Synodicon Herbipolense : Geschichte und Statuten der im Bisthum Würzburg gehaltenen Concilien und Dioecesansynoden

251쪽

Statuimus, quod nullus ad examinationem sive ordinationem aliquam admittatur, nisi recenter sit consessus omnia delicta sua idoneo sacerdoti, ut, quia pauci sunt, qui sua delicta vel sequelas intelligant delictorum, per discretum Sacerdotem do hoc Vuleat instrui ordinandus, an sibi expediat ordinari vel ob irregularitatis alicujus obtentum ei sit potius abstinendum. Item nullus promovendus admittatur ad ordinem, ad titulum vicariae, nisi sit perpetua vicaria, a quis possit ad pastoris sive ordinantis placitum amoVeri.

Arta Episcopi. Peregrini et ignoti clerici nullo modo reeipiantur ad ordines vel ossicium, nisi litteris Episcoporum suorum commendaticiis et dimissoriis sint muniti.

Vide ejus Synodi cap. V. Pag. 215.

Vide Synodi Wol rami cap. X. pag. 167.

IVIII. Ioannes Discopu3. Vide ejus Synodi Cap. VI. pag. 215. XIX. De Offleio Vicarii. M Concilio Fritalariensi Domini Si ridi. Archiepiscopi. Statuitur, ut rectores ecclesiarum sumolentem assignent portionem ipsis vicariis de bonis ecclesiarum parochialium suarum, ut de eis congruam sustentationem habere et jum episeopulia et archidiaconalia persolvere, ae alia onera incumbentia Valeant supportare, aliO- quin dictum Concilium decrevit dictos reetores huic statuto non parentes dictis Ecclesiis spoliandos. Idem statutum etiam decrevit providere contra malitiam ipsorum re torum statuens, quod ipsi vicarii mutari non debent Passim singulis annis ad voluntatem ipsorum rectorum, qui hoc propter turpem quaestum sacere satagunt. Sed tune demum, eum ipsi rectores actu sacerdotes existentes in Diuiliam by Cooste

252쪽

ipsis ecclesiis per se deservire volunt, vel alias ipsi vicarii ex causis legitimis ab ipsis e etesiis merito sunt removendi. XX. M Muttito synodali Domini Manesolui Discopi. Vide Synodi Wollami Cap. XI. Pag. 16T.

XXL Ioannes Discopus Herbipolensis. Vide ejus Synodi Cup. VII. p . 210. XXII. De ossicio Delegati. Ea concilio Asch sesivmensi. uuia plerumque contingit, quod judices delegati seu subdelegati .

ad quos simplices commissiones sub forma communi diriguntur, ultra quam patiuntur fines rescripti extendentes invocant etiam brachium auxilii saecularis. Nos igitur voleti tes hujusmodi iniquis processibus obviare, Praesenti declurumus edicis, quod Sacerdotes et Clerici nostrae Civitatis et Dioecesis ad observationem Seu publicationem hujusmodi proce uS minime teneantur.

XXIII. De Ossicio Ordinarii. Vide Wolsrami Synodi Cap. XIII. pug. 16S.

Ibidem Cap. XIV. Pag. 168.

Vide Wolframi synodi Cap. XV. pag. 170.

Vide Cap. XVI. pag. 170.

XI VII. Joannes his Pus. Vide ejus Synodi Cap. VIII. pag. 216. XXVIII. De postulando. Ioannes Discopus. Vide ejus Synodi Cap. IX. Pag. 216. .rili

i noli i Ix. De procuratoribus.

