Commentarius in posteriorem D. Pauli apostoli, ad Corinthios epistolam, in quo non modo sensus apostoli, fideliter et accurate explanatur sed & pleraque orthodoxae fidei controuersa dogmata, ab haereticorum corruptelis, & imposturis vindicantur aucto

21쪽

Virdiis in inis firmitate per ficitui inna

ERDINANDUM.

ARCHIEPISCOPATUS COLONIENSIS,

ia: Ducem,&c. cui hic Commen- tarius inscribitu et I CCLAMATIO

T L. G edicinae Doctoris eiusdemos

in Academia I Opadiensi Trofessoris.

aer sinam ab aerumsitas, discrimina missi Perficitur virtus, acuensse pressi in altum

Surgit, Idumaeae velut a bos vivida palmae. L sis hoc istud erat, quod maxime PAULE, canebas, Diuersis obiens, CHRISTI pro nomine, gentes, unerunt, opum, Ea promur uba rupica tingens. Salsa

22쪽

MIspidus terrae, iacul trix luminὐ Tu, uae refugit modi upponi L - opaco,

Luci luis ardensradiis, pectabilis alto posita urbs monti, mimdo lux desuper orta. Nam simulauricolor te ireumful rat aethra, Spirantem mino, o vincti, neces .piorum, Expulerat vox missa polo tibipectore Saulum: Ex isti unus erasemper uagloria CHRIs TVS, imus amor, desiderium,ssest unica, ct idem 'dii erutas in diro hendens, m oriensa patibis, Eoauit magnam Eam animam, capite inclinato. Ergo se eum propter, quantumsub Sole caduci ea, Calcabas, ceu vile lutum, contemptor honorum, Assecebrarum, or opumsummu sic denig ad unguem Tu mundo raci Ixus eras, tιbi mundus N NE . ιθ numere ando terrae , mari Flabores, uosforti immensos patienter mente subisi' Exilium, tu, at ames ieiunia, rigus, Pauperies nuda, Psomni sine munere noctes

numerae, aerumnaggraves carceri caten ,

Verberi disionans ac tersiublimia tergo Flagra incussa tuo, triplexsingurgite volo

Naufragium, ais eaput contunden axem imber. Longarum duri tot IIus, reditusti viarum,

Oceanum,suss hine a latronibus inde Cognato agenere, est, te praeceptore, docendia Gentibus, os lyissimulat, ratribu ore ,

uae tanto certasti animo bona 8 quae repostam

23쪽

Iustitie aeternam tiIipromisse e coronam 'Sancte pater, vera columen, diuine magister, Gentibu ,in tenebris ethii dentibus umbra,

Propiti quondam demissus ab aethere docutor, Almas lux, ades oritu quando oracla quibusdam Esse obscura locis, Ontrasaee quam secti profano

Vociferant emitu a testatur Barronas I

se scriprinceps, est dux, erpastor uil υTe nobis aperi marito, quae fonteperenni furea doctrinae caeles Uumma manant, Ha ustibus ambrosiis pura, ais Limia dentu In medium, per aquasnceros ducta canales. Huc moque S TE VARTI curas spectare putanduis 'Vt tu crutatiis non infelicibus ausis Ondit ensa diu, nucleum modo cortice nudum promissorter, auoss imita is auorum, ruthor sequitur disino a flamine doctos. Nam nes cum vulgo potu essentire nouantum Omnia, quaegemina claudit sacra'agina legu, Cuncta liquerepalam, est tam clara effulgere lucet , Ut pateant oris, pateant calonibus: vis Non ultra crepidamsapientibus obuia prosent. Tu vero, heroum oboles, sate sanguine regum, Caesaribωspotens atavis, FERNANDE, bscorna, Guem Rheno patrius dudum iure inuidet Iser, Totari s Vbiis Agrippinatibubora, 2 sece uisucum, dux magne, os labores ST EVARTI: ais foue obtus velut ante, ellantem. - .e Uulta est magna docet, quanquam tibi cognitapridem Emens Sophia caelesta amoeni rata. .

