장음표시 사용
271쪽
SYNOPSI s. reperire nequissem , in equo & bove facile comperti plurimis factis ossi tam excisionibus.
Ad utrumq; scilicet, tum, inquam, ad exercitationem, tum vero via tentandi ; Principes inanatomicare Viri non mediocriter in Zootomiam incubuere. Pri-Zois iamus Alcmaeon Crotoniata, Democritus Phy sicus, qui etiamaeleontem per membra dissectum peculiari volumine dignum judicavit, teste Plinio. Sed & Hippocrates, nisi nos fallunt icones, vitule caput secans pingitur. 80st hos Plato , Aristoteles, Galenus, Avicenna, Coinphon,& universi Veteres, ut arbitratus est allopius lib. de Ossib. c. 3. p. 122. Non multis vero ab hinc annis IMe0bus Sylvius, Gulielmus Rondeletius, Gabriel Fallo- pius, Realdus Columbus, Hieronymus Cardanus, qui cynographiam conscripsit, Vidius Florentinus , alii quereeentiores Anatomici, e quorum numero nostra memoria non ignobiles neq; contemnendi extiterunta 8artholomaeus Eustachius, Volcherus Coiterus, Hieronymus Fabritius, Ρhilippus Ingrassias, Julius Caslerius. Et prater hos hoc nostro seculo in Ticinensi schola, C, spars sellius, Petrus Paulus Salmoneta; patavit, annes Vestingius; Venetiis, Caecilius Folius; Romae, Joann. Trullius & Nicolaus Larcheus; Parmae, Pompiluus Taglia trus; Bononiaci Gaspar Tagliacotius, Messanae, Petrus Castellus; Parrisiis, Joann. Riolanus , Renatas Morellus, Jacobus Primirosius , D. Bertran. Guillel mus Quari e , Medicinae & Chirurgiae Professores; Lo vanii, Ρetrus Dortia, Chir. Prof ; Caslet Di orem petita;
gi Omonti, Joann. Loselius, qui de renum structura de
272쪽
que horum vitiis scripsit; Basileae Ioann. Gasper Ba
hinus Fit , Coloniae Matthias Glandorpius, qui de po. lypo& ulceribus conscripsit; Norimbergae Ioann. Ge. orgius Volcamerus, qui mihi Neapoli varias toto hye. mali spatio Lootomas administranti diligentem opera
praestitit; Ienae Guernerus Rotfinck & Paulus Maruquardus Schlegetius,Hamburgenses; Haphni et Thomas Bartholinus, Gasp. fit qui de Anatomia pagana scriptis
tradidit. Gal. item G. de Usu partium cap. . &ς. se brutorum dissectiones descripturum promittit. Videam tem,quae in hanc rem scribat ipse Ii b. 3. de Analom. diί. c. 3. & lib. 3. ejusdem operis cap. 9. quod idem adigumentum executus est Arist. 7. voluminibus, quzeugάνοιτο am inscripsit, authore Laertios sedlisee tamen non extant. Inter quae Galeni illud est insigne , me
morabile, pulices & muscas non secui; caetera Onmista secui. Aristi vero lib. primo de Part. animal. cap. s. seri
pium reliquit, viliorum animalium disputationem a inspectionem, spernere indignum esse Philosopho; Cum nulla res sit naturae, cui non insit aliquid admirabile. Idem adhuc lib. primo de Historia animal capaSin teriora corporis in bruto longe melius inspici, quam in homine scripsit. Eosdem igitur authores quicunq; praestim in hac re esse ac videri velit; non imitari turpe est; si quis enim, qui praeivit ard ua monstrando, non sequatur; quom0do monstret inveniatq; ipse', b ι. . Iam Vero & ut ipsorum, quos ante nominavimus,stri.
