장음표시 사용
41쪽
tigisse in Neraclia esuitate Tito , anno imperii sui a. ignes. Haec ille. , O sacra insiuia moli refert: sic etiam imper te sues. ε
De Bula. Τ mergulo Cap. Xx IIII. IN hoc loco, inter alia Balnea, quae ibi fore narrantur, Vnum et 1,Aest dictum Tripergula . Vel a loco, in quo est: vel quod treS mansio. habeat mansiones. Vnam, in qua vestes balneantium serua tur: alteram, in qua quies datur ludantibus: tertiam vero, quae aquam calidam continet.
De Balaar eguis,seu Veteri. Cap. XXV. Loci dispositio dedit balneo huic vocabulum, etenim domus Euhia
haec, ut dictum est, in tres partes est diuise dicitur etiam tus. Bala. vetus, eo quod primum in hoc loco inuentum balneum, ci cumpositum domibus, nomen dedit, ut ipsum suburbium etiam
Τripergula vocetur. Hec unda omnibus accommoda, aufert men alis defectum, cor cinitarat, alleviat corpus, membrorum onera profugat, stomachi varios dolores arcet pedum grauitatem re- is mouet: hac aquaviens nulla praua tenebit Symplomata. Ex is hoc loco ferunt D. N. IEsvM CHRasTuM a mortuis resurrexisse, & ab is
Auerno Geu Inferno tulisse praedam: unde & altus Mons supe eminens Mons Christi dicitur. Eustasius. . Eustic Est locus australis, quo portam Christus Averni Fregit, & eduxit mortuus inde suos. Haec domus est triplex, hinc iure Tripergula dicta, Una capit vestes, altera seruat aquam, Vtilis unda satis multum sudantibus, aufert Desectum mentis, cum grauitate pedum.
42쪽
Haec stomachi varias facit absentare querelas, Flebile de toto corpore tollit OnuS.. Debilis, atque piger, quibus est non multa facultas, PConsulimus tali ut saepe fruatur aqua. Huius amator aquae symptomata nulla timebit,
Neminit de eo Franciottus,o molinus d. totius corporis debilitatem at ferre ct segnitiem: super umq; dolorem pellere. Ex hoc locoJ Credo cum niuersa Ecclesia Ipei Catholica O Apostolica
Hagiopa D. N. Issu M CHRIs TvM Dei filium ο σον, Deum de Deo, ad Inferos descendisse, prout Trophetarum oracula te Itantur. Tertia Nero die resurre- , .eoni 1 4 mortMis,fecundumscripturas. Sed num ex hoc loco, vel ex alio, ignoro. nec audeo quicquam temerὰ aseuerare, ut utar Nerbis 4ου πιλη ε ε . α ea. ia. HG-Quapropter melius volo ut ait Auguklinus 8super Gcn. ad liter am9 dubitare de occultis, quam litigare de incertis. nee dicere audeo CVt idem aiebat 7.contra Donat.9 quod nesciis. Scio tamen ex Ireneo lib. 2.Deum non omnia mortalibus reuesare, ut semper ipse videatur docere, nos Nero dicere cum Psalmographo. audiam quid loquatur in me dominu Deus, O cum Trimasio uisopo Ps 84. Vticensi dicam, quo habitu Nitae, de Henoch loquitur9 Nel quo Hatu modo in epist- consistat in paradisio, non est nostrum inquirere . hoc tamen credendum en,quia 4 byhy sine dolore, aut molenta quiescit illic, haec ille . simile dicit EuIun. x.de civit. ς' ' Dei Ia. c. I .a I. c. 27. 22. c. 29. lib. . contra Iulian. primo de Trinitate, σet, ι alibi saepius. idem Hieron.in prologo Daniel. est Taralip. O mbr. in Apo- cal.necnon Hilarius in lib. de Trinitate . H notat RI inter Sent. I.din. 32.
