Casparis Bussingii verbi divini apud Hamburgenses ministri et mathematum professoris publici De situ telluris paradisiacæ et chiliasticæ Burnetiano, ad eclipticam recto, quem T. Burnetius in sua theoria sacra telluris proposuit, dissertatio mathemati

51쪽

g. 3. Secuuis, si vel maxime de reliquis Planetis hoc assererest melius velit, eorum Axes vel simili, vel successivd inclinatos es se , quid dicet de Im, quem ipse adhuc statum primigenium se

Vare existimat 3 o in Ille enim circa axem suum convertitur, ut 8n & μω θη- s6 de cunctis Planetis primariis, ante omnes in hanc rem institutas Observationes, recte coniecerant Se de bos veta in specie Iaudatus modo- Sy observatione constantis c jusdam vinula intra spatium s. Hor. 16. Min. revolubilis per experisCntiam probavit ; Eaque corporis sivi circumvolutione citillima, Fatiuites s as quatuor tam valide impellit, ut periodos suas brevit limo tempore circa ipsum ablis luant & quidem in Orbitu Hlipticae paralles, pariter ut MI PIiurias primirios & T AG Mium in Erliptica circumagit, dum uterque interim AEquatori parallises rotatur & axem huic perpen dicularem gestat; Quidni igitur a viter etiam corpore suo Aiqvat ri parallelos rotaretur cum smilis per omnia essectas, de Ii,vili in Onangus - tissetur. Et quamvis iionnulli asserant, Strias sive Fascias Io Ec-Ιipticae parallelas esse, nondum tamen liquet, utrum hae fixae in corpore lucreant, an vero auuta Saturnini instar, aliquantum ab ipso distent. Certe diversa earum inclinatio & naculo in hanc , modo in oppositam partem, observata incurvatio numerus item& distatia a se invicem plurimum diversa ss analogisnarum cum

annulo 8M Lib. I. Cap.ro. p. io . Jovis saete0 mihi vi etur olerisi rasana. 91

Epit. Astr. Cap. Lib N. Part. is. Membr. vl. p. s 9. 1 . seq. in apud Ricciolum λι- magesti Tom. l. Lib. it. Seet. L Cap. 3. p. 493. a. vertiginem Iovis circa centrum sui co Poris, qua in orientem circumagat 4 suos eoinires asseruit Nackervis apud Κ iderum de 8 apud Mesertinum in system. Mundi p. 4t Keiget. in Paneosmo Le. ὀ8 quibus vid. Ricciolus Alm p. Lib. VII. Se l. I. Cap. a. p. 486. 437. ubν inquit rranis sive Fas ae Iovis exhibeutur tuterdum tuterdum M interdum I, luterdum rectae, interdua uisum, ivt. rdum deorsumflexae - - - - Jam vel . ex hoc phoumniem cuzgitur apertes itis , Iovem adit VertiPue, aut Libratiotu circa fui centrum moveri , versvi Soream fere in fastrum tando, ideos ranas ejus alii 'raudo tres -

- - uc εmvas, nunc recta appatere. co. Haec Ricciolus, ex quibus metiationem non sacile admittet nurnelius, quod metu Motus a ui Tellius ex Hypothes Solari schei-neria , ad Iovem a Riceiolo sit traducta, quem Motum nurnelius affirmat svid. Cap. princed. . to ) adeoque nutationem Soli & Iuvi simul demit. Nihil igitur aliud relinquitur. 7 am ut diveris obliqvationes fasciarum in Jove motui elus circa axem aequatorialem ad-L ibantur, pervide ut obliqvatione&Macularum Solis sinuli motui bullu adscripsit Galia Leus Loco supra ad 7. Car. III. citato.

