De servitutibus prædiorum, auctore Henrico Cordo Stevero

141쪽

13a Cap. III. Quae quasi servitutes esse die.

hituros, astius tollere, sublatumque habere; et, si caverit, absolvetur. Si vero neque rem Frae-nal neque cautionem, tanti condemnet, quanti actor in litem juraverit.

Quae nune ordine Sequuntur, Comparationem cum servituto tigni immittendi continent, qua des Te, quando absolverimus hanc de oneris ferendi servitute quaestionem, disserere opportunum erit. Sed jamjam ad oneris ferendi Servitutem reco cinnandam nosmet accingamus, non ad magnum quidem, sed ad amoenum processuri molimen; ririm perscrutari antiquitatis Vestigia semper amoe

num CSt.

Quod si cuilibet vicinarum aedium domino licuerit, adire Praetorem et Stipulationem contrahere Cum domino aedium vicinarum, quactruinose imminent, ut coeatur, Seu, si dominus ester non est satisdetur de damno laturo; quid denique, obsecro te, impediet, quin Vicmus ego, cui se vitus oneris ferendi debetur, vicinum, qui debet servitutem, Praetoris jussu stipulari cogam, ut aut reficiat et indemnem me praestet, aut de damno iniecto caveat, quanti eam rem esse aut mactor statuerit, aut ipso in litem juravero; quid, in quam, impediet, quin servitutem hanci habens uno Codemque jure, quo ceteri, utatur 7 - An

142쪽

'Cap. III. Quae quasi servitutes esse dic. I 33

domus, quae ruin a in alteras aedes imminet, statim ruinam dabit, et quando dabit, et, si aedes contiguae non sint, an omnino dabit dubia res esse potest: si vero onus habeo in alterius aedibus positum, dubia res esse non potest, quia vel minimum alterius muri Vitium etiam mearum aedium vitium et ruina sequetur. Ex ea denique caussa et argumento Romanos latos de servitutis oneris serendi natura disputantes ad damni infecti stipulationem animum non intendisse putem. Rosectio enim

ipsa ex damni infecti caussa et capite debebatur; quo jure constituto, cum in oneris serendi servi luto res vitiosa festinante indigeret resectione; debebatur caveri, - si quid colligere licuerit, non de damno futuro praestando, Sed, ut Statim ivitium rei resarciretur, quo nihil omnino con tingeret damni 7 ). Ideo quoque usum fori et consuetudinem ad damni infecti stipulationis similitudinem, quasi sua sponte, Servitutem oneris ferendi formasse et composuisse existimo, nulla

damni infecti mentione adjecta; et ideo Icti Ro mani, alii jus ab ipsa Vita profectum secuti, talem servitutem constitui posse ammarunt, debilioribus tamen, quam quibus' uti potuissent, rationibus utentes; alii, ad subtilem illam, quae in servit tibus valet, Tegulam tantummodo respicientes,

143쪽

I34 Cap. lII. Quae quasi serv tutes eSse dic.

ejusmodi Servitutem constitui posse Dogarunt. Num, ut repetamus, quod modo dixi mus, cum vicinus, oui servitus oneris ferendi debetur, imo eodumque juro gaudeat cum omnibus vicinis, iri hoc jure vicinitatis demum ratio posita est, cur haeo servitus a ceterarum SerVitutum indole et natura discrepare. Videatur. DuriStimum sane focot, si illo, cui servitus debetur, deteriore, qua ceteri, conditione Vo aretur; meliore autem eum conditione Versari, aequius dixeris. au ain ad sinem litem productam esse Puto, Ct quamvis apud me ne minimum dubitationis resideat, tamen ad stabili dam magis ot confise mandam , quum ad probandam nostram sententiam eaS, quas Romani servitutis oneris ferendi lineas duxere, ad similia Digestorum fragmenta clo damni. infecti stipulatione aptare juvat. Qua compara tione instituta clare perspicies et compertum habebis, Romanos Ictos, licet u recta investigandi Via uberraverint, tamen, insito quasi ejus, quod ' rectum. est, sensu ductos, et Semper ac vitam et Consuetudinem respicientes, ab eo non aberrasse, quod res ipsa postulare videtur. LABEO scribit in loco supra allato: - sicere

domino aediscit servientis, 'si murum reficere non velit, aedes suar derelinquere.

