De servitutibus prædiorum, auctore Henrico Cordo Stevero

121쪽

I1 a Cap. III. Quae quasi servitutes esse die.

aedificiorum Byzantii composuisse; aequa atquct munita Via, neque ullum pergendi impedimentum erit. Quid veteribus legibus addidisse videtur Id, quod supra jam exposuimus: - praeter ea, quae pridem constituta fuissent, praecepisse eum, quale jus habere esset concessum iis, qui cum vicino stipulati veterem aedium formam mutare vellent; neque enim cuiquam ex pacto convento licere contra

Iegem fenestras prospectivas pro luciferis habere; itaque, quae prius ad privatorum spectans utilitatem privata lix fuisset, publicam legem Imperatorem

sanxisse.' Haec autem juris antiquioris ratio fuerit, necesSO est:

De pedibus inter aedes licere dominis quidem pacisci, sed si quis a non domino ambitus partem nactus Sit, mucaPionem non Procedere, sed ejus rei auctoritatem aeternam esse δ). Legitimo spatio interposito cuiquo licere fenestras inter ambitum aperire muro Vicino

obstantes.

Quod si quis, invito seu inscio altero, inaedificando arctiorem et angustiorem ambitum effecerit, alteri laterdictum: Quod vi aut clam: co etere.

122쪽

Cap. III. Quae quaSi servitutes esse die. II 3

Quod etsi vicinus condonaVerit, tamen in aedificanti, qui arctionem ambitum offocerit, non licere, fenestras habere intra ambitum, quamvis alteri, Cum in finibus sese conti nuerit, habere liceat. t vicinum, si cum Vicino etiam hac de rostipulatus fuerit, hoc jus seu servitutem. hibiadquisivisse, id est, Servitutem fenestrarum. Sed nunc ad PAULLUM reVertamur. Lumiis

num servitute constituta - uit - id adquisitum videtur, ut vicinus lumina nostra - id est: fono strus - excipiat. - Reliquum ergo est, quid sit: excipere lumina: - dispicere. Si ad sensum meum latinitatis provocare liceret, absoluta foret res, et composita; Si morem FEUERBACCHII imitari fas esset; lumina apud Poetas et prosaicos etiam oculos significare, dicerem, et illud poetae: Iumina puellae excipere suae, ei objicerem. Quid vero Z Sane simillima nostri Ioci ratio est. Quen i admodum enim ΡLINIUs dicit: nulli cortex jucundior - do faba graeca loquitur - neque oculos

excipiens blandius φ); - ita quoque, Si quae una-Ιogia est, dici posse debebit, rem aliquam excipere

oculis, seu sine ulla adjectione: excipere rem Pro - Uidere, cin conspertu habere. Excipit igitur oculis vicinus senostras Vicini suis aedibus obstantes,

123쪽

H4 Cap. III. Quae quasi servitutes esse dic.

et patitur, ut alter in senestras suas et fundum inspiciat, Oculosque immittat, qua quidem rela tione technica illa Verba: immittere lamina. et: excipere, sibi respondere ridentur. Sic quoque: immittere stillicidia, et: recipere seu excipere a),- et sic semper notio immittendi notioni excipiendi

opposita animadvertitur. Qua quidem in re, quod aprum et Conse taneum est, Sentire, quam grammaticorum moro eruere, facilius habemus. Omia autem, quae a nobis prolata Sunt, uno quaSi obtutu Contempla

tibus probabilis interpretandi legem ratio videbitur. Neque exactiorem comparationem instituere Iubet, quaenam inter ZENONIS de ambitus jure legem disserentia intercesserit, et inter antiquas ad hancirem pertinentes leges, neque id scire admodum juvare putamuS. Sumacit enim, id e Ioratum habere, similem Saltem fuisse rationem. Adfert FAUERBACCHIUS fragmentum ex CΛ11 institutionibus, quasi pro sententia, quam edidit, propugnans, quod tamen nunquam eum excitare debuisse existimo. Sunt haec CAII verba:

Praediorum urbanorum jura sunt: stillieidii, fenestrae β), cloacae, altius erigendae domus vel non erigendae, et laminum, ut ita quis fabricet, ut vicinae domui lumen non toliat.