52쪽

annulo saturnino arguit, ves saltem pro Situ Iovis ad Eclipticam recto, nihil certi inde colligi posse evincit ; Dum interim motus

Circum-Jovialium parem omnino cum Sole & Terra Situm, nempe obliqvum, confirmat, ex quo reciproce pro Situ Telluris obliquo, neutiquam vero contra hunc concludere licet. g. 4. Tertio: Quoniam Astronomiae peritis notissimum est, solam Orbitam Telluris quae in Tychonica Hypothesi est Orbita S lis seu Orbem Martium, ut dici Qtet, exacte cum Ecliptica coincidere, vel potius ipsam Eclipticam constituere, reliquorum autem Pisueta rMu omnium cetiam Jovis, putati primigenii) orbavi ab Ecliptica quot graduum & minutorum Latitudine sunam magis, alteram misnus decliuar. , singulasque Orbitas & Nodos & Limites & Arcus incunat is a reliquis diversiminos habere sy consequenter & Axes aditaru msingulos, polis suis divetia a reliquis coeli puncta respicere, nullum autem cum axe Ecliptico aut Solari coincidere ; Praeterea imis corpora Planetaria lingula Orbitam quaeq; suam ita constanter observare , nec quicquam ab ea deflectere , ut si suis in istis comporibus constitutus esset nunc in hoc, nunc in alio certe istas Orbitas planetarias nunc hanc, nunc illam in pro vera Ecliptica haberet, &illam, quam nos dicimus, Eclipticam, cum reli- svis orbitis omnibus a sua Ecliptica declinare crederet; Sequitur inde, Augulos Planetas in putato statu primigenio ccum ex orbitis suis dimotos neget Burnelius so Situ recto , hoc est Me pe pendiculari constitutos filisse, vel ad proprias Orbitas, vae singulis veram Eclipticam praestant, ves ad Solarem aut Terrestrem O bitam c quae Burnelio Ecliptica dicitur . Si Irim, non habuer axem suum parallelum axi nostrae) Eclipticae , quod repugnat Burnelio 9i cum, quorum plana inclinantur, eorum axes qVoq; inclinentur: Si posterius, non fuere situ recto ad propriam & genuinam Eclipticam, sed ad alienam, nempe nostram, ad propriam

vero obliquo positu , id quod itidem repugnat Burnelio cyn cum quilibet Planeta ad propriam Orbitam praecipue reseratur. Ut D 3 eniim

53쪽

enim parum ad nos attinet, quo situ nos ad planum Saturni aut I vis reteramur, dummodo ad nostram orbitam nos recte habe

mus , sic quoq; Saturni & Jovis parum interest, quomodo ad pla- Dum Telluris sese habeant, dummo lo in sua omita recte positi sint. Videat igitur Burnelius, quomodo haec inter se conciliare Iollit. Si eligit, tot tali in coelo diverit emergunt, 'volunt Planetae, id quod concinnitati Systematis & fluxui aetheris adliolos Solares, omnibus communes, repugnat ; Si riseriis, redit il-ud, quod in Argumento principiti Cap. praeced. g. 2 . demonstravimus, Dunc unum, nunc alterum polum Planetarum particusntatricissis ribis propius obverti sic'; magno convulsionis periculo exponi. inibus omnibus defungi licet, si axes gulirmn Planetaram ad ae putarem restis, ut hodie telluris est, semper mille statuamus. f. s. maris: Si Sito tellurio paradisucae olim fuisset , aut Gil - .e posthac futurums esset aἡ ει ticam reain, sequeretur, Mettum Primion tunc quotidie fieri visum suille, aut videndum esse circa axeia Eclipticae, ita ut poli Iiqvatoris a . horarum spatio circa polos Eclipticae volverentur, hi vero, qui nunc volvuntur, quieti manerent & alia plurima contraria prorsus ratione in Astronomia se haberent , id quod asserere durum; Et mutationem hane in momento factam esse c93 violentum admodum videtur , dum sine dubio plures oscillationes & librationes reciprocat hanc distortionem secutae fuissent, ut ipse Burnelius agno cit , Lenta autem Ttauru incliuatio longius, quam unius anni diluvialis spatium requisivisset. Qv vis, si ad Omnipotentiam Divinam recurrere velimus, quod tamen Bumetius vetat cVi impossibile omnino non sit; Sed ενα- κοma cr tota Philosopbia Machica ea mutatione ita turbata suisset, ut impossibile Sancto Patriarchar exstitisset, tempora & dies in Arca tam distinete notare, ut ipsum fecisse Sacra Iagina refert. g. 6.

