장음표시 사용
11쪽
s Ille mihi liceat, Pater Sanetissime. ω-lieissimum illum diem memorare quo, Pontifex Maximus omnibus plaudentilius renunciatus, bonum omen dedisti populo Romano. Si quidem Tu, nomen a Pietate mutuatus, tu hominum memoriam revocasti et ingentia molimina quae Pium VI olim illustraverant, et in vietam inter tot calami tales mansuetudinem qua Pius VI l memoria nostra enituerat .Quum que non parvam Tui expectationem concitasses, incredibile prorsus memoratu est quanta gloria illam sustineas et tuea. ris. Quod quidem testantur civiles molus oblivione deleti, sumplus praecisi, publicus census auctus, leges Religioni optimis disciplinis . agrorum cultui Pt commeretis fovendis opportunae. viri excellentis ingenii et spectatae virtutis ad publica munera admoti . aut in provincias legali ad regni necessitates inspiciendas, atque alia complura ; ex quibus patela pertissime Te decem jam menses sic regnare ut Romana gens. imperio Tuo recreata, jam supra ceteras caput extollere et nova quasi lute in omnium oculis nitescere videatur. Quae omnia lam commode eeciderunt ut si antea dubita iumluisset utrum Pontifices casu, an Deo amante crearentur, id profecto nunc desiisset dubitari. Verum hic finis jam sit. Neque enim minus mihi videndum quid modestia Tua pati possit, quam quid meritis Tuis debeatur. Quapropter, testatus me nihil magis cupere quam saeta dictaque mea Tibi probari, Deum immortalem precor tu omniaeongilia Τua sic velit fortunare ut catholici nominis amplitudo virtutibus Tuis au
eia in dies propagetur. Daham Novariae in Insubribus, v Cal.
12쪽
Mirari ne velis, Lector benevole, si, inter tot ac Iermo sine numero libros,quos ubique aqtate nostra videre est de rebus mOralibus pertractantes, novam hane n 'am tuis sub oculis exhilistri. et publicam subire lucem conspicias Theologiam Moralem uni. versam. Nam praetPrquamquod, Augustino
docento , utile est plures a pluribus fieri libro diverso stylo , non diversa side, etiam ι e qunestionibus iisdem, ut ad plurimos res ipsa perveniat. ad alios sis, ad alios autem sie 23; non habes hic aliam nisi Theologiam omnibus notissimam et unanimi jam sero DD. plausu in Catholica Ecclesia excopiam et comm ndatam , Theologiam , inquam. S. Alphonsi Marino DoLigorio Fundatoris Congregationis SS. R domptoris vc olim Episcopi S. Agatae Gothorum, de quo illud imprimis notatu dignum est . ut verbis utar sanetuo momo-ritie Pontificis Gregorii XVI quod lieeteopiosissime seripserit, ejusdem tamen Opra in senso prorsus pede percurri a fidelibus posse, posι diligens institutum e menperspectum esι b . En tota nunc studii ac laboris mpi ratio: cum nempe comperissem Opus Ligorianum tot laudibus ubique gpntium enserri , utpotequod tam difficilem et simultam ab omnibus exoptatam inter opini nes nimis rigidas et nimis benignas me- εὶ Tertiae, quartae et qninlae Milioni praefi-
23 L. 1. de Trin. r. 2. at Bulla canonia. X T. so) D ereto S. C. R. eonfirmalo a Pio VII, 18
diam indicet viam , imo , ipso Ponlisi io
Oraculo probante , in eo nil censura diagnum fuisse reportum ndoci ut opinione , qua8 in sua Taeologia Morali pr siletur b. Alphon us. sequi tuto pos imus
Oe profiteri 5); illud cito mihi in votis
