장음표시 사용
61쪽
non assistendo. Non ergo putent Valentini pa
tres, eis filios probos, de obs uentes exi, regare licere , quia siro iure non coguntur haeredes scribere. Ita enim ibi, si cui & alibi , in filiis exha redandis sine causa peccatur ; sed hoc peccatum ibi non punitur, neque cogitur quis non peccare. licet alibi ad obseruatiam huiusmodi iuris cogantur; ipsi tamen viderint, an sit causa, de perini sone abutantur. Simplex enim fornicatio iuro ciuili non punitur , & lupanaria permittuntur :non quod ius ciuile illud probet, sed quod non Puniat, ut hoc permissis , ab alijs enormis imis
peccatis homines abstrahantur, ut omnibus in confessis est. Dicet ergo aliquis se non peccare, quia ius ciuile non punit absit. Non enim probat, sed tantum rinam ius illud naturale transgredienti non imponit; hoc est, non per omnia ei iuritiiseruit; non cogit non facere, quod contra naturale ius est, quia ciuile tantum tuetur bonum, ad quod nihil hoc aliquando pertinet. In hoc e go , & similibus non ius naturale tollit, sed ad eius obsiniantia non cogit : quod diuersistimum est. Illud enim effcere ius ciuile non potest. 3. sed naturalia. Instit. de iure natur. hoc autem facere sepe ad Reip. conseruationem necessarium est. Vnde optime Modestin. in l. legis virtus: T de legibus . t permittere, aliquando legis mi i F nus
62쪽
nus esse dixit ; licet permissionis, vocabulum , insta latiori quandoque significatione sumatur , ut in l. leges sacratissimae. C. de legibus . in c. omnis lex. i. distinct. Ex quibus videbis, quam futilia
sint argumenta , quibus ius ciuile contrarium D, uino,& naturali aliquado esse dicat Iacob, 'Isitata. in dialogo ad ius civit. perdiscend. hortatorio. Viades ergo naturam iuris ciuilis; vides vim, S pol statem eius ab Vlpiano grafice descriptas. Tuum i o ergo erit i ius ciuile ad natura reducere ; & cum sis iustitiae sacerdos, considerare , quod optimum
inter alia dixit Horatius. I. serm. saty. 3. Iura me-11 tu iniusti inuenta esse. t Non ergo inius lim quid
in iure traberi credas, aut interpretari permittas ἔsed omnia ad iustitiam , & aequitatem esse reducenda, constanter habeto. Cum ergo aliquid a iure permitti vides , non illico iure approbatum p ii res, i Sat enim est esse permissim, ut non omnino bonum iudices. Nam, ut ait Diuus Chrysesto. in c. hac ratione. 3 i. q. i. quod permitti- , , mus, nollentes praxipimus, quia malas hominum, , voluntates ad plenu prohibere non possumus. Et, , Diuus Gregorius in c. Nerui. i 3'. dis c. ad fili., , non sine vitio esst quod ignoscitur , S non praecipitur. In quam sententiam plura ut solet in comulat Tira l. in l. connubiali. p. glos I. nume-
Io. 2. cum multas sequentibus . Etenim vere uis
63쪽
permissionis mala , & indifferentia tantum respiadit. verum in hoc nihil ius ciuile iniusti habere crede ; quia nihil sepe agit, nisi in non agendo culpes : quod aliquando ratione alia naturali bono publico congruit. 3
De consuetudine quid significet Imp.
r Cisseutudo habet vim legis. idq; in omnibus. nume
a consuetudo est lex quaedam tacita.s D merentia inter timseuetudinem iuri contrariam , in iuri aduersam , , intella I. c. cum tanto. de c uetudiae. De co tuaene , qua non est contra legem , nota estiud candum,sicut nec de lege ipse: habet pro se
praesumptionem rasionis . num. F .c Legislatoris officium es exquisere confiuetudinum ra
7 EN agna conuenientia est, in uiribus confiuetudinis , in legis.s C Onsuetudinem, sicia legem , rario commendas. - tro Intelli Mου. c . consiuetudo. I. AEI Zin I. , cep a.
