장음표시 사용
41쪽
g. Decim sapponimus: Impetum Mi Kbraraim ex pola in polos irruentium ; non esse ubiq; aequalem, sed ratione Hylautia variari , ita ut illae, quae ex Sole egressae stathra inflectuntur & misianis parabo ι absblvunt, impetum habeant minimum, quae vero langiori ejaculatione vibrantur & mxinas reabotis describunt, impetum habeant maximum , contraria circumgyrationi in longum ratione. Constat enim ex Pymbolicis, globum e tormento ej culatum , quo diutius rectam lineam tenet & quo majori arcu vibratur: eo vehementiorem , quo vero citius a recta Linea deflectit de arcu minori sertur, eo debiliorem impetum liabere 6O, Unde sequetur, si corpus aliquod longius a Sole removeatur, impetum ab hisce fibris majorem; si propius admoveatur, mis
g. is. UMec : ni mim baram fibrarum cum Cartesio 20 lapponimus Diatam , aut, si, mavis Autiformem, ita ut unius cujusmpars anterior sive custu , ex polo boreo Solis explosa, postquam parabolam sine ulla rotatione absolvit, m polum boreum planotae ingrediatur, sive parte posteriore suosequente, sici etiania ex planeta egrediatur per polum austrinum de absoluta parabola opposita, in polum Solis austrinum, situ invariato, se recipiat, novae expeditioni parabolicae sine mora destinanda. Qinamvis non omnes fibrae, ted paucissimae saltem in polos planetarum incidant, reliquae per limpidusimum aethera caeqvatori Solari parallelos ci culatum per suppos γγ sine ullo impedimento aut obstaculo trajiciant ; & quae aliquando in planetam incidunt, non tamen semper, sed statis vicibus eum saliem in hac illave parte orbitae osse tantag. H. Deniq; μοδεchin: Ut Sol totus est igneus, sic hasarpore T sturis canalogice reliquorum etiam planetarum mamm
circa eratrum , ingentem copiam Uuu subterrami crussae dari a incissem coiise
nueri cum Burnelio cor) δο omni ipsi laudata Roniana, Graeca, Barbara antiquitate supponimus: ini L- per dictarum Fibrarum ingrese
42쪽
ingressum Se egressim cui in omni igne amati absohit4 necessa.
rium est debite Mutili r & ita agitatur ut eruptione violenta per modum timentorum ab explosione resilientium; aut lyraMhrum
Galaten in impetum largiatur , non Blum impetui fibrarum re sistentem , sed & minores parabolas circa corpus Telluris cali
rum Planetarum de polo in polum: ait m reticia re Lunares disecti nes) generare validum. hae parabia punerariae mi-res majoribus istis Solaribus plane erunt analogae & confisi nes , nisi quod ex portis contrariis prorumpant. In Sole enim fibrae egrediuntur per polum boreum , ingrediuntur per austrinum: In Planetis egrediuntur per austrinum , ingrediuntur per boreum : Unde etiam
in Tellure 'pra superficiem , diriguntur ab austro in boream ; cui in Magneticis evidentissime apparet sed in Axe telluris dirigum tur a borea in austrum , ut quivis i ite colligit.
g. a7. in haec tanto melius intelligantur, in Schemate Di έertationi huic adjectoe imaginetur tibi aliquis se videre Vorticem Solarem Copernico-Cartesianum, Burnelio probatum, plano quo dam unaginario secundum axem per centrum Solis se fiam: Erit incentro ejus Sol, S c per Hypothesin I. g. praeced. s. 3 circa axem DE motu vertiginis indefesso gyrans, per Hypoth. r. g. praeced. 6. & quidem circa axem DE, non Eclipticae H I, sed AEquatori BC perpendicularem per Hypotii. 3. Ipse Vortex autem spatio
B EX CYD Z si noti totus, saltem ad Saturnum usque comprohensus & aethere ubique repletus, per Hypoth. 4.ὶ cujus subtili Diimae & fluidissimae partes Motriccs , rotatoriae aut aequatoriales sequentur motum Solis vorticosum ex Bante S in C & hinc post Siterum in B; sed velocissime illae, quae sunt proximo circa S, tardius vae in distantia F, Κ, Λ , aut alia tutermedia, tardissime, quae in istantia C aut B, vel majori adhuc circumagenturi per Hyp. F.