suit, ut clericorum nostrorum Tliseologiae uti ratis studio proludontium usui poss0t sa cito accomodari set pr.ie manibus ad pHnsum quotidianum ipsis exhiberi Sod quid3 annorum complurium experientia et virorum prasestantium auctoritas aperte modocuit id si liciter obtineri non Ss , si iisdom Λuctoris nostri t xlus, qualis Pst, traderetur; tum ob nimiam rerum copiam tum ob molliodi ne ordinis in iis evolvona dis desidorium. Addo tum ingentom illum citationum quusi cumulum, qui, si The logo jam in scientia versato gratus esso solet ac utilis, non it m tyroni. Adde latillas opinionum diversitates sustori calamo exaratus, qna' facillimst juvenes fastidiunt. Addo tandi m dos clum definitionum complurium, divisionum, dogmatum et scholasticorum principiorum; quae licet npud omnPR in consesso sint, non adhuc laniem studiosae juvontuli innotescunt. Nequo magis ad rem sacere videntur Compendia illa. quae Ρx toto suo Opor
Auctor ipso oons 'cit si , vel ab aliis consecta sunt sel; idom unim in iis plus mi-
IIomo Apostolieus. - a It consessore per ta stem te di eammyna-l Prattea dei Consessore. - SPraxis Confessarii. τὶ Nobis innoteseunt 1 - 1 raerepta eae libro mi ιitulus. Nomo instruetus in sua Doeatione ad au-
13쪽
aliisve occurrit desiderium, ut legenti patebit. Hoc idem jam pridem judicium tulerant ut volum expresserant Oximii Romani Censores Theologi, P. Micii. Dominicus Zecchi uelli S. I.; Ot P. Ioachim Ventura luris Pub. Eccl. Professor. Primusilist, post datus Theologiae Ligurianae P
meritas laudes , affirmat Optandum . . . .,ut res tam ampla et multiis ae in eam doctrinae fortium redigeretur , quae junioribus
praesertim clericis ad rem moralem tenendam aptior esset; et cujus usus instruendis mclaeime ad excipiendas fidelium eon sessiones Meerdotibus facilior fieret et expeditior. Altor vero sic hubet: optandum Proeul dubio erat, ut Moralis Doctrina b. Alphonsi Muriae de Ligorio, pro qua singultire illud extat el plane gravissimum Sanctissimae Ipost. Sedis suffragium, quodncmpe in ea nihil censura uignum invenitur, ad usum ecclcsiasticae jurentutis, rei moralis potissimum studiosae, in commodiorem formam redisseretur il .Quli propter si quid est in me ingenii, quod Sentio quam sir exiguum , vut Siqua exercitatio in rebus scholasticis , in quibus me non inficior mediocriter esse versatum: id omne a me in tantum opus csso conserendum existimavi. Et lubenti sano animo collocatum est, ita ut, ipSo S. Alphonso o coelis certe opitulante,
Suum jam finem attigerit. Vides ergo, amice Leetur, lum opus ipsum , tum ejus finem et metam, tum
diendas eonfessiones, auelorct s. AIphonso M. MLUOrio, seu sensa ejusdem ; Vemmiione, ei Novariae. 2.Galani. D. Alphonsi Theologia 3 Ioralis incompendium rediaeta, Bassarii 1X21,-3. mpe dium Theologiae Mortilis s. Alphonsi, rive Me uulla IIermanni Busena haum . Ire SIo-4 Noyraguet. Compedium Thologiae Mortilis s. Alphesn- si M. De Ligoris eomplectens tum operis Moralis, tum operis eui tit. IIonio Apost. substantiam. s Iamque Auctoris doetrinum ete. l.ugduni 184 l. .l; Pauruit, Theolosia Mortitiss. Alphonsi Episci vi atque Fundatoris Conyr. SS. Redemptoris in Istitutiones redaelia iad usum sitioiosae jurentutis ejusdem praeseriim Congress. Neapoli tertio editur XIo.-s Goiisset. Theologie Morale is I usaye des Cures et des conferatura, Paris, Νίἄ-7 Moullei. Compendium Theo . Moralis, Priali 1 Νί6-NI .exi-
De Lisorio. Vercellis, 1 Ν46- 9 Gurr, compend. Theologiae noralis. υ U. in citato opere Blasii Dan: uti Romanorum Censorum vota ad pro-Magistrum Sancti Palatii Apostoliei delata super prima hujuste operis editione Neapoli excusa , ut illud denuo Romae
2J V. I'rae taliones operum pilatorum. 33 Quas quidem sapientes Constitutiones a selitis memoriae Cardinali Moro Io Novariensi Episcopo editas et uostris et alienis putamus Posse eun-
denique auctoris mentem et Scopum. Sin gulorum hic tibi Tractatuum exhibetur more stricte scholastico distributio: datae su loco scholasticae definitiones ae divisio.
