장음표시 사용
281쪽
stit tantae compositionis, quae cujusq; virtutis totae in usus resolutae breviter perspiciuntur, ut ante dixi.
Locorum materias usuum alia methodus.
usus vel corporis vel partis; de utroq; essentiae usus quaeri poterit. Sed partis praeterea quaeri poterit vel sub-timiae species & compositio , vel accidentia. Accidentia positiva, negativa. potava sunt substantiarum compositio , magnit
th, numerus, figura, color, qualitas materialis primari secunda, tertia, eXortus, insertus, connexus, superfici es, situs,motus,ut cordis, arteriarum, Gal. 6. de us, pax
Negativa, nullus brevis, paucus,parvus, angustus, e invus, rarus, defectus alicuj us partis, verbi causa, barbae. In his quidem posterioribus interdum accidet, inquisitum iri problemata resolvenda anatomice, inter eum vero physice. Anatomice quidem cum argumemto utendum est anatomico , phytae cum physico :Quanquam non separatur aliquando utraque ratio: s, quidem de motu cordis par est utriusq; inquisitio. Comporis tenuitas in vasis , perfectionem concoquendi per mora Gal. 3. de Us parta Magnitudinis, ut cum alteri servit pars, Videlice , elunes; pectus carnosa, ad musculorum exortum αfirmitatem , nec non adspirituu copiam, quale est avi um pectus: Ab alis quippe lata chorda descendens ad musculos pectoris per os clavieulae perforatum 2 In o sophago conchyliorum angustiς usus est ad succi aqueisuctionem,& hoc a proprietate,&
282쪽
Principia ath axiomata quaedam ustam in.
veniendorum, in quibuslibet particulis ani-
Capuae IV. Quod universi operis nostri est operae pretium, test. tabimus hic nos, quantum virili datur dilucida
rationem inveniendi singularum cujusq; corporis par tium utilitates. Quam methodum existimarintndω nulli fortasse demonstratam antea per unum Galenu, in opere sic inscripto, de Usu partium: Quae hominussi sententia utinam vera esset, magno nos utiq; laborta levatos sentiremus hodie. Uerum professusest iis libris Galenus ususexponere singularum partium, homillis' praesertim rationem Vero non tradidit,per quam unusquisq; comminisci possit usus particularum cujuslibet promiscue corporis, quod offertur. Post hunc autem Virum a nullo quopiam , quantum legimus, haecd0ctrina patefacta est, sed simili, quo Galenus, modo philosophati sunt omnes. Quare manet nos hic labota,&nostro nos ingenio sumus haec excogitaturi, placeat Auctori Deo, & mentem sic ii lustrare nostram, ut pro dignitate rem tantam exequi valeamus: Hujus quippe auxilio freti viam ingredimur,atq; ita rem aggredimura certissimis quibusdam, & maximis rerum capitibus
piis, ais, Dubium est nulli in naturae rebus exercitato, subib gamom lissimam atq, abditam plerunque procreantis opifici z. ,'' eise industriam,multoque plura hanc indaganti super esse, quae lateant, quam quae appareant ἱ praesertim cir
283쪽
ea pusilli corporis animantia atque insecta, quorum s alias dixi quo minor est magnitudo , eo subtiliora-bricatio fuerit necesse est. Quapropter oculate velim semper, non supine neq; temere res ejusmodi tracte pro sessor, quin & hos primum memoriae commenda-t0shabeat canones & praenotamenta. primum usus tribuitur vere parti, sed hunc etiam extendit humana docilitas ita,ut hunC quoque noscant affectiones aliquae partis, utpote magnitudo, figura ssitus,&c. Manus ad natandum homini potius abusus est quam usus. Sic ad exprimendam sententiam novum manibus usum attribuit Gregor. Nissenus. Secundum natura nil frustra fieri, om nesque ad unum particulas corporis nactas esse suos usus, nedum uaos,sed quandoque etiam plures, ut articuli ad plures, actiones, flexum , ingressum , ad motum simplici ter, in utero Vero conglobatum a praeter haec nates ad sedendum homini, te ad musculos effbrmandos inferiores. Item Conditorem Architectum summe sapientem, studentem operis perfectioni, praepotentem, ustum, & invidiae minime capacem I ut Galenus ait in lib. de Alim. Propterea Numen redundantia non adjicere, necessaria non rejicere. Arist. primo de
Tertio adhaec ex iis, quae substernuntur circa r rum essentias omnes, praecipue animantium , non solum id, quod bonum est, sed quod melius commoduusque est,eflicere,quippe vivendum omnibus & felicuter, quantum fieri potest, & tuto; dc hoc, qua conserivando, ut caudae usus est commotionis adjutatio, ut in Ceropithecis , reflexus scilicet prinCipii motivi,
284쪽
& ut commotis brachiis augemus vim motus: Adtea. tandum autem est, ut manus muribus,&hoc genus he.
