Synodicon Herbipolense : Geschichte und Statuten der im Bisthum Würzburg gehaltenen Concilien und Dioecesansynoden

191쪽

nihilominus aliis poenis a jure statutis contra tales spro pro uratoribus et euratoribus perperam so gerent , sic quoquo I eo dante, ut firmiter credimus considentiusque speramus. hujusmodi tutorum et curatorum ut plurimorum suspectorum malignitas in nostris civitate et Dioecesi saltem praesentis poenue formidine sibi non invenient successorem, nec deinde minores divina su agante clementia de thesauris et divitiis ad eos ab eorum parentibus delatis in egestatum miserius citra ipsorum vitium de cetero, ut hactenus lamentabiliter eontigit, dilabuntur. IIoc Statutum pro utilitato minorum introductum per plebanos locorum annis singulis pluribus diebus Dominicis in thoutonico in umbonibus Ecclesiarum suarum ad populum Publi-

eetur. .

XIX. De Iudiciis. Fae Concilio Domini Petri Archi-Episcopi

Moguntinensis.

Statuitur, quod reus nuncios acta judicialia deserentes per se vel per alium verberans, spolians vel captivuna lite etiam non contestata auctoritato hujusmodi Concilii habeatur penitus pro eonvicto, aetor vero in causa reconventionis, qui Similia perpetrare praesumit, super instituta contra reum actione nullatenus audiatur. XX M Statum Domini Petri Archiepiscopi Moguntinensis. Praecipitur etiam, quod nullus Vestrum nuntios nostros, ometalis

euriuo nostrae seu Archidineonorum nostrorum nostraes ad vos seu

ipsorum litteras deserentes ob hoc Ossendat aliqualiter seu perivrbctaut perturbari procuret, imo nec Verbo vel Opere, nutu vel signo eosdem prodere praesumat quomodolibet vel attemptet, alioquin contrarium sagientes incommunicationis Sententiam incurrere volumus ipso laeto, a qua nullum nbsolvi praecipimus sine nostra licentia speciali etc. XXI. De jurejurando. Statutum Synodale Domini Tolframi Discopi Herbipotensis traetum ea Concilio Domni Petri Archia iscopi

Statuimus contra conspirationes, quod Clerici, Monachi et Canonici universi, qui colligationes ullas secerint sidei vel juramenti cautione interpositu sive in cloctionibus faciendis sive pro aliis quibuscunque negotiis contra Sanctiones innoniens, excommunicentur, nec

ex conmoderatione hujusmodi debet aliquis obligari etc. Diuii irco by Cooste

192쪽

pensos, et si in praesumptione hujusmodi permanserint, a suis digni. talibus removendos. XXVI. De Clericis non residentibus. M Concilio Moguntino. Statuitur, ut in Cathedralibus et in aliis collegiatis Ecclesiis canonici et alii beneficiati nullus distributiones quotidianas, quae tamen residentibus et qui divinis intersunt ollieiis, dari debent, in absentia percipiant, exceptis illis, quos infirmitas sen justa et rationabilis corporalis necessitas aut evidens utili tres ecclesiae excusaret; ontruria consuetudino non obstante; et qui illas aliter acceperint, non faciunt eas suas et ad restitutionem omnium tenebuntur. Idem etiam do distributionibus do defunctorum anniversariis dandis est nihilominus Observandum etc. XXVII. De Institutionibus. Eae Concilio Fritalariensi. Statuitur, ut nullus Cleriens ad curam animarum ab Episcopo vel Archidiacono admittatur, nisi prius juraverit, quod nullam inaceoptione benesieli, ad cujus curam est praesentatiis, commiserit Symoniam, quodquq bona ejusdem beneficii non velit alienare, et

alienata non posse recuPeriare.