253쪽

η XXX. Ioannes Episco s. Ut calumniis Procuratorum Occurratur, praesenti declaramus edicis, ut, quicunque se procuratorem in judiciis ecclesiasticis nostrae civitatis et dioecesis esse uilegaverit, aut ossicio procuratoris se in gesserit, nisi de ipsius mandato appareat in Retis causae, tun tuum salsurius per judicem causae judicetur. XXXI. De his. quae ni metusne causa fiunt. Eae conellio Fritalariensi Sistidi Archi-Discopi. Quia eleri ei et religiosi nonnulli non attendentes, quantum sit obedipntiae bonum, quod Viet imis antefertur, et quod peccatum est arriolaridi nolle aequiescere, et scelus Idolatriae obedire noti velle, amissionem rerum suarum et corporis vatium metum nil egrent frequenter, ne montur mandalum exequi Praelatorum, qui cum pors- peritatis tempore multa bona receperint et lanie vixerint clo putri monio eruet fixi, imminente ecclesiae necessitatis urticulo Pro honore illius advorsitates sustinere detrectunt, qui eum foret summe div s, ad obediendum Deo Patri pro saluto nostra onus subiit voluntarie paupertatis. Ex quo propior contemtum clavium est lesiste, nervuseeelesiasticae diseiplinae dissolvitur et animas miserabiliter pericli iurieontingit. Sacri hujus Concilii praehabita deliberatione statuimus, ut nialia rerum Perditio, aut metus corporis nisi legitimo Probatus, subditi inobedientium mandatum Praelati exequi non curant, olent excusure, ad eo quodsi metus corporis non simplici proprio juramentia,

sed legitimis coram eo, a quo mundatum subditus recepit, OStenSUS suerit documentis, nihilominus loco cedat, ne notam transgr Sionis incurrere videatur. In his autem, quae in non faciendo consistunt, utpote eum mandatur non communi curo excommunicatis . non celebrare eorum interdictis, ac ulla hujusmodi, nullus omnino nec rerum nee eorporum quomodocunque probulus metus excuset, cum pro nullo metu quis debent peccatum mortale committere, quod ex inobedientia insurgere, Sanctorum auctoritatibus comprobatur.

XXXII. Petrus Archiepiscopus. Eos, qui absolutionem vel quamcunque revocationem ub excommunicationis, suspensionis et interdicti sententiis per vim vel metum

inveniuntur.

254쪽

extorserint, cum hoc, quod hujusmodi revocationes sunt irritae, statuimus et publicamus excommunicationis sententia subjacere.

XXXIII. De Iudiciis. ει Concilio Moguntini merneri Arcti - Episcopi. Quidam crudeles homines et D versi, dum ad larum ecclesiasticum in causis etiam, de quibus ecclesia merito habet cognoscere, ab actoribus evocantur, illius auctoritatis, qua dicitur, qui honorat missum, mittentem honorat, immemores existentes nuntios Ecelesiasticorum judicum citationis excommunicationis vel alias judiciales et jurisdictionis litteras deserentes verbis probrosis et quandoquo diris verberibus quosdam etiam captivantes, alios interdum suis rebus temere publice spoliantes multipliciter assiciunt, et perturbant et impediunt citationem litterarum execution in non modicam ecclesiasticae libertatis contumeliam et jacturam. Considerantes igitur maliciis hominum non esse aliquatenus indulgendum, hoc Sacro approbante Concilio duximus statuendum, ut reus nuncios acta judicialia deserentes per se vel per alium Verberans, spolians et cuptivans, lite etiam non eontestata, auctoritate hujus concilii habeatur penitus pro convicto. Actor Vero in causa reconventionis similia perpetrare per se vel per alium non formidans, super instituta contra rerum actione, amplius nullatenus audiatur, et insuper uterque ac Omnes alii qui nomine et occasione eorum inlin sacere praesummerint, usque ad. condignam satisfactionem laeso et judicibus summaria cognitione super hujus fore laeso praehabita Percellantur. XXXIV. Ioannes Disc pus.

Vide Synodi ejusdem Cap. X. Pag. 218.

