장음표시 사용
51쪽
edito posita,vetustate deiecta est . quae vero in proximo, dirutos parietes ostendit. haec vulgo ab incolis dicitur Ciceronum.
Uulgo nano de D. Tistro de ledo, Viceia di Napoli. De hac villa meminit SIllius, ut dictum est superius. meminit O D. cac.in lib.Fontium,et Blond.ex Plin. 3I. ut tacea Pontanum a.Tarthen. 3.9qui dicit,factas esse in ea Cpost Cicer. mortem a liberto ipsius Tul; laurea. ea. r. obsignum delectionis erga dominum9 figuras hominum indicantium manibus eaq6. morἶorum mi σ -πνθοπασ άπινον sedes affect M. Versus, quos cita sit Bland. io P. Crinitis a.de poetis ex Plinio hi sunt. a d tua Romanae vindex clarissime lingua, ,. I . blua loco melius surgere iussa viret..Atque Academiae .celebratam nomine Ulam, Hunc reparat cultu sub potiore vetus. Hic etiam apparent ly ba non ante reperi , . .. V, Languida qua infuso lumina rore leuant. mirum locus ipse sui Ciceronis honori Hoc dedit , hac fontes cum patefecit ope. . Ut quoniam totum legitur sine fine per ortem, sint plures oculis qua medeantur aqua . .
In hac villa obiit, O sepultus en Adrianus Imp.qui Baiis obiit, ut refert
BlonLex Spartiano Conuiuiorum, quae apud Baias fiebant, meminit Cicero in oratiro L. lib. Nota, quod D. egorius I.dialogorum meminit Monaneris,quod Bala. CN ea. ceronis νocabatur . Cicero 1 .ad Attic meminit sui cinnani οῦ π 3
De Bain.Pratu Cap. XXIC Iceronis opus creditur lauacrum, quod in Plato situm est, pilium unde nomen sempsit. Euntes enim a Tripergulis Auersiam oppidum post Hospitalis transitum:d sinistram partem semitae sta tim Cryptam inuenient,& per subterraneum descensum aquam is reperiunt. quae multum placida ophthalmiis confert, eorum vi- .cera tergit, corpus ab humoribus Rigris alleuiat,viscerum tormi- .na aufert, mustulos brachij emollit , caput , & scapulas trahit ad ''ditum naturalem , & toti corpori praesto est. De quo sic Eustas Eusta... EI .i i
52쪽
Est lauacrum a vulgo Prati cognomine dictum, Creditur a multis hoc Ciceronis opus. : Est via dissicilis, quae ducit ad inferiora, In quibus inueniet, quam petit qger, aquam. Haec bene visceribus fertur conferre molestis , Allevat haec corpus , quod grauat humor iners. Dicunt & duros mire mollire lacertos, Et caput, &spatulas, ad sua iura trahit. Detergit lippos oculos, ac vicera magnam In toto pariter corpore praestat opem. In sudore madens fugiat pro tempore frigus, 2 o Nec potum sumat, dum sua membra calent .
καθὸ bagno de Prata. N init de eo Francioltus, O Vulla. quod voeat Bala. Practae d.conferre eumati capitis. en etiam apud eundem Bala.huius nominis in Viterbio. Alca1 Est lauacrumJ hi versis adscribuntur Alcadino. aliter legitur , O me v. has. En aqua, quam vulgo de Prato balnea dicunt . ponitur enim lauacrum hic, ct alibi media correpta, metri timen gratia: quum ex syllaba natura pro ducenda sit. quod OIienditur exemplo Claud. a.contra eutr.Lactan. in carmιος de Resur.dom. Sereno medico. InferioraJ sie, ad interiora. In sudored lege supra in can.bala. num. H.
De Triperguta Cap. XXIII. Tripari. Ripergula locus est iuxta Auernum lacum, dictus sic a tribus
Pertula. Dictus Pergula lacus apertus est, a multis lateribus aerem exeipiens, a pergendo dicta. νtitur hac voce Proper.lo .a. Iuvenal.Iat. I. Plin. 3 4.c. Io. τι s- O Ulpianus iureconsultorum pili Paphi. AIblusinis verὸ fde his, qui de p. b. iecerunt. EIRO Perga loci nomen apud Gal. 2.compos per lac. similiter v men luci, in quo fuit antiquissimum sinum Diana. cuius meminit Cicero 3-mVer. I.πbi Asconled.