stiis omnibus i Paraeus de vulpe; sed Rudius ad motus laterales adjuvandos datam putat. c. 23. Quarto, αterum sunt ea,quq defensione ac tuitione opus haberi Sub his posterioribus dispathia venit , ea scilicet coasti. tutio partium, ut minime quid incommodum patiatur animal, ut Ypsiloides os avium pectori, oeseph ostventriculi primori tuendo non aliter,quam Xyphoides
quadrupedis. Costas numerosas recurrentesque illa
tincha pisce quis non videt ad dispathiam, id est , moblioris alioquin carnis tutandae gratia; ad quam ipsam, dispathiam & partis sospitatem super tensam piscium saxatilium oculis membranam quis non videat i meterea partes universie eo sunt a natura excogitata, vesut causae, sine quibus non possvnr obiri, vel ad melius' edendas easdem, vel ad Corporis totius & partium alia, rum conservationem ac tuitionem. Priores ita fuginecessariae, ut sine his finis destruatur. Quae vero sint ad commodiorem essentiam, sunt ejus natum, ut his ablatis neque finis speciei praecipuus, neque principes partes destruantur, sed commoditas &promptitudo tollitur. Tertii generis sunt , quae faciunt, ut diutius incolumes, sive totum sive partes permaneant. Quinto, Post haec consentiunt condolentque par res tum propinquae, tum dissitae: Itaque societatis ergo nonnulla procreata sunt 3c instituta. Sexto , Natura per similia instrumenta similiter o
peratur, Galen. I. de Mot. musc. c. 4. Similitudo ad rem methodus est maxima. Unde contortarum fio Icuosarumq; partium genitalium usus ab intestinorum
analogismo inveniebat Arist. lib. I. de Gen. anim. c. 4,
285쪽
septimo , Paucis usibus pauca organa respondent,
u in bestiolis, plurima vero ad plurima, ut in homine.
De Figuris natura significantibin
to verius est, quae cum vulgaribus artem appareat que artis referre, Vere refertur & repraesentatur ab ista. Sed eaim mechanicatur δc architectatur utraque s magis autem natura, quae Viva profert monumenta, id est,
quae sese agitent, multifariam longe praestantius quam Vulcaniae machinae; quapropter ad actiones varias di multiplices opus habent formis figurisque mirificis. quot quantaeque circulo, axe, trochlea, vecte, libra, de liis rationibus ab Herone, Pappo, Vitruvio, multisque aliis describi solent. Si licet autem, aperiam, quod 'sentio. Non potest absolute dc extreme comprehendi res a natura fabrefacta, nisi geometrice inspiciantur figurae rotundae, triangulae, quadrangulae, mulcangulae nisti hae quidem singulae sive perfectae, sive imperfectae, mi' geo- quae cum varia commiscentur Deus immortalis s quam admirandae & numero & potestate ploducuntur formae i Has profecto in partibus etiamnum stirpium, sed maxime animantium visere licebit, si multo cum otio resolutas in sitas particulas expenderis Sc comprobaris cum similibus arte factis,aut Cum nobilissima quadamidea, qualis non est par quidem inhumanis operis, sed mente solum excogitabilis est, εc ab iisdem naturae exemplaribus excitanda. Res quidem, ut dignitate
286쪽
miranda; ita difficultate minus a nobis & medio cribui ingeniis tentanda aut speranda. Veruntamen rem, quibus modis & qua parte licet, adumbrabimus; ut qui sint post nos felicioribus ausis aggressuri, Aeram. tionem aperiant. Duae sunt viae ad demonstrandathnis, δε- hanc rem accommodatae ; Altera quidem a locis ti mi strationis teriis, quos Vocavimus communes, quatenus Videlicet
misiae, simplices & puri singulatim naturalem adsignis.