144쪽

Cap. III. Quae quasi servitutes esse dic. I 3s

Haec licentia domino, qui aliquid non fecit, quod facere ex lege debuit, semper Concessa est; ' nec vero domino, qui fecit contra Ieges aliquid, quod injustum alteri damnum paravit R). - Ιllam igitur licentiam domino quoque, qui damni infecti

cavere noluerit, Competere, monStrabimus. In utramque Vicem video apud Veleres agIta tam quaestionem: an, si aedes alterius in me aedes incidissent, quamvis de damno infecto non esset cautum, dominus tantummodo teneretur rudera derelinquere; - nam si tollere fragmenta

maluerit, damnum resarcire debet; - Verum etiam, an prorsus de damno et praeterito et futuro cavere deberet, ita ut aut damnum resarciret aut aedos totas pro derelicto haberet '). obtinuit autem CAII et IULIANI sententia, tunc demum id locum habere asserontium, si alter ob justum

impedimentum, utputa: propter absentiam Teipublicae caussa, - sibi damni infecti stipulatione non prospexisset RQ). verum enim vero is Interdicti do damno insecto sinis erat, ut ei, qui damnum timuit, aut CaVe'Tet , aut ut dominus Vitiosarum aedium rem suam derelinqueret, seu - uti loquuntur Icti, Te sua Careret. Nam, si retinere aedes Suas maVest, caveat; si non cavit, Praetor damnum

145쪽

I36 Cap. III. Quae quasi servitutes esse dic.

timontem primo decreto in aedes immittit, non ut statim possideat, sed ut detineat, domino simul in possessione remanente. Quodsi in contumacia perseveraverit, Praetor primo decreto in aedes immissum nunc secundo decreto possidere jubebit ut . dominum seu potius ad usucapionem, et dominus, qui ante fuit, aedes suas dereliquisso intelligitur Sed nunc aliam similitudinis speciem in me diurn Proseremus. - PAPINIANUS autem in Iibro III. quaestiouum , quem Iocum εupra jam scripsimus, tractat δὴ):

aue si aedes plurium dominorum sint, in solidum agatur δ - Et ait: - singulas dominos in solidum agere, sicuti de ceteris servitutibus,eXcepto usufructu. - Sed non idem, inquit,

Tespondendum, si communes aedra essent, quae Onera sustinerent. Quemadmodum autem servitus oneris serendi Celerarnm sorvitutum naturae Contraria videtur,

ita quoque hanc PAPINIANI regulam servitutum indoli repugnare dixeris. Quot enim rei Com multis sunt domini, quihus servitus debelrar, omnibus in solidum ac tota debetur ; Et, quotquot Funt, qui servitutem debeant, omnes in solidum acitotam debent.

146쪽

Cap. III. Quae quasi Servitutes esse dic. I 37

Sane, si refectio aedium serVientium et pariolis servituti deberetur, longo rectius foret, illud PAP1NIANI judicium liuno in modum vertere: Et idem respondendum, in solidum scilicet sinώgulas teneri, etsi communes aedes essent, quae onera sustinerent. Sed hic quoque miram similitudinem animad vertere licet, qua accedat aedium refectio, quae constituta hae servitute debetur, ad damni infecti stipulationem. Nam PAULLUs in libro LXXVIII ad Edictum pIane idem stultat de damni infecti stipulatione δ'): iPIuru - ait - earundem aedium dominos

singulos stipulari debere, sine adjectione partis, quia de suo quisque damno stipulatur; quinimmo partem adjectam partis partem facere. Contra, si plures domini sint vitiosarum aedium, pro sua quemque parte Aromittere depere, ne singuli in solidum obligentur.

. Quamvis PAULLUS obscuris rationibus utatur, tamen vi oppositi - isne singuli in solidum obligentur, ideoque si plures sint vitiosarum aedium domini, contrarium valere,' - ea, quae HuS Sen tentia sit, perspicue reparet, quae quidem aptis sime congruit cum PAPIMANI judicio de eo, quod

147쪽

I38 Cap. III. Quae quasi servitutes esse dic.

in servitute oneris ferendi Valeat, ita, ut ex unius fragmento alterius expliCetur et illustretur. Hunc autem in modum quaesitionem Ictus in stituere debuisset: an, si ex pluribus aedium dominis unus damni infecti stipuletur, ceteris quoque stipulatio prosit 3 Respondi: prodesse, quoniam is, qui stipulatus sit, aedium nomine id fecisso videatur. Contra: si plures Sint aedium, quae damnose immineant, domini, horum quemlibet promittere debere, ne singuli in splidum obligentur, id est, ne unius socii contumacia alter injuria ossiciatur. - Νora poenalem ESse actionem, sed stricti juris