53쪽
t De Tripergula meminit Bland. Locus hic proh dolor, et lamenta bilis ca- .Pferae totus in cinerem conuersus eki, ob Terrae inopinatos motra: qui anno iudi . salutis M. D. XXx v I II .die xx I x. Sept.in festo S. Nichael.excitati sunt. tunc enim apparere caepit Mons nouus, altitudinis 3 .miliarium, quisiepeliuit plurima balnea, nedum Triper. ed Auerni, Lucrintq; lacus. Huius balneorum ruinae meminit Hieron. Borgia, sic d. Balnea fiete inopes grauibus demersa Duillis, Balnea Romanis virtutibus aucta. vel ipsum supra, Aponum celebrem,cunctis celeberrima terris. O valde memoranda per aeuum pernicies. Ver 8 enim dixit olim Blond. maior est aedificiorum Puteolanorum Nota ruina mon tamen de hac loquitur9 omnibus alijs, excepta Roma. Similem Ter motum retulit Seneca.6. Quen.na .c. I.O Tacitus in I . Tς m' apud Pompeios, qui flabias, surrentum, necnon Neapolim inferiauit. De terraemotu apud Bonouieu.meminit Tius in lib. . Lucretj: deq; alio in diebus 2Gcolai quinti Pandol. .Collenutius in histor. Neapol. ut taceam qua scribit Plin. 2.bs. nat.ὰ cap. Io7.νDise ad IIo.O Fr. Petrare. 2. Dialog. Deq; alijs ea.yr incendiis lege D. August. 3.de Cis. Dei. Similiter quae Appianus de Rius ea. 31.
u.et P.Iacom s a Toleto medicus: Natemo tamen ser
gus Simon Portius Neapol. mone M.Ant. Falco Epiosed equear. oratione Hiero.Borgia: cuires initium est tale. Horrida natur.e nouitas memorarida mininrat carmina ctc. νt silentis inuoluam .Anton. Sancto Felicium in Clio diuina. Epitome autem eorum, Poriij lii quae doctos.Portiusscripsitsuper hac conflagratiove, H si est' hoe uteε- Puteolorum regio fuit biennio fere magnis Terrae motibus agitata, Ninκ la in ea supereset domus integra, quae proximam minabattir ruinam. At die XX v I I. XX v III.Sept.anni M. 13. xx xv I I I .perpetuis diebus. O nocti Uterra est commota: Nare passibus ferὰ 2oo. recessit; quo loco Accolae ingentem piscium multitudinem caeperunt, ct aquae dulces erant. - Die Vero XX IX. magnus terrae tractus , qui inter radices montis Gauri Aue VBarbarum appellat9 mare iuxta fuernii iacet se erigere videbatur,et mon Gaum, tis subitὸ nascentis imitari figuram. Eo ipso die hora noctis 2.hic terrae cumulus, is mons . aperto νeluti ore, magno cum Iremitu, miros euomuit erres,pumices, lapides, , , einerisq; Dedi tam magnam copiam, ut quae adhuc extabant Tuteolorum aedi- issicia operuerit, herbas omnes texerit, arbores fregerit, pendentemq; νin- ,, demiam ad sextum usque lapidem in cineres Nerierit: aues, O Grinullas qua- ,, drupedes bestias interemerit. Fugientibin per tenebras Puteolanis cum na- istis oribus magno eiulatu 2' eapolim sese recipientibus; Civis propὰ vora- ,, sineus erat siccus, longὰ vero lutosus, ct humi Ucecidit. Sed quod omnzm is superat admirationem, mons circum eam Noraginem nunc dicitur Mous no- isnus Jex pumicibus O cenere plisquam Iooo passuu altitudine una nocte coge is lMons Iliis aspicitur: in quo multa inerant spiramenta, ἡ quibus nunc duo si persunt, ' R 'VR alterum iuxtὰ Auernum, altera in medio montis iacuerni magna ars operta ) cinere. Balnea illa tot saeculis celebrata, quaeq; tot aegris salutempraeitiabant, '. F cinere
54쪽
get D H DH LINEIDD cinere sepulta iacent. durat hoc incendium usque ad hanc diem, eum aliqua tas, men intercapedine. Qua vero circa dicta philosophice conoderari possimus