64쪽
I MANDO milai doctorum placita, Massene , & refellere fugiendum est , iri
hac erit praecipue animaduersione : ubitam varij, de inconstantes , tanq; in aperta luce caecutientes fuerunt, ut referendi, improbusti im probandi, incassus labor futurus sit. t Nam cum pluribus iuribus ex titulo. F. de legis. probetur, consiletudinem vicem legis obtinere: eo quod co stat ius, ex scripto, & non scripto. l. ius ciuile . E. de iust.& iur. Ius autem ex non scripto, constre-tudo est, quod non minus, quam quod scriptum est, ius scruatur . l. sed & ea. n. de legib . quo te
dit parificatio illa faeta per I ulianum in l. de quibus. U. eodem titulo, de legibus. ibi, Nam quid interest suffragio populus voluntatem sitam declaret, an rebus ipsis & fictis E t cum sit comsiletudo demum lex, tacito consensu populi lata,
tantaeq; autoritatis , ut non fuerit necessariu scripto eam comprehendere, ut inquit Iurisconsiticiis raul. in l. I mo magnae. F. de legib. Primus Accurs. in d. l. de quibus. & post eum quotquot de ea re scripsere, totum hoc turbarunt, ex . l. 2. C. quae sit longa consiletudo. Vbi I inperator Co stantinus, conflictudinis non vilem autoritatem S. se dicit: sed non usq; adeo sui valitura momento, Ut aut rationem vincat, aut legem. Cui dissiculia
rati, ut satisfaciant doctores, plura de Dciali co
65쪽
suetudine, & lege generali: plura de praeta ti6ne, & ratione coni tudinis commiscuntur. Venim illi mihi magis excusatione digni videntur, L lui de consuetudine irrationabili, &inon legita. me pr scripta loqui legem illam affirmant. Qiam ad id probandum secure allegat Autor . propitiar.
iuris diu. &hum. verb. consuetudo. ol. I. Non
in hic intellectius abstudissimus non sit 1, huiusmodi enim consiletudinis , non selum est vilis autoritas, sed nulla quidem contra legem, cum sit corruptela sepissime: sed quia ad id induci potuerut doctores ex verbis Gregorij. I x. in c. cum
tanto. de consiletud. quae hoc insinuant. Idque aperte fatetur Iason in addition. ad Portium . in s. ex non sctipto. Instit. de iur. natur . ad sin. At illius capitis sensum, S difficultatem pene nutili agnosciant. N dum dicit ibi Pontifex, non esse vilem autoritatem costietudinis: & postea eius valorem, ad tollendum ius positiuum, exi endit ex ratione, & pra criptione : videtur aperte fateri consiletudinem irrationabile, de non pra scriptam aliquid vigoris obtinere : quod absurdissimum csset. Ego vero etsi credam caput illud maximam difficultatem continere, non ex alterius oppositi ne, sed sui jpsius repugnantia ; t putarem tamen differentia constituere Pontificem ibi, inter con-. siletudinem iuri contrariam, di nulli iuri aduer
66쪽
sam. Vt haec, vel ex consuetudinis nomine, in his, quae ex non scriyto descendunt, 'icem legis obti-4 neat tit ita ut no sit de ipsa, sed secundum ipsam iudicandum et ut in lege faciendum nobis I sido rus scriptum reliquit in c. in istis. s. distinet. At de illa, id est de consiletudine: iuri contraria', iudiciirm sit, an rationem contineat, sitq; legitimὸ praescripta. Vides ergo disserentiam inter conste-tudinem,&consiletudinem optime iure compro batam. Namque, cum consuetudo legis vicem obtineat, ut iam apparebit, si iuri non sit con
3 traria, t habet pro se pnesumptionem rationis ,
ut liabet lex. Si vero sit contraria, tunc exigendum erit, an ratione consistat, ut legem, & eius rationem tollat. Ex quibus cognosces illius capituli mentem. Licet tamen haec de consuetudinoc iuri non contraria dixerimus ti t Legislatoris i men ossicium erit, consuetudinem huiusmodi ad normam iuris redigere, eiusq; rationem exquir re. Verum sit pradictae difficilitati inter legem de quibus. & l. h. non ex hoc capite satisfieri potest . Namque lex illa. Σ. non distinguit inter consue ludinem, sed eius naturam expendit, & legem novincere dicit. Vt creto conuenire inter has leges postit, asserenda runt etiam quaedam verba ex usi Dus seudotum. libr. L .'titulo de seudi cognitatione . c. I. quae toto prope coelo ab illa. l. 1. dis
67쪽
, , sistire videnriar. Inquit enim; legum Romano , , nam non est vilis avxoritas: sed non adeo vim si
