장음표시 사용
441쪽
isto alicubi defungitur. Idcirco credendum est, venam illam in hepate, arteriae vicem quodammodo supplere,fanguinemque quod hujus solius officium est) distribuere.
Concludendum itaq; censeo, venam Porire in hepate,de arteriae natura dignita atq; ossicio aliquatenus participare. Habet nimirum duas tunicas, aliquantulum pulsat, languinem n4turatim ad alti qualem vitalitatis gradum extis citat, eundem'; ad omnes Parenchy matis partes deducit, ipsa q, adeo refocillat ac vivificat.
CAP. XLVI. De Parenchymatis actione atque usu particulari.
P e Arenchyma hepatis videtur esse pars ipsiu= j, aia princiPans,quoniam reliquae omnes illius partes eidem inserviunt. Ligamenta nempe,1itume' ius stabiliunt ue tunica, circumvetiit , Porta, illi sangurnem apportat huic, capsula communi miniitrat; arteria ia nervus hepatici, operas dant Partim Portae, partim captulae communi, partim que poro biIario: ramuli venae cavae M poxibila rii, soli inde auferunt ; ut manifestum sit, alia Omnes hepatis partes, parenchymati ejus aliquat nus ancillari. Quid itaque de actione atque usu illius dicendum eit λ Oportet sane sit totius hepa tis ossicii, antea a nobis deicripti,pars Praecipua 1 ης Propterea ipsam bilis a sanguine iecretionem pers Ciat necesse est:qua de re nunc uberitis agendum est Ii vicem Proculdubio parenchyma istud colum quod pyx sqt- dam peculiare, operi huic peragendo a natura in stitutum et videtur namque percolatione aliqua rix
fici. Quotiescunque enim liquor mixtus Partς aliquam
442쪽
aliquam ingreditser,eamque pertranscurato in duas disim'as liquorum species dirimitur, talique facie per diveri0s M ales cxcernitur, fas est dicere, libquores, illosi dili invicem iejunctos fuisse, facta pedeandem Pateteriti percolatione. Ideoque clam idem in YParenchymate eveniat, dum bilis illic a puro sanguime seeernitur licebit hunc segregati )nisi noc uis Pgrationem codatura factam indistitare tuaru ir es Est autem colatura alia mi esse, alia naturatu.
Illa, si huic comparetur, plane rudis est :Teparationem quidem aliquam in statuit, sed ibi unimodo 'tenmorum partium 4 crassioribus, dum illae colum
aetrant, his vero tr usitus omnis denugatur
Natura autem cum quippiam percolat , nihil omnino in colo reiaduum relinquit 3 nisi forte de istinato id agat, nempe in partis ipsius nutritionem, in qua colatura ejusmodi instituitur: caeteroquin, quicquid acceperit, aliquo pacto extrudit seras ; hac lege tamen, ut quod confuse la permiste ingressum est, distincte exeat: dividit nempe in duos diversios liquores, eosdεmque per varios canales eliminat. Variae admodum sunt colatarae, quas Natura bηΗs Vma instituit. Ego illas omnes ηd duo genera reduxe-μηt ἔζησε xo. Sunt nempe ad nutritio legi lint item aliae quae ad excretionem tendant. Prioris generis eXemplum videre est, in nutricationis modo illo, quo fibraeti Partes membranota aluntur. Quippe verisimile est, eiusmodi omnes partes per nervos alis: ut vero alimentum istud in ipsam earum substantiam facilius penetret,uehiculo aqueo instruitur; idlmque, cu0i aliter partibus nuxriendis inutile sit, in- oducta in illas alimonia, mox. ablegatur, &Per ςδnales aquosiss nuper repertos in ampliora spatia revertitur. Cc q Colaturae,
443쪽
colatura ad Colaturae, quae ad excretionem spectant, trifari- excreti nem am dividi possunt. Quarum prima est, im parte: -υά tenuiore rejecta, forasique eXtra corpus educta, pars P φ' crassior retinetur. Atque hujus colaturae 44ecimen in renibus evidentissime conspicitur, ubi potulen ta materia a sanguine secernitur: idεmq etiam in sudatione, Iacrymatione, salivatione,&e idere est. Et cum hoc quidem genere magis, quam cum alio aliquo, artificialibus colaturis convenit. Secundum colaturae genus est, cum, remanente tenuiore, pars Gassior extruditur: talis perc6latio fit in ventriculi 8e intestinorum cavitatem, qua mucossim excrementum sive phlegma emo tuum illuc deponitur, cumque aliis imi ventris reerementis expurgatur. Videtur etiam cerebrum consimilem facere secretio iem, quando mucus imde in narea ac palatum destillat. Tertia coIatura. humores aequalis serme crassitudinis sejungit: atque ejustriodi illa est, quae in hepate contingit. Quippe humor felleus,sangmς que etiamnum calescens, paris fere crassitiei sunt: Natura tamen modum adinvenit, quo isti quoque ab invicem segregentur: in eo autem praestando, artificialis omnis colatura claudicat. Qua vero
ratione id fiat, nobis hic porro dispiciendum re
Naturales Colaturae artificiales sunt ut plurimlim planosi,vit' mec qnstae .' naturales autem licet infignem moechanicen semper adminiculantem habeant, par eae simi- tamen actionis earum praeeipua, videtur esse simi' uri. Iaris. Quippe mechanica earum pars,est organica si ve instrumentalis . similaris vero est, cui organum
immediate inservit, quaeq; opus perficit ; ldebnxqi adeo esse actionis totius pars principali .
