Maturini Corderi Colloquiorum scholasticorum libri quinque, cum argumentis et appendice

221쪽

diis, qui missus primus fuit. R. Ni hil interim bibi tum est S. Indigna homine quaestio. inis enim vino hic parcereti vix tres & quidem strenuissimi fundendis potibus lassiciebanjus. Sed de potibus agam posterius: sine me cibos expedire. R. Age, sino. S. In secundo missu haec fere fuerunt: artocreas, pulli gallinacei elixi cum lactucis, bubula, vervecina, vitulina, suilla recens salsa, jus carnium ovorum vitellis, croco, & omphacio suavissime conditum: aliquot item juscula ex oleribus. R. Hic plus, opinor, fabulatum quam

esum fuisse: quia scilicet assaeaespectabantur S. Vix mensam attigerant, quum illa tollere jussi sumus. Venio igitur ad tertium missum, in quo assa haec fuerunt exposita: pulli gallinacei, pulli eolumbini, anserculi, fartiles, & sueculi, item cuniculi, armi vervecini ue postremo ferina duorum generum opere distorio incrustata. R. Quid praeterea S. Quid i hem bene praetermissi duae perdices interjectae cum lepusculo, fabae, virides frixae, & pila cocta cum siliqvis. R. Nihilnδpiscium S. In tempore admonest Erat trutta ingens, quae divisa fuerat in partes quatuor, praeter caudam: praegrandis item luctus, ad eundem modum quadripartius. Taceo minutos pisces ,& mediocres, partim elixos, partim psios aut frixos, item cancros fluviatiles, magno omnia numero; sed haec magis ad ostentationem, quam

ad necessitatem, de iis enim fere nihil gustatum est. R. Unum mihi videris praetermisiis . S.

Qid illud estὶ R. Nulline erant inunctus S.

222쪽

LI HER V. Imo singulis propemodum ferculis addita erant scitissimi saporis embammata, quae coquus ipse

miro artificio concinnaverat. Nec vero defuerunt capparides ex oleo & aceto, mala citrea , olivae eonditivae cum sua muria , acetum ros

ceum, &succus oXalidis. R. O quot&quanta gu-Iae irritamental S. Adde etiam, corporis & animi impedimenta. R Sed quis, quaeso, fuit ultimus actus fabulae S. Tandem, quum jam nec carnes nec pisces ullus ederet,i jubet patruus apponi bellaria: in quibus haec fuerunt praecipua, caseus recens pinguissimus, itemque vetus mulintiplex, scriblitae, placentulat, orira in lacte cocta,

S benh saccarata, persica oraecocia, ficus, cerasa, vivae passit, cariotae, tragemata serotina, falgama multorum generum, & alia, uvae nunc mihi non Occurrunt. Tanta denique fuit omnium

esculentorum affluentia, ut mensa ipsa vix sustineret. Quid quaeris i quater aut quinq vies mutati sunt orbes & quadrulae: cibos crassos, & duriores magna ex parte integros in culinam referebamus, adeo pauci attingebant, propter delicatiorum copiam. R. Qr id confert tanta cibariorum abundantia & diversitast S. Ad gravandum stomachum, & morbos complures generandos. Sed quid agas i sic vere hoc tempore vivitur. R. Qui talibus viris convivia faciunt, certare videntur de

copia, de apparatu, de splendore A lautitia. S. Et tamen extant inter hujus civitatis leges quaedam ut audivi) sumptuariae. R. Silent leges inter eonvivia , ut obiter e Cicerone detorqueamus ali

Diuiti ε

223쪽

aliqviI S. An putas, Omnes convivas illa fur ptuum immanitate delectari y R. Non puto: nisi forte sunt lurcones, aut asoti, aut Apiciani ut ita dicam' ventricolς, ceterum quid est incauta Rogas convivatorum non modo stultitia, sed etiam insania. R. Maxima pars hominum morbo jacta tur eodem: Ut ait Horatius. S. Sed nos hanc censuram omittamus, juxta proverbium: Ne sutor,&e. R. Redeamus igitur ad propositum. inale vinum apoositum est S. Si de colore quaeris, album, ni- gr una, fulvum, sanguineum ; deque singulis coloribus vina multiplicia: si de bonitate, omnia ferE generosissima: sed in primis commendabant illud vini genus transrhenanumia:

Deinde illud quoque, & quidem magis, quod

vocant Fuistmberguum, seu Vallense, seu Bae- characersum. R. Unde hoc petebatur t S. E patrui cella vinaria R Habetne multum ejusmodi S. Duos cados. R. Wis fuit prandii exitus 3 S. Ubi videt patruus, convivas omnes peni defessos edendo, bibendo, col loquendo, tunc vinum fundi jubet singulis: omnes ad extremum potum invitat, hinc ordine tolluntur omnia: insternuntur mensis lati ramantilia ex lino tenuissimo: datur aqua odorifera, manibus leviter abluendis. Ego& patruelis, de more, DEO gratias agimus ripis vero patruus clara voce agit universo eoetuit tandem Syndicus, convivarum nomine, gratias accurato sermone publicas agit convivatori : simul objurgat eum, quoil tam magnifico &

224쪽

sumptuoso apparatu convivatus fuerit. Imo cinquit patruus) mihi, quaeso, ignoscite, quod vos pro dignitate, non satis ampliter tractavermia. His dictis surgunt e mensa universi: magna pars valedicto, statim discedit, ceteri manent, stantes&colloquentes in aula. R. Quid vos interea, quiministraveratis ad mensam S. In culinam ad prandium nos recipimus: corpus illic otiose & exanimi sententia curamus. R Ubi erat interim praeceptor S. Patruus illum seorsim vocaverat ad colloquium. R. Credo ut te & filium suum de m liore nota eommendareti S. Istud est verifimile. R. Nescis,quae fuerit causa tanti convivii Quid mea seire reserti R. Tanto minus igitur mea. S. Recte colligis: &sic ex ectabam. R. Atqui non sum Diale cticus. S Tibi est naturalis Dialectica. R. Eandem habent & rustici. S Sed age, die mi histrio, non ego te tractavi magnificet R. Tali eonvivio nunquam interfueram. S. Gaudeo, stomacho tuo satis esse factum. R. Est DEo gratia, qui dedit nobis otium tam jucundum. S. Surgamus tandem ; nam audio, pueros a lusu discederG. YXX.

Gmulum herus, quid F qvanti obsonam sit, infe rogat, re aegrὸ fert, eum cibos, qribus delectari solebat, non emisse . Exemplum prudentiae in emendo.

Fuisti ne hodie in forot S. Fui. R. Quando S. Post Concionem sacram. R. Quid emisti nobis

Diuiti oti by Corale

225쪽

imi S Fere nihil. R. iniis autem χ S. Butyrum. R. Quanti Τ S. inadrante. R. Tantillum S. Non ausus lam amplius emere R. inid timebast S.

Ne bonum non esset. R. Satis prudenter factum.

S. Cur istu i dicis, here R. inia malim, te esse hac in re timidiorem quam audatiorem, sed nunquid emisti pinterea λ S. Nihil. R. Ehol nihilne S. Nihil prorsus R. Vahi quam parcδ nobis obsonatus est S. id apud emere potuissemi R. Quasi nescias, quibus cibis oblectari soleam. S. Scio, 3e amare caseum molliusculum, & pyra, &alios fructus recentes. R. Recte dicis: cur ergo non emebast S. Caseus ipse carior erat pro nostra

pecuniola. R. Quid fructust s. Alii erant non satis maturi ; de aliis ego dubitabam, essentne boni. R. Miser, non poteras gustare λ S. Atqui istae mulieres nihil gustare permittunt, nisi te empturum amrmes. R. Nihil mirum, multi enim gustarent animi tantum gratia; Tu igitur esto alias sprudentior. S. Quomodo i R. Si videris pulchrum aliquem fructum, eme aliquantulum denariolo, ut facias pei Lulum. S. Quid tum prae tereat R. Si tibi sapuerit, tum emito amplius, sin minus relinqvito, & alio te conserto. S. Bona est ista cautio. R. Memineris igitur, ut ipse postea utaris. S. Ego, ut spero, meminero diligenter. Num quid vis praetereat R. Ut eures, quae tui fiunt ossicii, deinde literis incumbas.

XXXI.

De earnis emptione. Divinario ex conjecturis, eon. era vulgi opinionem de fortuna .

