Synodicon Herbipolense : Geschichte und Statuten der im Bisthum Würzburg gehaltenen Concilien und Dioecesansynoden

331쪽

signoque et nomine meis solitis et consuetis consignavi. In fidem et instimonium omnium et Singulorum praemissorum rogatus et requisitus.

Et Ego J0unnes Reinhari Clericus Herbipotensis Dioecesis publicus sacra Imperiali Auctori tute Noturius, quia praemissis omnibus et singulis, in dicta sucra Episcopali synodo uctis, gestis, dictis, publicatis, intimatis, lectis, statutis, Ordinatis et mundatis in hoc libello, per alium me certis ullis negotiis pruepedito, si deliter conscripto contentis, dum sic ut praemittitur, fierent et agerentur, una cum testibus et Cotinosario meo supra scriptis praesens intersui, eaque sic fieri vidi et audivi, ideoque de praelati Ruverendissimi Putris et Domini Domini Metellioris Episcopi Uerbipotensis, Franciaeque Orientalis Ducis mandato et jussu praesentem libellum manu propria cum Connotario meo subscripsi, Publicavi et in hanc publicam formam

redegi, signoque et nomine meis solitis et consuetis consignavi, in fidem et testimonium omnium et Singulorum praemissorum rogatus et requisituS.

Julius Dei gratia Episcopus Wirceburgensis, et Fruileiae Orientalis Dux etc. Omnibus Decanis, Procuruioribus, Desinitoribus uetoli clero in Ruralibus Capitulis nostruo Dioecesis constitum, Gratium et dicem ab eo, qui est Pax nostra, in Domino precatur. Ea Nobis jam olim in unimo versata est cura, ut commoda utiqua his temporibus excogitula ratione Catholica Religio atque Ecclesiasti ea Diseiplina in hac nostra moecesi prope collapsa ad veneran- duo Vetustatis integi itatem et ardorem reducutur. uun de re non solum cum piis et eruditis Viris, magno animi nostri dolore sumiliares Saepe Sermones miscuimus; sed etiam Reverendo in Christo Patri, Antecessori nostro felicis recordationis Frideri eo laborem nostrum et qualemcunque operum prolixe Obtulimus. Verum utriusque nostrum pii conatus et temporum injuria, et variis difficultatibus sunt retardati. Nunc vero tanto major cura ut sollicitudo ad priorem illum accessit, quanto in ultiori, quam antea, Dignitatis Osseii gradu constituti, gregom Domini Pretioso sanguine redemptum, ueternae damnationis poena, si negligentes fuerimus, proposita pu Seere sumus si

332쪽

jussi. Quare omnibus nervis contentis ad id unum cogitationes nostrae ac studia praecipue spectabunt, ut re mature deliberata, ac cum