93 ut vellia Burnelii in simili nutatione prorata Lib. III. Cap. t. p. 11 . Unico Lia - - - - H. ec Omnia um die p. rieruis. Nam praeter fama-νum imp. tum , ingentem illo Terrae motum, spo mundi Dudamenta concusasum - - - - ortum essesuppono . vella uuentur. - 3 Lib. lil. Cap. t. p ro4.

54쪽

so Sed ab argumentu cessitas, quae ex coelo R astris contra hanc Hypothesin ultro sese offerunt quorum tamen plura praetermisimus ut brevitati cosuleremus I transeundum nunc est ad argu metita terrestria, seu ea quae ex ipsa tellure petuntur. Heic igitur cymio loco ipse Burnelius timulanteiugω uim nobis 96) subniinistrat, quo ejus Theoriam impugnemus. Cum enim Lib. III. Cap. VI. P. U6- μmnuntem launc gladium ad introitum aut oras Paraditi pos, tum de rana torrida cum quibusdam Patribus interpretetur & p. selao . hac explicatione via. I magis ap tum, aut genu. nam excogitari posse alserat, moxque p. seq. 2C8. Zenam torridam in prima terra , aut saltim ipsuae partem max viam prae olu . ar έitate iubalitabilem prorsus impeturiam pronunciet, ut etiam sub finem Cap. IV. & V. notaverat; Locum autem Paradisi trans istam Zonam torridam in Terra Aufrasi suisse, imo potiaus totum Hemisthaerium australe occupasse p. aOD de toto Cap. VI. prorbare nitatur : Necesse erit Protoplusus ex ista Regione aut Orbe altero Paradisiuιο per Muam torridum flammantem gladium) expulsi esse in alterum hunc orbem seu Hemisthaerium Septenim vale. Atqui Muam torridam prorsus inperiurum l. c. & imperiurabilem p. I99. nou mivus inaccessam, fra

ipsa LUM VI, p. 2or. dixerat; inomodo ergo Protoplastae eandem permeare aut viam per eam invenire potuerunt 3 Num miraculo quodam fuere translati Z Ite trum in se ipsium 97) impingit Burnelius. Aut igitur omnino non fuere eiecti ex Paradiso, quod Sacris literis 9D expresse repugnat; Aut non fuit is Situs Telluris primi-peniae , qui istiusmodi locum paradisi & istiusmodi Zonam torridam inseri, ex quo & per quam egredi non licuerit g. 7. Porro & illud Sexto loco melius digerendum Bumetio proponimus, quod lib. II. Cap. VI. p. I94. asteruit : Maxima pars

Telluru primiginiae erat aliquo modo Paradisi ca. Et eodem Cap. p. 2I sumus antes, vi nostrae Theoriae , de Paradis Topico re hil definiri potuisse, cum totiu ille Orbis primigeru- , babisalit., esset aliquo modo Paradisiacis.

in' pertinent omnia ista encomta totius Orbis Antediluvialis toto opere sparsa , imprimis Det vitatu selicitas lib. II. Cap. III. tant peret

55쪽

pere depraedicata. Quae, si ita vera sunt Protoplastae ex Paradiso

ejecti, locum saltem, non summae felicitatis conditionem muta-Tunt, nec terra, nec homines maledictionem divinam experti sunt Gen. III, i . interminat. - , Sed illa aut in ventum abiit, aut ce ad diluvium usque dilata fuit, quod nemo, qui Sacrarum lit

rarum divinam autoritatem veritatemque tuetur, admittere poterit. Nobis sane u ora Testa sis τὸ suste jus es, qui hominum & telluris ante lapsum & post tresium ad diluvium usque eandem prorsus conditionem inseri & Dgo per septendecim ferme secula maledictionem exisqvendi occasionem omnem naturalem praescindit solasque poenas miraculosas relinqyit; Et contra illi Sitare ni Cis probatur, qui tellurem, una cum incolis & benedictionis & maledictionis divinae capacem stipponit, qualis est nosteriis obbrmia, in quo mnia ad nutum D E i in praemia de poenas parata sunt & sine miraculo ex solis caussis naturalibus, sapientissime sic a DEo praestitutis, se ad hoc illudve determinant, ut quotidie experimur : Cum contra in illo situ & statu ante diluviano, quem Burnelius fingit, qu

ad usque ille ponatur, unus quisque non potuerit non esse beatus. g. 8. Hoc quoque S ptisum nobis scrupulum movit quod Bu Delius Lib. II. Cap. 6. p. 21I. cum laudatis sibi Autoribus asserit:

και humanum genus in urra Australi mo s msve ad diluvium , quia Zonani torridam trajicere non potuerit, aut fatim ab auius Para ise in orbem no frum seu terram septentrionalem tradu tum esse, adeoque auic sestem hemissaerium tellaru ante Diruvium cultum & hominibus in habitatum fuisse. inamvis enim sciamus, ipsum Maria, Lacus, Montes, Deserta omnia ex hoc Orbe removere s) & totam ejus superficiem habitabilem facere ; tamen quia Zame torridae haud exiguum cingulum, ob ardores, ipso fatente , inhabitabile , imo impermiabit ; ioo & praeterea ZOnae frigidae haud angustum segmentum, ob perpetuam obliqvitatem radiorum Blarium & pluviam perennem tot) itidem inhabitabile , ab hoc hemisiphaerio resecandum est, non nisi quarta, aut ad summum tertia pars totius superficiei terrestris

56쪽

habitabilis mansisset. Iam vero Vir Dominas D. Smitietheras cior in variae eruditionis opere, quod N rhem Moselaam inscripsit Io;) contra Cl. Vollium clo4 prolixe demonstravit &rationibus ad calculum reductis probavit, si unicuique Patriarcharum ante Diluvium, saltem io. aut tr. liberi adscribantur cum line dubio multo plures fuerint ; tempore ingruentis diluvii tantam hominum multitudinena exiluisse , quae 3 87. facile aeqvaret. Inter qu's ficta distributione dimidiae stuperficiei terrestris, ut habitabilis, evincit, in fingau capita non vi luna Iugero, quae unum

astrum Romanum componunt , aut duas terti is Agri uoltindici, aut u-

inura Ciminicam Juerum cum Resu, cedere potuist Cum autem unum Iugerum Cimbrium cie; vix pro uno bove alendo susticere constet de ideo haud temere qu ratur : inominio ejusmodi particula cuncta producere queat, quae ad hominis vitam conservandam requiruntur, nimirum frumenta, potulenta, ligna & lapides ad aedificia, alimenta ignis , linum & lanam ad vestimenta & innumera alia, tum ad esse, tum ad bene cile nccellariat Imo li omnes terrae partes inter homines diistribuantur, quid pecoribus, feris & reli vis animalibus relinsvendum sit 3 Multo magis mirari subit , quo ominus Burnelius ingentem hominum antediluvianorum multitudinem compingere Velit, cum unius hemisipliaerii aliquam & sic totius superficiei terrestris vix tertiam aut quartam partem ipsis liabitandam relinquat ρ Novimus eqvidein & nostris temporibus in quibusdam provinciis & praecipue in magnis civitatibus, tantamis hominum multitudinem reperiri, ut, si circumvicinae regiones c connumeratis & harum incolis) inter eam distribuendae essent, exigua admodum portio singulis obveniret ; Cum tamen cuncti Q hcientem, multi etiam abundantem victus amictusque inveni ratcopiam. Sed heic nos largam Numinis benedictionem miramur sancteque veneramur, modum autem rei nescire, sed DEum ultra si omne

ctuin ell) Dequatuor Generationibus, Genes. XV. 6. memoratis. 6. 22. o. Iam secia

57쪽

omne nostrum scire & intelligere , ut olim clo6 sic hodie quoque essicacem esse Ion ingenuE iatemur. At hoc vetat Bume tius cion ubique naturales & siussicientes causa, suppeditare jubens. Reddat igitur ipse rationem & modum lassicientem , quomodo in sua Theoria Telluris rectat, tanta hominum multitinio & facile

longe major, quam asseruimus , cum numerum infra mediocritatem positum assumpserimus , in unico hemisphaerio, non integro, omnia vitae necessaria invenire potuerit , aut concedat Hum fulsensuum retaris, spum, in quo homines etiam Npositum hemisphaerium & Zonas omnes habitare potuerint. Si fertilitatem terrae primigenia nobis allegat nondum probata res est, utrum post lapstim manserit vis . Si oc. Mium ex sediem facie tet u producit, a quo

in hoc positu & statu sere plus quam hemispliaerium telluris occu- Iatur, inferens, tanto plus terrae siccae ibidem fuisse, fatemur, ii,

toc nos quadantenus cum ipso sentire, ante Diluvium intista majorem partem telluris fuisse βιcam , quamvis Maria ominiano exclusienda esse ne im- ,