226쪽

Mali mores tenacius retinentur. Solus DEus adjutor. Linguae lapsilia ex imprudentia. Memoria exercenda. Dociles proficiunt admoniti.

SAMUEL. TI OMAS.

nem. S. Qualem T. Vitulinam. S. Ostende, quassi: fere nova res est hoc tempore. T. Vide. S. Bona videtur mihi. T. Non taueris, Opinor. S. Quot sunt librat Τ. Nolunt lanii appendere vitulinam. S. Cur non T. Propter novitatem. s. Vide astutiam: scilicet quisque vendit, quam potest earissime Τ. Rem acu attigisti. S. Quantum

putas pendere' T. Duas libras & paulo amplius. S. Quanti emisti T. Age divina. S. Non sum divinus. T. Atqui multi divinant, qui tamen divini non sunt. S. Fieri potest, sed ex quibusdam eoniecturis, alioqui divinatio vetita est in divinis literis. T. Divina igitur ex conjectura. S. Emisti totum duobus assibus t T. Paulo minoris. S. Quanti ergo T. Tenta iterum. S. Viginti denariolis. T. Nolo te diutius torquere de nihilo. S. Dic igitur sodes. T. Hoc totum constitit mihi sex quadrantibus. s. Profecto fortuna tibi pulchre favit. T. Quam mihi narras fortunam S. Hic nos est loquendi. T. Mos, ut dicitur, Tyrannus est pessimus. Atqui utinam bonos mores tam studio2 coleremus, quam obstinate retinemus malost S. Tune melius se haberent omnia. T. Nos igitur fortunam istam ethnicis & impiis relinquamus. Fortuna nihil est: solus est DEus, qui favet nobis solus est Adjutor & Protector noster. S. Istud

227쪽

fiteor: sed, quid agast Saepe labitur lingua nihil mali cogitante animo. T Ooortebat te illud me minisse: Ne lingua praecurrat mentem. S. Istud quidem didicimus h septem sapientum dictis: sed non semper occurrunt ejusmodi pulchre dicta , licet ea mandaverimus memoriae. T. Tanto igitur magis illa est exercenda, ut nobis, quum opus est, suppetat. S. Isto tuo admonitu discam esse alias prudentior. T. Sed audio signum dari: desinamus. XXX11,

A quot nomina, carnisgenerum. Reprehendisin imis perite Aqputus. Visarium fenurum. Hortatio ad agno.

scenis beneficia DEL. Eleemosyna stereta. Leges ex Evangelio.

Nunc demum redis e foro ὶ T. Qyid demuml

tanta est ad lanienam turba, ut vix accedere potuerint. S. Quas attulisti nobis carnes indiem crastinum T. Bubulam & vervecinam. S. Estne in foro earnium magna copia T. Tanta profecto, ut mirer, adeo caras esse. S. Nihil mirum; ut multae sunt carnoes, ita multi, qui carnes edunt

quotidie. Sed quae potissimum vidisti carnis genera T. Vidi bubulam, vitulinam, ovillam,vervecinam,suillam,haedinam,agninam. S. Nihilne ampliust T. Quid velles praeterea S. Nihil igitur erat ferinae T. Non queo referre simul omnia: imo etiam ferinam vidi. S. Qualem T. Cervinam & aprugnam, o quam pinguis est aprugna

228쪽

gnat S. O quam ineptus est T. Quid ita 3 S. Qxia falleris in rerum nominibus. Nam quod in sue domestica dieitur arvina, id in sue fera, id est, apro, vallum vocatur, & est in eo genere durissimum. T. istud quidem audisse non memini. S. Nune audisti: manda, si vis, memoriae. m. Tu vero doctor, unde istud didicisti S. Domi nostrae ferina caro res est frequentissima: T. undis visis . tanta est eoeia 3 S. Pater habet ruri ferarum multarum vivarium, ex quo interdum solidi apri in urbesn adteruhtur. T. Quale est vivarium istud S. Locus est sere quadringulari forma, amplissimus, muris altissimis septus undique, consitus multis & proceris arboribus, inter quas sunt dumeta maxime densa. T. inales suntillic arbores utrum urbanae an sylvestres χ S. Sylvestres ferε omnes: sed in his sunt potissimure quercus & fagi: quarum glande patiuntur cervi , apri, damae. . T. O quantas merito gratias Deo debetis , qui vobis Iargitus est tantam rerum omnium abundantiam1 S. Non sumus immemores beneficiorum ejus. Pater enim plurima bona in pauperes erogat: quod tamen tibi uni dictum esse velim. T. Cur ita S. inia talia non vult praedicari. Τ. Tanto magis laudandus, quod Christi praeceptum fer E sequitur , cujus verba apud Matthaeum