Venerabili Capitulo nostro, alii mite Viris Ecclesiasticis Divini cultus

et avitae Religionis umore inflammatis collata, ZiZiunia omniR, quae inimicus homo in hoc tiobis credito Bgro Dominico seminavit, quRntum fieri absque tritici incommodo potest, penitus evellantur, et clepravati mores, qui etsi plerorumque hominum, sed tamen, quod merito d0lendum est, maxime Clericorum animos longe latequo per-V erunt, corrigantur. Etsi enim verissime dietum . sit a Divo Gregorio, Summo secundum Christum in terris Pastore 2. Reg. 24 pro qualitatibus subditorum disponi acta Regentium, ut saepe promeso grqgis etiam vere boni delinquat vita Pastoris; cum David Deo teste luudatus, tumore repentinae elationis inflatus Impulum numerando peeeaverit, et populus pro Suo merito poenam sustinuerit; . hoc inquam, etsi verissime dictum sit, dubitandum tamen minime est, quin negligentia distorum et vitae impuritas multis rudioribus t alioquin maxime mulis sit ruinae causa. SP m de Divina Misericordia concipimus certissimum, id quod nobis ad hanc rem conficiendum demorit, ejus Bonitatem clementer suppleturum. Initium vero aliquod. hujus renovationis inde potissimum sumendum duximus, unde Dominici totius gregis salus et incolumitas pendet; hoe est uPastoribus, qui, ut Divus Petrus ait, facii sunt forma gregis. monim sunt lux mundi, qua vitiorum et errorum tenebris discussis, veritatis spieudore hominum mentes Sunt illustrandae. Hi sunt salterrae, ut nimirum quemadmodum sal non insipidum cibum ae nauseam provocantem acrimonia Suis gustui gratum efficit, et carnem a corruptione servat, consumendo humoreS Sanguineos, quibus caro corrumperetur: Ita etiam vere Evangelici Pastores insulsos homines et Deo abominabiles, quos ideo, ut est in Apocalypsi, evomuit ex ore Suo, sapidos et SuaVes divino gustui reddunt, aspergendo illos coelesti doctrina, ac vitae sanetae et integrae exemylo, utque eos, consumptis carnis desideriis menti corruptionem adserentibus, immortalitati servant. Quodsi sal, quo reliqui sunt condieudi, vim suam amittat, et insulsum reddatur, nec relitiquatur quidquam, quo homines condiuntur, et ipsum sal plane inutile est icietur, adeo ut, Christo teste, nec in agrum, nec in sterquilinium, cui etiam villissima quaeque ProSunt, mitti possit. Superest ergo, ut juxta Servatoris nostri sententiam mittatur foras et conculcetur ab hominibus. Atque utinam hanc calamitatem indies longius serpere dolentibus oculis non cogeremur intueri: Quia plerique animarum Pastores et reliqui Ecclesiasti ei ordinis homines adeo sunt insutuati, ut nec micam quidem salis, Diuitigod by Cooste

333쪽

doetrina et moribus se habere ostendant; ossicitur sane, ut nec ipsi reparari P0SSint, eum, Per quos reparentur, desint Pastores, et alioseondiendi vi amissa, dejiciantur e dignitatis suae gradu ne venerasione, contemptissi inique in hoc Inundo habeantur, in ullo vero eji-eiantur in tenebras exteriores, ibique prae caeteris hominibus malistraetentur vilius, et inhumanius a cacodaemonibus affligantur. Quod si, qui sal sunt insatuatum, Eo essent loco, quo insimae plebis malus quisque est, qui uti sibi malus est, certe non perinde aliis, minus sane dolendum esset. Nunc vero eum et ipsi sal sint insatuatum, ne tamen Omnino foras mittantur, ut alii in eorum locum possint substitui, sed plerumque etiam colendi agrum Dominissum munus suseipiant, quid aliud malis usu venire potest, quam si inutile salagm injicias ' Hoc est, ut non solum sibi aliisque sint inutiles, sed plerisque etiam perniti sit Fiant, ut ait Propheta, tariquam pulcis, quem projicit ventus a facie terrae, qui nec ipsi aliquem fructum sundit, et a vento hinc inde projectus, vestes aliorum maculat, et oculos graviter offendit. Et haec exulcerario Ecclesiae vulnera dolore quidem, gemere ae flere possumus, Suntare non POSSumus, nisi is Salutarem medicinam secerit, qui unicus Venit in hune mundum animarum mrporumque nostrorum sanandorum Medicus scientissimus Christus Sor-vator noster. Quare his percensendis superSedentes, et eo, unde digressa est, orationem D tram revocantes. intium aliquod salutaris reformationis ab iis sumere decrevimus, qui in partem sollicitudinis asciti gregem B0minicum verbo, Sacramentis, vitae exemplo, quantum cis Divinal nitas largitur, puscere sunt obligati. Quod ut fructuosius fiat: Endamus vobis statuta quaedum ab Omnibus et singulis vestrum, qui vel Capita, vel membra Cupitulorum Ruralium estis, exuete obser- studa; non nova quidem illa, sed quae vel in sacris Litteris con- lenta, vel ex Suerorum Conciliorum Decretis ne Summorum Politisi eum Sanctionibus desumpta, vel denique longo usu observata, his

