De servitutibus prædiorum, auctore Henrico Cordo Stevero

101쪽

9a Cap. III. Quae quasi servitutes esse dic.

aqDac Vis Vehementior, major, citatior irruat ad inferiorem, aut aquae cursus corrivetur δ). Verum etiam adempto alteri jure prohibendi, alteri faciendi jus concessum est. Talem enim LABRo proposuit speciem φ): fossam veterem fuisse, agrorum Ilaeandorum caum, nec memoriam exstare, quando facta esset: hanc inferiorem vicinum non pumgasse et sic jactum esse, ut, ex restagnatione ejus, aqua fundo superiori noceret. Statuit igitur Ιetus, cum inferiore agi posse, ut aut ipse pur garet, aut te Pateretur in Pristinum statum fossam rodigero. Similiter quoque inferior vicinus in fundo superiore nonnunquam facere aliquid debet: utputa: si aquao impetu aggeres alvei aquam pluviam ad te ducontis aut infirmiores redditi aut rupti fuerint, coges Vicinum, ut in agro ejus aggeres te munire

patiatur. - Quod ita denique Verum essct ira

ditur, si Iego agrorum certus faciendi modus dictus non sit; si enim fuerit, servitus faciendi imposita intelligitur, sin minus, agrorum natura servanda erit 3, Haec autem actio, qUno aquae Pluria2 arce dae nomine venit, locum habet in damno nondum facto, sive alter inceperit tantummodo opus, Ex

quo damnum timetur, sive Perfecerit. Quodsi ex

102쪽

Cap. III. Quae quasi servitutes esse dic. 93

opere persecto aliquid damni antea injuste dati dominus landi scuserit; quod vi aut clam: agendum erit 6 . Et contra is, qui Opus molitur, ex quo alter damnum timet, poterit cavendo de damno

Stricto quidem jure non nisi domino contra dominum alterius fundi ea actio compotit; ceteri, ut us ructuarius aut colonus Interdicto: quod si aut clam, leuentur. Νam personalis proprie haec actio est β). Si igitur dominus fundi opus fucit, Ex quo aqua eMet nocitura, cogitur ipso tolleres opus propriis impensis, si alius fecit, qui ad donatuum non pertinet, sussicit, ut patiutur do minus, alterum tollere. Quisnam autem is est, qui ad dominum pertineat 3 Qui in manu mancipi ovo ejus cst β , ct testator, in cujus universum jus

Successit. Usuisu luarius vero et colonus si quid fecerint, eorum nomine dominus non tenetur,

tollere . opus, sed imi tenentur ex Intcrdicto. Quamvis igitur, ut diximus, stricto jure, non nisi domino contra dominum competat actio, iamenex POMPONII 7ὶ fragmento quodam intelligero licet, in eo casu, ubi non competat laterdictum: quod vi aut clam: esse utilem aquae PluViactarcendae actionem fructuario et in fructuarium concedendam. Colono quoque, qui laudum COΠ-

103쪽

94 Cap. IlI. Quae quasi servitutes esse dic.

duxit, utilem actionem aquae pluviae arcendae contra dominum fundi vicini dandam esse, ex illo POMPONII fragmento haud dubito. Praeterea inest ΙCti sententiae, domino landi, cui, opere a

fructuario aut colono eXstructo, aqua noceat,

eligendi potestatem esse, aut legitimum actionem cum domino proprietatis experiri, aut utilem cum fructuario, prout commodius ei videatur. Haec autem, quam POMPONIUs comprobavit, utilis aquae pluviae arcendae actionis Competentia Interdicti: quod vi aut clam: utilitatem non ex eludit. Nam de damno a fructuario aut colono, qui fundum conduxit, jam dato, cum domino proprietatis agi non potest. Usufructuarius ipso autem et colonus, Interdicti Vt, damnum praestare, et impensas pensare, et propriis impensis opus exstructum tollere tenentur. Haec abundo de hac re. dicta videntur; quam si penitus discere velis, ipsa Ictorum fragmenta, eaque a WEsΤΡHALIo η) uberrime collecta inspicius. Illud insuper monere iuvabit, dominum do domno futuro Cavere tantummodo et Promi tere; eum autem, qui dominus non est, satisdarct debere, quod, quamquam in titulo Digestorum de aquae pluriae arcendae actione nuspiam legi,

104쪽

Cap. III. Quae quasi servitutes esse dic. 9s

tamen ex similitudine rerum Conjiciendum esse puto ').