q. din. ' o. Haec parerga sint. Locus3 hi versus Alcadmosic adscribuntur. En locus, egregit, quopor-At si tas christus averni, Et sanctos traxit lucidus inde Patres. Auern apud B. AigisII. I 8.de ciuit.legitur Cie Hrsculus Flaciani,To 'i' tas effringet Auerni. o Vndad in cod. Veneto leguntur hi duo versiculi ante inum, Tertia la guentes laia excipit, atque lauacrum suggerit, O mediam sta ministrat opem. Vtilis c. Absentared aliter, potis en releuare querelas: nos Nero sic. Cogit procia esse querelas.
DebilisJ hi duo versiculi non leguntur apud Alcadinum.
43쪽
TRipergulis est Bain. Calatura dictum ab AccΟIis, cuius Calitus,
qua ab alio rupis latere surgit, quae a descensu montis dici- is tur Calatura. Vnda haec faciem tergit, morpheam, turpesque notaS ab ea remouet, cor laetificat, mentem firmat, stomachum roborat, crapulas praeteritas digerit, appetitum ciet, tussim abigit, pulmoni leuamen porrigit, prouidetq; ne phthisis ex tussi pa- 'rata procedat. De ea Eustasius. Pulmoni solidam dat Calatura quietem, Inde fugat tussim, quam graue rheuma parat, Haec stomacho vires reparat, vim praebet edendi, Saepius absumptas decoquit illa dapes. Deterget faciem, mentem corroborat, & cor Laetificat, turpes radit ab ore notas. Formidat quicunque phthisim cum tusse paratam, Vt timor abstedat, saepius intret aquam. Inueterata suis sicut radicibus arbor Nequaquam poterit absque istoxe capi, Non aliter veteris serpentia semina morbi Pollunt euelli qualibet arte stinui.
Meminit huius balnei Sauo. vocatq; celaturam, olinus vero collaturam, seu colatura . Francioltus calaturam, O sic legitur in manuscripto codice.Ubi obiter notandum est, genus comitioru esse,quod calatum νocatur, ut refert F
nestella de magi trat.quae Ant. Nebriss .in suo Lexico: Neribus asserit huius ς balnei mineram esse nitrum o ferrum. Morphaeam4 ab arbore nucis inditum nomen habet, vi notat Coelius Myod. M . I9.lecit.ant. Symphorianus verὸ lib. s. morb. partic. dicit mutationem esse αρο ,ῆσ μθρψῆ Motis in colorem no naturalem ex corruptione sanguinis: quan- ir. do νt ait Galen a 9 methodi therapeutica9 vim ius nutrire non poteri. ep- Λ1anai dira Ferrarien. Medicorumpho bhorus, O corona lib. 7. in.d.Vitiligo Vix ' g' eInfoedus cutis color, ex malo particula habitu troueniens, nutrimentum be- ς - 'ne asimilare non potentis. Qia duplex en, alba, O nigra: a graecis CHauctor en Corn.Cel M lib. . dicitur αλψροα bacsoli homini conueni ob cutis i
44쪽
4 6 D T. II ' L I I nuitatem, ut asserit philosophos Iosect. problem. De hae assectisne lege sis psh' . f s apud Philip.Ingras iam praeceptorem meum lib. I .de tumoribus ex iaculae..ias. e. 2 7 'quarti tr. a. c.9.Tium in annot.c. I 2Ο. Tontanim lib. II .de reb. Cal. Crapula. CrapulasJ graecὰ κραiώλη, εατο κάμνον --εα ,νt notat Galenus in s. δεῖ comment. hor i . innuit Plinius a 3 forte ex Aristo. 3 .problematum. a P otiij dc c lium lib. I .e. 3I. eid. Pulmonid adscribuntur etiam ., tradiso. a iter c, pulmoni praestat sol teriatura quietem. NequaquamJ sic mesiaci, Auelli e terris absque labore nequit. Non aliterJ sic, Sic etiam veteris ferpentia semina morbi ; Haud faciueuelli qualibet arte queunt.