, , extendunt, Vt Vsem vincat, aut mores Quae verba , cum coniunxerit Cuticius in dicto. c. i . de consuetudine. Iuri non contraria interpretatur: acsi tunc lex, de consuetudo de victoria certent , cum non pugnent. Mihi tamen, non selum difficultate non augere videntur , 1scit controuersiam omnem illa verba dirimere. Q uidenim aliud est asserere, quod lex non vincit consuetudinem: ne-7 que econtra, consuetudo legem : nisi conuenien itiam magnam inter eas esse. OstendereZ N on e go lex magis habet roboris, quam consuetudo equae quidem tacita lex in , & legem imitatur. S ex non scripto. I nstit. de iur. natura. I dque in omnibus, ut agnouit ibi Accursius, in tollcnda lege, & corrigenda: Nam sicut lex tollit legem , ita dc consuetudo. l. de quibus . ad fin ff. de legibus .i I merpretanda etiam: quia sicut. l. per i gem interpretatur, eiusque est micrpretari, cuius cst condete . l. Ideoque. F. de legib. l. fila . C. et dem . ita N: consuetudinis est interpretari, estque ea optimalegum interpres .l. si dc interpretatione. F. codem titulo, de legibus. Tum etiam, sicut ex lege ad similia procedere debemus , ut docet I limus in tu non possunt st. eodem. ita& ih coi si nidine obseruare oportet quod proximum, N
68쪽
48 ANIMADVERTIONvM consequens ei est ex eodem I uliano in duri l. de quibus . M erit4 ergo dicitur,consuetudinem non vincere legem: in vigore nempe, & vir, neq; l semiconsuetudinem. QJam selutionem , cum scripseram, inueni Duarenum obscure agnouisse in d. l. de quibus.& in L . lib. disput. annia
T. c. 32. Quam vero nos exactius intelligamus, conferenti iudicium erit. Cum tamen constret do consideratur ut lex, de natura sita uirit legitimum tempus,& Hiim. Inueterata enim con-
, , uietudine rebus ipsis, ac faetis voluntatem suam declarat populus. d. l. de quibus . ad fin. De n tura vero legis rationem requirit alia iuxta Dia uinam illam Diui Isidori sentesatiam in c. erit autem lex. quarta distinet. t Consiletudinem nam que , sicut legem, ratio commendat. c. consseC-t udo. 1. distincto. N eque hoc tamen contradicit nostrae sententi de consuetudine iuri non contraria; quia iam ibi diximus, eam sicut legem habe re rationem praesiamptam, de qua nobis noni siti o iudicandum. t Quod autem in d. c. consuet do . traditur, definiendo consuetudinem eam pro
lege accipi, una deficit lex: intelligi potest, iuxta
principium. l. de quibus . in consuetudine legit nullae contraria, ut explicat Cuticius ind. c. I . titulo de seudi cognit.: crviii id definitioni nota congruit, ut in ea de alterius tantum diffiniti pa
69쪽
IVRIsCI v I LI s. ., te mentio fiat. re,haec Cui j sententia, non placet. Interpretari ergo poterit ut mihi videtur in verissime de consuetudine quavis , sue iuri contraria, siue non contrariat, ut ea pro lege a cipiatur, cum deficit lex. Si enim non est contraria, deficit lex, quia non filii. S i vero est co traria, deficit lex, quia non est : utpote contraria conflictudine Imblata . S em per ergo accipiatur consuetudo pro lege , cum lex deest : siue in casibus , in quibus scriptis lNibus non utimur esue quando leges tacito consensu populi per c5- trariam consuetudinem sunt abrogatae eri conceptis plane verbis in d. l. de quibus . probatur. Ex quibus omnibus, nihil inter iura haec no comvenire patet, & consuetudinis natura intelligitur.
D e seruo pratore , ad L. Barbarius '
tor. Cap. VI.ι S eruus inscienter praetor sectus, non est verὸ praeire:
sed de aequitate . num. I .sses s. a S eruus de iure ciuili , inhil est. . verba humanius, benignius, oesi lia, Ilarificam Aquitatem iuri oppositam. risor aequitatem sequutus, non fiat vere haeredem G i equitaδ
70쪽
ι S tatus populi, non pendet ex praelom Iratu. VM Triumuiralibus temporibus, quibus ut Ovidii 1 . Trist. verbis utar 3 victa pugnaci iura sub ense iacebant, Barbatius Philippus, seruus flagitiuus, Romae prςtor de signatus ellet: ut ex S uyda H istoriain referunt
Adrian. Turneb. I. aduersar. c. 7 . & Ant nius Contius lib . disput. i. c. h. occasionem dedit I urisconsultis quaerendi ; an fuerit praetor, V lerentque per evan gesta. inio exemplo proposito, id quaerit Vlpian. in l. Barbatius. U. de of fic. praetoris. quod, ne ipsius temporibus minus congruum videretur, addit in fine legis illa verba Vlpianus, Quod ius multo magis in Imperatore obseruandum est. D ccisionem autem legis do
ctores, ita confundunt, ut vix ex eis veritate cruere possis. A iunt enim quod communis o seruat ) tres in hac lege quaestiones tractari. quas ego tamen non co nosco . P rima illis quaestio est. An fuerit vere praetor. Secunda, an valeant per eum gesta. Tertia, an fiterit liber. In quibus expediendis, satis sibi contrarij sunt, & inconstantes. QEorum sententi, omissis , credere omnem huius legis quantionem eo tendere, ut doceat I risconsultus, an gesta per seruum praetorem , cui