rosistendi . pta Se commentarios intelligimus, quorum non milibana pars de animantium omnium ortu & natura est ,
oportet prius in Lootomia exercitos esse, praecipuo
273쪽
sYNops I s. 263 1 Aristotelis in libris de Animalibus , Platonis in Tirmam. 2. Gah in unoquoque opere fere anatomico. 3. Anatomicorum omnium posteriorum. Deniquo philosophorum omnium secretioris naturae scrutatorurn, qualis est Albertus, Suessianus, Cardanus, Porta;
Quid, quod initio hi, qui Anatomen invenerunt comscripseruntque, non in alio quidem subjecto quam in brutis desudarunt, quare & super his imposita nomina specierum 3t haeC in homine postea non mutata. Huc etiam facit,quod cum duplex it A nato me,uti otus lis & supra usum, ut Gal. notat lib. de Usu pari., ut d utili taceamus e si quae supra usum necessaria prorsus io, est Lootomia, quae tota scilicet est: philosophica contemplatio; quam autem philosophiae partem Medicus respiciat ξ praecipue naturalem, qui Physicus ipse est &physicus nominari gaudet. Interim vero non Looto M orismum deseret gloria celebris apud omnes; qui eam m a ' 'gis humanae fabricae intelligentem habebunt, quem cunctorum animantium opificium indagasse cogno
praeterea , & quantam gratiam apud PrincipeS ini- XV. Aptidturus est, cum occasone aliqua parata animantis cuia virρή P
ju que, praecipue vero piscium in conviviis dῬssectio-
nem ostenderit; sed quoniam quidem conviviorum memini; dicam de in hanc rem aliud. Celebratissima sunt multorum sapientum symposia, &haec quidem nun palato tantum servientia, quam interno mentis gustatui; inde illa Platonis, Athenaei, Plutarchi, Macrobii. Porro & palato & intelligentiae pariter gratissimae fuerint epulae, quas ego nuper omnibus Propono. Item gratum Principi facit, quod multa,quae structores plurarabin Ii a conub
274쪽
BU eos convivii & coqui solum ex usu facient,eadem hete vide bit Lootomum ex scientia demonstrare. Hi tibὸκ Sed quid utilitate aliquando intermissa delectatio. dete ς-- nem non inspicis, quae ex dissecando atque inspicienda ' varia brutorum corpora percipitur Hanc si quis eluaquam persenserit; homo eruditus & bonarum aditium cupidus , hunc, dicere ausim, dissicile futurum, ut deinceps abstineat hac cupedia. Inprimis vero pusillorum, quae miluti corporis partibus proportissim maximorum & perfectissimorum habent. Nequo enim hic exiguus delectationis est fructus. Quam Probum enim ob causam putes adeo puerulorum ac pullorum v recens natorum placere conspectum ; nisi quod in te Dellulis organis parentum & perfectorum perfectio.
nem atque absolutionem aemulantur. XmDimn Sed omnium maxima virtus est Lootomiae, qu0i
,-ώοῦ. & Dei mirabilia facta in plerisque animantium fabricis incomperta atque adhuc obscura patefacere per eam possumus & gloriam providentiata sapientiae, potestatis inexhaustae plenius celebrare; praesertim in minimis &insectis, quor si quo tenuius est corpusculum; eo subiblior est fabricatio. Habes jam, quo t& quantae L0Or0 messimi commoditates ; quaeve ipsius sit Idea.
PARS TERTIA. n qua traditur , si ve de partium corp0ris usibus inveni endis methodus.
Se Methodi huj- utilitate ac ne-
275쪽
CApuT I. Usuum , qui sum partibus singulis corporis investigatio; & utilis pariter & necessaria semper eom perta est in om ni Corporis organici contemplatione physica. Utilis, inquam, sic cognoscitur philosophantibus; nam cum finis procreatarum a natura rerUr suum minium materiae, tum formae cuncta ad se dignitate rapiat, : φ φ qm vi
nihil unquam agente temere natura; sed propter mem ρ ὸ-oaenia; ad hunc quidem proxime, si quod aliud, usu
accedit: neque in alio distinguuntur, praeterquam diverso applicatu, id est, quod finis ad agentem refertur,llsus ad rem ipsarn ab effectore finem sibi proponente productam. Ex his fit, ut, quam late patet finis, qui latissime exporrigitur super omnia, ad eundem modum sese habeat usus. Cumque physicam absolute Contemplationem sequatur medica inquisitio, sequitur, Uth, dis in hia utraque physiologia parem utilitatem exhibeat. iis ditana Sed in therapeutico genere non utilis solum, sed p riter et necessaria genus hoc est scientia: siquidem sine sedis affectae notitia & illa plerumque exacta haud perfici rimisω- recte curatio sua potest, rem ex professo declarante Ga--Μ. leno initio operis de Locis affectis. Nimirum aegro-xe tantans pars sic objicitur Medico, ut sagulanti scopus, Huic igitur, sicut si scopum occultaveris aut praeripueris, nihil est, quo jactatur sagitta. Ita si Medico Curatori affecta sedes obscura sit, aut nulla aut temeraria est ejusdem curatio. Atqui pars ipsa, maxime Vero imterne condita non aliunde-cognoscitur, neque innot scit, quam a sua ipsius adtrione laesa, quae diserta Galeni est doctrina in ejusdem I. deLoc. aTecto. I. 2.& s. & lib. de Constit. art. med. c. 16. Exempla protulit ipse idem
276쪽
organi. Ysuum cognitionis titilitas. T.