124쪽

Cap. III. Quae quasi servitutes esse dic. II s

Haec verba - inquit FEUERBACCHIUs omnes servitutum disciplinas Confundunt, pessumdant. Attribuit enim CAItas luminum servituti id, quod, omnibus consentientibus, ne luminibus ossiciatur servituti tribuendum erat. Equidem nihil aliud video, quam Varium inter Ictos et in vita loquendi usum et consuetudinem invaluisse. An enim inaudita et horrenda res cst, servitutem, ne luminibus ossiciatur, luminum se vitutem denominari 2 Quodsi FEUERBACCHIUsputet, omnes ΙCtos Romanos de omnibus prorsus robus inter Sese Consensisse; Ionge aliud sane statuerit, quam quod res est. Quod no fieri quidem potuisse, judico. Inspicito in fragmenta Ictorum, quantum rixantur et dissidoni inter sem. Aliud igitur PAULLUS, aliud CAJUs se vitutis nomen adhibuit, notionem suam nomini quisque subjiciens. Feuerbacchius autem, ne a se ipse dissideat, praecedente ALEANDRO quem recto SCIIUL-TINGIUS vituperat, Violenta ratione textum CAII emendare studet, ita ut verba: jura luminum, ut

ita quis fabricet, ut vicinae domui lumen non tollat:

conjungantur Per copulam et: - seu potius disjungantur, cum duas diversasque osso servitutes

125쪽

116 Cap. III. Quae quasi servitutes esse die.

velit, ita: jura luminum, et ut ita quis fabricet est. Habeat sibi emendationem lSed jam satis superque de his dictum est.

) Cic. de Iegibus. I. a I. - Quid sit Maus auctoritas, videbimus Cap. VII. I. I. ) Historia naturalis, XXXVI. c. 2Ο. - Fuit antiquitatis opinio, ex oculis Tadios exire, qui, quasi rostra cochlearum, tangendo res conciperent. Ex hac opinione, quae ab ABIATOTELE usque ad KEPLERuM valuit, PLINII verba C licantur: - , equeussa planta Ocia . excFiens blandius. 3ὶ L. I 7. g. S. I. a I. de Beo. Praed. urb. I. 4O. eod.

J SesoLTI solos in I spr. Antri t. ad h. I. male suspicatur, urctum feneStrae ab interpolatore esso profectum. - Qua ratione Τ - Quia semper veteres hanc servitutem luminum nominarent, e. g. I. 4O. de sexv. pr. urb. - quod quidem fragmentum in aeternum c S interpretum remanebit l) Selhaec ratio Propria SCHULTINGra est, velati illa ratio - , , text- CAII e3de corruptum, quia luminum servituti attributum id, quod, omnibus

consentientibus, Servituti, ne luminibus noceatur, tribuendum ait, ' - Propria FEUERBA Cc IIII --- I e senestris intra ambitum vicino aedificio obstantibus vid. MARTIALIs epigr. Lib. I. 7o. Vid. ScuuLTINO I spr. Antri. Ioco cit.

126쪽

Cap. III. Quae quasi servitutes esse dic.

De damno infecto 39. Locuti sumus de aquae pluviae arcendae actione, deinde de Iegibus publicis, quae inodum et alii tudinem aedificiorum constituunt et definiunt. Vidimus, quaenam ex his legibus quasi servitutes constituantur, si vicinus de eo, quod jus civile dominio attribuit, aliquid remiserit. mno rei quum est, Videre, qua ratione Vicinus, Cui dam, num ab altero propriis rebus abutente immineat, sibi prospicere PosSit.

Distinguamus autem necesse erit, an damnum

veniat, dum alter aliquid fecit, cujus faciendi jus

non erat; an, dum non fecit, cum facere debuisset. Si ex opere alterius incepto damnum exierit, ei, qui sensurus est,i quod sentire damnum non debet, novi operis nunciatio competet, id est, remedium Praetoris, quo is, qui OPUS alteri nociturum contrans perficere Velit, quo minus persciat, prohibeatur. Si autem opus factum jam fuerit, quod aIterum perfecisse juri contrarium est, et equidem damnum inde senserim: utputa, si quis contra servitutem constitutam aut contra antiquam aedificiorum sor mam aedificaverit, et inde jus meum deminuerit:

Interdictum: Quod Vi aut Clam: competet. Quodsi ex omisso alterius, quod debuit, facto, seu,

127쪽

II 8 Cap. III. Quae quasi servitutes esse dic.

ut omnes Complectar Caussas, ex Vitio operis,

quod resarciendum fuit, damnum imminet, stipu- Iatio et cautio do damno insecto inventa est. Infectum autem id significat, quod nondum factum eu, quod, quamvis non acciderit, tamen imminet; quod quidem verbum, quamque acti nem Vetus Glossarium Graccum per: μελ Mυτης ωγωγ vr vertit, id ost: instantis damni actionem. Quisnam autem re sua abuti intolligatur, et quale damnum hac actione Veniat, Videamus. Damnum injuria datum esse debet, id est, contra jus et Ieges; quae quidem imper xunt, ut nomini liceret Ita re propria abuti, ut exabusu, sivo faciendi, sivo non faciendi, ruina alterius rei sequatur. Sic domino cuilibet virtute clominii licebit aedes suas labi sinere: ast, si aedes,quao damnose in alteras aedes imminent, non

xes crit; contra jus faciet refectionem super sedens. Sic cuique, ubiubi placuerit, quam altissimo in suo fodere licet puteum aperiunti, quo aperto licet alterius putei venae praeciduntur: nam hoc ex mcro dominii jure secerit, neque alterius rei ipsa evortetur substantia. Si tamen tam alte in suo foderit, ut paries alterius Sinronon possit, damnum injuria datum accipiendum erit