Interim tamen dubium manet , quomodo in unius lienusiphaerii parte aliqua tanta multitudo ali potuerit. g. 9. O lavo, Cum perpetuam Ver aurei seculi & stari Mileuarii tantopere depraedicet nurnelius ex Sira Telluris uois ortum, IIo hoc quoque ipsi cons teraicium propollimus : Num tellus, ejusqV tum vegetabilia tum animalia, tum honaines eandem temperaturam diu serre potuerint, praecipue vegetabilia , ii intervalla respirationis & quali recollectionis viriunt nulla data fuissent ὶ cum ipse fateatur IIo terram consimus .esbbm defec . Concedimus eqvi lcmaliquas dari arbores, quae semper velut in opere sunt & flores, truetus semimaturos & maturos stimul gestant ue at multo plures dari , nec ipse Burnelius diffitebitur, quibus hoc intolerabile existit. E.

perientia enim testatur ceras, nostras, ii autumnali tempore ad lincum terr eratum transferantur & calore proportionato foveantur,

flores quidem & fructus hyemali tempore ferre, sed mox marces

58쪽

cere & planE are sicere, id quod aliis innumeris accideret , si sine

interstitio in opere esse de rent. Natura enim amat gradus &intervalla. Pariter in animalium genere notum est, unamquamque fere speciem stuis anni tempeuatibus in Venerem stimulari, &suetus legitimo tempore conceptos, siveto intervallo cin Mimalibus grandioribus plerumque hyemali) utero gestatos iblitoque tempore editos, robustii limos, reliquos vero praematuros aut serotinos, tempore quidem scilicienti, sed inconvenienti gestatos & sotinatos plerumque debiles D languidos esse , Pecudes quoque istas, quae vaga masis & inconstanti Venere seruntur, tapius arbortire , aut partus minus vivaces edere; & cx illis, quae bis in anno pariunt, parium x ernuna, per layemem sormatum, praestare autumnali, perastatem gestato. Quod si igitur Tli u sita recta & Vere per tua gavisa esset, non solum vesetabilia pleraque nostris in oris generari solita, alternae requietis indigentia mox defecissent ; Sed de animalia in vagam, plerumque vanam, Venerem continuis aestibus stimulata, praematuris aut serotinis chyemali atmosphaerae compressione inter gestandum non conisii satis sicque parum vivacibus partubus brevi tempore internecionem spectenus suis accelerassent. Cum autem hoc factum non sit, sed species a DEo creatae hodie- ruina vigeant, nec vegetabilium pariter ac animalium naturam &constitutionem in Diluvio plane in aliam mutatam esse probabile

g. io. Nona difficultas, quam ipse Burnelius sibi maximam visam filisse fatetur ii 1 a Fluviu- iis) oritur. Quamvis enim ipse in terra primigenia rivusis salteira ex rore continoo ortu non in Mare, quod tunc nullum filisse supponit 9 exoneratos, sed in arena Zw.e tomis absorptos agnoscat ; de suis tamen eorum selici- tiri esse cogitur, cum in terra illa primi3enia, ex ipsius hypothesi, nulli mutet, nulla declivitas suisse cils sed omnia aequaliter a centro