XXXV. De foro competenti. M Concilio Aschassenburgensi. Praeterea Dullus ecclesiasticam personam in criminali causa vel civili quaestione, nee aliquem etiam laicum pro rebus, bonis et possessionibus ecclesiarum, Sive personali jure, quod vulgo Leypgeding dicitur, quis earundem ecclesiarum possessiones vel bona possideat, sive alio quocunque titulo, trahere praesumat in judicium

saecul Rre.

Hule adjicimus sanctioni prioris statuta Concilii sectantes, ne praelati vel quicunque judices ecclesiastici de causis, quas laici

habent ad invicem, se nullatenus intromittant, nisi tales causae sint, quas ad larum ecclesiasticum non sit dubium pertinere, ne ex hoc saeculare judicium, quod esse valde incongruum, enemetur. Diuiliam by Cooste

255쪽

XXXVI. Ioannes Episcopus.

Vide ejus Synodi Cap. XI. Pag. 218.

XXXVII. Idem. Volumus statuimus ac sub poena praedicta prohibemus, ne quis clericus conjugatus aut bigamus seu in minoribus non constitutus ordiuibus se de ossicio judicandi aliquatenus intromittat. XXIVIII. De jurejurando.

Vide Synodi Wollami cap. XXI. pag. 173.

XXXIX. De nita et honestale Clericorum.

Ibidem Cap. XXII. et XMII. pag. 174.

XL. Ioannes Discopus. Clericus non viator in sacris Ordinibus constitutus, aut monuehus vel canonicus regularis, si tabernam intraverit sine causa rationabiliet honestis ubicunque, bibens aut comedens, aut in vicino loco servienti tabernao vel alias publico aliquaniniam moram trahit, ubossicio sit suspensus, donec unum diem in pano et aqua jejunet, et si ibidem luserit ad aleas vel taxillos, ab officio sit suspensus, donee duos dies in pane et aqua jejunet, si in his tertio deprehensus consuetudinem non dimittit, aut si suspensus ingresserit, suo in divinis per sententiam Episcopi Herbipotensis tunc pro tempore existentis, privetur benesicio, si quod habet, si non habet, pro ejusdem arbitrio punitatur. XLI. Idem eae Concilio Constantiensi. Statuimus et ordinamus, quod presbyteri, diaconi, subdiaconi et alii in minoribus ordinibus constituti, omnesque de Ciero nostro continue de cetero tonsuram sive coronam deserant clericalem, habeantque saltem presbyteri crines longos, ita tamen tonsos, quod patentibus auribus incedant, gradatimque ascendendo clerici in minoribus ordinibus constituti minorem, decentem tamen, subdiaconi autem consequenter aliquatitor majorem. Deinde diaconi ampliorem. Et demum presbyteri diaconis latiorem, ampliorem et majorem hu-beunt seu portant insuram sive coronam, ita quod status et gradus cujuslibet ipsorum in hoc discerni et perpendi commode possit et Va- Ieat, quam Sic frequenter ad minus de quatuor septimanis ad quatuor septimanas radi inciant, quod illius rasura cunetis inspicientibus

256쪽

notanter et evidenter appareat. Et qui praemissa sacere coninmpserit seu neglexerit, poena sacris canonibus contenta puniatur. Insuper inhibemus, ne aliquis praelistus seu clericus beneficiatus aut ossicium in ecclesia Dei gerens saecularis ves regularis manicas ad cubitum pendentes et longas cum magna sumtuosa superfluitate seu Vestes fissas retro in lateribus cum soderaturis ultra oram extendentibus cum fissuris deserre et cum talibus in ecclesiis cum superpelliciis aut aliis vestibus ad cultum Dei et osscium ecclesiasticum ordinatis etiam intra ecclesias ipsas, in quibus beneficiatus existat, divinis Oiticiis inter se praesumat. Contrarium vero faciens pro quolibet vice a

perceptione fructuum ecclesiasticorum Per mensem noverit in suspensum , fructusque illi ecclesiae applicentur. Mandantes Omnibus et singulis praelatis et aliis, ad quod spectat, ut hujusmodi poenas absque remissione exigant et fabricis ecclesiaerum applicent, lilioquin nos ipsorum negligentiam, prout justum fuerit, animadversione condigna puniemus.