in c. s. memorati 1. de Loc. assi & IF. de Usu pari. e. fusi accidens aliquod circa cernendi ossicium evenerit, culum assidi constat, & coeliaca cruditate appareati ventriculum laborare necessum est,& cruris aliqua papte male affecta ambulationem Offendi, & noxam pa tiente cerebro consequi deliria, phrenitide,letharguo,
maniam , melancholiam. Verum enimvero functio.
nes quid tantopere perquiramus, nisi ut usum ipsarua exacte teneamus 'Nam quo dirigamus curationis opus& industriam, nisi & usium ejusdem tueamur & c0nse' vemus e praeterquam quod , Galeno teste, In de si Part. c. a. ut in actionibus, sic&inusibus seres habet. Ut enim ambulatio tollitur, si nervi aut musculi, qili cruribus insint, fuerint affecti ita tolletur ζ si due at quod fuerit fractum aut suo articulo dimotum. Signescimus, quod per ossa cruribus innitamur, haud scire p6Tumus, quod ossibus laesiis animal laedatur. Ε0que
fit, ut ad cognoscendum, quaenam pars sit affecta, non minus conferat usuum quam actionum cognitio: Asque hinc squae una usuum est commoditas ad judicandum nunc morbum venitur. Alia quoque est ad cura praesentienda in iisdem morbis: Siquidem enici usus, exempli causa, cum ulcere luxatis restitui nequit, ambulatio etiam, quae propria ipsorum est actio, resiptui nequit. Tertia utilitas est ad tuendam crisium rationem adversius Sophistas, qui omnem naturae prori dentiam in his negant. Quarta ad aliquam opifici physicam notitiam & probationem adversus eos, qui formatorem sustulerunt. Hae omnes ex Galeno sunt usuum utilitates: ses
quid eam omisit, quae ad paruum ipsarum secundisu ipsa
277쪽
sis est, notitiam Z Certe, sicut videre licet, ita res non exigebat: nos autem illud ostendimus; quod constru-eadarum omnium corporis partium neCessarius fuit usus, ita ut in parte qualibet corporis condenda pro exemplari Deum & naturam usos dixerit Gal. in lib. Const. art. med. & nos nec partes quidem intelliger possumus , non intellectis usibus Quare cum ignota
sibi alios tractare jubemus, ut rem exequantur recte, usum & intentionem ante commonefacimus. Atque
chactenus de usus cognoscendi necessitate in medica disciplina dicta sun .
Eis usius quid disserant, squomodo
CAPUT ILm Vanquam autem actio atque usius pariter Valeant, quemadmodum ostensum est ; tamen est, in quo a0nnihil differant, sicut exposuit Galenus in relato II. e usu partaoco. Namque actio motus est activus I.
de Loc aff. c. I. 6. de Placit. c. I. 2. Metiu. C. 3. Usus Vero est habilitas &aptitudo utendi quaedam,quae grςce ευHηεῖα aa hia dicitur. Est autem, quem nominaVi, moeus activus is, motus actis.
quem exhibent aliqua parte membra, licet ab aliis adju- nm. ventur, ut oculorum visio, ventriculi chylificatio, h patis sanguificium. Passivus vero motus est, qui parti- uis --hus accidit, cum ab aliis agitantur ι ut ossa omnia & era m p empli causa, ossa brachii, quae a musculis flexoribu s atq; extensoribus Commoventur. Aliud quoque discrimen intercedit in his, quod actio partibus heterogeneis Q ; usus vero simplicibus. Porro usus hoc habet pra prvr
278쪽
Zoo TOMIAE PARTIs TERTIA prium & singulare, quod extremum est in comp0 d. ne : Siquidem non est ipse, nisi propter se ipsum; authVero non ita, sed propter usum excogitata est; & est etiam, ubi extat, actio respondens alicujus pretii al. maii: Dum non est idem actionis, nullum est meri tum, neque existimatio, sed cassa&contentiptibilis te illa: quanquam hic casus in animantis corpore nullas est ; sed unaquaeque actio su o commendatur Usu, neq; hoc ulla pars caret, imo non prius est actio, quam coim tinuo sit ejusdem usus. Ita su nam a usus est necessitas, ita semper a natura quaesitus & unicuique parti inditus est idem , ita irreparabilis ab actione usius est. Hic est, quem primo intendit natura ; hic est, quem ultimo consequitur, quo naturam pariter insequens Anat0M cus primo quidem scopo inspicit & affectat , postremo etiam consequitur.