temporibus cumprimis necessaria sunt, in Commodiorem ordinem, quam antehac, redigero curavi insis. IrΓ his habetis expressam quandam inisginem pastoralis Officii vestri tam erga Deum, quRIn ergaereditas ovos, ac denique vos ipsos. Quodsi Coelestis Patris honorei stultus grogis vestri atque adeo animarum Vestrarum salus et in lumitas vobis, ut debet, curae est; suscipite hune nequis unimis rem nostrum; perpendite, et pro mensura divinae gratiae vobis italae studiose observate. Ita futurum vobis pollicemur, ut non Mium quietam et tranquillam vitam sitis acturi, Sed, qui scopus est ηjus peregrinationis nostrae, cum apparuerit miti eps Pastorumhhristus Jesus Servator noster, percipiatis immarcescibilem gloriae

334쪽

mnam, quam reddet vobis justus Judex in die illa, si tamen bo.

Dum certamen certetis, cursum inceptum bene consummetis, fidem Deo et Ecclesiae datam servelis. Orationibus et sanctis Suerificiis vestris nois nostramque Ecclesiam valde commendamus, Statutorum Dinisio. Ut congruus servetur ordo, Omnia quae dicenda veDiunt, in

quinque partes repte distribui possunt. In Prima agitur de ipsis Capitulis Ruralibus. In Seeunda de Divino Cultu.

In Tortia de iis, quae ud Deum et ejus Omeium spectant. In Quarta de bonis temporalibus. In Quinta habetur poena eorum, qui Statuta tranSgrediuntur, et ipsorum Statutorum confirmatio.

PARS PRIMA.Do Cupitulis RurulibuS.

In hac prima parte haec tantum tractanda: Primo. Cur instituta Capitula. Secundo. Qui et quo niani tempore convenire debeant. Tertio. Quis modus in iis sit tenendus. uuarto. uuae tractanda. Quinto. A quibus ubstinendum. I. Cur instituta Capitula Ruralia. Recte Apostolus Paulus Christianorum Coetum eum naturali conserens eorpore illud nobis signiscatum voluit; quemadmodum corporis naturalis salus et incolumitas in eo consistit, ut singula membris cum Suo, a quo pendent, capite, et ipsa inter se apta connexione cohaereant: Ita Christi greges, ut quosvis hostium impetus sustinere valeant, Obedientiae erga suos Episcopos, et fraternae charitatis stretissimo vinculo debere conglutinari. Ita enim fore, ut motum illum spiritualem, qui a summo Capite Christo per superiores in inferiores princiscitur, recipiant majora corporis membra, hoc est, Clerici, et eundem Pro suo modulo et mensura, Sublatis omnibus impedimentis, quisque sibi ereditis ovibus communicet. Quia Vero Ob provinciarum amplitudinem non omnibus semper adesse Episcopi, nec quod cuique membro ad quietam gubernationem desit, commode per se intelligere possunt; hinc pie et prudenter a Majoribus nostris hujusmodi distin Dioi rod by Corale