Pariter & Corpora Planetaria , quorum sex primaria a quovis latere Solis de. picta cernuntur, quamvis nec in distantia, nec in inrogiaitudine pr Vortionata, ut pote quam Schematis angustia non , concedebat, sed tamen tali, quae imaginationem utcunque iuvare
possito simul cum illis, quibus innatant motricibus particulis atlieri in eandem plagam circumrotabuntur ; & quidem velocistime, qui est C Σ Soli
43쪽
Dii proximus I &hula vicina s, tardius autem quae inter v & esea supponitur i Tellus &tardinime extimi tres es az h per Hyp. 6.
Nec minus alterum illud particularum aetherearum genus, quod Fi Drarum Dire micium nominavimus, movebitur a polo boreo Solis S. Versis E & tunc parabolice per X in C es hinc per I & Y versus D. simili prorsus parabola usque dum revertatur ad polum austri num Solis S. Ac similiter in oppositam plagam directa libra ex S 'E & pertinget in H & B & hinc per Ζ & D etiam, retroasetur in S. reliquis innumeris tam longius, quam propius ejaculatissimili per omnia itinere revertentibiti ad Solem per Hyp. 7. . Quod ii igitur Planeta aliquis e. g. Tellus)in Orbita excentrica &clliptica quam in Schemate non optice, sed Physice delineavimus, cum alias in hoc Positu, o alo ad planum Figurae supra centrum perpendiculari, non nisi sub linea A P appareret & Planeta in illa linea sursum & deo sim imoveri videretur secundum successionem Signorum circumagatur , is revera in Aphelio A, ni agis distabit a Sola S, quam in P . elio P. per Hyp. s.) adeoque in A impelletur librarem directriaciunt parabola multo majore Sin, in P- vero multo minore Sari in intermediis locis N, G, L, mediocribus Sb b c N, Sd G, 5 e L ; per p. V. sicque in Λ maiorem, in P minorem, in inter mediis mediocrem impetum in polo boreo a fibris dirigentibus a cipiet, cper i ypoth. Io. quia Sagitta majori arcu vibrata ibratus -- petit, Per Hyp. II. adeoque Ignem centralem tanto validius asita-.bit in A, ut is impetum contraAum tanto sortiorem largiatur; in PVero minus agitaoit, unde heic etiam minus resistet. per Hyp ita λg. IS. Ex his itaque praesuppositis sequens jam oritur
Sit Tellus in Ela inuo pacto Sol apparebit in V, ut Povis aequinoctio Verno fieri let)sicque in AEquatore BC, in puncto perpendicula'
riter ante S concipierulo, indeque moveatur menstruo circiter spa- tio ad I R. , cui in vatore responderet punctium F, dico eam non ire
44쪽
quarum heic inura Lltem exhibetur Sd G, reliquae autem innum
rae Bbintelli litur duna Tellus ad Aphelium A longius indies a
Sole S. recedis, sortiores indies sortioresque in polum ejus boreum irruunt Igne centrali nondum satis renitente , dum ab S in F moveri deberet, ita continue detrudunt, ut ab S in G moveatur & Declinatione G F jam ab AEquatore distet. Porro moveatur in orbita
sua a ut ad quod in plano a 'vatoriali esset ab F in Κ, dico eam moveri non ab F in Κ, sed a G in L, quia parabolae fibrarum directri--cium ab Sd G ad Se L semper majores & validiores eam paulatim detrudunt a G in L, ut sic ab AEquatore distet Declinatione L Κ. Cum autem hisce validioribus fibris Ignis centralis Telluris validius agitetur, hic, impetu in contrarium dato, reniti paulatim incipit, unde Declinatio circa Tropicos minuitur s6;), Nihilominus tamendum Tellus a movetur in A. sive , a via aequatoriali ΚM magis adhuc detruditur ab L in A ut nanciscatur Declinationem maximam A M. Io. Sed circa punctum A Ignis centralis jam ita invalescit, ut Fibris Directricibus desuper irruentibus praevaleat de impetu in contrarium, sursum versiis, dato, per modum pyroboli
totam Tellurem versus vatorem elevare incipiat, qui conatusetanis felicius succesit, quia Tellus ab A versus P semper in minores parabolas incidit, quae impetui Ignis minus minusque resistunt. Unde dum Tellus movetur a D in xe, liti in & inde in Y in orbita sua, moveri in plano Eclipticae videtur ab A in L , hinc in G & inde in punctum, quod perpendiculariter post S. latet, Declinatione austriama semper decrescente. In V autem, quamvis aequilibrium rursus Obtinere deberet, terra in plano AEquatoris, consistente; tamem quia impetus librarum adhuc continue decrescit, terna stib minores parabolas se recipiente, Ignis centralis impetum suum continuat etiam ultra AEquatorem& dum Tellus, ab V in b, moveri deberet