444쪽
Partes organicae, quae bili a sanguine secernen--ordae operas suas immediate conferunt, sunt rami
portae, ia radices Cavae, atque pori bilarii et quae t , ni
vasa jampridem satis ample descripsimus. Libet ximies. hic solum in mentem revocare, quod antea de capillarium eorum in omites hepatis partes aequa Ii distributione, a nobis dictum est. Siquidem ultimis suis capillaribus duntaxat, & aequali ipsorum distributione, parenchymati in facienda hac sepa
ratione immediate famulantur. Uasia enim capillaria parenchymati proxime ministrant, Parque eorum distributio san uinem biliosium in omnes ejus partes aequabiliter deponit ε, adeoque Pars una prae altera neutiquam gravatur ; adsuntque ubique in promptu vasa, quae sanguinem pariter atque
bilem quamprimum humores isti parenchymatis opera secreti fuerint) in se rapiant,forasque extra hepar deducant. Estque ista separationis hujus
Partes ejusdem similares, primario ad hepatis similami
P renchyma, proximo autem loco ad utrunque parata s-
vasorum auferentium genus spectant. Uerisimile dem ρ istςquidem est, paren chyma e partibus diversimodis V 'constitui; aliisq; humorum excernendorum uni, alias alteri convenire: quo fit, ut humores illi se partibus iis accommodent, cum quibus fimilitudo maXima atque assinitas ipsis intercedit : Estque istud secretionis eorum initium. Particulae Nem Pe, quibus maxima cum humore felleo est familiarita8, eundem ad sese alliciunt, inque pori bilarii trema capillaria dirigunt. Similiteri particulaeulae, quibus cum sanguine puro potissimum res est, hunc ad te attrahunt, posteaque ad capillares ramdicum cavae tremitates deducunt.
445쪽
Interim tamen radices illae, tum Pori bilarii, tum venae cavae, semiseri sua attractione Parene hymati in hoc negotio opitulantur. Quoniam enim potibilarii ultima capillaria, ejusdem cum humore fel
1eo naturae, sunt 3 hunc valide ad se trahunt, & in canales suos receptum alio deportant. Adque eundem modum, fines Cavae sanguinem purum in se concinentes, umilem alium ad se alliciunt, ac deinde avehunt. Quibus omnibus actionibus,totum opus hoc, nullo oblato Naturae incommodo, pedificitura
Partes pa-. Dubitaverint forte aliqui, numnam hepηtis pa-
ω , renchyma ex eiusmodi diveriis partibus , quales
lineantur. jam diXimus, Componatur. Fatebuntur quidem, nec inviti, esse parenchyma languineum, sive ut Veteres loquebantur concreti sanguinis grumum, circlim vasa concrescentem ; bilis vero aliquid admixtum esse, nullo modin concesserint. meam sententiam si requiris ; non existimo, amarulentas partes dulcibus pares esse . imo suffecerit,ii illae centes se harum parti exaequentur. Crediderim enim sanguinem per Portam 4n hepar illatum, quantitate sua humorem biliosiim cum eo una advectum centies minimum excedere. Quamobrem
etiamsi particulae felleae a parenchymate concretae,' a sanguinearum copia centies superentuρ ; ibiae tamen, exiguae humoris fellei quantitati imbibendae, eidεmque ad vasorum bilariorum capiti res ramulos uti diximus deducendae, abunde sese fecerint. Esse autem in hoc parenchymate Particu Ias aliquas biliosi humoris cum Languine mistas Se coagulatas ἔ sensuum ipsorum, gustus nempe atqὴ visus adducam suffragia.