335쪽

rum Ruralium Conventus annui sunt instituti, ut simul congregatis omnibus, quae huie capitis cum membris et membrorum inter se Onnexioni obstant, corrigantur, et quae eundem promovent, inhibeantur: Ac deinde omnes iisdem instructi armis, unanimes in doctrina et moribus contra externos et domesticos Ecclesiue hostes animosius depugnent. Ad hunc ergo praeeipuum scopum omnium PaSirum. Ruralium animi cogitationesque spectare debent. II. Qui et quo anni tempore ad Capitula convenire debeant, quamdiu manendum, et quae poena .contra facientium pCum omnes tam Parochi, quum eorum Sacellani, aut alias Beneficiati ejusdem corporis membra sint, necessum est, ut ad Capitula Ruralia statutis temporibus Omnes ejusmodi conveniant; si quis vero absque legitima causa sevius judicium ad Decanum et duos de Capitulo a nostro Legato desingnandos pertinebit non veniat, numerabit poenae nomine, si Parochus Sive Curatus sit, integrum thalerum, si simpliciter beneficiatus, dimidium, in usus communes Capituli necessarios, non in commessationes. Simili poenae subjaeebit, qui ante finem Capituli, non impetrata facultate a Decano et Leguis nostro discesserit. Quia vero multis de eausis non omnia eodem tempore ac loco celebrari commode possunt , haec singulis celebrandis assignanda visa sunt.

Capitulum Rurale celebratur in 1. Buchheim - die Martis post quasi modo. 2. Seliinmelseldi die Martis post Jubilate. 3. Iphoven - die Jovis post Iubilate. 4. Mergenheimb - die Martis post Exaudi. 5. Detteibach - die Martis post Corpor. Christi.

6. Oelisensuri - in Octava Corpor. Christi. T. Melleratait - die Mart. post sest. JOan. Bapt. 8. Munneratait - die Jovis post sest. Joan. Bapt. 9. Gerolieth ven - die Mart. post sest. Jacobi. 10. Ebere - die Mart. post fest. Laurentii. 11. Caristati - die Mart. post sest. Batholomaei. III. Ouis ordo serrandus in Capitulis pUt ex hujusmodi Conventibus fructus uberior non solum ad Cleri eos, sed etiam ad reliquos dimanet, hic ordo servandus eSt. Primo, qui dies Capitulo celebrando dictus est, praecedenti Dominica ex cancellis populo denuntietur, ut pie ae devoto ad Sacra et Concionem conveniRLDiuitirso by Cooste

336쪽

Serundo. Omnes Beneficiati Capitulo subjecti loco et die constitutis in habitu decenti tempestive adsint, ut juxta quod de Const.

dist. 3. c. 1. laici sciant soriandi temporis Per annum, Omnem DF minicam a Vesp. usque ad Vesp. Concit. Constant. 6. Generia c. m. Concit. Nicen. c, 20.)Tertio. His sinitis Legatus noster seu Fiscalis litteras nostras omnibus praesentibus legat, et paucis Adhortetur ad ebrietatem et caetera vitia vitanda, Consessionem faciendum, et Missae Sacrificium sequenti die devote colebrundum. Deinde ipse cum Decano Officia distribuat, et quid cuique agendum et cantandum sit decernat, et more solito electiones fiant. Ouarto. Eodem etiam die, vel postero, diligenti praeparatione praemissa Sacramentalem de pecentis suis Consessionem facianι singuli, et qui Sacerdotes sunt, Missae Sacrificium celebrent, reliqui sub summo Sacro de manu celebrantis Eucharistiam sumant. Ali rum horum si quis praetermiserit, legitima causa Decanu vel Legata nostro non exposita, florenum uDum in usus Cupituli numerabit. Ouinto. Quo die Capitulum celebratur, Matutinum, Primam et Tortiam sequatur Ossicium Missue de B. Maria Virgine. Deinde Sex. tam sequantur Vigiliae Defunctorum unacum Oiticio Missuo pro iisdem, sub cujus Oisertorio nomina defunctorum Frutrum recitabuntur. stea Supplicatione cum Veuerabili Sacramento pometa Summum inchoabitur Sacrum; quo soluto Nona cantabitur.

Serio. Sub Ossertorio Summi Sacri concionem ad populum habebit Decanus, vel qui ad id constitutus fuerit.