neS: Singulae materies ad Tractatum proprium revocatae: constitutae ac Suis argumentis firmatae dogmaticae thesus: varii praecipui nominis Auctores in unaqua. quo materia graviori laudati. In singulis tam ii scrupolose semper exhibita ipsius S. Λlphonsi doctrina. inspecto tum sustori opere Theolosiae Moralis , tum etiam ciliis ejus leni opusculis Moralibus, praecitatis , in quibus ut Auctor ipse satetur , alia habentur adjecta , alia clarius
Opportuna sic etiam occasio facta est D cisionus S. Apostolicae Sed is recenti res tradendi: ipsas LPges Civiles ubicumque opus fuerit in medium proserendi: demum Constitutiones Synodales Novarienses 3) suis locis adnotandi. Uno verbo, id unum curavit tenuitas mea, ut studiosis juvenibus qui milii semper cordi fuerunt , nihil deesset ad eorum instructionem atque prosectum. Huic desiderio non omnino me defuisse I ), opusque meum haud ingrate fuisse exceptum, vel ex eo patet, ni fallor, quod unius sere anni spatio exemplaria omnia elapsa sint, licet plurima , quin tamen interea cessent expost
Novam idcirco editionem libenter aggredior , bonam in spem elatus, lare, ut
gruere: Et revera plurimi habentur etiam apud exieras Dioeceses , nec raro eum laude etiari s lent - V. Abrate , Lo spirito deι Parroes , Roma sso. 4l Plura etiam hae de re vulgata sunt Rapienium judicia, qui Opus meum laudibuq exornaro non dubitarunt - . It Cattolico . Giomiale Rel. Lest. Lugano, Vol. XXV, p. 2I: XXVI, p. 1D5- . A- miro Cai tolleo, Gior. Rel. Milano, Vol. xl, p.297- Currier des Alpes . Journal de Ia Savola et des Elata Sardes, is sev. 1846. n. 22-Αnii de Ia Religion, Paris , Vol. 131 , pag. 797, 31 deeembro Νίc Annali dello Selenie Religiose , Vol. 5 , sa- sele. 13. Roma Al7 - Civilia Cattolica, Vol. VI, pag. 580, 1xi f. d) Aeeedii quod . eum Obtulissem unum mei Ο- veris Exemplar lune Regnanti Pontilici Gregorio XVI. ls milii seribere diguatus est sub die s iunil Nisi. se illud lubentissimo animo eaecepisse, ma-que vehementer in Durnino commendare, quod in Melestustiea juventutis utililate procuranda stu
Sed omnium vicit expectationem singularis LMmanitas Dognantis Pontificis Maximi Pii IX . qui
non solum scopum et laborem in um summopere
commendavit οῦ sed mihi veniam fecit, ut noxam hane raperis editionem . quam aggredior, Suu Am Plissimo Numine decorare Poluerim.
14쪽
hanc quoque, quao nova quasi veste induta in medium prodit, benigno sint cxcepturi Christianae Ethices amatores. Etenim, non Solum in ea habentur alia clarius explicata , alia in melius reformata ; sed plura inveniuntur de novo disputata, quorum praecipua Religiosorum obligationes, Ss. Missae Sacrificium, atque ordinum numerum et requisita respiciunt, Praeterea quae hic subnecto prolegomena s). Λ-liud uecedit: cum nempe de facili contingere possit, ut Opus hoc meum in finitimas etiam Paroecias Regni Lombardi-Veneti diffundatur, ea de causa non abs re esse duxi , si ad singulos quos proserre opus erit articulos Codicis Alberti nimiai .
me Cicilis . fiat simul l ubi res tulerit l
collulio respondentium articulorum olium
I Haee quoque serta Editio multa habet nolit
maeulae quae irrepserant , absιersiae 1unt: men da, quae essu serunt, easι0Gta : non Pauca , quiae ad certarum quaestionum complementum atque ordinem desiderabantur, addita: notae plurimae ad pra rim mainima speetantes, adjectias. Demum novae leges , novae decreta, ae praecipue monita
Praeclarissima , quas Immortalis ae felieiter Re gnaras Ponιistae suis Meselieis dabat, toeis proprii diligenter eaedita. Quod quidem et in posterum in eeleris quoque
lcodieis civilis Generalis austris i. Atta
men solam concordiam notare sat suerit; discrepantiam enim quisque Separatim in proprium usum signare poterit eos perlegendo articulos , qui per me citabuntur 2J. Dixi maxime civilis; quando enim res postulaverit, Codicis etiam tum Poe
nalis tum Commereti ratio habebitur 5). Sed praesari plura quid prodest ' Esa
igitur, lubenti animo accipi', benevole Lucinior, qualecumque Opus hoc meum, quod comitati tuae commondo. S d potissimum omnia et singula in eo contenta Supremo Sanctae Apostolicao S dis judicio humillime et ex praecordiis Submilio, probans quae ips probaverit, si ab ipSa reprO-hala condomna I S.