ab S. in O , ille extrudit ab S in N, hinc in Q & inde in P, crescentibus semper Declinationibus boreis NO, V, PR, dum per
μ3 Ut eum omnibus Astronomis experientia testitur & ex inspectione Tabulae Declinationum patet, ap. Petr. Dii serum in Tabb. Primi Motus p. 4. J-tatur & Keplerus uiti Lib. HI. pari. a. p. a D seqq.
45쪽
Solares cum eo luctari eidemove praevalere incipiant, quae, cum adicto puncto P, terra a Perihelio recedente, semper augeantur de majoribus viribus in polum boreum telluris irruant, haec, dum per & nv ad movetur, in plano Eclipticae, ex P per in& N, iterum ad punctum aequatoriale, directe ante S. constitutum, unde periplum eius exorsi lumus, detruditur; Eodem porro, per singulos annos, quoadusque Omnipotenti Conservatori visum tuo rit, obliqvitate servata. E. D.
g. I9. Et haec est Dema fratia , qua , ex Im tbesi ope canorκm, a pilari probatur, Tilarem necessario nisi veri debere in ptim Eo tricae HI, non
liquatori B C parallelo; In qua omnes Astronomos quoad OM-qvitutem ipsam consentientes habemus, nec quicquam novi docemus quoad rem, sed saltein quoad rei modum qui novus & noster est, clum causam obliqvitatis a priori dedimus & qromodo per Ilisas Sui Di rectrices & Iinem Telluris centralem ipsa tota Tellus alternatura inis planum AEquatoris detrudatur L supra illud extrudatur, ad oculum demonstravimus, id quod ante nos quenquam fecisse non meminis mus. A qua Hypothesi illud statim removendum nobis est, quod nonnulli putant: Iu Lma non esse quem centralim, quia circa axem non turbinatur, sed eandem faciem constanter Telluri obvertit. inoposito, sorte quis inferret : Si Luna igne centrali destituta nihil minus motu suo Observat Eclipticam, tequitur hanc Hypothesino, quae causam motus in Ecliptica ab igne centrali accersiit, non esse genuinam, saltem non omnibus corporibus mundanis in praesemii itatu applicabilem, adeoque etiam in Tellure aliter se habere potuisse, aut posthac posse. Cui quidem nos paucis respondemus: Nondum probatum esse, in Luna non esse quem, nec saltem aliquid erilogum; Nec turbinationem Planetarum de Igne centrali, sed de particulis motricibus aetheris testari. Lunam autem per istas particulas non turbinari, tum quia figura aversae partis forta se non est
habilis , tum quia particulae motrices partim a Sole peripheria majori partim a Tellure peripheria minoreb irruentes, dum illae tardius, hae citius illam convolvere nituntur, se mutuo in P
46쪽
pedirint δe dum illae superiorem, hae inferiorem partein stringimi,
instar confluentium fluviorum , quorum alter hoc , alter oppositum latus navigii stringit , Corpus Lunare secundum illum cursum fluminis aeuieret , qui in Vortice secundario terrestri observatur, sine contorsione secum devehunt. g. in. Accedamus hinc ad IIvpubem Duruetiatium, ideamusq; num illa cum hac Demonstratione itare possit , nec ne Domin Buortius Loco supra Cap. II. g. I1. ex ejusdem Lib. II. Cap. 4. cistato, putat: Triarm Paradisiac malam suus cconseqvcnter & Chiliasticam movendam esse in orbita non quidem AEquatori B C sed tisipticae H I parasseti : verum ita, ut haberet axem suum hg, vel irassili Ghrticae Z X, non vero Axi Solis &AEquatoris D E; ut nos demonstravimus & in Schemate per Axem n o. & l m. r repraesentavimus. Ipsa autem Veritas & evidentia nos ab illo dissentire & hanc Assertionem opponere cogit: Tellurem nun 'rum sic moveri pose, adeovi etiam nec antehac sic motam fuisse, nec polNhac movendam cile. Id quod sequentibus rationibus, partim ex vetic nraria, partim ex vostra H a bes desumptis, demonstrabimus.