XXVIII. De Concessione praebendae. M Concilio nitalariensi. Statuitur quod nullus elericus in canonicum eligi debet beneficio non vacante, nisi necessitas juxta vel utilitas ecclesiae id requirat, et tunc unus tamen et 'non plures assumi debent. Si qui antem contra hoc Statutum secerint, quod laetum est, ipso jure non teneat, et Episcopus ad tot praebendas potestatem habet eligendi, quod personae fuerint sic sumptae est. XXIX. Ne Sede vacante aliquid inno etur. Statuitur, ut quicunque defuncto Episcopo relicta ab eo stut Sede vacante bona Ecclesiae Oecupaverit, ipso sucis excommunicationis Sententiam incurrat, quam Suce Sor, inviolabiliter saciens observari, nullatenus relaxet, sine restitutione et satisfactione condigna do sui capituli consilio et assensu etc. XXX. De bonis Ecclesiae non alienandis. Item quia plures rectores Ecclesiarum parochialium simplicitate ac juris ignorantia et affectione carnali, quum habent ad suos, seducti redditus et fruetus ecclesiarum suarum, ut Rccepimus, in mRgna quantitate vendunt, vel alias alienant ad tempus, sub quibusdam Diuiliaco by Cooste

193쪽

tempus reddatur inhabilis ad occlesiasticum beneficium obtinendum. Idem quoque censetur de aliis Clericis vestem ttalem simul et tonsuram publice d erentibus. Clericalem dignitatem vero personatum seu beneficium aliud obtinens, cui cura imminent unimarum, nec non ceteri in Sacerdotio constituti aut religiosi quilibet, si praeterquam ex causa rationabili publice vestem serunt hujusmodi aut insulam vel pileum lineum publice portent in capite, Sint eo ipso scilicet beneficiati videlicet a perceptione fructuum beneliciorum, qune obtinent, SuSpensi per untium, celeri vero Sacerdotes et religiosi quilibet per illud tempus annale reddantur inhabiles ad quodcunque ecclesiasticum beneficium obtinendum. Huic insuper additur Sanctioni, ut clerici maxime benesiciati scutatis calligeis rubeis aut viridibus

publice non utantur etc. XXV. De cohabitatione Clericorum et mulierum. G Concilio Moguntinensi Fritalariensi.

Sintutum est et praecipitur universis Praelatis, Archidiaconis videlicet et Decanis ac aliis, quorum interest, vitium in utinentiae, quod nimis invaluit, non fovere, sed quovis modo corrigere Vel punire, Si qui autem talium ob quaesium turpem peccatum hujusmodi in Suis subditis fovere vel alias dissimulare praesumpserint, Per Suos prae latos ab eisdem destituantur honoribus, quos acceptione sordium tRlium dehonorant. mecipitur otiam, quod singuli Archidiaconi in Capitulis clericorum suorum bis vel saltem semel in anno ea legi publice faciunt, et nihilominus semel in anno in Episcopali Synodo publicentur; qui autem in hujusmodi publicatione negligens extiterit, tau toritate hujus Concilii ab ossieto noverit se suspensum. Item statutum est etiam et praeceptum, quod si quis clericorum deinceps visus fuerit incontinentiae vitio laborare, detinendo concubinam, si post

monitionem canonicam illam a se prorsus non expulerit, in tune ossicio et beneficio spolietur; qui autem amotas resumpserint, suis beneficiis sunt privandi: si vero Decani vel ulii eorum confratres excessum hune scienter dissimulare Praesumpserint, eo ipSO exe-- municationis sententiae subjacebunt . Item Sacerdos, qui concubinam in domo publico ausu sacrilego praesumpserit retinere, et si suspensionis ab officio sententia, quam incurrit, durante, PraeSumpserit celebrare, Sciat se sine omni misericordia de nostra dioecesi expellendum. De clericis concubinariis rurulibus rigor Supra expressus se Vetur, quorum Archidiaconi, si eos in suis iniquitatibus voluerint coulavere, vel eorum diSsimuliare excessus, sciant ab officiis se su Diuitiaso by Cooste

