta senatore a cssare caput stip. suci isanabile idest tam insania φ esset impurgabile trib' anticyris.i. helleboro nascuti in tribus anticytis Reperit acit hic elleborus uti iiii.geor.et hoc elleborum Anticyra em insula est ubi ellebom siue veratrci candidu nascitur qdadpurgadu cerebria citra noxa capitur Porphi. dicit anticyram esse locu in achaiavbi elleboria nascit quo supto demetes sanant a capitis dolore:immo cotra queuis furoreunde in sermonibus danda e euebori multo Ps maxia auaris.Nescio an anticyra ratio illis destinet oem Quia vero talis simulata insania nihil ad poeta facit ideo ironicos deseloquit poeta vies exprobrativa particula et dicit. Oh ego stip.sum l 'idest sinister et ad carmen dortunatusqui purgo bilesub Ora.i. extremitate verni teporis hoc e sub exim veris. No si .i. nemo faceret meliora sup poemata Q ego si no purgarer qa tot'essem isanus vem.i.sed nil L nulla laus poetaru e.i.reputat hi.i. a me tati valoris stip.ut vellimu/dus et insanus haberi:ergo quia nolo facere quo alios poetas fieri pdιco ego fungar vice.i. ossicio cotisci. lapidis quo ferm acuit qualet emare ferru acutu citipsa sit exors.l.sine sorte 8e ossicio secandi: & ipe.i. ego docebo munus et om tu scribedi 8e unde. i. a qua re opes.i.auxilia scribendives metaphoricos diuitis parent, i.acquirant. Et quid alat.i. Ueat:& formet. i.instituatpoeta:quid deceat stip.poeta quid non sup doceat poeta quo .i.ad que fine virtus.i.vera sapietia ferat.i.ducat 8e quo
error ferat quia sapere.i.sapiente ee S phiae pitu est principium 8e fons scribedi recte. charis cratics.l.scripturs philosophicsno quas socrates scripsit:qui nihil scripsisse dicit sed quas Plato Se resiq pnilosophi
ex eius ore collegeriat:poterut ostedere tibi re.i. argumentia & materia scribendi 8e verba non inuita immo ultronea sequetur re prollisam .i.
prius ex philosophia notam unde et asini' pollio male inquit hercule
eueniat verbis nisi re sequant Poema em constat ex re & orone Res aUt
ex philosophia origine trahit ut pcepta cotineat Oratio in gramatica S rhetorica discitur. Est em numerata locutio q res inseruire debet contra qd peccat qui ut bona clausula inserant tota rem mutat. Ostedit mgo poeta quid ex philosophis discere debeam' dicens Qui didicit qd
debeat patris in qua nat'est:& quid amicis 8c quo a more pares sit amadus:&quo frater:&quo hospes.i. hospitio accepi' 8e qdossicium sit sup .patris coscripti.i.m aliis ad senatu adscripti. quod ossiciu sit iudi, ris:quaepies.i.qclossicivmp. sint ducis missi in bellu ille.i.is prosech id est re vera scit reddere.i .attribuere cui Pi. unicui p persons coueni
69쪽
tia.i. quae ei coueniunt. Ego iubebo.i. vola veIpcipia imitatore doctu id est eu qui volet docte imitari respicere.i.iteria ait iteru inspicere exeplarviis:& moria homa et ducere.i.trahere:hinc. i. ex huiusmoi ex Iari voces.s locutionesvitias.i.adviuu emistas: quia fabula nullius venoris.i.sine venustate & sine pondere.i. maiestate loquedi S sine arte comi secta speciosa locis i habens specimen locorci vel in suis locis. Et morata.i.insequens mores holm recte. i. debite oblectat.i.delectat & assicit iterdu ppsin valdi'.i. vehemeti'& morat. i. detinet desiderio spectandi melius. i. amplius aversus inopes rem. i. egeni sentetiaria bonaria S unugs.l.car a sutilia & nihil aci re agentia : canorae.i.iusto nuero ornatis verbis S multa concinnitate corossis Musa .i.dea poetarum dedit
gratis.i.grscis auatis.i. cupidis.nullius iup.rei: a laudis .i. plera laudis ingeniti ad excogitanda S loqui ore rotundo.i. 2fecto et hoc qaphis studet. Sedpueri romani .liberi romanoru discut longis rationibus i.per longos calculos & Iongas copulationes deducere.i. diuidere asseidest.i.libra duodecim unciaru in partes centci Filius aIbini stip.inquit prsceptor calculoria dicat si uncia est remota.i.ablata de qui ucea. de quin puncibus quid superat.i.restaurespondet puer vel potius poetas tu es fili' albini sic interrogat' poteras dixisse.i.fieri potvi dicas tries sup.superat.i.restat. Et pceptor dicit adulado en Misi sic sapis tu poto ris seruare tua rem.Ttiens em.i.tertia pars assis q quattuor uncis sunt Restat si a quil deducta est una. interrogat iterti magister Si sup.vncia redit.i.accedit vel addit ad quinctace ad sit respodet puer semis.i.dimidium assis hoc e sex uncis. contra qd1stituta exclamat poeta dices Speramus idest debem' ne sperare. q.d.nullo modo carmina linenda. i. dagna quς Iinant cedro: q est arbor q non sentit cariem& cuius succo illiis charis non consumuntur Et seruanda.i.digna quς conseruent cups .i.scrinio aut arca mpssina leui.i levigata Se polita qa libri archa cupressina inclusi a tineis no vexant: poue fingi i. componi CU.i posta
erugo idest macula videlicet auaritiaI ct cura idest cupiditas peculi ippeculii augendi imbuerit idest instituerit vel instruxerit semel animos iuuenum ad lisc idest ad huiusmodi calculos ponendos.
Aut prodesse volunt aut delectare poetae Aut simul & iocunda et idonea dicere Viis. Quicquid pcipies esto breuis: ut cito dicta
70쪽
Quinti Horatii Flacci Percipiant animi dociles:teneant fideles.
On me super Vacuum pleno de pectore manat: Ficta voluptatis causa sint proximaVeris:
Nec quodcunqi velit poscat sibi fabula credi:
Neu pransae lamiaeViuum puerum eXtrahere aluo. Centuriae seniorum agitat e tia frugis: Celsi prς tereunt austera poemata rhamnes: Omne tulit punctum qui miscuit utile dulci: Lectorem delectando pariterq3 monendo. Hic meret aera liber sosiis hic et mare transit Et longum noto scriptori prorogat aeuUm. Sunt delicta tamen quibus ignouisse velimus: Nam neq; chorda sonum reddit quem Vult manus et mens Nec semper feriet quodcunq3 minabitur arcus: Verum ubi plura nitent in carminemon ego paucis Offendar maculis:quas aut incuria fudit Aut humana parum cauit natura.quid ergo est.
Ut scriptor si peccat idem librarius VR3
inuis est monitus Venia care et citharedus
Ridetur chorda qui semper oberrat eadem: Sic mihi qui multum cessat fit cherilus ille: Quem bis ter. bonum cum risu miroria idem Indignor.quando. bonus dormitat homerus. Verum Operi longo fas est obrepere somnum