. M. Prim ex neιria Burneliana: Quia fatente sumetis ια
Ante Diluvium hiem fuit & post Conflagrationem idem futurus est Sol, dum navitationes nostri Orbis nillil ad solem 643 & Fixas cos imo ne ad Planetas quidem, c66 qui in eodem no Oiscum Vortice sunt, nisi quoad moralem quandam admonitionem 6 attinent.
Praeterea etiam ciD Iguu centiadis cum tota eum includente interiori
tellure & in Diluvio inlaetus mansit & in Conflagratione illaesi mansurus est 6s in Consummatione seculi demum in fixam mutandus 6 Lib. I. Cap. r. l. 3. p. r. Dixi intra ambitum m A subluuaris
Lib. lli. Cap. 6. p. 47. seqq. y3. Haereat in sua sede Sol perennis. Lib. IV. Cap. I. p. 344. quid tanti perpetravit Sol Z 6s Lib. lli. Cap. a. p. 3. Non MσRnum I vel sum intelligo, eo los λperiores, altos orbes & astra remotiissima ι sed mundum hune Sublunarem &e. 6M Lib. lil. Cap. τ. p. 14. -ιῶ exhina neque orbes coelestes spectat, neque Fixas, neque fixis vicinioles nobis Planetas, sed Mundum tantum subhinarem&c. confer. Lib. it. Cap. t. p. 344. 60 Lib. lli. Cap. 9. p.
79. Expedit - - - - ut duret aliqua diu uoc theatrum flammeum mundis circumviemis in spectaculum & in terrorem. ut hine sibi metuant a Dei vindicis ira , atq; situm quique Tartarum praernoniti ei fugiant. 68ὶ Lib. lil. Cap. 6. p. IO. seqυ13. Haereat usque in sua sede . - - Ignia . . . Tenae bacer de peronis.
47쪽
tandus 69 . Nec non b) AEtber, materia subtilissima Vortiacis Solaris, tam in Diluvio mansit, quam in Conflagratione mansurus est in statu primigenio , sola Atmosphaera terrestri mutationiaqueae & igneae obnoxia Q ; ut haec omnia expressis ipsius Γω n iii verbis, bona fide adscriptis, declarantur Ee eum ita sciati re probatur. possumus igitur aliter concludere, quam : Manentibus iisdem in liquitatis caulis invariatis & in eodem causandi actu continue constitutis, eundem etiam invariatum cisectum continue esse secuturum; Cum statindum communis limum Axioma Phil phicum: cos vel cae si tu a secunda, necessaris ponatur causatum sive effectra 0 Adeo existente redem Sub , eodem Eue celitria ιel rue,demsve AEthere, Mi nunc est, tam ante Diluvium, quam post Conflagra tionem , ut ruentem Burnelium audivimus; necessario statue
aliam obtinere posse , ni ad miracvium aliquod & Caulam supernat ratem, positis causis naturalibus, effectum impedientem, consu-gere quis velit, a quo ipse Bumetius tam graviter dehortatur Ooiari. Secundo ex eadem Thoria: ita posita 1ectitudine Bur-mtiaua , nulla distinctio Eclipticae & AEquatoris in Tellure filisset; dum Orbita Telluris, quam Eclipticam Do aut Zodiacum Bumnetius vocat rectius parallela Eclipticae dicenda inon Ecliptica,
sed revera AEquator filisset , ovia motus in illa perpetuum AEq,in mum , Per praemu , tantopere d praedicatum Bumelio O ) , ese fecisset, id quod motui in AEquatore tantum convenit 7s , . a quo
tamen ερ) Lib. lv. Cap. ro. p. et so. Dieam libere quod sentio r aut ditatutum iri in li-