ea sunt. Etenim qua raro a Natura fiunt, quadam carent causis definitis, ut ea, qua a casu sunt: alia autem non sine causis certis, νt Eclipsis, Comete Terraemotus. sed cum hoc incendium fuerit poIn Terraemotum, de eo pauea dicere oportet. Sol in terram agens humidam, funim ex ea educit; qui si crassior fuerisio,, humidior, dicitur Vapor, humida generans, vi pluuias, nives ocin siccior, ,, quem exhalationem Aristo.in Meteorologicis vocavit sicca gignit. Fumusis hic in terra cauernis genitus, aut totus effluit Ni propellens aerem , O g nerat ventos: aut totua coercetur igneus ex inens, qui volens velociter ex re, terram commovet, o facit terraemotus magnos: aut partim e fuit, Ora partim coercetur, O Iacit terraemotu leues: cum pars eouens aerem moveat, μη - occlusa vero terram. Non en praetereunda causa superior cut Astrologi per- hibent stellarum inquam conuentus, lunaeq; defectus, haec omnia fuerunt his δ' temporibus. Congressus Nartis cum Saturno in Virgine, proximo solstitio, ' qui exhalationes, ct terraemotus gignere consuevit. Fuere annopraeterito E- clipses Lunae, O Cometae. rraemotus tempora apta sunt Ver, O Autumnus: quibus tunc fiunt incrementa humiditatum o caloris, unde sol gignit vapores: quorum generationem prohibet Ι0ems ob nimium stigus , O Aenas ob ni- mium calorem. Hora aptior terraemotibus ex diluculam, quia sol ad nos rediens terrae cogit frigiditatem, quae prohibet egressum exhalationibus: En etiam Meridies, cum Sol superara exhalationes resoluat , educatq; inferno, quae terram mouent. Locus esse debet mari finitimus, o eius terra velut spongia poris affluens, cauernis: quibus omnibus obnoxius Puteolanus ager stequentes patitur terraemotus. Cumq; exhalationes iitae motu velocismo rapta materiam in ea. regione bituminosam, atque igne perusiam in marint,propulsamq; eiecerint, hiatum illum essece; unt. Nare recessit, quia exhalationes exire volentes,te M ram rarefecerunt, qua Neluti sitiens aquam per rimulas hausit. Materia tia' ' la bituminis antea ardebat, quia aqua, quae iuxtὰ eam staturiebant, erarit ' calidae: at exhalationum impetu incendium maius sumpserunt. Fumus non
' sempet exit, nec stemitus semper exauditur, quia primis diebus os voraginis' erat angustum, hinc flamma illi ori proxima ctim stemitu erupit, processu au- ' tem temporis non sic contuebat. Cinis hic in locis vicinis en siccior, quod ab ' ardoresti, at longinquis partibus en humidior, quia transitper aeris mediam ' regionem, quae humida est. Tempus durationis sciri nequit, quia nescimus v auis,' materis quantitatem, qua ignis ille alitur. Credo tamen non minori tempore duraturum, quam illud Veseui montis: maxime cum Puteolanus ager fulph '' reo bitumine plenus sit. Quid portendat hoc, nil certi cum Peripateticis '' Iiruor i etsi Cicero, eloquentiae pater, portentis multum ni duat , multumqς' detrahat. Tutarem ego q uod siccitat portendat, cui singum penuriasucce
' ' dere consueuit. AIiroru m peritisutara bella pradicant. Aristot milia con
55쪽
titise in Neracliatiuitate, O sacra insula molirefert: sic etiam imperante tisic Tito, anno imperii sui a. Veseum mons ab altero Vertice magnoi emcrauit stat. l.
ignia Haec ille. De Bubi. Triperges Cap. Xx IIII. IN hoc loco, inter alia Balnea, quae ibi sore narrantur, Vnum eta, Eest dictum Tripergula . Vel a loco, in quo est: vel quod tres maris, habeat mansiones. Vnam, in qua vestes balneantium seruam utur: alteram, in qua quies datur ludantibus: tertiam vero, quae aquam calidam continet .