De Bulaeo Arcus. Cap. XXVII. IN sinistra parte lacus Averni, ubi alta profunditas,& magna est
copia diuerserum piscium , decem sunt balnea. Quorum prio mum ab aedificij forma Arcus dicitur, cuius in restaurandis con'' sumptis corporibus mirabilis virtve est: restaurat membra, sto-llustas is machum confortat, interiora iuuat. verum tumido Ventriculo, hepati, & spleni non confert. De quo scribit Eustasius. Dulce satis lauacrum, quod nomen sumpsit ab arcu,
Virtutem magnae commoditatis habet. Haec aqua consiimptos restaurat corporis artuS , Corpus fortificans, arida membra rigat.
Siquis in extremis patitur, festinet ad undam; omnia, ne dubites, interiora iuuat. Non tamen hic prodest, tumidi quos sarcina ventris Aggrauat, atque dolet splene tumente iecnr. Rem liquet expertam, proprio quam lumine vidi , , Teste mihi populo, quae scio verba loquor. Novi, Vidi consumpto tantum cum pelle relicto, Tempore non longo restituisse cutim.
Meminit huius balnei molinus d.nocere Udropicis . meminit oe Fran -
M. Lavacrum metri gratia corripitur. qua supra c. -
45쪽
De Bdn. Raineri3. Cup. X X VIII. R Anerium Bala in Tripergula est, cuius aqua ab inuentore Raner, nomen sumens falsi phlegmatis hostis est. Scabiem enim, V& impetiginem, seu serpiginem sanat, putridum corpus mun- Mdat , restaurat cutim, leprosis prodest. Exigit tamen, siqui sanitam p. es . tem consequi voluerit, ut Trituli aquis utatur. unde Eustasius. EinthBalnea Raneri, quae corpora putrida radunt, Et quorum salsi phlegmatos, hostis aqua est. Si sanie , aut scabie pressus, celer illa subintret,A' scabie quavis exteriora lauant. ' Infectam mundare cutim quicunque laboras. Utere Ranerio, nam cito sanus eris. Non tamen incurras iterum discrimina morbi,
Terribiles Trituli simus adibis aquas. Vidi quamplures hoc fastidire lauacrum, Fecerat hoc hominum pingue putredo putens. Raneri seruiuit aquis aqua turgida stagnis, Felix qui pingues evacuabit aquas.
Meminit de eo Francioltus, similiter 'olinus cpunulas γα ἰtetit lux .εΜmsa μυαMAIx29 curare lacomas Liringere Tritui id molinus legit, Clauioli, ct mendosὸ , ut reor. Notandum en, ut inferius dicetur, eum, qui vii volet hoc balneo, cauere assia, ct legumina. Impetig.J ab impetu dicitur, sicut innuit P. Serenus Dracὸ dicitur Veipat. a lambendo. Plin.lib. 2 .c. I. Vocatur quandoq; Herplo, Ieu Serplo, vin serpigo. tat docti I. Leonicenus lib. νο- γαμικῆσ, ct 3 .de ere. Plini1 d.cuml p ra chenes serpere caeperunt, di sunt serpigines. qus insta- , LE H LeprosisJ quomodo lepra differat a mora, lege manardum lib.7.epist. βι- epist. . militer quomodo ab elephantias Crinit. ΣΟ.de hon.disi. Deq; aquis illam curan- cap. iotibus: lege Galenum II.Simpl.med. D. dap. . Fecerac cum Puteo prima producta gaudeat apud Horatium I. in.k- .gesc , fecerat bocputem pingue putredo hominu νι ζ
46쪽
ii sit, habens ante se curriculum biiugum famosorum dequorum, comitante eum Dario puero ex Parthorum obsidibus, agminς pr*torianorum , & in essedis amicorum cohorte.