Editionibus me sueturum polliceor . quoad Deus dederit; meo enim est mihi Masni Pii Natus, quem legere est in suis mihi datis lueris, in Nempe perstam quo coepi animo, ae labore. In hae Editione indieabimus etiam resPOudentem numerum articulorum Codirem istilliae . Siciliarum , Parmae , Saιus Melesiastici, Muti
16쪽
Q. s. Quid esι Theologia moralis γll. 1' Theologia Moralis, si ipsum per se vocabulum inspiciamus, eSt illa Theologiae pars quae circa mores versatur fl). 0us madmodum enim ea quae disputat circa li- dei dogmata, Theolosia Dogmatica appellatur, et qui illi vacant, Dogni uici; ita haec, quae hominum mores considerat, Theola. qia Moralis, et qui illi dant operam Moralistae voeantur.
missit illa diuiplinae Theologieae pars
quae humanas actiones ad morum honesta. tem dirigit in ordine ad vitam aeternam. Dicitur 4: quae humanas actiones ad morum honestatem dirigit. Quibus verbis habetur objectum Theologiae nostrae, tum materiale, circa quod nempe ipsa versatur, et sunt actiones humanae in Se spectatae; tum formale , nempe ratio, Sub qua ipsum materiale objectum attingitur, et est ipsa rum actionum dirigibilitas ad honostatem. Dirigit autem mediis tutissimis ac sibi propriis. quae sunt: -l Scriptura; in ea enim Dei verbum continptur sulli ac sallere no- seium: - 2 M. Gelasiae Patres, qui nobis
l) Notum est praeter generales Theologiae
viatorum divisiones tradi solitas lum in naturatem et supematuralem: tum in dis ιisam seu peculativam, et moralem stera praetieam; tum inpositivam et geholastieam; lum in polemicum reudiremtalrteem: alias aperiales adsignari elaru tis gratis ah aeeuratioribus traeivioribus, habita nempe ratione Objeeti speetatis, quod peculiari modo suscipitur investigandum. Sis distinguitur Theologia mystica, Metica, Iegetica, patristiea, rasuistica, symboli ea. litu eat hynodica, homiletiea, cateehetica. historiea. retia vel dona mysteriora et supereaturalia; vel perseelionis Gereuium et madia Moeri; vel Scripturas sensum investigat; vel eae seriptis Patrum argumenta eruit; vel Casuistarum rationem a quitur; vel liturgiam, aut symbola, aut consilia evoluit; vel de homilis,aut eatechesi, aut historia
U. Bouvier. Institutiones Theol. , ad protest mena, tibi historiam quoquo totius Theologiae
dati sunt ad eonsummaιionem Smetorum , in opus ministerii, in aedilitationem Corpo
eum, qui sunt lotius Ecelesiae caput et omnium Christimorum Pu ιres atque Docιο- res d) - 4 Concilia . quorum auctoritas patet ex illis Domini verbis : ubi sunt duo, veι ιres eongregali in nomine meo, ibi sum in medio eorum il) - 5 tradiιio constans et sirma, cum error stabilitatem nesciat λ 6 jus,ιum eanonicum tum civile, cum ideoluta fuerint, ut essent totidem morum atque judiciorum regulae ; - et auetoritas ne imorum , nam in quacumque arte peritis crPdondum esse, res loquitur ipsa per se; 8 - domum ratio; tam prout a natura no-
his indita est , et dicitur naturalis 5 , quam prout est primi piis Theologicis imbuta, et dicitur Theologiea. Utriusque vero magna auctoritas est . si debito modo sumatur, cum ipsius rei viscera quodammodo scrutetur GJ. Haec sunt loca Moralis The logiae: no tamen in iis interpetrandis oecurrat abusus, tyrones nostros mittimus ad eruditissimum P. Zachariam S. I. in sua Dissertatione protegomena IJ
pressius enarrat - Perrone, Compendium Prae-lee. Theol. U. r historiae Theοι. eum philosophiseomparatae synopria.
5ὶ me initur sinyulari prorsus modo d. rammas in suis ineribus. U. Commentarius apologe-lieus de usu Philosophiae in Theologieis d. Thoiamae operibus M. D. Th. Falstedi, Genuae 777. 6ὶ K Amiso Caιtolieo, Giomate Religioso, Milano, tip. Postliani, lom. XI. Art. Detruso dellaragione in materia di Religione- Bergier, Dirionario Eneielopedi eo F. Rasiona - Rieeardi, kndiamo alia sede eolla ragione. Ii Eaetat sub initio Theologiae s. Alphonsi, E- 'dit. Taurinensis, lip. Marietti, qui aliam nune m
dιιionem eonsteit, quae est omnium Metiratior eo itinens quidquid Sanctus in ceteris addidit, rein
17쪽
Quae porro media cum illis quidem p venire videntur quibus ceterae Theol0giae
partes utuntur, re tamen diSerepant, cum aliae credenda , nostra vero quae Sunt agenda respiciant si).