128쪽

Cap. III. Quae quasi servitutes esse die. II9

Ita quoque ΜARCELLUs scribit: Cum eo, qui in suo fodiens vieini fontem avem teret, nihil agi posse, ne de dolo quidem actio. nem. Sed ita demum de dolo actionem non. habere debere vicinum, si aster non nocendi animo, sed agrum suum meliorem faciendi caussa

foderet.

Quid igitur, si quis dominus nocendi animo id fecerit, utputa si constiterit, puteo aperto nihil

omnino commodi ad ipsum venire, ad me autem maximum redundare incommodum Z Tunc vic

num non damni, sed doli nomino teperi, ex illo MARCELLI Bagmento significatur; quod equidem utilitatis et aequitatis caussa probo '). Quicquid igitur aut ex facto alterius,' quod ab altero ita seri non debuit, damni senserim, aut ex omisso alterius facto, quod omittendum et negi gendum non erat, id est, ex vitio operis, quod resarciendum erat, jubente lege; - id damni injusti nomine venit; nec Vero id damnum, quod extrinsecus acciderit, Veluti, ventorum Violentia, aut numinis marisve vi, nisi fuerit opus alterim,

utputa: aegisicium, jam antea debilitatum, et sic corruerit, damnumque milii paraveritat Sed haec do damno jam dato Iocuti sumus. Longe autem utilius est, sariam sibi caus am se

129쪽

iaci Cap. ΙΙΙ. Quae quasi servitutes esse dic.

vare. Invenit igitur, proposuitque Praetor Interdictum, quo is, qui damnum futurum ex vitio rei alterius timoret, stipulatione apud Praetorem cum vicino interposita, de damno sibi prospiceret. Quod quidem Interdictum quamquam ad omnes /damni infecti ex cujuslibet operis vitio contingentis species referendum est, sive opus in publico, sive Privato loco, vel urbano, aut rustico positum sit; tamen πtissimum putamus proposito nostro, id tintummodo eligere, quod de damno ex aedium

vitiis instaute proditum est. Ait enim Praetor A) :Damni infecti suo nomine promitti, alieno si iis lari jubebo ei, qui juraverit, non calumniae

caussa id se postulare, eumve, cujus nomine aget . postulaturum fuisse in eam diem, quam caussa cognita statuero. Si controversia erit, dominus sit, nec ne, qui covebit; sub exceptione satisdari jubebo. Eum, cui ita non cavebitur, in possessionem ejus rei, cujus nomine ut caveatur, postulabitur, ire, ret, cum justa caussa esse videbitur, etiam possidere jubeo. In eum qui neque caverit, neque in possessione rase, neque possidere, passus erit, judicium dabo, ut tantum praestet, quantum praestare

eum oporteret, si de ea re ex decreto meo,

Diuili sed by Cooste

130쪽

Cap. III. Quae quasi servitutes esse dic. I 2Iejusve, cujus de ea re jurisdictio fuit, quae mea

est, cautum fuisset etc. In hoc Praetoris Interdictum immensos Icti Romani commentarios scripsisse videntur, si ex fragmentis, quae ad nos PerVenerunt, in totum colligere licet. Omnia igitur referre longum est, et a proposito alienum; nonnulla autem servitutem oneris ferendi explicaturi in medium Proseremus.

) SAL Lusetius in bello Iugurthino C. 76. - Rex nihil jam infectum Metello credens α - - id est: nihil esse, quin, quo incepcrit momento,

persceret. - Simili ratione HORATIus Tartarum invisum nominat. - Ceterum damni insocii PLiNIus histi nat. XXXVI. c. u. et CIcEno in topic. c. 22. - mentionem faciunt. - - Vid. quoquo

') L. 7. Pr. de damno insceto. f. ID. De semittite oneris ferendi I. Imposita oneris ferendi servitute, quam IIIIGO DONALLUs δ) dilatandarum aedium gratia Constitui dicit, - id nobis comparatum babemus, ut murus Vicini onus seu Ρartem aedificii nostri ferat