194쪽

vel electam ulterius non immutent. Nos enim si secus actum fuerit, electionem talem decernimus nullius penitus existere 11rmitatis, statuentes, ut hi, qui sic elegerint, nequo apud Sic electas eo lesias nullatenus sepeliri, nec alibi, ne contra votum, jurumentum aut promissum hujusmodi a se factum materiam habeant veniendi, hujusmodi possint eligere sepulturam, sed contradictione quacunque cessante sepeliantur Omnino circa alias ecclesias, apud quas sepeliendi de jure suissent, si alias sepultura uon electa forsitan decessissent, si vero iidem religiosi vel clerici praedictos in suis ecclesiis, vel cimiteriis priuesumpserint sepelire, ad restitutionem tam Sepultorum corporum si petantur, quam etiam omnium, quae Occasioni sepulturae illorum PerVenerint, quomodolibet ad eosdem, infra decendium integraliter faciendam ipsos obligatos censemus, quam nisi fecerint, ecclesiae ipsae apud quas sepulti fuerint, nec non imiteria earundem, ex tunc mipso et tam diu remaneant ecclesiastico suppositae interdicto, donec ab eis facta suerit restitudo omnium praedictorum. XXXIV. De Statu Monachorum. Statutum est in Concilio Viennensi, quod singulis mensibus tam in monasterio quam extra, sublata occasione quacunque, ad consessionem saltem semel accedant omnes et singuli monachi et in prima Dominica mensis cujuslibet in monasterio semper communicent, nisi ex ea a sorte, quam Abbati, Priori, aut primariis Monasterii non disserant intimare, eorumque judicio vel abstineant, Vel necedant. Regula quoque, cum in capitulo legitur ab illo, qui praeest ipsi capitulo, vel ab alio, cui ipse injunxerit, propter minores Vulgariter exponatur. Novitiis etiam fidelis deputetur instructor tam in divinis ossiciis quam in observantia regulari. Rursus ut ipsis monachis priniiciendi scientia via opportuna non desit, in singulis ipsorum mon teriorum, quibus ad hoc suppetunt facultates, idoneus teneatur Magister, qui eos in primitas Scientiis instruat diligenter. XU. Concilio Moguntino. Statuimus insuper, ut in singulis monasteriis senestrae pariatinxiae ) duplicata habeant serramenta, et ut moniales suis Praepositis et Praelatis in rebus licitis et honestis obediant, nec cuiquam alii praeter eorum licentiam sua constinantur peccata. Ipsi etiam Prae-

195쪽

mpositi et Praelati claustra monialium non introeant, nisi summa, magna et evidens necessitas id ex Sint Ete. XXXVI. De eodem. Compaternitatem a monachis et monialibus contrahi districtius inhibemus, statuentes, ut, si utiqua cistustra monialium ad inopiam tantam devenerint, quo ibi do proventibus monasterii sustentari non Munt, et ab amicis panem, vinum, denarios vel aliquid hujusmodit' mittatur eisdem, non hoc prius rocipiant, quum Magistrae Vel

Abbatissae id significent, ut de ejus arbitrio, quod de hoc, quod

missum est, fieri debeat, statuatur et labores earum veniant in commune, quod et de monachis irrefragabiliter volumus observari etc. XXXVII. De eodem. Statuimus etiam, ut juxta Concilium proxime celebratum monachi ae alii religiosi quilibet alterius coloris vestibus, quam eorum ordini congruat, non utantur, sive quotidianae sive pluviales existunt. Monasteria Sanctorum Augustini et Beuedicti Juxta observationem suae regulae efficacius reformentur. Prohibemus districto, ne aliquis Abbas

vel Abbatissa duas habeat Abbatias et etiam nulli monacho Vel minniali duo ostiola in monasterio assignentur, nisi Abbatis providentia de rissensu Capituli propter cui dentem utilitatem monasterii id duxerit

ordinandum.

XXXVIII. De eodem. Nullus monachus in Abbatem et ad aliquod omeliam, nisi dudum expreme professus fuerit, assumatur, et si qui jam taliter sunt Sumpti, R suis removeantur officiis, et alii substituantur eisdem, quod de monialibus etiam decernimus observandum: XXXIX. De eodem. Hoc priori Concilio in non professorum odium adjungentes, ut, juxta decretum Pelagii Abbas sit a Monachis eligendus, nullus Omnino non prosemus, quantumcunque temporis diuturnitate in religione duraverit, ad electionem Abbatis aliquatenus admittatur, nec ei valeat suifragari sive de facto sive de consuetudine scilicet, quod una eum ceteris monachis ad tractatus alios ecclesiae antea ait admissus

196쪽

XL. De eodem.

Monachi η) jam adulti, si post annum probationis in manus Abbatis professionis sacere recusaverint, de monasterio expellantur, quod etiam de monialibus Observetur etc. XLI. De miam. Nullus monachus vel monialis in duobus monasteriis locum habeat vel praebendam. Item quicquid monuchus vel monialis, undecunque provenerit, adquirit, suis applicare uribus non praesumat, sed intum in communes usus monasterii redigatur. XLII. De eodem.