Dicitur 2. in ordine ad vitam aeternam;
haec enim Omnium rerum ConSummdlio est.
Unde si finis proximus disciplinae nostrao est honostas in mores inducenda; finis ultimus erit ipsa consecutio felicitatis aeternae. Qui enim Se per bona opera exercet, dicente s. Gregorio, restat ut quisquis ille est, spe ad supernam patriam tendat; et nequaquam se a vitiis pro hujus mundi hone
It. Cum lota Theologia Moralis versetur circa actus humanos, cumque in omni actu humano tria consideranda se se nobis O serant: nempe causae, quase ipsum esticiunt et constituunt; regulae, quae ipsum moderantur et dirigunt; demum mosina quae 2d ipsum movent atque alliciunt; ideirco divisio haec divisionem clare suppeditat totius nostrae Theologiae Moralis.
Primo a causis incipiendo , quae actum humanum vero constituunt in suo esse tum physico tum morali, nobis occurrunt inlaι- laetus et voluntas, ad quam accodit libertas et moralitas. Et enim prima Disputatio, quam lamen cum aliis inscribimus : De M-ιibus humanis. Secundo progrediendo ad regulas, quae humanum actum moderantur , illae nobis suppeditant Disputationem De conseientia tamquam regula prima humanorum actuum dimetrice. Sicque habetur 1 Traetrius: De Aetibus humanis ac de Conscientia. - Regula proxima et interna ad romotam et Oxternam cito nos ducit, quae leae est, ideoque Sequitur 2us Traetasus: De Legibus, cui
quidem sponto quasi sua aeredit Appendix De Praeeπιis Ecclesiae , quibus speciatim
Christianorum mores informantur. - Iam vero tam a conscientiae dictamine, quam ulegibus peculiaria quaedam ossicia oriri videmus , quibus Christianus in quolibet statu obstringitur. Ex quo prodit Ius Tracι ιus De Obligationibus parsicularibus.
Tertio ad motiva pervenient S, quae ae- tum humanum provocant et alliciunt, agondum primo de iis motivis,quae actum provocant ad malum, et Sunt vitia et peccata. Sicque erit lus Tractatus: De Hecatis, cui
adjungetur Disputatio de poenis , quibus
quaedam peccata graviora ab Ecclesia puniri solent, nempe de Censuris. Secundo n. gendum est de iis, quae actum humanum provocant ad bonum. Sed cum bonum duplicis sit ordinis : naturalis et supernaturalis, tractandum prius de iis, quae provocant ad bonum in ordine
nasurali: et sunt virtutes morales , Praesertim Religio ac Iustitia. Erit igitur Ius Tractatus: De Virtute Religionis, praeviis nonnullis verbis de Virtutibus generatim. Et i Ius De Virtute Iustitiae , cui vddimus Tum: De Restitutione, quae ex ipsius justitiae violatione oritur. Ne quid autem desiderandum remaneat, brevem ibi adstruemus Appendieem: De Iustitiae Filiabus, aeeeseris Virιinibus Cardinalibus.
Inquirendo aut m motiva quae actum alia liciunt ad bonum in ordine supeTnaturali, nobis occurrunt virtutes Theologicae ueSacramenta. Erit ergo Rus Tracsalus : Derirtutibus Theoloeticis.
Tand in vero Traciatibus si', l0', 31' eι 2', materiam omnem de Sacramenέis, tum in genere. tum in specie complectemur. Atque sic. Duo dante, Theologiae nostrae dabimus finem.
III. Indoles Theologiae Moralis. 2ὶ Hom. 13 in Evangel.
Adnotationes , quae magis ad ornatum doctrina nostra unita magis, ac sub uno xe Spectant, in sinu cujuslibet Tractatus sub luti oculo de facili tula conSPiciatur.
18쪽
i e letibus humanis ei de f0n Seientia.