R XLII. De cohabitatione clericorum ei mulierum. Quamvis ad arcendum concubinatus crimen Et de clero penitus eliminandum Summo studio per sacros canones, statuta provincialia

Et synodalia sit provisum, quia tamen nonnulli hujusmodi prohibitiones minimo curantes crimen praefatum eum maximo Catholicorum scandalo et totius ordinis clericalis contemptu nimium frequentant; cui morbo duximus Occurendum et providendum statuentes et ordinantes, ut deinceps omnes in sacris Ordinibus existentos vel in inserioribus beneficiati, seu stliquam religionem professi, qui concubinatus meditate se maculaverint, aut concubinas Seu seminas suspectas notorie in domo vel alibi tenuerint seu nutriverint, vel frequentem moram cum eis secerint, Vel alias qualitercunque habuerint, nisi eas infra mensem a die publicationis praesentium computandum Prorsus

a se removerint et totaliter licentiaverint, sic quod illas vel alias ulterius minime admittant, poenis a generalibus Conciliis, saeris Canonibus, statutis provincialibus et synodalibus justitia medianae decernimus animadversione condigna puniendos, mandiuntes et sub obtestatione divini judicii injungentes omnibus et singulis praelatis et decanis ruralibus, ut hoc nostrum statutum diligenter Observeniet a suis subditis inviolabiliter observari faciant; alioquin nos ipsorum negligentium et dimimulationem, prout justum fuerit, animadversione condignis Puniemus. Si vero quisquam praelatis aut decanis eisdem rebellis fuerit in praemissis, ipsum nobis aut nostro in spiri tualibus , icario generiai Infra proximam quindenam mensem praelatum Diuiliam by Cooste

257쪽

immediate sequentem praelatus ant decanus ipse significet rebellem. Conser. Syn. Joannis statutum III. pag. 231. XLIII. De eteriris non residentibus.

Vide Synodi Wolliami cap. XXVI. pag. 176.

lim ,. mT Golfridus Discopus Herbipsiensis. Volumus et mandamus, ut ecclesias parochiales in nostris civitate es dioecesi obtinentes in ipsis india novem mensium spatium a publieatione praesentium computandum, quorum tres pro primo, tres pro secundo et residuos tres menses pro tertio peremptorio terminone canonica monitione ipsis omnibus et euilibet eorum damus, assignamus et praefigimus, Personalem saetant residentiam, ac curam ipsarum et populi per se ipsos exerceant, culpabiles vero et inobedientes, prout juris fuerit, utique puniemus, licentias autem sive indulta de non residendo per nos aut vicarium nostrum in spiritualibus hactenus concessius sive concessa praefato termino elapso tenore praesentium revocamus penitus et annullamus. Idem fieri volumus in siliis beneficiatis beneflciorum curam animarum non habentium, a jure tamen communi statuto aut consuetudine residentiam personalem requirentium. camis V XL V. De praebendia et digniistibus

Vide Joannis Synodi Cap. XII. pag. 219.

unu Di XLVI. Idem. Grave nimis est et absurdum, quod quidam eeclesiarum praelati et alii saeculares et religiosi capitula et conventus, cum possint viros idoneos ad ecclesiastica beneficia et ordines saeros praesentare, assumere et promovere non verentur indignos, rudos et ignaros, quibus Deo morum honestas, nec literarum scientia neque aetatis maturitas suffragantur. Unde quanta exinde ecclesiis damna proVeniant, nemo sanae mentis ignorat, ex hoc enim status ecclesiasticus deformatur, salus animarum negligitur, et alia plura mala et scandala exinde sequuntur. Volentes igitur huic morbo mederi, praeeipimus, ut praetermissis indignis idonei ad beneficia ecclesiastica et ad Ordines sacros Praesententur, qui Deo et ecclesiis velint et valeant gratum efficere famulatum. Contrarium vero praesumentes poenis a SiseriScanonibus constitutis decernimus justitia mediante puniendos; inhibentes strictissime Vicario nostro in spiritualibus, qui est, et qui pro tempore erit, et aliis quibuscunque, ne aliquos saeculares Vel regu-