Nullus monachus vel monialis proprium quid habeat, et qui

proprium in morte habuisse fuerint deprehensi, ecclesiastica careant Sepultura, et si sepulta sunt jam, exhumentur. Si qui vero ipsorum ad mandatum sui Praelati propriis renuntiare noluerint, de monRS-terio expellantur etc. XLIII. De eodem. Ludus alearum, Cartarum, 'M Schaeorum, taxillorum, anulorum et globorum monachis et monialibus prohibemus districte. Item Abbates et monachi mantelia vel chirothecas non portent nec pannos

de nigro brunei, sed quanta possunt haberi pretio viliori, duxia

quod praecipit regula eorundem etc. MI U. De eodem. Abbates in communi dormiant in dormitrio, cum suis monachis et in resectario communi vescantur, nisi quando justa necessitas propter magnos et hospites honesins id seri minime compellat. Idem de Abbatissis statuimus Observisndum. XL V. De eodem. Item tam Abbatibus quam monachis vulpina pellicia et de cuniculis prohibemus, sed agninis tantum utantur.

In conellio Petri habetur: Novitis Iam adulti.' , Ludus eartarum illo tempore Per IIearlet VII. imperatoris millies dletos .Lant-ka bisu ex Italia venerat in Germaul m. c.

197쪽

XLVI. De eodem. Item monachi caletos strictos η , qui sit vales dicuntur, non habeant, sod alios suae regulae competentes etc. . XLVII. De eodem. Item Abbates cappas rotundus ad modum Episcoporum in usu quotidiano non portent, sed eum manicis, ut eorum ordo postulat et requirit: nec ipsi nec monachi, qui equitans, mantelia deserunt super RPPM, quas clausus fore censemus etc. XL VIII. De eodem. Hoc etiam Statutum lucidius declarantes statuimus, ut tam MO-nachi quam Abbates in cuppis nigris equitent et rotundis, vel in habitu usitato et C. XLIX. De eodem. Insuper prohibemus districte, ne oecasione qualibet mecularcs personae domos vel habitacula sua faciunt juxta monasteria monachorum, quia ex hoc contra monachos sinistris praesumptio est exorta: nisi sorte alicui personae omni suspicione carenti id de consensu et

unctoritate dioecem ni Episcopi permittatur. Abbas vero qui contra hoc praesumpserit, gravi subjaceat ullioni ete.

L. De eodem.

Item Abbas 'nullus monachum ulterius monasterii sino litteris dimissoriis proprii Abbatis in suo monasterio reciperct vel tenero PrueSumat, item monachi in resectorio carnibus non V eantur, nisi in in lirmatorio, dum Regrotant.

LI. De eodem.

Item quicunque Monachus in lapsum carnis ceciderit, de quosuerit munifestum, ad nullum amplius dignitatem Deo ad aliquod Onicium monasterii assumntur, nisi pr0pter manifestum emendationemot honestam ct religiosam conversationem ipsius per dioecosanum Episcopum secum fuerit misericorditor dispenSalum. Eidem quoque Poenae subjaceat, si de hoc infamulus fuerit, nec canonico potuerit

199쪽

per os Prophetae pollicitus sit, sic dicens: Peccator in quacunque hora conversus suerit et ingemuerit, Omnium iniquitatum suarum amPlius non recordabor. Nos attendentes, quod ubi Paterfamilias largus dispensator axtiterit, non docet fremulum esse tenacem; ut poecandi materia et Occretio personis talibus Praecludatur, provida deliberatione Concilii hujus decrevimus statuendum, et sub poena Suspensionis universis Abbatibus et Abbatissis et ceteris monasticis in istratibus cujuscunque ordinis aut conditionis existant aut quocunque Domine appellentur, injungimus firmiter et districto, ut suis fratribus et sororibus in Apostasiste labem ex quiscunque causa prinlapsis desiderantibus et appetentibus cum humilitate et devotiono regressum, Sinum misericordiae, quam iamn Mater ecclesia nulli poe- minuti claudere consuevit, more pii Patrisfamilias, qui illium primo prodigum et postmodum poenitentem, paterne recepit, liberaliter studeant aperire, itaque hujusmodi Personas, redire M sua Claustra volentes admittiunt, quantumcunque excessus sit grtavis, nec Victusn vestitus subtrahatiir cladem, Sed alius, Si ut Praediximus, regu-ariter puniuntur, alioquin pruedictam Suspensionis Sententiam per ordinarios locorum seu Officiales eorum in Omnes contradictores procedeuin tempore, juxta quod eorum Protervia meruerit, Praecipimus Promulgari. LIV. De Beginabus et Bechardis sine Religiosis ut Discopo subsint. M Concilio Moguntinensi. Statuitur, quod Secta et habitus nee non conventicula Bechardorum clamantium per pluteus et vicos Civitatum, Opidorum et villarum hoc vulgare: hein proι umb Got ' et quaelibet aliae singularitates a sancta Dei ecclesia non receptae, sint penitus reprobatae. Et mandatur universis plebatiis per civitatem et Dioecesiu et Provinciam Mo-guntinensem constitutis, ut eosdem Bechardos publico tribus diebus dominicis admoneant, ut hujusmodi singularitatibus derelictis se teneant sicut alii Christiani et quod non praedicent in cameris et in aliis locis publicis ot secretis, et non conveniunt eum Monis so consormantibus eisdem moribus, habitu et incessu, alioquin extra parochias suas expellunt eosdem. Idem etiam de begitiis pestiferis est statutum etc.