24쪽

Sed reae pulcra, agm quid olestias, ter refer

Haec verba Superos etiam morialia tostant Pectora es ingenerant vitae melioris amorem, Et minuunt curas, o inania vota retundunt,

Praefid oforti nobis animalia contra ense, ars in brutostabulantes corporepestis.

Vivit diuitiae regum valete coronar Seruitium seruire DEO, regna omnIa IncIr.

25쪽

-PPAE ORATIO.

Cum in his Commentariis admodum Reuerendi Clarissimi viri, Doctoris PETRI STE, ARTII,&c in Epistolam secundam S. Pauli ad Corinthios, non modo nihil fidei aut bonis moribus aduersium reperiatur; sedin textus Apostolidiligenter inprimis enarretur, in eo deinde pleraque tum ad sanam Catholica Ecclesiae doctrinam confirmandam, tum ad inseri Haereticorum deliri infirmanda & redarguenda , tum setiam ad animos bonis moribus informandos spectantia luculentervi copiose explicentur, idcirco dignos iudico, qui typis excusi publicam

lucem aspiciano. AD AMYsTAN NERV Sorietatis I xv, S. Theologia DocIOr, eiusdemque in eadem a Ingo Ddυπ-

26쪽

.ARGUMENTUM,

IN POSTERIOREMD PAULI APOSTOLI AD

priore epistola Ephesi, ad Corintlios dat pol icitus esse , se ad

eosdem venturum, cum e cacedo

niam pertransi se hae solus nec camen id praestitisses, e excusans, hancsecundam adeos

quanm, positam praedicatione Euangelica operam,tum m Asia tum apud Macedo-nmfueritperpessus. Huic aut persecutioni. consoloionem aliquam artulisse Titum Aubiungit, quem una cumsociis, Collecta causa Corinthum amanddras. ει eo enim, Corinthiorum, adopera misericordiae, instores, ob

fidei Christiana praefessonem mirifice afflictos,

studium , procliuitatem perceperas. Corintsiis adparientiam,animi demissionemυ

cateras

27쪽

caeteras virtutes commonefactis, incarstuosi quem priore epistola, Sathana tradiderasymsertus, absens eum ita absolust, vias con cessam eidem grauismisceleris indullentiam ab isis Corinthiu ratam haberi velit maxi

me, quod iam ex parte,certa, verae poenitentia

s emendationu argumenta edidisset stua

interim occasione Corinsitos hortatur, Ut of

sely memores, imilibus *itiois sceleribus, in posterum abstineant, ni suam ipsius indi

gnationem velint incurrere,si quando adeos

ipse venissa Deinceps ut Alopolous insignia 6 qi Euangeli pradicati causa tot rassa,nec itate compulpus,il recenser, propter aemulos quosdam,sive imposiores siue Se

curios,qui nim iactanter,in magnum veri.

tatis praeiudicium aduersus Apostolum,se emtulissent. Denique, tertiosuum ad eosdem Corinthios, aduentum pollicetur, ut ipsos, ad

melioris vita rugem,poena comminatione cistensim prouocaros

impello. COM

28쪽

COMMENTARII IN

POSTERIOREM D. PAV

LI AD CORINTHIOS PIS-

Iesu Christi.

EPauli nomine, olfficio, digstitate, coinditione, carieri sique, quae ad huius Epistola Epigraphes expositionem perti nebant, in prioris Epistolae commentario ad eosdem Corinthios, quaedam pro rei instituto , breuiter diximus; quae Lectori, ne molesti eorundem inutili repetitione videremur, praerereunda hoc loco censuimus. Qua-Obrem , ab ipsius Epistola tractationes, huius nostri Commentarij initium esse sumendum consulto iudi

cauimus.