De Bulaar ergula ora Vestri. Cap. XXV. Loci dispositio dedit balneo huic vocabulum, etenim domus suis. Γ
haec, ut dictum est, in tres partes est diuisa dicitur etiam tui. Bala.vetus, eo quod primum in hoc loco inuentum balneum, circumpositum domibus, nomen dedit, ut ipsiim suburbium etiam
Triper uia vocetur. Hςc unda omnibus accommoda, aufert men itis defectum, cor exhilarat, alleviat corpus, membrorum Onera - , profugat, stomachi varios dolores arcet pedum grauitatem re- is mouet: hac aqua utens nulla praua tenebit Symplomata. Ex hoc loco ferunt D. N. IEsvM CHRIsTVM a mortuis I e turrexisse,& ab is
Auerno Geu Inferno tulisse praedam: unde & altus Mons supereminens Mons Christi dicitur. Eustasius. . Est locus australis, quo portam Christus Averni Fregit, & eduxit mortuus inde suos. Haec domus est triplex, hinc iure Tripergula dicta, P .... Vna capit vestes, altera seruat aquam, Vtilis unda satis multum sudantibus, aufert Desectum mentis, cum grauitate pedum. . F α Hie ri
56쪽
Haec stomachi varias facit absentare querelas, Flebile de toto corpore tollit OnuS. Debilis, atque piger, quibus est non multa facultas Consulimus tali ut saepe fruatur aqua. Huius amator aquae symptomata nulla timebit, Incolumi semper corpore laetus erit.
Alcad: Neminit de eo Franciolii 'O molinus d.totius corporis debilitatem at ferre segnitiem:superstuumq; dolorem pellere. Ex hoc locoJ Credo cum νniuersa Ecclesia Dei Catholica O Apostolica D. N. IESUM CHRIs Tu MDeι filium οκλάλον , Deum de Deo, ad Dipeios descendisse, prout Trophetarum oracula testantur. Tertia vero die rejurr xisse a mortuis, fecundum scripturas. Sed nilm ex hoc toto, vel ex alto, Igno'ro. nec audes quicquam temerd asseuerare, ut utar Nerbis G γαλη ου ni κρίσtων. Quapropter melius volo cut ait AuguIlixus 8super G n. ad literam) dubitare de occultis, quam litigare de incertis. nec dicere audeo CVt idem aiebat 7. contra Donat.9 qiuod nescio. Scio tamen ex Ireneo lib. 2. Denm non omnia mortalibus reuelare, ut semper ipse videatur docere, nos Nero dicere cum Psalmographo. in Audiam quid loquatur in me dominus Deus, ct cum Trimasio Eprycopo Vticensi dicam, quo habitu vitae, de Henoch loquitur9 vel quo Hatu modo consistat in paradiso, non es nostrum inquirere . hoc tamen credendum est,quia sne dolore aut molenta quiescit illic, haec ille . simile dicit August. X.de ciuit. Dei I 2. c. 13. 2I. c. 27. 22. c. 29. lib. s. contra Iuliari. primo de Trinrtate, in alibi saepius. idem Hieron.in prologo Daniel.est Taralip. mbr. in Ap cal.necnon Hilarius in lib. de Trinitate. H notat TIQUter Sent. I .dixi. 3 2.π' a. dini. o. Haec parerga silit - LocusJ bi versus Alcadmo sic adscribuntur. En locus, effregit, quo portas Christus averni, Et anctos traxit lucidus inde Patres. Auern apud B.AuguLI. I 8.de civit.legitur ine Nersculus Flaciam,To tas effringet Auerni. . Vnda in cod. Veneto leguntur hi duo versiculi ante inum, Tertia Iahguentes laid excipit, atque Luacrum suggerit, O mediam fida miniInras
Absentared aliter, potis en releuare querelas: nos Nero sic. Cogit pro Messe querelas. DebilisJ hi duo versiculi non leguntur apud Alcadinum. α 4 De
57쪽
TRipergulis est Bain. Calatura dictum ab AccOIis, cuius , Ciliuitaqua ab alio rupis latere surgit, quae a deseensu montis dici- ,,