et L TranquillusJ locus en .cap. 19. Haly. Neminit huius Tontis Blondus, quae infra in ea sequenti. Lege quid 3 . c. a. Laertius de Hab fluuio, quid Thales promiserit.
ri Uare autem hic Pons a Caio fuerit excogitatus, ratio tria TLιplex assignatur per Suet. Prima est, ut imitaretur Xer-- xen Persarum regem , qui volens de Asia in Graeciam transfr tare, non sine admiratione. Secunda est, ut alicuius operis im- ., mensi fama Germaniam, & Britanniam, quibus tunc imper P bat, territaret. Tertia est, quam arbitratus est Sueton. auum meum, inquit, narrantem puer audiebam, causam operis ab in x θυ terioribus aulicis proditam i quod Thrasyllus mathematicus -- ' anxio de successione Tiberio, & in verum nepotem pronio is ri, assirmasset, non magis Caium imperaturum, quam per Bai ' num sinum equis discursurum. Mortuo demum I iberio Caius Imp.factus est, qui talem pontem fierPpraecipiens, stuper eo tri-- bus diebus continuis commeauit, quarto die cum multos e t ' istore inuitasset ad se, repente omnes praecipitauit. quosdam guis bernacula apprehendentes contis, remisq; detrusit in mare. Haec' Sueton. De pilis huius pontis meminit Seneca ad Lucii.d.omnis is in pilis Puteolanorum turba consistit.
' Sueton. 3 locus enss.c. 32- PontemJ Iosephus I 9.antiq.sic Lex Dicaearchia riuitat quae in Campaniaeonnituta eri, ad Messanam quae alia quoque maritima ciuitas en, graue pu- tans Hi remis, transitumq sacere, putansq; sibi subjcere etiam hoc eleme tu posse, velut domino silet terra natura suntnere. Voluit ergo a littore adiittur, Badiafermὰ 3oo.in medis mari O intra tamen Nitimisημm,Tc'te'
47쪽
rannruere r super quem carrucis, O disersis vehiculis itinera vaderet eo ficere. Haec ille. Senecad locus en epin.78. In pilisJ sic cantatius, in nris.
De Aqua Sulphuraria. Cap. XVIII.
IN summitate montis, qui Puteolis praeemine planicies magna sulphur. adhuc tota continuis scopulis,& rupibus circundata, nisi ubi iinoressus patet.Ex quibus extrahitur innumerabilis thesiturus Sulphuris, Aluminis,&Vitrioli, o uae ex lapidibus, & terra montis fiunt. Aqua ibi nascitur, quae cum maximo impetu ebulliens in altum usque ad I 6.& quandoque alpalmos, maXime vero curn Mare aestuat, sicut Accolhe testantur attollitur, ac eleuatur. In hac planitie complura fiunt a Natura foramina, e quibus maxiamus exhalat fumus : ut si in foraminibus lapis proiiciatur, etiam' magnus, vi, atque impetu fumi reiiciatur Haec aqua lulfurea, -& hic fumus neruos mollificat, visium acuit, lachrymas, VOmi- m . tumq; stringit, capitis, ac stomachi dolorem aufert, steriles foecundat, febres cum frigore, seu rigore accedentes tollit, infe- Cta scabie membra purgat. Huius odor grauis est, locusque un- Ddique fumigans terribilis est: vertim is fumus rheuma, frigusque capitis tollit. L
Neminit buturas aqua So .d.eam conferre dolori antiquo eapitis, dolori Romachi ex causa frigida, O humiditatem phlegmaticam purgare. 'olinus d. humores pblematicos dissoluere. Netabus asserit eius mineram esse suu