Cum igitur unius Dei praesidio,aduersariorum insidias, omnisque generis persecutiones & calumnias, per summam patientiam, stuperasset gentium Doctor ab actione gratiarum, & Dei Iaude, hanc orsus est Epistolam. Quam exordiendi rationem, in sua prioris z. tagia pistola, Apostolorum Principem,in caeteros Aposto- heos

29쪽

omment inposteriorem D. pausilicos viros obseruasse, notauit Hieronymus. Ait igiatur Paulus, Benedictas, id est, laudatus sit, DII S. Vbi c. - I RQ dum, esei NH, Ocem tam Ε quam In - 'tellectuali creaturae esse communem, licet aliter DΕ-VS aliter homines,& Angeli benedicant: Dei enim

benedictio, causandrvim,&rationem efficiendi conbplectens,iam boni dis Susionem quam donorum communicationem significat. Cum enim diuinae volunta-th quae si absoluta fuerit sesemper efficacissima est. nihil possis resistere, tum quicquid dixerit, vel mandauerit Deus suu protinus effectum rtitum Eo enim ipso, quod alicui Deus benedicit, munus eidem aliquo a efficaciter impertitur, aut virtutem quandam rei plar imprimiti Ideo a Psalmographo dictum est, quod Deus nos' in caelo omnia quacunque voluit rei, quod i eta

ster cap Nemo es, alit qui tuae possit resi ere voluntati. Quare Domini benedictionem dicit esse priorem Augustinus, ct consequens est, ait, ut o nos bene amus Domi num. Illa ubditidem Doctorpluuia 1 fructus es: Cum

nos Dominus benedicit, nos crescimus , ct cum benedicimus Dominum, crescimus, quia utrumque nobisprodes. Quasi Dei effecta, heneficia, nostro benedictionis, id est laudis, praedicationis&gratiarum actionis incitamenta, prouocationem Materiam esse insinuare velit. vii Dei benedictionem, in maxima multiplicationis ubertate esse stam, ex lib. Gen. ibidem confirmae idem Augustinus, ubi primis parentibus generandi

vim,&Patriarchis rei bene gerenda facultatem ac po-H- , - , steritari. augendae Virtute benedicendo la itur. gen Lue. s. Math dixit D s , ait scriptura , ct ijs eius. Item Ereedi c. ' u semeti Oso nomen tuum, erisque benedictus. Item.

Ecce odor ui mei, sicut Gretri, cui benedixit Dominus. Sic

30쪽

Mum panes in melius commutare,aut multiplicare Vel-aet Dominus ijs dicebatur benedicere, id est, virtutem eis aliquam instulpere quam antea non habuisset. Quo sensi, calicem Eucharisticum, benedictionis, hoc est, consecrationis quae certa verborum enicaci formula constet ycalicem appellauit Apostolus, qui serDei verbum, certum scilicet, benedictionis ritum, LO' munes cibos, aliquam induere sanctitatem affirmat r. nis. Qua ratione accepisse Iesum o benedixisse pane nar-Tant Math. cap. 26. Marc. 4. Luc. Mi Ioan 6. Rationalis porro creaturae benedictio, licet boni melioris,p ωρ -- uentus,&faustorum imprecationem, salutisque ali. -υ si in cracui exoptationem significet, in iugi tamen beneficio. rum diuinorum agnitione, requentillime consistit, quaeiam caelites, quam hominum animos, ad Dei glo G. a. iam, hymnis&laudibus celebranda prouocatos quo 'dammodo impellit, quemadmodum plerique psalmi,&carmina diuino spiritu composita, faciunt testatum. Nihil enim est apud Regium vatem frequentius,quam sui ipsius ad Deum laudandum, excitatio. Benedic in

quit,anima me et Dominiιm. Laudate pueri Dominum sec. D

um ergo dilaudans Apostolus eundem Domini nos, tuss r mirem appellat, quasi uniuer rum sit ita conditor, ut Iesu Christi stetia pater, licet Dα&Patras voces, Deus marinis ad Christum relatae,hunc possintem Ceresentiam, ut is dicatur benedictus, qui Christi secundu humanam naturam, est Deus, quivi ideo Christi pater est, quod ipsuChristum,ab aeterno, suam ei communicando natura,

siue essentiam,generet. Hinc fit, quod tametsi patris fili j opera, sicut&spiritus sancti comunia sint, Christus tamen,quae diuinitatis suae sant,patri frequenter attribuit,uc se esse persbnam a patre distinctam in qua carnem assiimpsit, seque Dei filium esse declaret, ut videre est apud Ioan. multis locis a Pater