Septimo. Omnibus absolutis ad locum consuetum convenient Omnes, ubi habito a Capituli Decano brevi sermone squo eis supra dictum scopum in memoriam revocabit, ae ut Omnia modeste et ex sincera charitate fiant, hortabitur) de lectione Statutorum concludant; et quae tractanda erunt, rite perficiant. Octavo. Ad mensam tam vesperi quam mane Statuta distincte - et discerte praelegRntur. Nono. Prandio finito, lateorum contra Clericos audiuntur quaerelae, elisque quantum res 1eret, mox satisfiat. Quae vero expediri Sine maturiori consilio non possunt, diligenter perscriptu red nos perserantur. Poenas etiam pecuniarias pro suis delictis impositas quis- quo solvat sto denique omnibus praesentibus sumptuum ratione dicta

337쪽

IV. Ouid in Capitulis Ruralibus tractandum pHurima quidem eaque gravissima cum Propter periculosa haec

tempora tum etiam crescentium haeresum multitudinem, et pessimorum hominum corruptos Inores trucinuda essent in liujusmodi Capitulis. Verum ut tractandorum brevis, certa et expedita habeatur ratio, illud inprimis certissimum esse debet, non posse Ruralia Capitula nova Statuta, ordinationes aut Constitutiones sacere, vel hic expressas ullo modo mutare, vel penitus abrogare. Deinde haec, quae sequuntur, pertractent. Primo. Postquam peruetis Divinis ad locum constitutum ventum, et a Decano Capituli brevi saeta exhortatione, causaque hujusmodi conventuum celebrandorum explicata fuerit, ut cap. 1. et 3. dictum est omnes Hofessionem fidei pinostent, stamque in libro Capitulari descriptam manu propria subscribunt. Secundo. Librum Parochialem singuli osserant. Tertio. Catechismi rationem reddunti uarto. Sua quisque gra amina tu seripis proponati Ouinto. Examinetur, an haec Statuta ut, omnibus sint servata, atque ita alter alterius desectus, vel contra listoc Statuta, vel alias contra bonos mores commissos libere quidem et sincere, sed tamen eum vera et fraterna charitate manifestet, maxime, ubi specialiter interrogatus fuerit. Serto. Registra suorum reddituum, Inventarium omnium ClenOdiorum, ae ad Templi ornatum spectantium; denique Registrum omnium beneficiorum suae Parochiae cum possessionibus Osserat, dica,que, an sundationibus hujusmodi Beneficiorum satisfiat, et per quos id fiat. Intelligimus enim summa animi tristitia cordisque doloro, multos in nostra Dioecesi Beneficiums, qui tactus Suos, ut vocRnt, non 80lum non per se, nec por alios faciunt, pias defraudantos landatio. uos, qui otium animum ad Ecclesiasti res iunctiones non habent. Insuper in locis suspectis et Universitatibus non Catholicis litteris operum navant, nec Horas Canonicus persolvunt, inulto minus habitu elericali utentes, sed bonis Ecclesiasticis in destructionem Ecclesiae Rbutontes, Beneficia etiam ipsa usque ad Matrimonia contrahenda retinentes, et postmodum per fraudes ea consanguineis resignantes, vel etiam vendentes prioribus, nec Ornatum reficientes, neo Onernalia consueta perserentes. Quare volumus et serio Deetanis praecipimus, ut quilibet sui Capituli Dectinus omnes et singulos Beneficiatos Scriytis nominet, uotus quomodo perregantur, Significet, Studiorum loca manifestet; ornatus talium Beneficiatorum et domus quomodo Diuili od by Cooste