Duplex erit hujus Traelatus Disputatio pro duplici, quo inseri plus est, titulo et prima De Acrillus Uc-
Ne quis inter Tyrones nostros animo periurbetur fid quaesdam Voles Seholasticas quae saepius Oeeurrent, juverit sub initio una vice pro omnibus animadvertere,quod sicuti in Philosophia, in Iurisprudentia in Medicina, eeterisque seientiis omnibus, ita et in Theologia quaedam suere jampridem indueta breviora vocabula,quae ex laeila quadam Auctorum conventione vim habent Signifieaudi, et communi eorum consensu adhibita sunt ad evitandas longiores verborum circumlocutiones: theentea sid est propria alietijus sesentiae vel artis a Graecis appellantur. Cum porro eorum usus in Scholis sit antiquissimus, eum seriptorum et doetorum omnium autoritate innitantur. eum denique ubi semel suerint heno periaeepta in proprium tinem mirilite inserviant; injustus profecto esset et irrationalis quieumque velle, eadem rejicere, et aspernari. Ita igitur habenda sunt, ut valeant erosorum nummorum istar: nempe explicari debent ubi sit opus; rejici lamen non debent unquam. Novitatum amatores in Teranologia Seholastica audiant eeleberrimum Canum .2, de I.oe. Theol. Seholas propria verba peeuliaresque loquendi pomas submovere non audeo; nam etsi disputara pio ornatius, quam solent nostri; at non debeo tamen labores duos asserra theolostis, urn im in rerum, avertim in verborum intelligentia ta).
0. l. Ouid est actus generatim et quos Pleae8n. Ad 1: actus generatim acceptus nihil est aliud, quam animi motus. Homo nom- PQ vi quadam motritor sibi propria aliquos emcit motus tum internos et in se ipso, tum externos et in corpore, quorum Principium est sona per riusdem anima. Hinc d. Augustinus actum charitatis vocat motum
animi ad Iruendum Deo, propter inbum, et se Utque proaimo propter Drum il).lt. Ad 2: actus qui ab homine fiunt, triplicis genoris distinguuntur , inspecto triplici modo, quo fieri possunt. - Λlii videlicet fiunt ab homine more naturaliter, quatenuS n mpo ost animul simpliciter: nti est respiratio. Et isti dicuntur aetus mere naturales, seu organiel; Suntque homini cum helluis communes: unde pser se nullo modo ad mores pertinent. - Λlii fiunt qui dom ab homine, quatenus est animal rationali'. non
tamen ab eo si unt agente modo rationali, id est per intellectum et voluntatem : ut est
actus, quo quis sine ulla mentis advertentia ridet, loquitur , vel frontsem sibi palpat N). Et isti dicuntur actus hominis, actus indeliberali, vel etiam notus aut motus primo-primi: qui pariter nihil reserunt ad mores. - Alii denique fiunt ab homine agente ut homo est, seu prout a brutis distinguitur, eum debita nempe advertentia mentis et voluntatis deliberatione .Quia vero isti soli acius libero et determinate producuntur,et soli capaces sunt bonitatis vel
mulitiae ac digni praemio vel poena, idcirco ii soli a Theolosa in Sehola, duce Angelico Praeceptore,nuncupatur actus humani; ad rem enim habet: actionum, quae ab homine agunιur, illae solae proprie aicuntur humanae, quae sunt propriae hominis inquantum est homo. Disserι autem homo ab aliis irrationntibus creaturis in hoc quod
esι suorum actuum dominus. Unde illae solae actiones proprie vocanιur humanae ,
ill L. I, de mel. christ. eap. 10. tes. deliri ae similes. Item avius illorum, qui su- 2l uue etiam speelant aetus illorum. Di ra- bito irae imp tu trahuntur. nυn ud erichus. ionis usu vel Gerellio earent, ut pueri, dormien-
19쪽
16 1RAcr. I. DISP. I. CAP. I. quarum homo esι dominus. δει autem homo dominus suorum actuum per rationem eι ν luntatem: unde liberum arbitrium esse diciatur facultas voluntutis eι rationis. IIIae ergo aetiones proprie humanae dieuntur.quae eae voluntate deliberata procedunιr si quae autem aliae actiones homini eonvenianι possunt diei quidem hominis actionos, sed non proprie humanar; cum non sinι hominis inquantum esι homo is . Diximus a Theologis in Schola; nam ne-lus humanus, si philosophico ac gonerati mspectylur, definiri potost: aetus ab hominσprocedens eae infellectus eo itione , et v luntatis motu. Ponimus voluntatis motu, ut indicomus vclum humanum in genere ha heri quocumque modo voluntas moveatur, etiamsi nocessurio. Hoc sensu et ucius visionis bpalificae et Ictus quo quis suam in genere Malitudinem prosequitur, licet necessarii, sunt aclus humani; cum oriantur
ab illis sucultatibus, quibus homo a bellitis distinguitur, id est praelucente intellectu,