tur Calatura. Vnda haec faciem tergit, morpheam, turpesque 'notas ab ea remouet, cor laetificat, mentem firmat, stonachum is roborat, crapulas praeteritas digerit, appetitum ciet, tussim abi-
Sit, pulmoni leuamen porrigit, prouidetq; ne phthisis ex tussi parata procedat. De ea Eustasius. Pulmoni solidam dat Calatura quietem, Inde fugat tussim, quam graue meuma parat, Haec stomacho vires reparat, vim praebet edendi, Saepius absumptas decoquit illa dapes. Deterget faciem, mentem corroborat, & cor Laetificat, turpes radit ab ore notas. Formidat quicunque phthisim cum tusse paratam, Ut timor abscedat, saepius intret aquam. Inueterata suis sicut radicibus arbor Nequaquam poterit absque istoxe capi, Non aliter veteris serpentia semina morbi Pollunt euelli qualibet arte stimul. 1
Meminit huius balnei Savo. vocatq; celaturam, 'olims verδ collaturam, seu colatura . Francioltus calaturam, O sic legitur in manuscripto codice.Vbi obiter notandum est, genus comitioru esse,quod calatum Nocatur, ut refert F nestella de magiRrat. quae Ant. Nebrisf.in suo Lexico: Neribus asserit huius ς 7 balnei mineram ese nitrum o ferrum. Morpha amJ ab arbore nucis inditum nomen habet, νt notat Celira Myod. M. bita, 19.Iect.ant. Symphorianus vero lib. s. morb. partic. dicit mutationem esse ea. i. αγρ vior σφῆσ)cutis in colorem no naturalem ex corruptione sanguinis: quan- cx tr. ut ait Galenus 9 methodi therapeutic aisplius nutrire non poteri. ep Nanardus Ferrarien. Medicorumpho phorus, O corona lib.7. in.d. Vitiligo infoedus cutis color, ex malo particula habitu proueniens, nutrimentum be- ς'
ne absimilare non potentis. Quae duplex est, assa, O nigra: a graecis CHauctor eII Corn. Cesua lib. s. dicitur αλφορα bacsoli homini conueni ob cutis te
58쪽
Anerium Bain.in Tripergula est, cuius aqua ab inuentore nomen sumens salsi phlegmatis hostis est. Scabiem enim, V& impetiginem, seu serpiginem sanat, putridum corpus mundat, restaurat cutim, leprosis prodest. Exigit tamen, siqui sanita- p. es,tem consequi voluerit, ut Trituli aquis utatur. Vnde Eustasius. Eustac Balnea Raneri, quae corpora putrida radunt, Et quorum salsi phlegmatos, hostis aqua est. Si sanie , aut scabie premis, celer illa subintret,A' scabie quavis exteriora lauant. Infectam mundare cutim quicunque laboras. Utere Ranerio, nam cito sanus eris. Non tamen incurras iterum discrimina morbi , Terribiles Trituli sanus adibis aquas. Vidi quamplures hoc fastidire lauacrum, Fecerat hoc hominum pingue putredo putens Raneri seruiuit aquis aqua turgida stagnis, Felix qui pingues evacuabit aquas.
Meminit de eo Francisitus,similiter 'olinuta L punulas mait visis μα,υν λθ curare lacomas Iuringere. TrituliJ molinus legit, Chiuioli, o mendos/, ut reor. Notandum en, ut inferius dicetur, eum, qui νti volet hoc balneo, cauere falsa, ct legumina. Impetig.J ab impetu dicitur, sicut inn uit Q. Serenusgraecὸ dicitura lambendo. Plin.lib. 2 o.c. I. Vocatur quandoq; Herplo, seu Serpigo, ut notat docti I. Leonicenua lib. v du νοπυ γα' κῆο', ct 3 .de err. Plini1 d.cum lichenes serpere caeperunt, dictaesunt serpigines. quae insta. LeprosisJ quomodo lepra di ferat a mora, lege manardum lib. 7.eps.s militer quomodo ab elephantias Cristit.zo.de hon.disi. Deq; aquis illam curantibus : lege Galenum I I.Simpl.med.sis. Fecerac cism Puteo prima producta gaudeat apud Horatium I. in.&ge sic, fecerat Meputens pingue putredo hominu M.