ii . candum rationem in his habent : altera a conjugatis aisummum duplicibus aut pluribus figuris: Prioreae,ut quae simplicior est, prius exequemur.
Temperatura &constitutio sequens materia,cu hac vero color durities, &c. Rudius p. 9.Prima magnitudo in universum ad vires est & robur , & amplitudineae actionis & usus; ut pollex, jecur, cerebrum. Substantia, tenuitas humoris vehiculum A. Us part lCompositio substantiarum & praecipue solidarum ac robur & firmitudinem: ita quadrupedis vel hominis' proceri in curto quippe non visuntur) musculi reui multis quasi internodiis distincti , quae foeniculorum genicula propemodum aemulantur. Deinde figurarum significatio naturalis neque magnum Hippocratem latuit, qui ita in lib. de Vet. Me. dic. ait : Verum intra hominem natura & figura talia sunt vesica& caput, & uterus in mulieribus; atque haec manifeste maxime trahunt & semper plena sunt attractae humiditatis. At vero Cavae de expassae figurae influentem quidem humorem maxime omn1um susceperint, non autem similiter attraxerint. Solidae autem
287쪽
A rotundae neque attraxerint neque susceperint; dilabitur enim & non habet sedem in qua maneae. Sa suiformes vero & molles,Veluti lien, pulmo, &mamismubi admotς maxime fuerint,&c. Vid quae sequum
Rigura rotunda capacitatem , agilitatem , propu-sstatum seu pro tutela corporearu operationum, Rud. Figura acuta de cava veluti guttuli cujusdam projectura, in locis praesertim excretoriis commoditatem excernendi atque ejaculandi demonstrat, ut in sue pamticula unde prosilit urina. praerupta vero ad coaptatum est, ut hepatis ad contigua sibi viscera. Flexuosa tum ad retinendum curiosus, tum adeoncoquendum ex calidi contactu. Superficies aspera ventriculo,utero, levis faucibus, palpebris, aequalis,inaequalis. Cavitas conceptaculi perpetua. Convexitas vitiata ventriculi incumbentis spine cau
Meatus oris superioris ventriculi inferiore amplior, adingressum crass1orum corporum,4 Us pari. I. Numerus servit simplici rerum necessitati ut in progressione, &c. cautelae & sospitati actionis amplo usui, id est, materiae multae attrahendae, ut duae emub
gentes venae duoque renes,&C. Situs in medio corpore communitas,ut ventriculi A. de Us. pari. I. licet interdum vana est ex membri situ sumpta ratio, a. de Placu. C. q. Sursum sDeorsum a
288쪽
Recti, traniser si villi, attrahentes si, expellenter abbri, 4. Us. pari. 1.Ε latere opposito. Porromom talpae obliquo non videat ad excavatam terraesicrobem rejectandam data lNexus seu colligatio, Oreus, lFinis , Iter seu ductus, Transitus, Copulatio, ut hepatis ad ventriculum commulli. cando Calori,Gal. . de Us pari. Sequuntur nunc regulae ex conjugatis pluribus ξ-guris, ex his enim quis est , qui neget deduci possecomjecturam' Enimvero ubi Galenus in I. de Us pari. 49xit, manus actionem esse ad comprehensionem, n0Malia ratione id collegit, quam manus figura, coaptans' scilicet primum secundum planum, deinde paulatim, in orbem flexas ejusdem duas potissimas partes, qu , pollex sunt & adversa phalanx; flexas, inquam, in r0- tundum & in interiora, quaecum occurrere pariter Areduci possunt: sic observatae demum representano actionem, ad quam sunt ambae peculiariter destinata:
Mirumque est, ut omnia , quae secundum artem eM0gitata aut facta sunt,quo Com prehendant aliquid; eun dem occursum paratumq; retractum habent partiussi in uno cardine complexarum, sive sint utraeque plana,
sive recurvae, ut forcipes duplices. Ita ellam natura
avibus pro manu rostra, id est,productas duas cuspides,
289쪽
aut quas nominarim , laminas assulasve composui rsio, quod est admirabilius, brachiae, quae in brutis lac rat secundum longitudinem corporis flexilia, homini , qui ad complexus maritales aut quomodolibet amatorios, & ad mutua manuum officia necessaria natus erat, paravit etiam respondentia, quemadmodum & manus; Atque ita factiim, ut cum ambo consentiant, sic singula partes etiam producant & proferant consentientes & pares : ut umbella seu flosculus Pastinacae seu Visnagae Matthioti,in quo cum omnes surculi complexim fascem reddant; sic istius s1nguli suum quoque referunt fasciCulum. Quae partes tamen itainvicem 0ccurrentes, sis tacutae atque ex latiori corpore in angustum desinentes introrsum, non obscurum eriO homini oculato, esse illas ad incidendum , ut dentes incisorii secundum sublimem & imum, secundum Verositus omnes gladii duo super uno cardine in se ipsos conversi, quos forfices appellamus. Jam vero si dita partes sic ad mutuum occursum paratae sint obtusae& re in longum protensae planaeque,has ad apprehendendum esse nemo non Videt, Ut rostrum pici, nequeenim difficilis conjectura est, esse ad conterendum, qualis quidem molares dentes sunt in naturae officinata, in humanis vero usibus est mola pistrini aut oliveti, aut
si quod aliud est. Dixi de figuris, quae secundum duplicia corpora obtusia vel acuta , secundum planam superficiem si1bi invicem coaptentur: Neutra restant, quae tum secundum planum,tum secundum iecurVum occurrant, ut in ave marina, quae rostrum illud est na
290쪽
apprehendendum quis non videat i recurvae vero sunt. ne facile dissiuat apprehensum.
Rauia generales usuum eruendorum
dis usibus trado regulas. Ad inveniendas artes omnes ut resolutiva metho. dus unica est, auctore Galeno in lib. de Constit. art. A alibi siepe: ita & ad usus particularum eruendos valere ipsam nemo doctus non novit. Particulas equidem dixi communi hominum sensu, sed & usus totius codiporis omittendus non est. verum aliqua parte considerandus& attingendus est, si j usta non intercidit rei tractatio. Hunc porro non omisere pleriqui auctores praeclari. Plato, inquam, & Aristoteles, & physio. gnomonici veteres. Ε neotericis vero Baptista Porta noster, Michael Gavassetius, Eustachius Rudius, atq; alii. Galenus vero hac eadem ratione professus est,
non visorum neque cognitorum alias animantium nu
turam & mores novisse. Cujus facti causa illa est, quod animorum moribus & facultatibus corpus respondet in singulis, ut idem Galenus proposuit initio libri dSUsu partium. Non erit autem difficile invenire, qua ratione fabricae singulis debitae fuerint aut appositae, si diligens tantum homo fuerit in vestigandis conditionibus & proprietate ejus, quodcunque occurreri Cannia- Exerceamus nos in istorum aliquot methodum : pri- 'μ mo autem in canibus,quorum cum inter caetera omnia Varia