vidum aethera, aut conversum in Stellam fix m. &pag., Magis propendeo in partem lam, quae tellurem tandem in fixam mutatum iri statuit. o) Lirilis. Cap. XI. p. im. Telluris noluae incendium Coelum illud lenium rei a attingere non potest Lib.l ll. Cap. 7. p. s4. Neque orbes coelestes hoc spectat, sed - - - Terram exterrerem cum Culi in ina.&p ss. Nun ultra coelum infimum Sc Telliaris Atmosphaeram sevi et Incendium. Lib. lv. Cap. io. p. rso. Hoc ad Ccelam nostrum sublunare referendum esse, opinor omnes consentiunt. seti) Suarea Metaph. Tom. LDi put. XIX. Sect. l. a) Lib. l. Cap. X p. tr seqq.&Lib. iit. Cap. 8. p. 71. ) i. c. Lib. ii. CN. ) Lib. l. Cap. 6. Lib. it. Cap. i. & 4. Lib. IV. Cap. 2. vid. loea supra Cap. a. huius Dissere. citata. sin Siquidem hic Circulus propterea AE vator, AEqui dialis . AEquinoctialis vocatur a I esti bus Petro Krugero, Dodis. Astron. lib. l. Cap. 4. e. r4. Heinlato in Synopsi Mathem. lib. l. Astron. Cap. v. MFlero Epit. lib. u p.r 6, aliisqVe. .
48쪽
tamen Bumetius adeo abhorret, ut nullis M/Gna ne Archimedatis quidem, quae dato ubi pedem figere liceret, remotionem Telluris ex loco suo promiserunt. m. vina τι em transtitim ex Zodius ιη AEquatorem Ofici potitisse , expressis verbis censeat, quibus propriam assertionem graviter arietati g. ai. Tertio ex IIupothesi Nytra: inia Abrae Directrices in LMuAEquatori Er Eclipticie vicinis, imo etiam ante & ultra ea, quam primum a parabola in litum parallelum cum axe Solis sese iterum diseposiverunt, ut ex P in R & ultra , ex inin V. & ultra Sec. 8ec.
ante M , per M in A & ultra, parallelmum cum Axe Sotiri D E, ω riabilim observant & ad AEquatorem B C. perpendicularitate constam tissima incedunt, nec patiuntur se, dum per Axem Telluris tramseunt, ab hac rectitudine latum unguem defleeti & oblique ad AEquatorem & Axem Solarem dirigi, sicq; interdum propius ad S lem , interdum longius a Sole iaculi - sormiter excuti, quod fieret, ii per ii & i ingressae per g & k iterum exploderentur in Burnetiano Situ Telluris ; Sed potius ipsae illa: Fibrie Dira Dices si Tellurem unquam in hoc Situ deprehenderent, continuis insultibus eam axemq; ejus a Si is obliqvo h g, i k qui est rectus ad Eclipticam Burnelianus ) ad parasseu nium cum axe Solari de perpendicularitatenia cum plano AEquatoris , quem Situm exhibet Axis Telluris n o.&l m, flecterent&renitentem contorquerent, ut ex sola inspectione Schematis quivis facile colligit. g. 24. avaim ex eadem Iopothesi: a, dum idevi PDlas axeos Telluru si hic ad Eclipticam rectus, ad aqvatorem & xem Solarem vero obliqvus tuisset, ut vult Burnelius) modo inci, nasset ad Solem , ut Polus Boreusi, in P, modo declina et a Sole, ut idem Polus h , in A ; Abrae adsit stes Solures , parallelos AEquatori motae, non recto semper angulo tetigissent utrumq; Polum , sed mOL iu su strinum, modὸ iu BOreum Polum , estemis Anni partibus sibi o
versum , irrui sevi suo impetu vorticοβο impetum remoueum Fibrarum Dire
striciam nimium quantum turbassent & mirum, si non Polos prorsus
σε vid. seliotius Magiae Univers Part. ΠI. Lib. II. Cap. . seqq. &Lib.lli. locis plur mis Conser. etiam Sturmius in Differt. luculenta de hac materia ante paucos annus liabit Lib. it. Cap. 4. p. ι7O.