258쪽

minati et adoles reperti, - -d in in ἁ- ea I et cauda dia eris

eum adta arum ut doni Promoveantur et indigni repetamur, quin tam metis mi pane ε ε. quam munis mRAH habere mititiuos fisi enim Oeeus mecum ducat ambo in foveam citabuntiari Et ri Becus in ute merii Prum arum, non solum de ei das est indigne promotus, verum enam Pro Vens indvitium animadvenione com

digna puniendus II. Idem Quoniam, ut non ambigimus, ex lante avaritiae illa provenit

enormitas, quod nonnulli monaueriorum. e Iesiarum. conventuum ae dignitatum Praelati, nee nou Abbates, Abbatissae, riae siti, Commendatores, Decani. Priores. Priori ae et ceterae personae e I siasticae exempti et non exempti civitatis et dioecesis nostrarum, quibus par hiales ecclesiae sunt ineor mine. Rn-XRe seu unitae,

et in quibus jus obtinent patronatus, Seu rectorum praesentatio De tinet ad e fidem, de proventibus ipsarum parochialium e Iesiarum tantum percipiunt annuatim, quod rectores imarum ecclesiRrum non P sunt de residuo seu portione eis assignata commode sustentari, episcopalia jura solvere et alia eis incumbentia oneris Supportare, imo quod deterius est, ad ipsas ecclesias Promoveri, dum Vacunt, eudientes non aliter prae sentant seu mitinni, nisi prius jurent seu promittant, vel alias per litteras seu instrumenta se astringant seu Obligρnt, quod de certa portione debeant esse contenti, quae interdum reperitur tum exigua et modica, quod nedum praemissa onera subire valeant, sed etiam miserabiliter sub tanta laborum et Onerum sarebna opprobrium sacerdotalis dignitatis egere coguntur, Propter quae suopius contigit, quod non inveniuntur personae idoneae, quae hujus-m ui ecclesias velint recipere, sic quod frequenter minus idoneis conseruntur, ex quibus perieula imminent animarum. Nos volentes suber praemissis, Prout nobis ex nostro incumbit Ossicio, remedium, ilia uti tu in nobis ost possibile, adhibere, et ipsis vicariis Porpetuis onus dici sit uestris Dorbantibus subvenire, in virtute intactae obedientiae ut sub obtest uti otio divitii judieii districte priaecipimus ut in dumus vobis omnibus ut singulis supra dietis, quatenus infra trium mensium sputium a publicatione praesentium numerandum vicariis ipsis Der- putuis in praedictis ecclesiis institutis sive instituendis congruus Diuitiaco by Cooste

259쪽

portiones non habentibus, de quibus iidem vicarii congrue sustentari et episcopalia jura solvere ac alia eis incumbentia onera valeant supportare, quibuscunque impedimentis, pactis seu obligaetionibus penitus rejectis et semotis assignent et esse tualiter tradant. Quas quidem portiones si sorsan infra tetminum praedictum assignare et cum effectu tradere neglexerint, Rut aliquis eorum neglexerit, nos ex tuno auctoritate nostru Ordinaria et etiam apostolica a sacris Canonibus nobis tradita ad hujusmodi assimationem saetendam in ecelestis et vicariis, in quibus opportunum fuerit, prout jus dictabitet ordo exegerit rationis justitia mediante procedemus, et alias I gligentias eorum et cujuslibet ipsorum puniemus, quod ceteris cedet in exemplum. Exemptionibus et aliis privilegiis non obstantibus quibuscunque. XLVIII. De institutionibus.

Vido Wolumis Synodi Cap. XXVII. pag. 286.