C Α p vae III. R Ntequam ulterius in hoc argumento procedambi, proponi necessarium existimamus, quae" se nera rerum simus executuri. Igitur faciendum videtur, ut hi qui de locis dialecticis consuevere, qui locos fa ciunt, item maxim as tertio differentias maximarum: Ita &nos primo materias & locos communes usuum enarrabimus: secundo regulas communes & genera les: Tertio speciales& certas certorum. Quhdad pri mum spectatunstituendam ita rem volumus: Natura,
ea scilicet facultas aut intelligentia, quae & cuncta pro
279쪽
creat, δέ procreatis miro ordine providet; dum singula producit, ad duo spectare videtur: ad finem videlicet, A ad ea, per quae institutus finis perficitur, perinde atq; tui, artificibus omnibus,dum opera sua conformant. Est finis utilitas , quam productum opus afferre debet ; ea re, ' vero, quae sunt ad finem, est compositio ad ipsum habilis. In animantibus igitur procreandiS & earum pari Inarimanis titus singulis pro utilitate &fine spectat actionem ' em usum: Actionem scilicet in partibus diversarum for Disciis harum ; usum vero in partibus simplicibus. Quae- , - unque ig1tur componuntur opera, ad institutum finem opportuna, materiam idoneam postulant &for Maioriaipam : Sic in animante, quod secamus, & secti opificium dem onstramus, duplex rerum habilitas est osten- rasia .denda, materiae nimirum & formae corporis; id est, ejusdem instrum en torum. Quod ad materiam spestat, haec per proprias animantis & membrorum ejus qualitates tactiles visitesque monstratur. Ε prioribus mollities, durities, raritas, densitas, gravitas, levitas, crassities, tenuitas et E posterioribus color, diaphanma :RMIO, =um
Forma vero in conformatione, numero ditu, unitate--e . que partium continetur. In conformatione aut figit. FFgura.
ra debita superficiei asperitas & levitas, cavitasque Ver- β 22 2
Praeter haec est magnitudo idonea, sive continua, Magnitudo sive discreta.Situs autem vel cum comparatione est,uelz 'absolute. Absolute, ut sursum, deorsum, antri retro 3I M. Sdextrorsum & sinistrorsum. In comparatione, Man- nexu con terne, externe, e regione, Vel e latere opposito-- , --πSed situs consistit in nexu ac sede.NCXUS sero con- irinostri ' sistitin ortu, fine. itinere, transitu, copulatione cum se
280쪽
aliis partibus. Ex his consurgimi opportunitates habi. Istatesq; corporis, quas lib. de Legibus dixit Cicero. ruri his sed eXemplum aliquod istorum proponamus. Ita consideratis abdomine primo videndus est finis, ad quem ipsum ni
tura procreavit. Is autem est, tum ad excretionem se. perfluorum, tum ad tegumentum munimentumq; vi.
icerum: Propter ambo consecutum est abdomen stmateriam & formam apprime habilem. Quam ob
rem admiratur Arist. lib. a. de Part. animal. c. '. 9 Gai. lib. 7. de Usu pari. c. 2I. compositionem & substantiam abdominis. Non enim ex solo osse, ut caput ex tot0,
neque partim ex osse & carne, ut pectius 1, sed ex camυ tantum & molliori substantia, quae sua crassitudine te git partes omnes subjectas, & mollitie extenditur 2 comprimitur. His jam materiae proprietatibus & opportunitatibus repertis in abdomine , caeterum ita ipi non desiderantur formae conditiones aptae. Νassi ut ad concipiendas retinendasq; utiles materias accom modam nactum est formam & capacitatem, ut sacci
cuj usdam; ita & ad expellendas superfluitates & excrementa idoneis composi tum est partibus, nempe musculis, qui veluti manu, quando opus sit, comprimandi externe loca ejusdem ; eo scilicet numero, figura, seu, ordine compositione ac dispositione donati, ut quam aptissime rem hanc conficere possint, sicuti hos evolventi ac resolventi patet. Quid autem eidem ad con tegendum & muniendum deest; si1 tunicas peritonat duplices, si dictos musculos, si membranam carnosam cutemq; consideres 3 Ιtaq; aptissima fuit huic& materiae & formae sors, quibus non tarda successit actio,aqua & usus prompte cognoscuntur & pretium eluc