et appetente voluntate. Verum cum hic a nobis non considero n-tur humanae actiones, nisi prout lρgi diro .etivae subjeciivae sunt, atque ad morUS pertinent; ideo merito uti tales pas tantum habemuS, quae a voluntatis consilio ac d liberatione procedunt, sive a libero nostro
arbitrio . quod quidem landamunium sestim pii tabilitatis. lline illud d. Thomao : ibi incipit genua moris ubi primo dominium voluntatis intenti ur 2 ; et iterum: idem sunι actus humani eι moraIes t M. Et sub hoc respectu uit Antoine, sunι quasi synonimae
voces humani, moriales, liberi. U. 2. Ouolupleae esι actus hamanus propriis dictus pn. Actus humanus proprie dictus dividi-lur: - in interiorem qui nullo signo Pxterno palescit, et in taeteriorem qui aliquomodo panditur etiam exterius; - 2 in bonum et meritorium, in malum et demeritorium. Bonus et meritorius consonat cum recta ratione et lege. Malus et demeritorius ub iisdi in discordat. Λctus bonus et meritorius duplex enumeratur : naturalis et supereaturalis.
Primus est qui poni potest solis etiam naturae viribus, ut ideo aliquod praemium temporale mereri: uti est in ipsis infidelibus
umor paresntum. miserorum commiseratio
etc. Hinc bene Deiι Deus obsteiricibus E-gyptiacis. quae nuturali misericordia motae consservabant maros Hebraeorum conii 3 1. 2. q. l. a. t se) lii 2.13. 24 q. 3, a. 2. - l. 2. q. 2, a. b.
tra iniquum regis praeceptum I) - Mier
totus innititur auxilio divinast gratiast, et Praomium mersetur supernaturale. uli sunt actus fidei, spui set charitatis thstologicaP. Ilerum actus bonus meritorius duplox distinguitur, merisorius nempe de condigno, cui mereos debetur Ex justitia ; et meritorius de congruo, cui non dolietur me es. nisi ex quadam deesentia. Sic v. g. militi strenue bellanti stipendium debitum ost ducondigno; aliquod insuper praemium, nonnisi de congruo.
0. I. Quaenam et quoι sunt primipia
aettium humanorum' R. Principia actuum humandrum dicuntur ea veluti elementa ex quibus actus ipsi constantur, et in natura Sua constituuntur. Iam vero in quolibet actu humano tria con- Sideranda se su nobis exhibent, nempe causae, regulae, atque motiva. Ex quibus patet , tria esse actuum humanorum princi
pia: 1 escientia, et sunt intellectus 5 et
Voluntas, quibus nec Ssario conjunguntur
liborias uti landampnium, et morulitas uti offectus: 2 dirigentia, et sunt conscientiaot lex; 3 allicientia, et sunt vitia atque vir in
0. l. Quid est voluntas R. Voluntas desiniri potost: illa animi n stri faculιus, quae propositum ab intellectu
bonum sectatur, ι malum arersatur. t tpprspicus haec definitio intelligi possit ,
sciendum est duplicem in homine esse sa- cultatem, unum Dempe cognoscentem, alteram appetentem. Facultas cogi OScens uD-pellatur mens vel intellectus, et rius osticium est reS, ut in se sunt, perei pure atque cognoscere. Facultas vero appetens dicitur voluntas , et osseium pius est sibi amento suti ab intellectu exhibitum bonum appetere, vel malum aversari. Clarius res Oxplicabitur si dicatur: unus idemque hominis animus, prqui rem nude
et simpliciter percipit, intellectus nomino designatur; prout in eam tamquam sibi ho- nam inclinat, vel ab ea iamquam sibi mula refugit, dicitur voluntas. Cum vero nihil appeti possit aut uinari uti bonum, nihil aversari aut odio haberi uti malum, nisi i dem prius sit cognitum, quia ex vulgari n-d .igio voluntas non fertur in incognitum vel,
ut dicunt, ignoti nulla eupido ; idcirco iu
20쪽
voluntatis donnitimo si mentio intolloelias
tamquam illius facultatis, quae bonum vel malum voluntiati ipsi proponit. Q. 2. An ad aelum humanum cum intellecιu concurrat voluntas Il. Λd uotum humanum adeo n cessarius est in telisectus et voluntatis concureus . ut sine illi; actus ipso nulla malione Θxi torequent. duod sic Drme ostendit s. Thomas: rictus non potest dici humanus, nisi proce dat ah homino in quantum dissert a creaturis irrationalitius. Atqui a creaturis irrationali hiis non dissert homo. nisi quatenu A ip
se est dominus suorum ac tuum: uctuum nutem Suorum non est dominus, nisi per in
Q. I. Quotupleae diri inguitur acsus voluntatis pn. Duplex distinguitur actus voluntatis: unus qui perficitur in voluntate ipsa absque adminiculo alterius facultatis sive interioris et Spiritualis sive extμrioris et corporalis; alter qui procedit quidum a voluntate, Sed Complementum non ha t. nisi per ministerium facultatis ulterius, depondenter tamen
ab ipso voluntatis impserio N).