scripta sunt: Quum saeis, thquit , eleemosynam,& quae sequuntur. s. indio capite ὶ Τ. Sexto,

nisi me fallit memoria. s. Sed hee hactenus, satis enim sumus collocuti, & jam ad disputandum convenitur. T. Eamus igitur. S. Se- , P que

Diuiti

229쪽

trum faciam, sed una ibimus. XXXIII.

. Colloquuntur pueri inter se de vindemia, s arborum fructibus prudens responsio. Proverbium. N' Saepe etiam est obtor verba oportuna locuturi Per occasionem pavea de Praeceptoris tindi et nius γ' proverbiis dulentia, spueris paedagogorum praelectione non onerandis, interseruntur.

THOMAS. VARRO. '

SAlve Varrol V. 6 Thomal auspicato advenis rvalesne bene 3 T. Optime, gratia Deo, tu vero ut vales Τ V. Reela sane, Dei beneficio, sed quando redisti domo λ T. Nudius tertius. V. Bene habet: opportune venisti. Τ. Nempe sciebam, instare vacationis terminum. V. Placetne, ut otiose aliquamdiu confabulemuri T. Maxime, dummodo semoti simus ab hac turba clamosa imdentium. V. Bene mones: secedamus in auditorium illud, quod est apertum. T. Quam apte hie sedemus i age, Ioquamur libere. U. Suntne peractae vestrae vindemiae t T. Omnino. V. Quantum temporis posuistis in toto opere t T. Dies eirciter quindecim. V. Tu igitur semper interfuisti Τ T. Nullum intermisi diem. V. Quid agebas tΤ. Uvas saepius colligebam. V. Verbo colligebam l debuisti aliquid addere. 1. Qyidnam ' quaeso. V. Et edebam. T. Qyid opus fuit Τ de hoc nemo dubitare potest. inis enim fructus bonos & m turos le8it, quin edat etiam ex optimis t V. Pros cto recte loquerit: euge, responnim laudo.T. Iamne

230쪽

L1BER v. putabas os occlusisse mihi t V. Istud ne cogitari quidem. T. Quid igitur 3 V. Non exspectabam tam promptum, tamque prudens responsum. T. Nihil est, quod mireris. Nam ut est in proverbio t

Saepe etiam est olitor perba opportuna loquutus.

V. Cui debes hoc proverbium y T. Magistro Iuliano. Is enim dictat nobis interdum proverbia ejusmodi, & pulchras sententias ex bonis auctoatibus. v. optinus vobis consuliti sed quibus horis id solet facere T. Nonnunquam a coena, si pius autem , quum in auditorio nihil habemus reddere. v. Utinam sic omnes facerent i dummodo non essent impedimento quotidianis Scholae exercitationibus. T. Bhiae subjunxisti istam exceptionem per adverbium dummodo. sunt

enim quidam paedagogi, qui suis dictalla & pri

vatis lectionibus De onerant pueros suos , ut non possint in Schola satisfacere. T. Inde fit, ut ipsi praeceptores interdum conciverantur de talibus paedagogis. Sed , quid agimus t redeamus ad sermonem institutum. V. Plaeet. T. Fuistine semper oceupatus in uvis colligendis V. Opus illud paucis diebus absolvitur: pro

pterea, quod ita magnus operatorum numerus

ad id conduci solet. T. Quid deinde fit 3 vi

Calcantur uvae: vinum hauritur e cuppis maloribus t eadem opera diffunditur in dolia i deinde uvae ipsae nondum expressae subjiciuntur prelo in torcularit postrem o exportantur Rabjiciuntur vinacea. T. Atqui non curabas ista. v. Imo curabam aliqua ex parte. Nam agen-

P a dis