Huic optime congruit, quod ULPIANUA in libro XXXXIII. ad Sabinum statuit ):

sicet plures aedium domini. qui damni infecti sibi prospici velint, quibus tamen cautum non, sit, diversas dominii portiones habeant, nihilominus aequalibus partibus Omnes in posses ionem esse mittendos; Contra: si plures domini viatiosarum aedium sint, unumquemque pro domi- nicis partibus conveniri debere. Huic quoque bene convenit, quod ULPIANUS alio loco in medium profert δ ):

148쪽

Cap. III. Quae qua Si Servitutes esse dic. I 39

nisi in solidum fuerit ematum, id est, ab omnibus dominii sociis, alterum, cui damnum immineat mitti in possessionem. Quod autem vulgo traditur, singulos dominos insolidum agere et sibi prospicere, non ita id erit accipiendum, ut quilibet dominii socius sibi solidum

stipuletur, ita ut totum ipse persequi et exigerei possit, sed ita, ut unius Stipulatio ceteris quoquo - Prosit. Huc spectat ULPIANI illud λ 6): damnum, quod pluribus datum sit, non unLctiique in solidum, sed in partem datum sideri; eoque unicuique in partem competere actionem IULIANUM stri Iisse. Quaenam autem huic rogulae ratio subsit, jamjam a multis certatum est mortalibus. Sie CUI A cIUs yy putat: quia refectio aedium vitiosorum aestimari, atque aestimatis ipsa dividi possit, unumquemque dominorum conveniri debere. - Μilii

quidem haec ratio non satis placet. - ANTONIUS

FABEn δ'): quia unus dominii socius, inscio et invito altero in re communi nihil moliri possit, ita, ut cuilibet magis prohibendi, quam faciundi jus sit,

id esse autumat, cur ab omnibus exigi promiss odebeat. - Neque hoc tibi satis placebit, quia ranus isse, qui convenitur, non sponte Promittit, sed, adhibitis architectis, a judico coactus. -

149쪽

14o Cap. III. Quae quasi servitutes esse dic.

Alii alias sequuntur rationes. - GLUECKIUs δ' aut ira, aliorum allatis Sententiis, ipse nullam se lentiam neque habet, neque amplectitur, rem singularem esse Statuens.

Verum enim Vero non id dicunt Icti nostri: si unus totum promiserit, inutilem esse stipulationem;

scd id tantummodo volunt, ut Omnes promittant, ne, uno Promittente, ceteri liberentur. Is unus enim

injuria assiceretur; quippe stipulatio est, id est:

stricti juris Ia gotium. - Est autem Praetoria stipulatio: - Verum non ea Praetoris tutentio erat, ut stipulationis naturam immutaret; sed ambiguao Verborum conceptionis interpretatio acteum pertinuit, ct ita denique .rem totam ex aequo et bono ordinavit, ut, interposita tuli stipulation ,

nemo unquam BCVeritas, quam Par erat, adStri geretur φ . Quuenum enim actio Contra cetoros

dominii socios strictissimo jure concedenda ei erit, qui solus promisit, Solusque solidam refectionem praestitit 2 - Λn mandati, qui mandatum nullum habuit Negotiorum utiliter gesturum, qui recussitis negotia gessit 3 An Pro socio, cum in re communi, invitis ceteris, facere quicquam nemini liceat An in factum, ubi factum ejus, qui Co Venitur, nullum cernitur Z -

150쪽

cap. III. Quae quasi servitutes esse dic. I 4 I

Sunt i autem Interdicti Verba: In eum, qui neque caverit, neque possidere passus fuerit. judicium

dabo, ut tantum praestet, quantum praestare eum oporteret, si ea de re ea decreto meo cautum fuisset. Concedenda igitur forsitan utilis quaedam actio erit, sed multis implicita dissicultatibus. Ast Praetor longe cautiuS ceteris prospexit, jubendo unumquemque conVeniri, tunc demum quemlivet cogons ad PromiSSionem. - Est igitur hoc irata litium quasi . eorum beneficium, qui debent, ex quo quidem nullum adcrescat incommodum ei, qui damni sibi prospicere Velit, qui, nisi ab omnibus dominii sociis cautum fuerit aut ab uno in totum,

in possessionem mittendus Orit. Sed ad cetera pedem nectamus.

PAULLUs in libro XXI. ad Edictum ): Aetionis - inquit - de servitute oneris ferendi, ut murus τι sciatuin, eventus hic est, Desictori, scio judicis aut res Fraestetur, aue

Quin etiam is demum, stipulationis do dumno infecto finis est, ut cautio praestetur aut res , ita ut mirum, videatur, quin sola cautionis mentio a Icto facta omnes interpretes in rectam investigandi viam duxerit, agitaverit, torseriL