XLIX. De concessione praebenda .

Vido ibidem cap. XXVIII. pag. 176.

L. Ne sede vacante aliquid innoce M.

Vidε ibidem Cap. XXIX. pag. 126.

LI. Ut ecclesiastica beneficia sine diminutione conferantur. M couellio Fritalariensi. Cum benescia ecclesiastica sine diminutione conferri debeant, quidam ecclesiarum Pretroni personis idoneis praetermissis tales ad ea praeseniunt, qui Portione aliqua debent esse contenti, reliquum suis usibus totaliter applicando. Unde ad hujusmodi malum perniciem exstri putidum si uiuimus, qu0dsi tales clerici so de portione debita spoliari vidcutus ud Suum episcopum quaerelam non detulerint, auctoritate hujus Coucilii sitit ipso jure suspensi et nihilomiuns eisdem ecclesiis spolientur per episcopum, et presbytero idoneo provideatur de ipsis. Si vero ad Superiorem super hoc detulerint quaestionem, ipse putronum per censuram ecclesiasticam ad hujusmodi molestatione compescat. Adjicientes nihilominus, quodsi in hoc pertinax putronus extiterit, ad praesentationem talis ecclesiae de cetenullatenus admittatur. LII. De rebus ecclesiae non alienandis.

260쪽

LIII. De .lastramentis et ultimia voluntatibus.

vide ibidem Cap. XXXI. et XXXII. pag. 1 T.

Ad abolendam de domo Domini consuetudinem vel potius eorruptelam seu temeritatem, qua clerici, qui signum pudicitiae deberent ostendere laicis, quibus sunt positi in exemplum, in argumentum

sivε finalis impoenitentiae fructus praebendarum suarum concubinis vel spuriis suis legant ultima Voluntate, contra quos rigor ecclesiasticus debet exerceri. Quare sub anathematis vinculo prohibemus, ne de cetero clerici gratiae anni abutentes, cum de rebus ecclesiae nullum possint condere testamentum, fructus beneficiorum ecclesiasticorum spuriis vel concubinis dimittant. Qui vero contra hanc inhibitionem venire praesumpserit, in signum suae perditionis ecclesiastica careat sepultura, et quibus taliter fructus legrentur, careant ipso jure, qui autem testamentum tale post mortem defuncti manufenere volunt, et per quorum manus personis illis fructus praebendae suerint ministrati, excommunicationis mucrone percellantur.

LV. M Concilio Aschalsenburgensi Gerarem Discopi. Ad haec quia quaedam in quibusdam partibus consuetudo imo

corruptela detestabilis observatur, videlicet quod tam clericus quam laicus in lecto aegritudinis constitutus ultra quinque solidos usualis monetae vel aliam summam juxta loci illius consuetudinem liminataria nee piis locis nec personis ecclesiasticis pro animae suae remedio et salute aliqua possit ordinare legata. Considerantes praedictam consuetudinem sacris canonibus et secularibus legibus obviare, cum omnia jura clamant, quod ultima voluntas et ultimum hominis testamentum immobile perseveret, et nihil sit, quod magis hominibus debeatur, quam ut supremae Voluntatis liber stilus existat; eandem consuetudinem Deum odibilem, animabus et moribus bonis inimicam et nocivam, hujusmodi autoritate sacri Concilii penitus reprobamus, firmiter statuentes, ut ubicunque, et unicuique, quem jura re testamentorum non prohibent factione, in sanitate vel in lecto aegritudinis constituto legandi, disponendi et ordinandi de bonis sibi a Deo stollatis circa pia loca et personas ecclesiasticas, dummodo contrulegitimas sanctiones liberos suos non praetereat, libera sit facultas; volentes hi praecipientes districte, ut per locorum episcopos et ceteros praelatos jurisdictionem habentes universi clerici et laici impedientes defunctorum legata seu ultimas voluntates excommunicationis in Diuiligod by Cooste