uroeas, quia firmat Ia Imra, Nisumq; acuit. ' r m. c. . Neminit nutus loci Volater.6.Pontanus a.Parthen. 3. et Franciottus,quod litas
VAlcani forum appellat, sic enim a Strabone vocatur . qui etiam refert apud tBaias repeririloca sulphurea. sed O Galenus invγε luc3 aquarum su0-- sulphura renum meminit. Locum hunc Plinius lib. 3. ocat phlegra0Sca pos, sicut ita. Ditius Italicus Itb.8. Diodorus Siculus 6. antiq. ρ ῶ . similiter c. r. Plin.lib. I 8. O3I. Nocat colles leucogeos, albam terram. Iosephus I 8 .antiq.refert versus fluuium Iordanem et e paludem sulfuriferam. Ouidiua s. ni necnon a.de Tonto flagrasulphurea apud Palicos essee a1r ei. t o. rumat. In Istria sunt etiam campi phlegraei , t ex DBerosi modo sit ille anti- Palici. E a qu-
48쪽
quuυ annotui nonre concivis L.Ioan. Scoppa in suis collectaneis. - i , Sulphur xt auctor es Suidas in collessi stillitur ad expiationem: reli, βμ'r', ' nibus seesse Plinio lub. 3 s . ad expiandas f tu domos locum habet. Hinc 'hb.: poeta ille ingeniosius in Iliis Fanis aiebat, caeruleis alptiro suffire fumi, Le- , s. ctaq; fumanti sulphure balet ovis. O hoc e In quod iniflol. a . et niticvssumen αν Dcrum vocat. Sulitur etru bitumen ad expiationem πtifcribit uterq; B rosus, νt utar verbis Reum Ga staris Barreri, Lusitani in cosura meu bers. BulliensJ huius rei λω olyti αυτόUiter, ci m anno Domini q6. supra sessio millesimum Puteolis cum parente meo Diogene medico degerem. N eruosJ Oribas lib. Io.ad Iulia. refert, aquam, in qua est ris sulphuris, nervos mollire, dolioresq; lenire, Nomachum tamen imbecillum reddere. hoc etiam adstruit Aegineta , ct Aetius νbi supra in canon.bala. sed O Hor tius I.epikl. νim i I iam non tacuit. LacrymasJ idem operatur Bala. Dimidia via apud Aenarias, euru's irer feri junt cum hac aqua communes. Tollit sebresJ Sanan. e non credit, cilmsit m ληροκhi M. sed Vgolinus verum ese fitetur praecedens tamen congrua purgatione . secva enim pugnaret cam Galeni doctrina lib. I, Iethodi, de ar.cur.de cris, o alibi sexcenties. Leguntur versus sub Alcadini nomine de hac aqua sulphuraria in heroico numero: sed cum a consueto more defectant. illos reiecimus, proq; illis Abii tuimus hos elegos. Sulphureos fumos mittentia Balnea, neruos Nostificant, scabiem, membraq; scabra nouant . Hac aqua foecundat Ileriles, stomachiq; dolorem De Inruit, ac capitis, stringit aquam ex oculis. ara vomitum cogens, oculos bene reddit acuto , , Pituitam soluit, stigora febre fugat. Traesertim si praeueniat purgatio trina, Securὸ intratu. corpora pura etenim, Quam semel accipiunt, seruant sine late salutem, Balnea ne culpes , quoue modo baec oleant. ra fectum virtutis ama, naresq; medela Quamfugiunt, morbos corpore πὰ fugat. ' En aduertendum propὰ hunc locumsulphurari, Nontis celebrari mari iam
'U' xloriosissimi Pontificis, O nostri patroni apud Deum I AN v AR I. in cuiua φgnum erecta e i qusdem aedicula ,seu sacellum, quod itinerantibus natim sesed obuiam profert.