Gustus certe 4ndicat, adesse hie nonnihil bili
446쪽
cum coagulato sanguine commistum. Nam si e carnato hepate, Parenchyma iplum degustaveris ;licebit in illo latitantem quandam amarulentiam percipere 3 parem saltem si non majorem) ei, quae in sanguine per Portam allato cuique proportione respondere debuit9 deprehenditur. Ideoque licet Particulae amarae, cum sanguineis com-l Paratae, Paucae admodum sint, & a gustu obscuret valde discernantur3quoniam tamen humori bHi-
oso per Portam advh cto proportionatae sunt, facile huic alliciendo, inque pori bilarii fines ca piNi lares transmittendo suffecerint. Praeterea, partes non aullas biliosas parenchymati hepatis inesse, ipsemet color ejus attestatur. Adest enim perpetuo obsicura quaedam flavedinis mitiura, quam in aliis parenchymatis sanguiueisl non reperias. Color i ste , dempto inae sanguine qui eundem obnubilat 9 evidenter conseicitur : idque commode fiet, si immissa. us pridem monuimus) in Portam fistula, hepar. ingenti aquae copi a Prolueris. Quapropter mihi certum videtur, Parenchyma hepatis esse mixtae substantiar, habereque in se tantum bilis, quantum secretioni huic faciendae satis sit.
447쪽
Drii ; atque etiam nervi hepatici.
I Adices venae eavae actionem ussimve alium ... 'μ' L nullum sortiuntur, Praeter eum, quem jam -μri hilarii. dudum diximus ; nimirum, ut sanguinem purum ad vasa sua capillaria attrahant, eundem absorbeant,& e minoribus ramis in majores trans ferant, donec illum tandem in ipsum cavae trum cum effuderint. Similiter ia vasorum bilariorum usus praecipuus est, ut humorem festeum finibus suis capillaribus alliciane, hauriantque,& e vasciniis minoribus in majora transimittendo, versus in testina deducant ; in quae tandem per ductum
ris, uri Ex do his quidem usibus jam antea a nobis satisse Februm ideoque nihil amplius de iisdem annNimiratio; ctam. De poro bilario solum, &'vesicula fellea
scrupulus occurrit, qui hic evellendus est e nem-Pe, quomodo vasa illa, ad excretionem majorem hoc tempore, quam illo, faciendam, irritentur. Nemini dubium est. quin vasa fellea interdum irritentur: quia ab assumptis catharticis vel eme vicis, ingens protinus hujus humoris copia fur sunt, deorsumve, vel utroque vershm ejicitur ; id que antra pauculas horas ; am alias spatio tem Poris sextuplo maiore, ne quarta quidem illiuβPars CVacuetur. Hujus autem discriminis ratio
commode explicari nequit, nisi nervorum ad b ε
448쪽
partes spectantium actiones atque usus praelibaverimus; ac Propterea de utrisique hic simul agendum est.
Si vasa sellea sensu omni destituerentur, non id ad iapossent certe ad hunc modum irritari. Quippe-arieria irritatio omnis subesse perceptionem indicat: hepatica quicquid enim lacessitur, id illico excitatur, ut se GUς Gab illata injuria vindicet 3 quod sane, nisi percepta aliquatenus re Iaedente, fieri nequaquam posiset. Ideoque, si aequum erat, ut vasa feIlea essent irritabilia; nervorum quoque in illa distributione
Opus erat, a quibus sentari mutuarentur.