LV. M Concilio Viennensi. Cum de quibusdam mulieribus beginabus vulgariter nuncupatis, quae nulli promittant Obedientiam, nec propriiS renuncient, neque profiteantur aliquam regulam approbatam, religiosue nequaquam existant: habitum, qui beginarum dicitur, deserant, et adhaereant reli-Diuiligod by Corale

200쪽

giosis aliquibus, ad quos specialiter trahitur assectio earumdem, nobisside digna rotatio insinuata extiterit, quod earum reli luno quasi productuo in mentis insaniam de Summa Trinitate ac divina ossentia disputent, et praedicent ae circa fidei articulos et ecclesiae Sacra- monta opiniones catholicae sidei contrurias introducunt et multas super his decipientes simplices in errores diversos inducant, aliaquoquam plurima ad Pericula animarum pertrahentia sub quodam velamine Sanctitatis faciant et eommittant: Nos inna ex his, quam ex aliis de ipsarum opinione sinistra frequenter Ruditis, eas merito Suspectas habentes, statum earumdem Saero appmbante Concilio perpo- tuo prohibendum duximus, et u Dei Ecclesia penitus abolendum, eisdem et aliis mulieribus quibus unque sub Poenta Excommuni*tionis, quam contrarium sacientes incurrere volumus ipso sucis, injungentes expresse, ne Statum hujusmodi dudum sorte ab ipsis resumptum quoquo modo sectentur ulterius, Vel ipsum aliquatenus de novo sumunt, Praedictis vero religiosis, Per quos eaedem mulieres in hujusmodi b inagii statu voveri, et ad ipsum suscipiendum deduci dicuntur, sub simili excommunicationiS Poenis, quRm eo ipso, quum secus egerint, Se noverint incursuros, districtius inhibemus, ne mulieres aliquas, praedictum Stretum, ut Praemittitur, dudum assumptum feetantes aut ipsum de novo forsitan assumentes quomodocunque admi, tant, ipsis super eo Sectando vel assumendo praebentes ullo modo consilium, auxilium et favorem, nullo contra praemissa privilegio valitum. Sane per Praedicta prohibere non intendimus, quando, si morint fideles Rliquae mulieres, quae promissa continentia vel etiam non promissa honeste in suis conversantes hospiciis poenitentiam agere voluerint, et virtutum Domino in humilitatis spiritu deservire, hoc eisdem liceat, prout ipsis Dominus ministrabit etc. LVI. De dure Patronatus. Eae Concilio Moguntinensi., Statuitur, qu si clericus sive laicus Ecclesiae patronu8, rectore ejusdem defuncto spoliat dotem et Ecclesiam, juro praesentandi ostea vice privatus et Superior Ecclesiam illa vice conferre debebit. Sintutum est etiam contra patronos ecclesiarum, qui bonis ecclesiarum clericorum decedentium sibi usurpant contra Statuta Concilii LugdunenSis, ut a jure patronatus et praesentandi cadant ipso saeto, adicimus ad praedicta.

LVII. M Synodo Domini motisrami Discopi IIerbipotensis. Item prohibemus in virtute Sanctae obedientiae et sub poena suspensionis latae Sententiae et sub obtestatione Divini dudicii, ne Diuii irco by Cooste