49쪽
vertamur, HVothesi 7S. tanquam exoleta, limites amolius f seu Cujusmodi quid, L . . acciderit, ted illa in liunc usq; diei Vn io a Creatore praefixas, exaetissimiSobservet, evi- nunquam istiusmodi convulsiones sub-nsie, sed perpetuo hodiemum Situm obtinui eo
De Si tu Telluris semper obliqVo, a posteriori demonstrato
Rrgumentis contra Orthothesiam secundarsis.
laudatis ac probatis Situm Arandiu semper obli μm a priori per causas motus &constitutionem talidorum & flvidorum in Mundo ita demonstravimus, mim, Plinico-Matismaticis Demoniti attonibus habui, rem acc2ratir pensitanti & a praT'nceptibus libero, dubium remansurum confidamus, idi tanto murias, quia non ex nostris , sed ex litis quibus contraria rarar superstructa est, principiis eandem impuet nanto, destimimus. inamvis itaq; haec sola argum uto rei co. Iter assere ae sufficerent, adducemus tamen etiam alia nonnulla a tum in graciam eorum , quibus serte prior haec Demo
50쪽
stratio, quod vitam in hisce Studiis non contriverint, obscurior
videtur 3 tum etiam, ut, quid conse eritiarum est iu nyinis Fiectius risi, ostendanius. 1. Primo itaq; Burnelio illud perpendendum proponimus: Cum reliqrii Ptinetae omnes ho is p. indicis suis revolutiombus Irivas in Tellure annuas dicimus non AEquatorem, sed Mutuam abscinctui, re nihilini,nus singula suis comersonibus quas in Tellure diurnas sive quotidianas appellare possumus ad AEnc rem se parasteos componant δε l,luuic, non Eclipticae, perpendicularem servent, ut aetheris, praecipue Fibrarum Motricium, fluxus, semper AEqVatori parallelus, supra θρ) demonistratus, requirit & Oblemationes coelestes accuratiores circa h, 8a) ata es, P O0 testantur; qui so supponere, in Tellure aliam olim Situm fuisse , aut hisbacfore , & hanc diversa a reliquis omnibus conversione gaviam, aut gavisuram esse, cum rarium par ratio cTelluris & Planetarum, ex hypotheli CNemic norum omnino parium, eadem habitudo per omnia elle soleat, ni statuere velit, Omnium Planetarum Axes ante Diluvium pariter ad Eclipticam rectos fuisse & vel in momento inclinationis axeos Telluris, omnes simul , vel luccessu seculorum unius Planetae post alium inclinatos esse , quorum pitu durum admodum est & iplius asTertionibus cir) repugnat ; pytenim autem , si statuere velit cis dicat, quaesiuinus, nobis tempora, qVibus hae mutationes acciderint , cum nullum earum vestigium, in omnium seculorum annalibus aut Observationibus reperiatur.
Systema Saturninum in Dedicat. p. s. & in ipsa Dissertatione p. 49. seqq. ubi Hevelit sententia de Situ Saturni Eclipticae Prallelo a pag. Solidis rationibus &observationibus refellitur a tota ejus Disteitatio de Nativa Saturni iacie examinatur. si a Do. minico Cassino . cuius observata refert eigelius in Pancosino cap. ii. pag. 8. 8a Cap. prirem. 9. zr. abunde citatis, quibus contendit Tellum Mutationes, nihil
ad Uuiversum, nihil ad Fixas, v bit ad Fixis viciniores nobis Planetas pertinere , imo insulsum esse , aut iusui e proximum si quis ita intelligere velis
Verisimili mihi videtur omnes Pluritas clatu mim proces se ex Chao eodem feremo δε - - - - aeus suum qrems Di uvium passum esse , aut psarum,