Porro, ut pars aliqua irritationi obnoxia sit, motum quendam habeat necesse est. Quomodo enim res dicatur irritari, quae neque jam actu movetur,nec ad motum ullo pacto accingitur Ide6qist ut vasa fellea essent irritabilia, oportuit eadem nervis praedita esse, quibus motum talem perficerent, qualem sensatio eorum postulabat. Animalem quidem motum non intelligo; sed ejusmodi, qualem in ventricula atque intestinis deprehendimus, quo res laedens expellitur. Qui motus etsi semper non fit voluntarius, non poterit tamen sine nervorum ope expediri, clim a sensatione depen
Licebit hunc ratiocinandi ordinem invertere 3R a posteriori disputando, ab eo ordiri, quod se sui notum est. Constat nempe, vesiculam selleam nervis praeditam esse, uti & porum bilarium et debent itaque sensitivae esse, ac motivae; adeoque irritabiles. Quid enim aliud,praeter facultates illas, Rd irritationem in iis faciendam desideretur Pro-isisto, quicquid incommodum alicunde illatum
pς cipit, idεmque a se amoliri satagit 3 id Pro Prie
449쪽
prie dixer1s irritari. Idcirco, cum partes istae injurias persentiscant, seseque ab iisdem vindicare
conentur ; irritatiotiis quoque capaces merito di cendae sincΙmo vero duplicem irritationem subeunt: quarum alteram original iter habent a seipsis, alteram a
P mutuo cum aliis Partibus consensu. Ad earum primam quod attinet, licebit eorum recordari, quae iam pridem a nobis dicta sunt; - nempe, humorem biliositam haud continenter in intestina depluere, sed per temporum intervalla uassultim effuere: atque hos effuXus contingere, quoties vata fellea ab humoris vel quantitate vel qualitate lacessuntur, 1dque obnixe agunt, ut semet ab illius molestia expediant. Ibidεmque euam reperias beneficium sive usum, quem irritationes istae alternatim institutae afferant. Atque eatenus 1altem, nervorum in illas partes distributoruinusis exprimitur 3 siquidem eorum opera actiones istae peraguntur. Quod ad partium earum irritationem Per con sensum attinet; certum est, familiaritatem iis talem cum ventriculo ia intestinis intercedere. Nam
in colicis & iliacis doloribus si modo vomitum
cieant;) ia in cholera morbo; imo vero in vomi tu, a gulae sollim ab indito digito aut plumula solicitatione, aliquoties iterata; ia in aliis quoquo quibuscunque vomitionibus, ii ventriculum atquς intestina plurimlim irritaverint; eadem simul O Pera Vasa fellea quoque per consensiim Iacessunt
uti ex amarulenco humore tunc temporis Per O3
egesto, vel deorsum per sedem deturbato, clare constat. Idemque similiter dixeris de diarrhoe sdysenteria, omnibusque medicamentis purganti bus i
450쪽
bus , quae, qualemcunque humorem peculiariter respexerint, semper tamen bilem hanc e vasis sivis pilis minus proliciunt. Est autem consensus hujus causa manifestae, ni- consensus mirum, quia istae partes nervos suos a proPinquis huius eaκ- sexti paris ramulis accipiunt : uti supra nobis dictum est. Ideoque haud magno conamine opus ς' ' est, ut constet 3 Partes illas, quae nervos suos a vicina adeo origine mutuantur, facile inter se consentirer autoresque omnes sere in eadem sententia simi. Et profecto vix concipi potest, nullam
omnino motus communitatem inter Propinquos nervorum ramulos intercedere. Omnes enim
inter vigilandum tensi sunt, instar chordarum te-l sudinis ad modulos compositae ; quae si alicubi se i riantur,motus illico ad earum extrema profertur. ervorum itaque ramuli, qui vicinae Originis sunt, facile iliter se minimum motus incitamentum Pe cipiunt et adeoque necesse est, ut partes, ad quas nervi e propinquo oriundi derivantur, simili 0- pathia & consensu mutuo assiciantur. Promovetur porro consensus iste ab illa nervIhepatici portione, quae non ad vala fellea, sed ad communem Portae capsulam dirigitur. Quippe jus adminiculo, capsula illa ob partium consensam cum ventriculo & intestinis colluctatur ; institutaque semel hujusmodi lucta, oportet sane Vasa fellea, quae complectitur, non solum stimulet, sed & aliquatenus comprimat, humorεmquel Rdeo in iis contentum expellat. Eadem quoque nervi hepatici portio venam Portae per &nsensum citat, ut sanguinem claborantibus quoquo mo do ventriculo atque intestinis) copiosius allatum, v*locius in hepar transferat. Eratque ejusmodi concitatio