. Ille primus a Scholasticis nuneupatur e-ticitus; quia nempe eum elicit voluntas, et pernicit in se et ex se sola, uti sunt volitiones, nolitiones. Secundus vero dicitur impervius; quia ex ipsius voluntatis imperio perii ci tur ab alia agontis saeuitate sive interiori. illi sunt intellectus , phantasia , memoria filue exteriori, nil sunt membra corporis, utque Sensuum organa C .
Nune de ipsis voluntatis aetibu qui voluntarii vo-
0. I. Quid est noluntarium2It. Qui libet molns voluntatis in rom aliquam per intellectum praecognitam, Voluntarii nomine designa ive. Sed Theologis com-
13 Diligentissima emendum est. ne duae homia
riis saeuitates, intelleetus nempe atque voluntas stimul una eonfundantur; sum enim omnino diaversae et essentialiter a se invieem diseriminataer
. muniter eum Λngelisto illa sompstr arrisit voluntarii cli finitio, quam tradidit Λristot los ; voluntarium est id. quod procedit apriseipio intrins eo eognoscente singula in quibus esι notio 5 .
Quare ad voluntarii naturam duo roquI- runtur: - ut sit a principis intrinseco idest a facultate, quae pertineat ad naturam aguntis; - 2 ut sit cum cognitione singulorum, in quibus est actis, objocti nom-pe, sinis et circumstantiarum, quae pertinet ad actionem. Hinc si quao actionis circumstantia ab u gente prorsus ignoretur. actio relato ad circumstantium illam nonorit voluntaria, hoc ipso quia iann cognito. Sic si quis percutiat hominem ignoranς eum sesso Sacerdolom, reus quidem erit injustitiao, non sacrilegii; quia sacram illam Sacerdotis qualitatem tu homine porcusso ignorabat. Q. 2. An voluntarium differri a naturali, spontaneo et nolito R. Voluntarium disseri utique a naturali spontaneo et Volito. Λ naturali, quia licet naturato sit a principio intrinseco: est in men sine praevia cognitione. Sic nuturalis est sanguinis circui
Λ spontaneo, quia spontaneum Pst quudem a principio intrinseco et cum aliqua cognitione finis; sed materia in imperfecta et sine advertentia ad media illa, quibus finis ipse obtinetur. Sic ebrio spontanea est vini potatio, cujus finis ipsi aliquatenus quidsem innotescit, non inmen uti talis ; cum caeco quodam impetu tendat in vivum l4 .
A volito doniquμ, quia volitu in 'Ri Vcilia utatis obj ctum, quod tamen a nullo Omnino voluntatis ipsius influxu procedit. Sin v. g. pluvia est volita ab agricola , nec tamen dici potest eidem voluntaria ; cum ea non sit in illius potestate. 0. I. Quot upl/ae est τοIuntarium PR. Sepium modis praecipue distinguitur
sea la nostra aetioni. Ρη si nostro eorpo ha q)ιayche parte. Importante 8 pel cunonista questa distinetione; impereio M 9li atti che sono Rotam-ta interni. per quanto sieno delit tuosi, non vannosoggesti alle pene Eeelexiastiche r de internis non iudieat Melesia. . Ita Musset. 3ὶ L. 3 Ethie.-ri R. Thomas. I. 2. q. s. a. 1 Pt
4J Ad tuendum dogma eatholinum de homini
libertata eontra Lutheranorum. Calvinimarum Jan minarum Wrrores attenda et ditistentis imo retinere oportet disserenitam quae est spon 'ne talem inter et libertat m; neque putandum nem hie esse de verbis . rum ea adverso quaesti ait de re et doetrina momenti gravissimi.