J L. i. g. I. II. aa. de aq. et aq. Pl. arc. φὶ L. a. f. I. Cod. , L. I. I. ult. eod. ) L. I. g. I. L. 14. g. 3. eod. ) L. 6. g. 5. clo. eod. οὶ Ita tamen ut in servo no e datio valeat. L. εg. 7. eod. ) L. 22. eod. - quamvis dissentire videatur ULPIA-Nus I. I. g. 4. eod. . sipuΑLius de Iibertate et sorvitutibus prae diorum. I. 436. ) L. 9. 3. 4. 5. l. lo. de damno infecto. I. I 4. g. 3. disaq. Pl. act. - Ceterum notandum est, hujus actionis initium ex lege XII. tahuIM um esse Potendum, L. II. pr. I . de statu liberis. -- unde IAc. GOTII O-FREDus sic Iegem, restituit: ,, Si aqua Pluυia manu nocet, Praetor arcendae aquae arbitros tris a dicito, noxaeqαs domino cavetor'.

De arboribus.. Sunt aliae quoquo dominii circumscriptiones, quas Chaus δ) in libro IV. ad legem XII. tabularum prodidit, ad instar legis a SOLONE scriptae Com-Positas :

Si quis sepem ad alienum praedium fixerit, ru- foderitque, terminum ne excedito; si maceriam,

105쪽

96 Cap. III. Quae quasi servitutes dsse die.

sedem relinquito p si vero domum duos pedes etsi sepulcrum aut scrobem. foderit, quantum profunditatis habuerint, tantum spatii relinquito ;si puteum, passus latitudinem; at vero oliam aut situm ab alieno ad novem pedes plantato, celeras arbores ad pedes quinque. Huc quoque pertinet Interdictum: de arboribus

caedendis: - quod aeque cx duodecim tabulis injus Praetorium NiagraVit.. - Si enim arbor ex aedibus quis in aedes alterius impendet, iubet Praetor eam aedimi ex sententia Ictorum Roma norum totam. Quod Si dominus arbor m non ademerit, permittitur ei, cui arbor ossicit, titsuccidat, signaquo tollat. - Item, si arboris luactumbra fundo Dacis nocet, adigere te possum, ut ad XV. pedos alitudinis a terra eam coserceas; quod ni feceris, mihi issi eam coercere lignaque habore licebit.

ὶ L. I 3. U. sinium regumlorim ) L. I. g. 7. do arboribus Caedendis. - - Celeber-ximus Dominus IIUGO in liistoria juris, g. 74. nota I. edit. 4., cum Basilicis intelligit alteriores M. possi-hus ramos, id ast, ramos, qui supra XU. alititudinis pedes excedunt; Pro qua sentcntia quoquo 1. 13. finium regundorum certare autumat. Parum cortat; nam dictae I. 13. longe alia ratio est; quod eum videret doctissimus vix, in novissima editions R

106쪽

Cap. III. Quae quasi serVitutes esse dic. 9

hoc argumentum omisit. Quid autem valere debet Basilicorum Icctio, quac cIarissimis Digestorum verbis repugnat - quindecim Pedes altius a terra. In novissima editione aliam insuper adseri rationem. Vulgarem - inquit - si aequimur interpretatasionem Iegis, minores XV. Pedibus arbores radicitus essent exstirpandae. IJ - Scd ULP141tvΜ in dicto tit. D. tunu demum Tamos esse eaedendos, statuere, si arbor in agrum alterius -- pedeat, id est, quod magnus vir, quo tutior fiat sontcntia, intelligere non vomissa videtur.

I. 3.

Otiam quasi aemitutem venti caussa lex statiar2. Imperator IUSTINIANUS quoque novum circumcirha dominium scripsit sinem. - Νon enim ordi nem sequi placet, mox de iis, quae antiquissimi juris sunt, dicturi. - Statuit autem: quoniam fructus aridi conculcatione suam naturam a Ciperent , juxta arcam alterius neminem Vicinorum ita extollere debere aedificium, ut Ventus exclud

retur δ). Quid autem si Vicinus remiserit de juro suo, alterique cesserit, juxta aream suam aliquid aedificatum habere 3 Servitutem sibi imposuisso videbitur. Id enim est, quod diximus, ex perfecto

demum alterius jure deminuto, alteriusque aucto, juste constitutam Servitutem nasci. ὶ L. 34. f. I. Cod. de servitutibus et aqua.