E 1 distitille

59쪽

sistitisse fingantur, adeoque flevit ad depressiora non fluere , conlequenter plane um fuere potuisse censeantur. Cui quidem difficultati ex ali T. ro Aura H6 remedium quaerit, sed eo ipso & in S Mriptu-νη & in Geometri limina nimis duriter impingit. Ita enim Fluvios Paradisi non ut rivulos, sed ut satis grandes, strenite fluentes & quidem tantos fluvios describit, quorum profandiores alvei & tractus ctiam post Diluvium duraverint & regiones ivitas, latis amplas, ana biverint 0I7 . vero nempe Geometria θ ovalis corporis plane alias proprietates csse demonstrat , quam Burnelius libi imaginatus est Cum enim ipse putet, Lico, q via in tali corpore longius a centro distant, quam ea quae suiu circa mediam circuli m a semidi metro Ellipseos minori descriptum); rivulos a polis versius circuluin medium telluris seu AEquatorem fluxisse; Geometria contra infallibili apodixi dein lirat, in omissi seu Luptica Aura aut Myrpore non unum aliquod medium, sed duo velut ei se centra, quae ulitatius secos appellamus iis) & omnia in illa ad proximum quemq; μων non ad centrum aliqvo i medium reseret. Cum igitur fori a loco medio coxnris filii hin Diametro majori, versus polos remoti lint, nullum grave in superficie ejus versius circulum medium seu 2Esrinorem, sed versus illum in cujus centro socus proximus est novebitur, vel stiliem radio coui Dexi uti ad foculo pertingere tendet. inod si H -

am telluris inuadra valde ovatain asserat Burnelius, ut soci multum a medio, in diametro longiori, saltem non extra Muam torridam, distent, adeoqi

fluvios ad hanc ZOnam usque fluere potuit se contendat; Respondemuria2D mmu ο vata figura supponitur & magis ab Ellipsi receditur, tanto Propius ad Circulurn & Sphaeram acceditur, tantoq; minus fluoris fluviis in terra priinigenia relinquitur, cum in Sphaera exacta, qua Iem ipse vult primigeniam fuisse, aquae plane non fluant, quia ubiq, a centro aequaliter distini. Ut taceamus, ne Odisem quidem Aguram te luxu a Burnelio cli9 adhuc satis esse probatam. . f. II. Decimor objectionem itidem labricat ipse Burnelius siro

cxlim dico calore Se nimia stu, quem Silvi ad Solem re bis in terra prima g nunasset ; cui num&ipse sufficienter responderit, Ventηm continuum

Oriense i 6 l.c. Lib. II. Cap. s. p.rῖo. 38 . tri uteri Gen. II. Io. seqq. patet. vid. Apollonii isi ergarus in Sect. Conicis, Cartesius in Geometria, Nurmius Mathei . E.

60쪽

risu nunquam sere non valde siccum &pra undiorem partium

telluris siuccessive in umbra no furv.ι mersitaem alternatione extremoriarnsi

caloris & frigoris sanitati admodum noxiam, adeoq; Longaevitati An te-diluvianorum,ipli tantopere depraedicatae, iri Parum convenien tem ) ardoribus Dium is opponendo, jam prolixius examinare non vacat. Id saltem ei ponderandum relinquimus, cum Levibai dui ira) aliiq; gravissimi Scriptores & Itinerum Indicorum comites testa tum reliquerint, hodie in plerisq; locis illo tempore, ovo Sol ipsis verticalis est, aut propius circa verticem transit, contim Mα gravistimas aliquot mensium si vi cadere, coelumq; ita nubibus occupari, ut vix Solem serentina videre contingat; Annon etiam in Situ reiis olim hoc obtinuisiet, & Orbis continuis imbribus inundatus potius, quam continuis aestibus exhaustus suist et 'Si Miria, Ii Montes in orbe primo negat ciM , &sic causas tibi creditas si pluviarum tollit, nondum probata res est, sed principium petitur, in quod non dum consensimus. Si vapores versus risis di uisessuisse dicat, ut ibi de nata 11sὶ aiserit; Cur hodie sub Zmia torrida non dispelluntur, sed in pluvias condensati, eodem, unde meteo illi ali adscenderant, rursus prae cipitantur 3 Eadem enim utrobiq; ratio militabit.

g. Ita Superest Undecinae etiam Loem Gen. VIII. 22. ab illa explicatione paucis vindicandus, quam Burnelius illi ex siua Theoria assingit

ied veteris ini aurationem, a Summo Numine definiri, in quem ηιν nova tempora induxit, sed Umu veteram reduxit. Manserat enim, ut frigus& aestus, ut hyems de aestas, sic quoq; dies & nox in ipso Diluvio, si has vices pro ipsa duratione temporis accipiamus, at perierat Ufi3 harum vicillitudinum, cum nec de die operari, nec de nocte tuto qui cere, nec aestate sementem facere, nec hyeme trituram liceret. Hunc usum rei dum DEUS restituit, rem ipsam resti-E 3 tuerC