338쪽

disposita sint. Ipsi etiam taliter Heneficiati ad proximum Capitulum

personaliber sub Poena privati is omnium fructuum compareant, nostram audituri sententiam. Quodsi commode fieri non potest, alteri sunm nobiscum tractandam causam plenarie comittant. Nulli etiam, cujuscunque conditionis sit, Beneficiato inposterum concedemus

ut studeat nisi in Universitatibus Catholi eis: Habitum Cleriealem

atque coronam circumserat, ne Horas Canonicas persolvat. Septimo. Item omnia Ben ei a Curata et non Curata Decanus

in libro Capituli conscripta habeat. Dctans. Testsmeninrios suos nominent, quibus id de jure lieot: cumque hoc tempore testamentis condendis multa multi Ecclesiastici peccent, Sintuimus, ut, quibus testamenta condendi facultas est futi Capitulis Icurulibus omnibus vi privilegiorum, quae habent, est) secundum Sacrorum Canonum Praescriptum en ipsa testamenta e dant, neque I, ersonas ullas aliqua in lamine et turpitudinis nota insignes, veluti concubinas, haeredes ullo modo scribant, memores nimirum se bona hujusmodi ab Ecclesia necepisse, cujus in ipsis testamentis, et pauperum Oblivisci non opportet. Nono. Suas Commend .redimunt.

Decimo. Si quid praeterea alicui incideret, quod ad Eeolosiae

commune, vel bonum Particulare spectet, libere et modeste proponat, quo res ad nos delata maturo consilio deliberetur. Ex quibus sanolistud postremum fuerit, quomodo administrentur scholao tum Latinae tum Germanica , an Catholice instituantur. Volumus enim utriusque scholis esse prstemptores Catholicos, pios, morigeros, qui juventutem Erudiant in fide Catholica, fideliter eis tradentes Catechismum Cistholicum, tum assuefaciant eam Orationibus, audiendis Missis, ae in iis Sacerdotibus ministrare ac respondere, Consessionibus, Cantionibus Ecclesiasti eis, si Latinam linguam discunt, si Germani um, Cutholicis Germanicis et nullo modo contrariis haereticis, aut etiam levibus ot inhonestis. Mimus enim, quantopere Christus Dominus Parvulos dilexerit, ipsorumque dixerit esse regnum Golorum. Quare, maxime Pastoribus et Decanis scholae sint eum , de eis rationem

V. A Ouibus in Capitulis victaeime abstinendum. Generatim ab omnibus iis abstinendum sciant, quae Spiritus Sancti gratiam impedire, pacem et fraternam charitiaeID PBrturbare ac debilitaro solent. Speciatim vero diligenter sibi caveant. Primo. Ne quis alterum invidiose, multo minus salso deserat,

aut delatus alieni aut perturbati animi significationem det. Diqitigod by Cooste

339쪽

Secundo. Ne quis in alterius yratiam dissimulet id, quod in detrimentum Ecclesiae possit cedere. Tertio. Ab ebrietate, quae vitiorum omnium somes est et nutrimentum; atque adeo in univorsum adhibeatur moderatio sumptuum, ne nimis fiant. Itaquo omnia sine re et lanterno, sobrie, pie ae casto

tanquam in conspectu Dei Creatoris peragantur: quodsi quis contra secerit, poenaem Legati nostri, et Decani ac Definitoris arbitrio pro qualitato delicti irrogandam sustinebit.

Praecipuam Divini Cultus rationem homini Christiano esse habendam, praeterquam quod ex Sacris Litteris, quaΘ et eum negligentibus poenas grurissimas, sorvantibus autom liberationem A mstis et hostibus, Omniaquo commoda pinesentia et suturae vitae proponunt, satis constat. ipsa re in ratio quoque suadet. Neque enim dubium cuiquam esse potest, hominem ea potissimum causa, ut Deum puro integreque colat, et initio conditum, et posten redemptum, ret que ad id a Deo omnino destinatum esse. Quare etsi locus iste non minus exactam tractationem, quam Observationem requirere sit visus; quia tamen a plerisque Viris gravissimis copiosi 8sime est tractatus, uecessariae brevitati abudeiates, ad singula intendisse digitum, satis esse putabimus; spe laeti cortissima, Omnes vos curatu S, ut, quem Authori nostro Deo cultum et revorentiam debetis, summo Studio Rodiligentia pra telis. Primo igitur quid et quotuplex sit Cultus Divinus dicemus. Diando praecipuas ejus species, et quae ad ipsas spectant, breviter Perstringemus.