59쪽
p. X X I X. Mnia Balnea potentes occupant, hoc selum mirifici Con-I fessoris pauperibus subuenit, hinc S.Nicolai dicitur. Haec aqua ab alijs non est descripta, nec ab intelligentibus satis exper- ta. quoad tamen compertum habeo, debiles fouet, consumptos' restaurat, stomachum confirmat, & vires reparat.
Meminit de eo Francioltus. . . PotentesJ iuna illud Aquinatis poetae. Pauper Hiq;iacet. O alibi. Jιν-μξ habet infelix paupertas durius inse Oc.cui dictosuccurrit illud Martialis, νtι- nam non erum ,sicut argutum .semper eris Pauper, si pauper es Aemiliane, Nunera non dantur nunc, nisi diuitibus. Vi S N icolaiJκde rita s. licolai usui ege copiosius apud Reuerend Lim '' ' pomansi ui . Veron.lom. r.ex. Ioanne diacono , quota Patriarchagraeco. Hoc Palfprae sui breuitate unico disticho absoluimus. Infirmos refouet, consumptis praIlat opemq; , Confirmat somachum, robur aqua haec reparat.
De Bulmscropho Cap. XXX. SCrophae mirabilis unda, quae sic dicta est, quia strophas si nat, vel quia in ea volutari Scropha reperta sit . Purgat mira biliter scabiem, leprosis prodest, impetigines exsalso phlegm
te sanat, ventris sarcinam deponit, arthriticis, & podagricis confert.Qui hoc, vel Ranetij balneo.utitur, falsa, & legumina, emtet.
Meminit huius bala. Francioltus. huius nominis Bala.apud maria i cicadinus sic de eo metrita scriptum reliquit . Has dictas aiunt Scropha de nomine thermo. Scrophula quod fatens tollitur hic subito. Vel quia tum primum vis est deprensa lauacri, i Cum scropis his sese languida lauit aquis. Pellitur o morbus , quisumpsit ab impete num '
si fuit a salso phlegmate causa mali c
60쪽
Hae thema scabiem infenam, lepramq; fugabunt . Prosunt articulis , proficiunt pod Πη Ventribus O prosunt plenis intercute lympha, Cum tumet Ascites, O grauesentit onus. Harum ope qui sanus fuerit, cauet omne legumen, Trouidus hic idemsa ama cuncta fugit.
somnia vi bene notat Ant. brisi. in suo Lexιco ciuιu. Hoc balneum nos octasticho perfecimus. Salga.
Ine latex dictus sic en, quia aufert, Aut unda hac volui stropha reperta quod euet. Leprosis proden, scabiem mirabile dictu9 Sassio licianas phlegmate purgat aqua haec , Articulis confert, deponit pondera Nentru, Nodosae eximium pharmacon es podagra . Vteris his stropha quicunque salubribus isdu, cum tumidis rites falsa leguminibus . insta cap. 3 o.
De BdηS. Lucis. Cap. XXX I. IN proximo Sanctae Luciae balneum est , sic dictum, quia mira
biliter confert oculis, quibus, ex Dei gratia, haec Virgo g oriosa praesto est. Dolorem capitis, iuncturarumq; aufert, oculorum suffusiones recentes,& nebulas destruit, auditum Praeliat, sonitum remouet, caecosq; quandoque illuminat.
Lucia 4 de hac Sancta Virgine lege monem in Martyrologio apud Lipoma s Luciae num tomo a. passa en etenim martyrium sub Diocletiano anno 2 89. oculisJ De cunodia oculorum, quam operatur Dei per istin virginu inni, merita atque preces, habetur tenimonium Io. Baptista mantvaηι ιι ιιbro de pater. Lucia, sic scribentis, Lumina ut audiuit bellum hoc inferre pudori , Pol cunctata, oculos copus admirabile fulis Omnibusὰ anicipiti cultro de fronte reuulsos Trojcit in patinam: mittensque ea munera amanti , G