Cap. XIX. Cinia el NI Omen a forma balnei sumpsit; hic primus in littore, quod ah l l Puteolis trans Tripergulas vadit, admirandas exequitur Ope
49쪽
rationes. antiquas, ac nouas plagas, fistulasq; emunda desiccat, L&solidat, fluxui a rheumatis prohibet, clarificat lumina, vena is obstruit fluentis sanguinis, arthriticis subuenit,utilis est ad febres, & frigora, ferrum mirabiliter extrahit,& fragmenta ossium fra- etorum, quae latent in corpore, & munere chirurgico fungitur. cum autem haec aqua temperata sit, utero gerentibus nimis con- 'fert, sed continuata obest. de quo dicit Eustas de Materia bullic Inter aquas pelagi feruens aqua manat, & ipsa Ne fluat in pontum futile claudit opus, Cum mare feruescit, locus oppugnatur ab undis, Vix aliquis poterit aeger adire locum Cantarus humana fruitur virtute medendi: Nam plagas veteres, consolidatq; novas. Vlcera qui patitur cutis ex humoribus extra, Cantarus abstergit, lumina clara facit, Sanguinis obturat venam quocunque fluentem, Subuenit articulis, fit medicina pedum. Utilis ad febres, & frigora. sed tamen huius Vsus aquae lateri continuatus obest.
. Meminit de eo molinus d. cutis ulcera abnergere, podagra eo erra, O usum illius continuatum lateri obesse. Neminit etiam Francioltus. aduertendum en, quia in hac aqua immergenda sunt plaga, ut notatur Nota
SanguinisJ Alex. Trail.lib.7.meminit aquarem naturalium . qua luto sanguinis opitulantur. Fragmentad idem operatur Balafontis apud Aenario. Haec aquaJ in cod. Veneto legitur, cum autem Me aqua optica sit. Inter aquasJ adscribuntur etiam hi versus Alcad.
Ne fluari sic, Pie fuat ad pontum sectile elaudit o s. Vixd ne fiat pentem eris nos sic renituimus , Vix poterit qui iam haue
50쪽
AD Cantarelli latus aqua consurgit, proprietatibus ipsi con
traria , nouiter inuenta, nec ab ali)s descripta. quae clim mo. re fontis staturiat, Fontana dicta est. Haec semnum conciliat, . ventrem reddit lubricum, lac auget, infantes seporosos,&ploe cidos facit, nauseam repellit, indurata mollificat, super alia lauacra reneS purgat, educit arenulas, vesicam aperit, capillos co git exire, vulneribus, & podagricis nocet. Hac aqua Puteolanae ' Matronae cum suis pueris semper utuntur .
rabo dicitur Ia Forma. Neminit .m Francisitus,similiter Saran. vocatq; Balneolum. En huius nominis Balmapud marias. CapillosJ rectius legitur iudicio meo, lapillos, ut in cod. Veneto legitur. O facilis error esse potuit: nam similitudines, mi ait Hippocrates, decipiunt. .epiι similis error est in Petronio arbitro, cuius circunfertitur illa aurea Nerba παι - quotidie celebrata a Diogene cynico, sed chriRiano, cum dicit. 3Edutiis misiquis habet ημmmos , secura nauiget aura, Fortunamq;suo temperet a M i,. trio. Pecunia enim omnia , t ait Sapiens, obediunt. haec parerga sint. ieci ro. Cum huius Bain. Nersis non legaritvr apud Alcad.neque apud Eusta duos
Nφ mi e ct m Si σ, volui breuiter βι metri norma ipsius saeuitates reddere, ne Balneameῖον αμε ληιτ ἰt ιντο ,s . a Fert somnμm, Ventrem redditfluxumq;, soporem Conciliat pueris, lac cito multiplicat. -' saxea mollimat, renes expargat arena, Cuncta lauacra super, nausea fit procul hinc. 4 Uesicam reserat, lapidem stangitq; potenter, . Affectis podas is , vulneribusq; nocet.
Clon TIIc non pocul supra mare Baias respiciens occidentem vet V1 sus villa fuit M. Tul. Cic.cuius altera pars supra mare iii et: edito