I. Ovid et quotupleae sit Cultus Dicinus p i Divini Cultus nomino intolligimus Omne illud obsequium, quod Deo Creatori ac Servaiuri suo debet ac praestat homo. Quoniam

vero meus nostra nuda non est, sed junctu et implicata cum corpore; cujus adminiculo saepe movetur et nititur ad summum Deum, qui totius hominis Author et Conditor est, ideo utraque parto merito Deum colit et veneratur homo. Si enim linquit Basilius do vita solitaria) extra corpus constituti essemus, ne emarium esset, en tantum curare, quae animae Soli conducunt: quia vero geminus est homo, conVenit geminum eme virtutum Studium, quod et corporis laboribus, et animast exercitationibus evolvatur. Hino ergo duplex divinus cultus manat, alter interior, exterior alter. Interior, quo per Diuitiam by Cooste

340쪽

intellectum et voluntatem Deo conjungimur, fide. spe et charitate perficitur. Exterior professio quaedam est interioris cultus, quem externis quibusdam ritibus et signis deelaram . adeo ut nisi cum interno sit conjunctus, nec Deo placere, nec homini prodesse D sit. Recie enim a Divo Augustino suPer Psal. 63. scribitur: ἡ simulata innocentia, simulata aequitas duplex est iniquitas φ Et a Divo Chrysost. IJOmil. 24 in Matth. : - Omnes, qui perDerum regunt, Suinplicio dimos esse; qui vero simulatione bonitatis ad improbitatem tendunt, graviori Poena esse ussiciendos. Jam vero externus Cultus duplex est; alius ad privatam cujusque Religionem spectans, nulla

certu lege continetur, ut sunt oculorum sublationes et demissiones, pectoris percussiones, inclinationes cupitum, genuum nexiones, Extensiones, complicationes, in coelum Sublevationes manuum, orationes et preces PriVntae.

Alius ad Communitatem pertinet et vel ab ipsa Communitato perficitur, vel ει Ministro Ecclesiae, qui certis quibusdam praeceptis

aut communi consuetudine continetur, qualis esι ritus Sacrificii et omnium Sacramentorum, Observatio dierum sestorum. Rursum Cultus externus sive eeremoniae ullae recta ad Deum reseruntur, ut i ritus Sacrificii; aliae ad ipsos homines potissimum spectant, qui Deum colunt, ut sunt curemouiae Sacrameninum, jejunia, Orationes, supplicntiones, campanarum pulsus, diversurum creaturarum benedictiones, conciones et ali ac similes exorcitationes, quibus animus hominis ad Deiun recte colendum praeparatur. Aliae denique sunt veluti instrumenta Divini Cultus, ut inera vasa, vestes, templorum et altarium Drnatus. Nos de praecipuis, quatenus sub legem Ecclesiae cadunt, pauca Perstringemus.

II. De primo senere Dicini Cultus, hoc est, Sacrisicio Missae. Sacrosanctum ae tremendum Missae Sacrificium, quod a Chrisin Domino institutum, ex Sacris litteris et Apositi a Traditione vivis et vita iunctis prod se, diues Orthodoxi et Concilia Generalia, Minta Ecclesia Catholica constanter docet semperque docuit. Quisquis autem hoc summum officium Divinum peragere volet, ab Episcopo legitimo ordinatus sit gradatim Clericus, Ostiarius, Lecinr, Exor ista, Aeolythus, Subdiaeotius, Diaconus, Presbyter, Perpe Rique serio, quod ut Clericus dicitur a Deo electus, lin etiam sit: ut ostiarius, ita aperiat Spiritui Sancto ostium: ut Lecwr, legat Dei legem, ut Exor ista abjiciat a se diabolum et ejus opera; ut A colythus forat lumen vitae et doctrinae; ut Subdiaconus legat Scripturam Sacram: Diuiligod by Cooste