107쪽

98 Cap. III. Quae quasi servitutes esse die.

De alitudine aedisciorum privmorum lege Praescripta ). Publica fuit lex Romanis, quae altitudini aedium privatarum modum imposuit, PrimR, qua tum scimus, nuctore AUGUSTO prosecta, postea saepe in desuetudinem Versa, a ΝΟΟΝκ restituta et a TnΛ No paullulum immutata; donec Iube libus saeclis et post multas fortunarum rei Romanae vicos a ZENONE et JUSTINIANO longo ali sub specie et forma, Romano imperio Byzantium translato, renoVabatur. - ob multa nimii luxus aedificiandi incommoda, et maxime, quod ex immensa aedium altitudine crebrae ruinae Seque-hantur, AUGUSTUS, teste STRABONE ), altil dinem aedificiorum, quae, ad publicas vias spectam tia , nova extollerentur, ad pedes LXX. altitudinis restrinxit. Eadem lex jam obliterata a NERONE restaurata videtur, teste SUETONIO ' , et denuo in desuetudiuem versa a Trajano hunc in modum restituebatur, ne cui Omnino liceret, quam sexaginta pedes altius aedificare Α). Iamjam autem PAULLI et ULPIANI temporibus illa Trajani lex

antiquata Videtur. μ id. So. cnown diss. de servitute altius tollendi.

BRIsso NH seleci. quaest. lib. I. c. I et a.

108쪽

Cap. III. Quae queri suri tutes esse die. . 99

De aemrtute altius tollancti. ἰ ' ι

Cujus aediscium jure superius est, ei jus est, in infnitum supra suum aediscium imponere , dum 'inferiora aedificia non graviore servitute oneret, quam pati debent. At vexo ULPIANUA R) in libro I. de ossicio Consulis

statuit quidem, eum, qui luminibus vicinorum officere,' aliudve quid facer contra Commodum eorum vellet, formam et statum antiquorum aedistiorum custodiro debere; sed addit statim: arbi trum accipi posse, Si non conVenisset inter Vicinos, ad quam altitudinem extolli aedificia oporteret. .

Fuit illa publica lex, quam TRAIANUS co stituit. An vero de publica lege pactio valet Z, Et quid demum pactio valere potest de ea lege, quam oblivioni traditam contondimus 3 Quippo quae ad privatorum quoque caussam et utilitatem '' . Ju

109쪽

Ioo Cap. III. Quae quasi servitutes esse dic.

pertinuit. Ea legis pars obliterata non est. Mansit igitur Iex, sed, privatorum utilitate haud remota, publica desiit esse. Duae igitur sunt servitutes, ne altius aedi sc tur, una contractu seu alio modo adquisita et imposita; altera ex lege quasi servitus debetur, ea quidem eX.ratione, quoniam ex illa dominii

circumscriptione, quae proprio non nisi proptePcommunem civitatis utilitatem imperata et sancitae4t, commodum quoque vicinus ot augmentum sui dominii ferat et participet. Vera tamen servituS non est, quod modo diximus, Sed potius rerum conditio, sine qua dominium in civitate liabor

nulli licuit. Quid igitur' Si ego do hoc meo juro

perfecto aliquid remiserim et vicino concesserim, aedificare altius, quam IoX publica civitatis, ex qua Consequenter meum quoque commodum Proficiscitur, permittit; an non perfectum meum, quod in dominio erat, jus deminuisse me dices annon ultera pars servitutem altius aedificandi sibi quaesivisse videbitur 3 3 Haec autem servitus altius aedificandi seu extollendi una eademque est atque ea, quae V

eiendi luminibus vicini nomine venit, quod quidem ex multis Ιctorum fragmentis opparet δ). Nam qui altius aedificat, vicit re ipsa luminibus vicini.

110쪽

Cap. III. Quae quasi servitutes esse dic. Io I

Est FLUERBACCHII de servituto luminum disputatio, in qua etiam servitutis altius aedificandi seu luminibus officiendi explicatio subministratur, Statuit illo vir inter multos insignis, ille in erroribus quoque insignis, altius aediscandi licentiam ex jure et virtute dominii euilibet competere, nec ΠΥvitute opus esse ad eam comparandam, sed libertatem rerum

susscere. - - Quod quidem Secus est, ut modo demonstravimus. Purgit autem argumentando:

Fassivam esse eam syruitutem, qua constituta, fundum semientem debere praestationem, l itat ut vicinus serviens aedificium sta exstructum haberet, vι ardores solis et lumina ad me per

ventura exciperentur ')., Au FEUERBACCHIUS hanc suam sententiam, ut et totam de luminum servitute disquisitionem seria mento Promserit et instituerit, an lusum

exercere Voluerit, id et assimare et refutaro haesito. Magna enim in verbis inest Vis et per suasio, Sal et eruditio, magnum in elaborandis sententiis studium, et veritas quoque singularum rerum, et virtus, nisi ad eum quem auctor sibi proposuit finem spectans unum esse vitium mendaciumque dixeris. Qui cnim seri potuit, ut doctis simus vir servitutis altius tollendi naturam in eo Constitueret, in quo servitus nulla consistere potest